Boşanmada Maddi Tazminat Uyuşmazlıkları Ömer Uğur Gençcan  - Kitap

Boşanmada Maddi Tazminat Uyuşmazlıkları

13. Baskı, 
Ağustos 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
1150
Barkod:
9786050522884
Kapak Türü:
Ciltli
Fiyatı:
2.050,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Eserde sadece TMK m. 174 f. I hükmüne göre boşanma davasının eki niteliğinde gerçekleşen maddi tazminat talepleri ile TMK m. 178 hükmüne boşanma kararının kesinleşmesinden sonra talep edilen maddi tazminatlar değil boşanma davası dilekçelerinde yer alan boşanma davasının eki niteliğinde olmayan talepler de açıklanarak uygulayıcılar aydınlatılmaya çalışılmıştır.
Eserde boşanma davasının eki niteliğinde gerçekleşen TMK m. 174 f. I hükmüne göre maddi tazminat talepleri ile TMK m. 178 hükmüne göre boşanma kararının kesinleşmesinden sonra talep edilen maddi tazminatlar sadece maddi hukuk yönünden değil USUL HUKUKU yönünden de aydınlatılarak okuyuculara azami ölçüde faydalı olunmaya çalışılmıştır.
Açıkladığımız sebeplerle maddi tazminat istekleri konusunda uygulamada karşılaşılan uyuşmazlıklar 14. Baskıda "Boşanmada Maddi Tazminat Uyuşmazlıkları" başlığı altında bu tür uyuşmazlıkların daha ayrıntılı İncelendiği bağımsız kitap haline dönüştürüldü.
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ YERİNE 
V
İÇİNDEKİLER 
XI
KAYNAKÇA 
XCVII
KISALTMALAR 
CI
BİRİNCİ BÖLÜM BOŞANMA KAVRAMINA GENEL BAKIŞ
§ 1. BOŞANMA KAVRAMI 
1
I. BOŞANMANIN DÜZENLEME YERİ 
1
II. BOŞANMANIN TANIMI 
3
III. BOŞANMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ 
4
A– BOŞANMA DAVASI AÇMA HAKKI 
4
1– Bozucu Yenilik Doğuran Hak 
5
2– Dava Yolu İle Kullanılabilir 
5
B– BOŞANMA DAVASININ NİTELİĞİ 
5
1– İnşai Davadır 
5
2– Sona Erdirici İnşai Davadır (HMK m. 108 f. I) 
6
3– Geleceğe Etkili İnşai Davadır 
6
4– Mutlak Etkili İnşai Davadır 
7
IV. BOŞANMANIN UNSURLARI 
8
A– GEÇERLİ BİR EVLİLİK BULUNMALIDIR 
8
B– EŞLER HAYATTA BULUNMALIDIR 
9
C– KANUNDA DÜZENLENEN HALLER BULUNMALIDIR 
10
D– MAHKEME KARARI BULUNMALIDIR 
10
V. BOŞANMANIN DAYANDIĞI İLKELER 
13
A– İRADE İLKESİ 
14
B– KUSUR İLKESİ 
14
C– EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI İLKESİ 
16
D– ELVERİŞSİZLİK İLKESİ 
16
E– EYLEMLİ AYRILIK İLKESİ 
17
VI. BOŞANMANIN TÜRK MEDENÎ KANUNUNDA DAYANDIĞI İLKELER 
18
VII. BOŞANMANIN SONUÇLARI 
19
A– BOŞANMANIN EŞLERLE İLGİLİ SONUÇLARI 
20
1– Boşanmanın Eşlerle İlgili Kişisel Sonuçları 
20
a. Boşanmış Statüye Girme 
21
b. Kişisel Durum (TMK m. 173 f. I, c. 1) 
23
aa. Vatandaşlık 
24
bb. Erginlik 
25
cc. Kayın Hısımlığı 
27
c. Boşanan Kadının Soyadı (TMK m. 173) 
27
d. Yeniden Evlenme Olanağı 
28
aa. Kadın Eş Yönünden Yeniden Evlenme Olanağı 
28
aaa. Bekleme Süresi Geçmiş Olmalıdır 
28
bbb. Bekleme Süresinde Nişanlanmaya Engel Yoktur 
29
ccc. Bekleme Süresi Kesin Olmayan Evlenme Engelidir 
29
ddd. Bekleme Süresinin Sona Ermesi 
29
eee. Bekleme Süresinin Kaldırılması 
29
aaaa. Kadının Önceki Evliliğinden Gebe Olmadığının Anlaşılması 
30
bbbb. Evliliği Sona Eren Eşlerin Yeniden Birbiriyle Evlenmek İstemeleri 
