NEDEN KIYMETLİ EVRAK HUKUKU?
§ 1. GENEL OLARAK KIYMETLİ EVRAK VE ALACAĞIN DEVRİ İLİŞKİSİ
1
II. “KIYMETLİ EVRAK” TERİMİ VE “ADİ SENET”TEN FARKLILIKLAR
1
A. Terim ve Adi Senetten Farklılıklar
1
B. Alacağın Devri Sistemi ve Kıymetli Evrak Hukuku ile İlişkisi
3
C. Kambiyo Senetleri ile Alt İlişki Arasındaki İlişki ve Borcun Yenilenmesi
5
III. KIYMETLİ EVRAK HUKUKU İLE BORÇLAR HUKUKU BAĞLANTISI– KAMBİYO SENETLERİNDEKİ PİYASA İŞLEYİŞİ VE ÖĞRETİCİ BİR ÖRNEK
6
§ 2. KIYMETLİ EVRAK HUKUKU İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEME
9
III. SERMAYE PİYASASI KANUNU
9
IV. TCK VE ÖZEL KANUNLAR
10
§ 3. KIYMETLİ EVRAK HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
10
§ 4. KIYMETLİ EVRAKIN UNSURLARI, BORÇLUNUN DURUMU VE DEVİR
15
I. KIYMETLİ EVRAKIN TANIMI VE UNSURLARI
15
II. KIYMETLİ EVRAKTA BORÇLUNUN DURUMU
16
§ 5. KIYMETLİ EVRAK ALANINDA YAPILAN TASNİFLER
19
I. TEMSİL ETTİĞİ HAKKIN TÜRÜNE GÖRE
19
A. Alacak (Para) Senetleri
19
B. Emtia Senetleri–Eşya Hukuku Senetleri
19
C. Hisse (Pay) Senetleri
19
II. KIYMETLİ EVRAKTAKİ “MÜNDEMİÇ” HAKKIN SENETTEN ÖNCE VAR OLUP OLMAMASINA GÖRE
20
A. Kurucu (İhdasî) Kıymetli Evrak
20
B. Bildirici (İzharî) Kıymetli Evrak
20
III. KIYMETLİ EVRAKIN DÜZENLENMESİNE NEDEN OLAN TEMEL İLİŞKİ İLE BAĞLANTISINA GÖRE (İLLΖMÜCERRET KIYMETLİ EVRAK)
20
A. İllî Kıymetli Evrak
20
B. Mücerret (Soyut) Kıymetli Evrak
21
IV. DEVİR ŞEKLİ VEYA HAK SAHİBİNİ TESPİT ŞEKLİNE GÖRE
21
A. Nama Yazılı Kıymetli Evrak
21
1. Nama Yazılı Kıymetli Evrak ve Emre Yazılı Senetten Ayırımı
21
2. Nama Yazılı Senetlerde Defiler (ve İtirazlar)
23
3. Nama Yazılı Senetlerin Özel Bir Türü: Eksik Nama Yazılı Senetler
24
B. Emre Yazılı Kıymetli Evrak
25
1. Genel Olarak ve Türleri
25
3. Emre Yazılı Senetlerde Defi ve İtirazlar
26
C. Hamiline Yazılı Kıymetli Evrak
30
V. KAMU GÜVENİNE LAYIK OLUP OLMAMASINA GÖRE
31
§ 6. KIYMETLİ EVRAKTA TAHVİL
31
KIYMETLİ EVRAKIN ZIYA VE İPTALİ
§ 7. KIYMETLİ EVRAKIN ZIYA VE İPTALİ
35
II. KIYMETLİ EVRAKIN ZIYA VE İPTALİ İLE İLGİLİ GENEL HÜKÜMLER
35
III. KIYMETLİ EVRAKIN ZIYA VE İPTALİ İLE İLGİLİ ÖZEL HÜKÜMLER
36
A. Emre Yazılı Kıymetli Evrakta
36
B. Hamiline Yazılı Kıymetli Evrakta
37
C. Nama Yazılı Kıymetli Evrakta
38
IV. İPTAL KARARININ SONUÇLARI
38
KAMBİYO SENETLERİ (TİCARÎ SENETLER)
