HAKSIZ TAHRİK KAVRAMI VE TANIMI – TARİHİ GELİŞİM
§ 1. HAKSIZ TAHRİK KAVRAMI VE TANIMI
21
A. Genel Anlamda Tahrik
21
C. Haksız Tahrik Tanımı
22
B. Ceza Hukuku Dönemleri
23
I. İlkel Ceza Hukuku Dönemi
23
2. Eski Yunan Ceza Hukuku
23
II. Müşterek Ceza Hukuku Dönemi
25
III. Yeni Zamanlar Ceza Hukuku Dönemi
28
IV. Modern Ceza Hukuku Dönemi
29
C. Türk Ceza Hukuku Tarihinde
30
III. Osmanlı Devleti Kanunları
31
HAKSIZ TAHRİKİN PSİKOLOJİK VE HUKUKİ ESASI
§ 1. HAKSIZ TAHRİK VE PSİKOLOJİ
33
C. Ceza Psikolojisi Yönünden Suçluların Sınıflandırılması
36
§ 2. HAKSIZ TAHRİKİN HUKUKİ ESASI
38
B. Haksız Tahrikin Hukuki Esası Konusunda İleri Sürülen Görüşler
39
I. Takas Teorisi (Ausgleichsteorie)
39
II. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusura Dayandıran Görüşler
39
2. Subjektif Kusur Belirtileri (Die subjektive Schuldmerkmale) Görüşü
40
3. Objektif Kusur Belirtileri (Die objektive Schuldmerkmale) Görüşü
41
III. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusurun ve Hukuka Aykırılığın Kapsamının Azalmasında Gören Görüş
43
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA HAKSIZ TAHRİK
B. Kısmi İsnat Yeteneği
48
C. Cezanın Hesaplanması
49
D. Kasten Öldürmenin Hafif Hali (§ 213)
51
II. Haksız Tahrik Üzerine Öldürme (Birinci İhtimal)
52
1. Kötü Davranış veya Ağır Hakaret
52
2. Failin Kusuru Olmaksızın Tahrik Yapılmalıdır
53
3. Haksız Tahrike Hemen Mukabelede Bulunulmalıdır
54
III. Hafif Hal (İkinci İhtimal)
54
IV. Öldürmenin Hafif Halinde Kısmi İsnat Yeteneğinin Uygulama Alanı
55
1. Birinci İhtimalin Varlığında
55
2. İkinci İhtimalin Varlığında
55
E. Karşılıklı İşlenen Tahkirler (§ 199)
55
F. Askeri Ceza Kanununda Haksız Tahrik
56
B. Genel Haksız Tahrik (m. 48)
58
C. Heyecan İçerisinde Öldürme (m. 113)
59
D. Uygunsuz Davranış Üzerine Hakaret ve Hakarete Karşılık Verme (m. 177/2, 3)
60
B. Genel Haksız Tahrik (§ 34/1,b. 8)
62
C. Heyecan İçerisinde Öldürme (§ 76)
62
D. Haksız Davranışa Karşılık Verme (§ 115/3)
63
§ 2. HAKSIZ TAHRİKİN ŞARTLARI
68
A. Tahriki Teşkil Eden Bir Fiil Olmalıdır
68
B. Bu Fiil Haksız Olmalıdır
74
III. Hakkın Kullanılması
76
IV. İlk Haksız Hareketi Yapan ve Haksız Tahrik
78
V. Kusur Yeteneğine Sahip Olmayanların Hareketi
81
VI. Kişisel Cezasızlık
82
VII. Kültürel Algının Etkisi
82
VIII. Tahrike Neden Olan Haksız Fiilin Bağışlanması
84
C. Fail, Bu Fiil Sebebiyle Öfke veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmelidir
84
D. Failin İşlediği Suç Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olmalıdır
87
III. Tepki ile Tahriki Doğuran Hareket Arasında Oran
89
IV. Suç Tahriki Yapana Karşı İşlenmelidir