31
fff. AİHM Kararı 
31
bb. Erkek Eş Yönünden Yeniden Evlenme Olanağı 
31
e. Cebrî İcra Yoluna Gidilebilmesi 
32
f. Zamanaşımının İşlemeye Başlaması 
32
g. Yasal Mirasçılık Sıfatının Kaybı (TMK m. 181) 
32
2– Boşanmanın Eşlerle İlgili Mali Sonuçları 
33
a. Maddi Tazminat (TMK m. 174 f. I) 
33
b. Manevi Tazminat (TMK m. 174 f. II) 
34
c. Yoksulluk Nafakası (TMK m. 175) 
35
d. Miras Haklarının Kaybı (TMK m. 181) 
36
aa. Yasal Mirasçılık Sıfatının Kaybı 
36
bb. Atanmış Mirasçı Olma Hakkının Kaybı 
37
cc. Vasiyet Alacaklısı Olma Hakkının Kaybı 
38
e. Mal Rejiminin Tasfiyesi (TMK m. 202–281) 
38
aa. Eşlerin Mallarının Tasfiyesi 
39
aaa. Boşanma Durumunda Malların Tasfiyesi 
39
bbb. Ayrılık Durumunda Malların Tasfiyesi 
40
B– ÇOCUKLARLA İLGİLİ SONUÇLARI 
41
1– Velayet 
41
2– İştirak Nafakası 
42
3– Kişisel İlişki 
44
VII. BOŞANMA DAVASININ KONUSU (TMK m. 167) 
45
§ 2. BOŞANMANIN KAYNAKLARI 
47
I. GENEL OLARAK 
47
II. MEVZUAT KAYNAKLARI 
47
A– ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 
48
B– ANAYASA 
49
1– Kanun Önünde Eşitlik (TCA m. 10) 
49
2– Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı (TCA m. 17 f. I) 
49
3– Bilim ve Sanat Hürriyeti (TCA m. 27 f. I) 
50
4– Hak Arama Hürriyeti (TCA m. 36 f. I) 
51
5– Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları (TCA m. 41) 
51
6– Eğitim ve Öğrenim Hakkı (TCA m. 42 f. I) 
52
7– Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı (TCA m. 50 f. II) 
53
C– KANUNLAR 
53
1– 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usûllerine Dair Kanun 
53
2– 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 
53
3– 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 
54
4– 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ve Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun 
55
5– 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun 
55
D– TÜZÜKLER 
56
E– YÖNETMELİKLER (HMK m. 449) 
56
1– Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik 
56
2– Elektronik Tebligat Yönetmeliği 
57
II. İÇTİHAT KAYNAKLARI 
57
A– BİLİMSEL İÇTİHAT (İLMÎ İÇTİHAT/ BİLİMSEL GÖRÜŞLER/ DOKTRİN/ ÖĞRETİ) (TMK m. 1 f. II) 
57
B– YARGISAL İÇTİHAT (KAZAÎ İÇTİHAT/YARGITAY KARARLARI) (TMK m. 1 f. II) 
57
§ 3. BOŞANMA SEBEPLERİNİ SINIFLANDIRMA 
59
I. GENEL OLARAK 
59
A– SINIRLI SAYIDA DÜZENLENMİŞTİR 
60
B– EMREDİCİ NİTELİKTE DÜZENLENMİŞTİR 
60
II. SINIFLANDIRMA 
60
A– KONULARINA GÖRE 
61
1– Özel Boşanma Sebepleri 
61
a. Sınırlı Sayıda Öngörülmüştür 
62
b. Belli Sebepler Öngörülmüştür 
62
2– Genel Boşanma Sebepleri 
63
a. Belli Bir Vakıaya Dayalı Değildir 
64
b. Önceden Belirlenmesi Olanaksızdır 
64
c. Çok Çeşitli Vakıalar Olabilir 
64
B– ETKİLERİNE GÖRE 
65
1– Mutlak Boşanma Sebepleri 
65
2– Nisbî Boşanma Sebepleri 
66
C– KUSUR ESASINA GÖRE 
67
1– Kusura Dayanan Boşanma Sebepleri 
68
2– Kusura Dayanmayan Boşanma Sebepleri 
68
İKİNCİ BÖLÜM BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT KAVRAMI
§ 4. BOŞANMADA MADDÎ TAZMİNAT KAVRAMI 
69
I. HUKUKİ NİTELİĞİ 
69
II. İŞLEVİ 
70
III. ÖZELLİKLERİ 
70