§ 8. GENEL OLARAK KAMBİYO SENETLERİ VE ÖZELLİKLERİ
41
I. GENEL OLARAK VE YASAL DÜZENLEME
41
II. KAMBİYO SENETLERİNİN ÖZELLİKLERİ
41
A. Kanunen Emre Yazılı Olması
41
B. Geçerliliklerinin Sıkı Şekil Şartlarına Bağlı Olması
41
C. İbraz ve Tedavül Senetleri Olması
41
D. Kurucu ve Soyut (Mücerret) Kıymetli Evrak Olması
41
E. İmzaların Bağımsızlığı İlkesinin Geçerli Olması
42
F. Senetteki Mündemiç Hakkın Mutlaka Para Alacağı Olması
42
G. Senet Dolayısıyla Borç Altına Girenlerin Hamile Karşı Müteselsilen Sorumlu Olması
42
H. İcra ve İflas Hukukunda Özel Takip Usulünün Olması
42
I. Emre veya Hamiline Yazılı Olması Koşuluyla Kamu Güvenine Layık Olması
42
III. KAMBİYO SENETLERİNDE EHLİYET, TEMSİL VE İMZA
43
KARŞILAŞTIRMALI OLARAK POLİÇE VE BONO
I. GENEL OLARAK, HUKUKİ NİTELEME VE İŞLEYİŞ
45
II. ZORUNLU ŞEKİL UNSURLARI
48
C. Zorunlu Unsurlardaki Eksiklikler ve Tamamlayıcı Hükümler
55
D. Yazılması Senedi Geçeriz Kılacak veya Yazılmamış Sayılmasına Neden Olacak Unsurlar
56
1. Yazılması Geçersizlik Sonucunu Doğuracak Kayıtlar
56
2. Yazılması Geçersizlik Sonucunu Doğurmayıp, İlgili Kaydın Yazılmamış Sayılmasına Neden Olan Durumlar
56
III. AÇIK (BEYAZ) POLİÇE (BONO VE ÇEK) VE EKSİK POLİÇE / BONO / ÇEKTEN FARKLARI
57
A. Açık (Beyaz) Poliçe–Bono–Çek
57
B. Eksik Poliçe (Bono–Çek)
58
§ 10. POLİÇEDE DÜZENLEYENİN KONUMU VE KABUL
58
I. DÜZENLEYENİN (KEŞİDECİNİN) DURUMU
58
II. GENEL OLARAK KABUL VE BONO İLE ÇEKTE DURUM
59
III. “DOKUZ SORUDA” KABULE ARZ
59
§ 11. POLİÇENİN (BONO VE ÇEKİN) CİROSU
67
II. CİRONUN YAPILIŞI, ŞEKLİ, SÜRESİ ve TÜRLERİ
68
A. Cironun Temel İşlevi Nedir?
68
B. Cironun Tarafları Kimlerdir? Kimlere Ciro İlgili?
68
C. Ciro Ne Zamana Kadar Yapılabilir?
69
D. Cironun Şekli Nasıldır?
70
2. Ciroyu Yasaklayan Bir Kayıt ve Şart Bulunmamalıdır
71
3. Ciro Kayıtsız Şartsız Olmalıdır
71
4. Ciro Çizilmemiş Olmalıdır
71
E. Tam Ciro–Beyaz Ciro Ne Demektir?
71
F. Ciro Hangi Amaçlara Hizmet Eder? Ne İşlevleri Vardır?
74
c) Garanti (Teminat) Fonksiyonu
74
a) Genel Olarak ve Yapılışı
75
b) Senedi Tahsil Cirosu ile Devralanın Yetkileri
75
c) Tahsil Cirosundaki Defiler
75
b) Rehin Cirosunda Defiler
77
§ 12. POLİÇE VE BONODA ÖDEME VE AŞAMALARI
81
I. VADE – ÖDEME GÜNÜ AYIRIMI
81
II. POLİÇE VE BONODA VADE TÜRLERİ
81
1. Belirli Vadeli Poliçe ve Bonolar
81
2. Düzenleme Tarihinden Belli Bir Süre Sonra Ödenecek Poliçe/Bono
82
3. Görüldüğünde Ödenecek Poliçe ve Bonolar
82
4. Görüldükten Belli Bir Süre Sonra Ödenecek Poliçe ve Bonolar
82
III. POLİÇE VE BONODA ÖDEME REAKSİYONUNUN BAŞLAMASI
83
A. Yedi Soruda Ödeme İçin İbraz
83
2. İbrazın Konusu Nedir? Usulü Nasıldır?
83
3. İbrazın Tarafları Kimlerdir?
83
4. İbrazın Fonksiyonları Nelerdir?
84
5. İbraz Yeri Neresidir?
84
6. Poliçe ve Bono Ne Zamana Kadar İbraz Edilecektir? Süre Nedir?
84
a) Belirli Vadeli/Düzenleme Gününden Belli Bir Süre Sonra veya Görüldüğünden Belli Bir Süre Sonra Ödenecek Poliçe ve Bonolarda
84
b) Görüldüğünde Ödenecek Poliçe ve Bonolarda
85
7. İbraz Sürelerinin Kaçırılması ve İbrazın Sonuçları Nelerdir?