90
V. Mefruz (Farazi) Tahrik
92
VI. Taksirli Suçlarda Tahrik
95
§ 3. HAKSIZ TAHRİKİN DERECESİ
96
§ 4. HAKSIZ TAHRİKİN DİĞER HALLERLE BİR ARADA BULUNABİLMESİ
99
B. Kısmi Akıl Hastalığı
100
I. Soğukkanlılık Teorisi
101
II. Plân Kurma Teorisi
101
IV. Teorilerin Değerlendirilmesi ve Haksız tahrik
102
F. Haksız Tahrike İlişkin Bazı Özel Durumlar
104
II. Takdiri Hafifletici Neden
105
TÜRK CEZA KANUNUNDA VE ASKERİ CEZA KANUNUNDA ÖZEL HAKSIZ TAHRİK HALLERİ
§ 1. TÜRK CEZA KANUNUNDA ÖZEL HAKSIZ TAHRİK HALLERİ
113
B. HAKARET SUÇLARINDA HAKSIZ TAHRİK HALLERİ (TCK m. 129)
114
II. Kendi Haksız Hareketi ile Hakarete Sebebiyet Verme (TCK m. 129/1)
115
1. Tahrike Neden Olan Haksız Bir Fiilin Varlığı
115
2. Haksız Fiil, Faili Öfke Veya Şiddetli Elem Durumuna Sürüklemelidir
117
3. Failin, Haksız Tahrikin Neden Olduğu Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olarak İşlediği Suç Hakaret Olmalıdır
118
III. Hakaretin Kasden Yaralama Suçuna Tepki Olarak İşlenmesi (TCK m. 129/2)
120
2. TCK m. 129/2’nin Uygulanma Şartları
121
a. Faile Karşı Kasten Yaralama Suçu İşlenmiş Olmalıdır
121
b. Fail, Öfke Veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmiş Olmalıdır
123
c. Failin Tepkisi Hakaret Şeklinde Olmalıdır
124
3. Mahkemenin Yetkisi
125
IV. Karşılıklı Tahkir (TCK m. 129/3)
126
a. Takas Teorisine Dayanan Görüş
127
b. Meşru Savunmaya Dayanan Görüş
127
c. Şikayet Veya Davadan Zımnen Vazgeçmeye Dayanan Görüş
128
d. Cezalandırılabilme Unsurunun Bulunmamasına Dayanan Görüş
128
e. Kusurun Azalmasına Dayanan Görüş
129
f. Hukuka Aykırılığın ve Kusurun Kapsamının Daralmasına Dayanan Görüş
129
2. TCK m. 129/3’ün Uygulanma Şartları
129
a. İlk Tahkir Haksız Olmalıdır
130
b. Fail, Öfke veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmiş Olmalıdır
131
c. Tahkirler Karşılıklı Olmalıdır
133
aa. Faillerin Çokluğu
135
d. Karşılıklı Olarak İşlenen Fiiller, TCK m. 125’de Düzenlenen Hakaret Suçu Olmalıdırlar
136
aa. İlk Failin Cezasının Kaldırılabilmesi Bakımından
138
bb. İkinci Failin (Karşılıkta Bulunan) Cezasının Kaldırılabilmesi Bakımından
139
3. Muhakeme Hukukuna İlişkin Sorunlar
141
a. Karşılıklı Tahkir Fiillerinin İspatı TCK m. 129/3'ün Uygulanabilmesi İçin Şart Değildir
141
b. TCK m. 129/3'ün Uygulanabilmesi İçin Şikayet Gerekli Değildir
143
c. Mahkemenin Yetkisi
145
d. Muhakeme Masrafları
146
V. TCK m. 129’un Değerlendirilmesi
148
§ 2. ASKERİ CEZA KANUNUNDA HAKSIZ TAHRİK
148
Y. CGK, 6.6.1983, E. 1983/43, K. 1983/275:
151
Y. CGK 2.7.2014, E. 2014/1–158, K. 2014/345:
167
Y. CGK 24.1.2017, E. 2014/3–508, K. 2017/22:
172
Yararlanılan Kaynaklar
215