A– BOŞANMANIN EKİ NİTELİĞİNDEDİR 
70
B– DAVA SIRASINDA DEVREDİLEMEZ (TBK m. 183 f. I) 
71
C– HAK SAHİBİNİN ÖLÜMÜNDEN SONRA MİRASÇILAR TALEP EDEMEZ 
71
D– HAK SAHİBİNİN ÖLÜMÜNDEN SONRA İRAT BİÇİMİNDE ÖDENEN TAZMİNATIN DEVAMI İSTENEMEZ 
71
E– HAK SAHİBİNİN ÖLÜMÜNDEN ÖNCE MUACCEL OLMUŞSA MİRASÇILAR TALEP EDEBİLİR 
71
F– MAL REJİMİNİN TASFİYESİNE ETKİLİ DEĞİLDİR 
72
G– EVLENMENİN BUTLANI DAVASINDA DA TMK m. 174 f. I HÜKMÜ UYGULANIR (TMK m.158 f. II) 
76
1– Butlan Davasında Maddi Tazminat İstenmiş Olmalıdır (HMK m. 26 f. I) 
77
2– Butlan Davasında Maddi Tazminat İsteyen Kusursuz ya da Daha Az Kusurlu Olmalıdır (TMK m. 158 f. II Göndermesiyle TMK m. 174 f. I) 
77
3– Butlan Davasında Maddi Tazminat İstenen Kusurlu Olmalıdır (TMK m. 158 f. II Göndermesiyle TMK m. 174 f. I) 
78
4– Talepte Bulunanın Mevcut ya da Beklenen Menfaatleri Butlan Sebebiyle Zarar Görmüş Olmalıdır 
81
5– Maddi Tazminat İstemi Butlan Davası İçinde Gerçekleşmişse Harç ya da Vekâlet Ücretine Bağlı Değildir 
81
6– Maddi Tazminat İstemi Butlan Kararının Kesinleşmesinden Sonra Bağımsız Dava İle İstenebilir (TMK m. 158 f. II Göndermesiyle TMK m. 178) 
81
7– Butlan Hükmünün Kesinleşmesinden Sonra Maddi Tazminat Borçlusu Ölmüşse Mirasçılar Müteselsilen Sorumludur 
82
8– Butlan Davasında Uygun Maddi Tazminat İstenebilir 
82
9– Butlan Davasında Maddi Tazminatın Toptan veya Durumun Gereklerine Göre İrat Biçiminde Ödenmesine Karar Verilebilir (TMK m. 176 f. I) 
83
10– Butlan Davasında İrat Biçiminde Ödenmesine Karar Verilen Maddî Tazminat Koşulları Oluştuğunda Sonlanır (TMK m. 176 f. III) 
83
11– Butlan Davasında İrat Biçiminde Ödenmesine Karar Verilen Maddî Tazminatta Koşulları Oluştuğunda İradın Artırılması veya Azaltılmasına Karar Verilebilir (TMK m. 176 f. IV) 
84
12– Butlan Davasında İrat Biçiminde Ödenmesine Karar Verilen Maddî Tazminatın İstem Hâlinde, Gelecek Yıllarda Ne Miktarda Ödeneceğini Karara Bağlanabilir (TMK m. 176 f. V) 
84
H– YABANCI İLAMIN TENFİZİ DAVASININ EKİ NİTELİĞİNDE DEĞİLDİR 
84
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BOŞANMADA MADDİ TAZMİNATIN MADDİ KOŞULLARI
§ 5. MADDİ TAZMİNATTA KUSUR KOŞULU 
87
I. KUSURA İLİŞKİN ESASLAR 
87
A– GENEL OLARAK 
87
B– KUSUR BELİRLEMESİNE İLİŞKİN ESASLAR 
87
1– Kusur Kabul Edilen Vakıalar Açıklanmalıdır 
87
2– Kusur Olarak Yüklenilemeyecek Vakıalar 
88
a. Elde Olmayan Sebeplerle Gerçekleşen Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 
88
b. Ret Konusu Davada Kusur Olarak Belirlenmeyen Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 
89
c. Yükümlülük Kapsamı Dışındaki Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 
90
d. Bilgisi Dahilinde Gerçekleşmeyen Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 
90
e. Evlenmeden Önceki Vakıalar Kusur Kabul Edilemez 
91
aa. Hastalıklarını Gizlemek 
91
bb. Cinsel İlişki Yaşamış Olmak 
91
cc. Güven Sarsıcı Davranışlarda Bulunmuş Olmak 
93
f. Davadan Sonraki Vakıalar Kusur Kabul Edilemez 
93
g. Usulüne Uygun Dayanılmayan Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 
101