85
3. Yabancı Ülke Parası ile Ödeme
87
§ 13. POLİÇE VE BONODA HAMİLİN BAŞVURU (MÜRACAAT) HAKLARI
88
II. BAŞVURU HAKLARININ KULLANILMA KOŞULLARI
88
B. Şeklî Şart: Protesto
90
2. Protestonun Çekilebileceği Süre
90
a) Kabul Etmeme Protestosu
90
3. Protestoyu Çekecek Merci
93
4. Protesto Çekilmesinin Sonuçları
93
5. Protestodan Muafiyet
93
A. Genel Olarak İhbar ve Amacı
95
B. Kimler, Ne Zamana Kadar Bu Külfeti Yerine Getirir?
96
IV. BAŞVURU HAKKININ KAPSAMI
96
A. Hamilin Başvuru Hakkının Kapsamı (2025/1 HMGS Sorusu).
96
B. Ödeyen Başvuru Borçlusunun Başvuru Hakkının Kapsamı
97
V. BAŞVURU BORÇLULARI VE ARALARINDAKİ İLİŞKİLER
97
A. Hamil, Başvuru Borçlusunu Seçmekte Serbesttir
97
B. Ödeyen Başvuru Borçlusunun Durumu
97
VI. BAŞVURU HAKKININ DÜŞMESİ
97
§ 14. POLİÇE VE BONODA ZAMANAŞIMI
98
A. Poliçede Kabul Eden Muhatap, Bonoda Düzenleyene Karşı
98
B. Hamilin Kendisinden Önce Gelenlere Karşı
99
C. Başvuru Borçlusunun Kendisinden Önce Gelenlere Başvurusu
99
III. SÜRELERİN HESABI
100
IV. ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ VE DURMASI
100
1. Genel Olarak ve Kavram
100
b) İcra Takibi Yapılması
100
d) Alacağın İflas Masasına Bildirilmesi
100
3. Zamanaşımının Kesilmesinin Sonuçları ve Etkisi
101
V. ZAMANAŞIMINA UĞRAMIŞ POLİÇE, BONONUN ÇEKİN AKIBETİ
101
§ 15. POLİÇE VE BONODA AVAL
101
II. AVALLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER
102
A. Avalin Tarafları Kimlerdir?
102
B. Aval Beyanı Nasıl Yapılır?
102
C. Avalin Hüküm ve Sonuçları Nelerdir?
102
2. Avalistin Sorumlu Olmaması ve İleri Sürülebilecek Defiler
102
§ 16. EMRE YAZILI HAVALE VE ÖDEME VAADİ
103
§ 17. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME VE KARŞILIĞIN DEVRİ
104
I. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME
104
A. Genel Olarak ve Koşullar
104
§ 18. GENEL OLARAK ÇEK
107
II. ÇEKİN İKTİSADÎ VE HUKUKİ NİTELİĞİ
108
III. ÇEKLE POLİÇENİN KARŞILAŞTIRILMASI VE ÇEKİN ÖZELLİKLERİ
108
§ 19. ÇEKİN UNSURLARI
109
I. ÇEKİN ZORUNLU İÇERİĞİ
109
B. 5941 Sayılı Çek Kanunu Açısından
110
II. ÇEKE KONULABİLECEK İHTİYARÎ KAYITLAR ile KONULAMAYACAK KAYITLAR
113
IV. ÇEKTE KABUL YASAĞI VE YANSIMALARI
113