h. Hoşgörülen Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 
103
ı. Af Kapsamında Kalan Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 
103
i. Hukuka Aykırı Elde Edilen Delillere Dayalı Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez (HMK m. 189 f. II) 
103
j. Hayatın Olağan Akışına Uygun Şekilde Elde Edilmeyen Delile Dayanan Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 
104
k. Maddiyata Dayalı İsteklere Konu Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 
105
3– Kusursuz Eşin Dava Açmaması Hakkın Kötüye Kullanılması Olarak Yorumlanamaz 
105
4– Kusur Belirlemesinde Taraflarca Getirilmesi İlkesine Aykırı Davranılamaz 
106
a. Dayanılmayan Tanıklar 
106
b. Dayanılmayan Dosyalar 
107
5– Kusur Belirlemesinde Tanık Beyanları Takdiri Bir Delildir 
108
a. Yetersiz Tanık Beyanları Esas Alınamaz 
108
aa. Görgüye Dayanmayan Tanık Beyanları 
109
bb. Soyut Tanık Beyanları 
109
cc. Aktarıma Dayalı Tanık Beyanları 
109
aaa. Üçüncü Kişilerden Aktarım 
109
bbb. Taraflardan Aktarım 
110
dd. Duyuma Dayalı Tanık Beyanları 
110
ee. Kesin Hükme Aykırı Tanık Beyanları 
110
ff. Zamanı Belirsiz Tanık Beyanları 
111
gg. Yeri Belirsiz Tanık Beyanları 
111
b. Tarafların Tanık Olarak Beyanları Esas Alınamaz 
112
c. Husumet Bulunan Tanığın Beyanları Esas Alınamaz 
112
d. Vekil Olan Avukat Tanık Olarak Dinlenebilir 
113
6– Kusur Olarak Yüklenilemeyecek Davranışlar 
113
a. İradi Olmayan Davranışlar Kusur Kabul Edilemez 
113
b. Fevren Söylenen Sözler Kusur Kabul Edilemez 
115
d. Hak Arama Hürriyeti Kapsamında Kalan Davranışlar Kusur Kabul Edilemez 
116
aa. Şikâyet Hakkını Kullanmak 
116
aaa. Cumhuriyet Savcılığına Şikâyet Etmek 
117
bbb. Karakola Şikâyet Etmek 
117
ccc. Nafaka Borcu İçin Şikâyet Etmek 
118
bb. Koruma Tedbiri İstemek 
118
cc. Önceki Boşanma Davasında Verilen Kararı Tebliğe Çıkarmak 
119
e. Danışıklı Evlenmek 
119
7– Kusurun Hüküm Kurulmasına Etkisi 
120
a. Etkileyen Dava Sonuçları Beklenmeden Kusur Belirlenemez 
120
b. Ceza Mahkemesinin Mahkûmiyet Kararı Hukuk Hâkimini Bağlar 
120
c. Yabancı Mahkeme Kararı Hakkında Tanıma ya da Tenfiz Kararı Verilmişse O Mahkemedeki Kusur Esas Alınacaktır 
121
aa. Kusur Belirlenmişse 
121
bb. Kusur Belirlenmemişse 
122
e. Boşanmanın Fer'ileri Hakkında Her Bir Dava İçin Ayrı Hüküm Kurulamaz 
124
f. Birleşen ya da Karşı Dava Varsa Kusur Harmanlaması Yapılmalıdır 
125
g. Boşanma Hükmü Temyiz Edilmeyip Kusur Temyiz Edilmişse Tazminatlar Bakımından Kusur Kesinleşmiş Sayılamaz 
127
h. Kusur Belirlemesinde Usuli Kazanılmış Hak Dikkate Alınır 
127
ı. Usulünce Dayanılan Deliller Toplanmadan Kusur Belirlenemez 
127
i. Dayanak Davayı Açan Eş Kusurlu Kabul Edilir 
128
j. Anlaşma Protokolü Sunulması Kusurlu Olunduğuna Karine Teşkil Etmez 
129
k. Fiziksel Şiddette Beyan ve İz Karine Olarak Kusura Esas Alınır 
129
II. MADDİ TAZMİNATTA KUSUR KOŞULU 
130
A– MADDİ TAZMİNAT İSTEYEN KUSURSUZ YA DA DAHA AZ KUSURLU OLMALIDIR 
130
1– Kusursuz Eş Maddi Tazminat Alabilir 
134
2– Az Kusurlu Eş Maddi Tazminat Alabilir 
135
3– Eşit Kusurlu Eş Maddi Tazminat Alamaz 
135
4– Ağır Kusurlu Eş Maddi Tazminat Alamaz 
136
5– Tam Kusurlu Eş Maddi Tazminat Alamaz 
137
6– Akıl Hastası Eş Maddi Tazminat Alabilir 
137
B– MADDİ TAZMİNAT İSTENEN KUSURLU OLMALIDIR 
138
1– Kesinleşmiş Boşanma Kararı Yoksa 
138
2– Kesinleşmiş Boşanma Kararı Varsa 
139
a. Türk Mahkemesinin Gerekçesi 
139
b. Yabancı Mahkemenin Gerekçesi 
140
3– Kusursuz Eşten Maddi Tazminat İstenemez 
141
III. MADDİ TAZMİNATTA KUSUR KOŞULUNUN BOŞANMA SEBEPLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ 
141
A– DAVACIYA MADDİ TAZMİNAT VERİLEBİLECEK BOŞANMA SEBEPLERİ 
141
1– Zina Sebebiyle Boşanma (TMK m. 161) 
141
2– Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma (TMK m. 162) 
142
3– Terk Sebebiyle Boşanma (TMK m. 164) 
145
4– Suç İşleme Sebebiyle Boşanma (TMK m. 163) 
147
5– Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma (TMK m. 163) 
149
B– MADDİ TAZMİNAT VERİLEMEYECEK BOŞANMA SEBEBİ (TMK m. 165) 
150
C– DAVACI VEYA DAVALIYA MADDİ TAZMİNAT VERİLEBİLECEK BOŞANMA SEBEPLERİ 
151
1– Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma (TMK. m. 166 f. I–II) 
151
a. Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 
151
b. Davalıya Maddi Tazminat Verilebilir 
152
2– Anlaşmalı Boşanma (TMK. m. 166 f. III) 
152
a. Genel Olarak 
152
aa. Kusur Derecesinin Önemi Yoktur 
155
bb. Anlaşma Dışına Çıkılarak Maddi Tazminat Verilemez 
155
cc. Anlaşmalı Boşanma Kararı Kesinleştikten Sonra Maddi Tazminat İstenemez 
157
aaa. Anlaşmalı Boşanma Kararı Türk Mahkemesinden Verilmişse 
157
bbb. Anlaşmalı Boşanma Kararı Yabancı Mahkemeden Verilmişse 
158
b. Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 
158
c. Davalıya Maddi Tazminat Verilebilir 
159
3– Eylemli Ayrılık Sebebiyle Boşanma (TMK. m. 166 f. IV) 
159
a. Genel Olarak 
159
aa. Dayanak Davadaki İspatlanmış Olaylar Dikkate Alınır 
159
bb. Fiili Ayrılık Süresi İçinde Ortaya Çıkan Kusurlar Dikkate Alınır 
160
cc. Reddedilen Boşanma Davasını Açarak Boşanma Sebebi Yaratmak Kusur Kabul Edilir 
160
b. Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 
160
c. Davalıya Maddi Tazminat Verilebilir 
161
§ 6. MADDİ TAZMİNATTA ZARAR KOŞULU 
163
I. GENEL OLARAK 
163
II. MENFAAT ZEDELENMESİ KAPSAMINA GİREN ZARARLAR 
164
A– MEVCUT MENFAATLERDEN YOKSUNLUK 
164
1– Var Olan Menfaatler 
167
2– Evlilik Birliğinin Sağladığı Menfaatler 
168
B– BEKLENEN MENFAATLERDEN YOKSUNLUK 
169
1– Henüz Var Olmayan Menfaat 
170
2– Gerçekleşmesi Olası Menfaat 
170
III. MENFAAT ZEDELENMESİ KAPSAMINA GİREN ZARARIN BELİRLENMESİ 
171
A– ZARAR HÂKİM TARAFINDAN BELİRLENİR 
171
B– ZARAR GEREKİRSE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİYLE BELİRLENİR 
172
C– ZARAR ÖLÇÜTLERE GÖRE BELİRLENİR 
172
1– Yaşları 
173
2– Evlilik Süreleri 
173
3– Ortalama Yaşam Süreleri 
173
4– Eğitim Düzeyleri 
174
5– Ekonomik Durumları 
174
6– Sosyal Durumları 
175
7– Sosyal Güvenlikleri 
176
8– Yaşadıkları Çevre 
176
9– Yaşam Seviyeleri 
176
10– Yaşam Özellikleri 
176
11– Meslekleri 
177
12– Çalışma Koşulları 
177
13– İş Bulma Olanak ve Olasılığı 
177