B. Kabul Yasağının Yansımaları
114
C. Kabul Yasağını Yumuşatmak İçin Öngörülen Çareler ve Çek Türleri
114
§ 20. ÇEKTE MUHATAP BANKA–DÜZENLEYEN İLİŞKİLERİ
115
I. GENEL OLARAK ÇEK ANLAŞMASI
115
II. MUHATAP BANKANIN ÖZEN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
115
III. BANKANIN ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN ÖZEL GÖRÜNÜMÜ: SAHTE VEYA TAHRİF EDİLMİŞ ÇEKİN ÖDENMESİNDEN DOĞAN SORUMLULUK
116
I. DEVİR ŞEKLİ AÇISINDAN ÇEKLER
116
A. Emre Yazılı Çekler ve Devir
116
B. Nama Yazılı Çekler ve Devir
117
C. Hamiline Yazılı Çekler ve Devir Usulü
118
a) Teslim (Zilyetliğin Devri)
118
§ 22. ÇEKİN ÖDENMESİ VE ÖDEME AŞAMALARI
119
I. GENEL OLARAK VE “VADE” SORUNU
119
A. Çek Nerede İbraz Edilir? Poliçe ve Bono ile Farklılık
119
1. Muhatap Bankaya İbraz
119
2. Muhatap Bankanın Başka Şubesine İbraz
119
3. Takas Odasına İbraz
119
1. Genel Olarak İbraz Süresi ve Hukuki Niteliği Nedir?
120
2. İbraz Süreleri Ne Kadardır?
120
3. İbraz Süreleri Nasıl Hesaplanır?
120
4. Çek Hukukunda İbraz Sürelerinin Önem Arz Ettiği Noktalar Nelerdir?
121
5. Çek İbraz Edilirse veya İbraz Süresi Kaçırılırsa Ne Olur?
121
D. Muhatap Bankanın Ödemesi
121
2. Bankanın Ödeme Sırasında Dikkat Edeceği Noktalar
122
3. Çekin Ödeme Şekilleri
122
b) Hesaba Geçirilmek Üzere Düzenlenen Çek (Mahsup Çeki)
122
E. Çekin Ödenmesini Kesintiye Uğratan Durumlar
123
2. Ödemeden Men (Ödeme Yasağı)
123
F. Çekin Ödenmesinde İstisnai Durumlar: Ölüm, İflas, Ehliyetsizlik
123
G. Çek Hesabında Yeterli Karşılığın Olmaması: Hukuki Sonuçlar
123
2. Başvuru Hakkı, Doğumu ve Kullanılması
124
3. Başvuru Hakkının Kapsamı
124
4. Başvuru Haklarında Zamanaşımı
124
H. Karşılıksızlık İşlemi Yapılmasına Sebebiyet Verilen Çeklerle İlgili Yaptırımlar
124
1. Çekle İlgili Olarak “Karşılıksızdır” İşlemi Yapılmasına Neden Olma Suçu
124
aa) Ortada Şeklen Geçerli Bir Çek Olması
125
bb) Çekin Süresinde Muhatap Bankaya İbraz Edilmiş Olması
125
cc) İbraz Edildiği Anda Çek Hesabında Karşılığının Kısmen veya Tamamen Bulunmaması
125
dd) Karşılıksızlık Durumunun Tespiti
125
b) Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağının Kaldırılması
126