14– Fiziksel ve Zihinsel Sağlık Durumları 
177
15– Yeniden Evlenebilme Şansları 
177
16– Mal Rejiminin Tasfiyesinden Doğan Hakları 
178
17– Mallarının İdare Şekli 
179
18– Eşe Bağlı Hakları 
179
19– Sigorta Poliçeleri 
179
20– Kişisel Birikim ve Yetenekleri 
180
21– Yatırım Güç ve Olanakları 
180
22– Vergi Kayıtları 
180
23– İş Sözleşmelerinin Kapsamı ve Süresi 
180
24– Sosyal Hakları 
180
25– Geçim Koşulları 
181
26– Kusurun Ağırlığı 
181
27– Hakkaniyet Kuralları 
182
28– TBK m. 50–51 Hükmü 
183
IV. MENFAAT ZEDELENMESİ KAPSAMINA GİRMEYEN ZARARLAR 
184
A– EVLİLİK ÖNCESİYLE İLGİLİ İSTEKLER 
185
1– Mehir Senedine Konu Alacak 
185
2– Nişanlılık Dönemimde Gönderilen Para 
185
3– Ödünç Verilen Para 
186
4– Başlık Parası İstemi 
186
5– Çeyiz Gideri İstemi 
187
B– EVLİLİK SIRASINDAKİ İSTEKLER 
187
1– Düğünle İlgili İstemler 
188
a. Düğün Gideri 
188
b. Düğünde Takılan Para 
189
c. Düğün İçin Verilen Kapora 
189
2– Nikâh Gideri İstemi 
190
3– Balayı Parası İstemi 
190
4– Evlilik Birliği İçin Yapılan Masraf İstemi 
191
5– İş Sebebiyle Tazminat İstemi 
191
a. Eşi Yüzünden İşten Ayrılma 
191
aa. Harca Bağlıdır 
192
bb. Aile Mahkemesinin Görevi Kapsamında Değildir 
193
cc. Görevli Mahkeme Dava Değerine Göre Belirlenir 
193
b. Kendi İsteğiyle İşten Ayrılma 
193
c. Eşi Yüzünden İşe Başlayamamaya Yönelik İstem 
194
d. İşini Kaybetmeye Yönelik İstem 
195
6– Miras Payının Alınmasına Yönelik İstem 
196
7– Ziynete Yönelik İstem 
196
8– Emanet Altına Yönelik İstem 
197
9– Hastane Giderlerine Yönelik İstem 
198
10– Bedelli Askerlik Ödemesine Yönelik İstem 
198
11– Eşe Askerde İken Gönderilen Ödemeye Yönelik İstem 
198
12– Eşin Hayat Sigortası Primlerini Ödemeye Yönelik İstem 
199
13– Evlilik Süresince Çalışmamaya Yönelik İstem 
199
C– ÇOCUKLARLA İLGİLİ İSTEKLER 
200
1– Doğum Gideri İstemi 
202
2– Çocuk İçin Tazminat İstemi 
202
3– Yetişkin Çocuklar İçin Yapılan Giderler 
203
4– Çocuğa Doğum Gününde Takılan Ziynetler 
203
5– Tüp Bebek Tedavi Gideri İstemi 
204
D– EVLE İLGİLİ İSTEKLER 
204
1– Eve Katkı Bedeli İstemi 
204
2– Eve Taşınma Gideri İstemi 
205
3– Ev Alma Vaadine Dayalı İstem 
205
4– Eşya İstemi 
206
5– Kira İstemi 
206
6– Aile Konutunun Özgülenmesi İstemi 
207
7– Evin Tadilatı İçin İstem 
207
8– Ev Eşyası İçin Kredi Çekilmesine İlişkin İstem 
207
9– Sık Olarak Taşınmayla İlgili İstem 
208
E– BORÇLA İLGİLİ İSTEKLER 
209
1– Eşle İlgili İstekler 
209
a. Ortak Borç Sebebiyle Alacak İstemi 
209
b. Eşin Borcunu Ödeme Sebebiyle Alacak İstemi 
209
c. Eşe Verilen Borç Sebebiyle Alacak İstemi 
210
d. Evlilik Öncesi Kredi Kartı Borcu Sebebiyle Alacak İstemi 
211
e. Eşe Gönderilen Para Sebebiyle Alacak İstemi 
211
f. Eşi Yüzünden Borç Altına Girme Sebebiyle Alacak İstemi 
212
g. Eşe İşyeri Açılmasında Yapılan Ödeme Sebebiyle Alacak İstemi 
213
h– Eşi Aldatarak Devir Sebebiyle İstem 
213
ı. Evin Geçiminin Sağlanmasına Yönelik Üçüncü Kişilerden Alınan Borçların Eşten Tahsili İstemi 
214
2– Eşin Yakınlarıyla İlgili İstekler 
214
a. Eşin Yakınlarına Verilen Borç Sebebiyle Alacak İstemi 
214
b. Eşin Yakınlarının Borcunu Ödeme Sebebiyle Alacak İstemi 
215
3– Kredi Borcu Sebebiyle Alacak İstemi 
215
a. Evlilik Öncesi Çekilen Kredi 
216
b. Evlilik Sonrası Çekilen Kredi 
216
4– Taahhütnameye Dayalı Borç 
217
F– MAL REJİMİ İLE İLGİLİ İSTEKLER 
217
1– Katılma Alacağı İstemi 
217
2– Katkı Payı İstemi 
218
3– Kazanç Kaybı İstemi 
219
4– Araca Yönelik İstem 
220
a. Araç Bedeli İstemi 
220
b. Aracını Perte Çıkarmasına İlişkin İstem 
221
5– Para İstemi 
222
a. Giderken Götürülen Para 
222
b. Elden Verilen Para 
223
c. Banka Hesabındaki Para 
223
d. Eşin Hesabındaki Para 
224
6– İşyerine Mal Alımına Yönelik İstem 
224
7– Taşınmazlara Yönelik İstemler 
224
a. Taşınmaz Devrine İlişkin İstem 
225
b. Taşınmaz Satışına İlişkin İstem 
225
8– Kredi Sebebiyle Alacak İstemi 
225
a. Çekilen Krediden Kaynaklanan Alacak 
226
b. Çekilen Kredi Sebebiyle Uğranılan Zarar 
226
G– DİĞER İSTEKLER 
227
1– Muvazaa ve Tehdit Sebebiyle Tapu Kaydının İptali 
227
2– İrade Bozukluğu Sebebiyle Satış İptali 
227
4– Ölünceye Kadar Bakma Akdinin İptali 
228
§7. MADDİ TAZMİNATTA NEDENSELLİK BAĞI KOŞULU 
231
I. GENEL OLARAK 
231
II. MADDÎ KOŞUL: NEDENSELLİK BAĞI GERÇEKLEŞMELİDİR 
231
§ 8. MADDİ TAZMİNATTA HUKUKA AYKIRILIĞIN GERÇEKLEŞMESİ KOŞULU 
233
I. GENEL OLARAK 
233
II. MADDÎ KOŞUL: HUKUKA AYKIRILIK GERÇEKLEŞMELİDİR 
233
A– HUKUKA AYKIRILIK VARSA 
234
B– HUKUKA AYKIRILIK YOKSA 
234
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BOŞANMADA MADDİ TAZMİNATIN ŞEKLİ KOŞULLARI
§ 9. MADDİ TAZMİNATTA EVLİLİK BİRLİĞİNİN BOŞANMA İLE SONA ERMESİ KOŞULU 
235
I. GENEL OLARAK 
235
II. MADDİ TAZMİNATTA EVLİLİK BİRLİĞİNİN BOŞANMA İLE SONA ERMESİ KOŞULU 
236
A– BOŞANMA KARARI VERİLMİŞ OLMALIDIR 
236
1– Türk Mahkemesinden Verilebilir 
236
2– Yabancı Mahkemeden Verilen Karar Tanınmış Olabilir 
237
III. TANIMA KAVRAM (MÖHUK m. 58) 
238
A– EVLİLİĞİN BUTLANINA KARAR VERİLMİŞ OLABİLİR 
242
B– ÖLÜM VE GAİPLİK HALİNDE VERİLEMEZ 
244
C– AYRILIK KARARI VERİLMESİ HALİNDE VERİLEMEZ 
247
§ 10. MADDİ TAZMİNATTA İSTEK KOŞULU 
249
I. GENEL OLARAK 
249
II. MADDİ TAZMİNATTA İSTEK KOŞULU 
249
A– İSTEK YAZILI VEYA SÖZLÜ YAPILABİLİR 
250
B– İSTEK BELİRSİZ OLMAMALIDIR 
251
1– İsteğin Türünde Belirsizlik 
251
2– İstek Konusu Para Biriminde Belirsizlik 
251
3– İstek Miktarında Belirsizlik 
252
4– İstek Anlatım Biçimi İle Anlaşılıyorsa 
252
C– İSTEK ARTIRILAMAZ 
253
D– İSTEK YOK İSE VERİLEMEZ 
253
E– İSTENMEDİĞİ AÇIKLANMIŞSA VERİLEMEZ 
253
F– İSTEK AŞILAMAZ 
254
G– İSTEK KARARA BAĞLANMALIDIR 
254
H– İSTEK ANLAŞMALI BOŞANMADAN SONRA YAPILAMAZ 
254
1– Türk Mahkemesinde Anlaşmalı Boşanma 
254
2– Yabancı Mahkemede Anlaşmalı Boşanma 
255
I. İSTEK TARAFLAR İÇİN YAPILABİLİR 
255
İ. İSTEK KOŞULLARI VARSA MİRASÇILARA İNTİKAL EDEBİLİR 
256
J– İSTEK AYIN OLARAK GERÇEKLEŞEBİLİR 
256
1– Tamamen Ayın Olarak İstenebilir 
257
2– Kısmen Ayın Kısmen Para Olarak İstenebilir 
257
3– Ayın Olarak İsteme Sebebi Açıklanmalıdır 
258
4– Haklı ve Kabul Edilebilir Sebep Varsa İstenebilir 
259
5– Ayın Olarak İstenilen Şeyin Bedeli Tespit Edilmelidir. 
259
K– İSTEK AYRI DAVA İLE GERÇEKLEŞEBİLİR 
260
1– Karşı Dava İle İstek Gerçekleşebilir 
260
2– Bağımsız Dava İle İstek Gerçekleşebilir 
261
3– Boşanma Kararı Kesinleştikten Sonra İstek Gerçekleşebilir 
261
L– İSTEK ERKEK EŞ YA DA KADIN EŞ TARAFINDAN YAPILABİLİR 
262
M– İSTEK TÜRK PARASI ESAS ALINARAK YAPILMALIDIR 
263
N– İSTEK SAKLI TUTULMUŞSA RET KARARI VERİLEMEZ 
263
O– İSTEK KANUN YOLU AŞAMASINDA ANLAŞMALI BOŞANMA PROTOKOLÜ İLE GERÇEKLEŞEBİLİR 
263
§ 11. MADDİ TAZMİNATTA SÜRE KOŞULU 
265
I. GENEL OLARAK 
265
II. SÜRE KOŞULU 
265
A– BOŞANMADAN ÖNCEKİ SÜRE 
265
1– Dilekçelerin Karşılıklı Verilmesi Sırasında 
266
2– Ön İnceleme Duruşmasında 
267
a. 7251 sayılı Kanun Öncesinde 
267
aa. Karşı Taraf Gelmişse 
268
bb. Karşı Taraf Gelmemişse 
268
b. 7251 sayılı Kanun Sonrasında 
268
3– Tahkikat Aşamasında 
269
4– Sözlü Yargılama Aşamasında 
271
B– BOŞANMADAN SONRAKİ SÜRE (TMK m. 178) 
272
C– TANIMA YA DA TENFİZDEN SONRAKİ SÜRE 
274
BEŞİNCİ BÖLÜM MADDİ TAZMİNAT KARARI
§ 12. MADDİ TAZMİNATIN MİKTARI 
277
I. GENEL OLARAK 
277
II. UYGUN OLARAK BELİRLENMELİDİR 
277
A– HÂKİM TARAFINDAN BELİRLENİR 
277
B– ZARARIN TAMAMININ KARŞILANMASI ZORUNLU DEĞİLDİR 
283
C– BİR TARAFIN ZENGİNLEŞMESİ SONUCUNU DOĞURMAMALIDIR 
283
III. ETKİLEYEN HUSUSLAR DİKKATE ALINMALIDIR 
283
A– KUSUR DURUMLARI 
284
B– EKONOMİK DURUMLARI 
284
C– SOSYAL DURUMLARI 
286
D– ZEDELENEN MENFAATLER 
286
E– GEÇİM KOŞULLARI 
287
F– HAKKANİYET İLKESİ 
287
G– EVLİLİĞİN SÜRESİ 
288
H– GÜNÜN EKONOMİK KOŞULLARI 
289
I– YAŞLARI 
289
İ– ORTALAMA YAŞAM SÜRELERİ 
289
J– YAŞAM SEVİYELERİ 
290
K– PARANIN ALIM GÜCÜ 
291
IV. İNFAZDA DURAKSAMA YARATMAYACAK ŞEKİLDE BELİRLENMELİDİR 
292
V. BOZMA KARARI VARSA AMACINA UYGUN BELİRLENMELİDİR 
292
VI. KOŞULLARI VARSA DEĞİŞTİRİLEBİLİR (TMK m. 176 f. IV) 
293
A– ARTIRILMASINA KARAR VERİLEBİLİR 
293
B– AZALTILMASINA KARAR VERİLEBİLİR 
293
C– TOPTAN ÖDEMEDE UYGULANMAZ 
293
§ 13. MADDÎ TAZMİNATIN ÖDENMESİ 
295
I. GENEL OLARAK 
295
II. ÖDEMEYE UYGUN HALLER 
295
A– MADDÎ TAZMİNAT TOPTAN ÖDENEBİLİR (TMK m. 176 f. I) 
295
B– MADDÎ TAZMİNAT İRAT BİÇİMİNDE ÖDENEBİLİR (TMK m. 176 f. I) 
295
C– MADDÎ TAZMİNAT AYIN OLARAK ÖDENEBİLİR 
296
III. ÖDEMEYE UYGUN OLMAYAN HALLER 
296
A– MADDÎ TAZMİNAT ANLAŞMA YOKSA YABANCI PARA OLARAK ÖDENEMEZ 
296
B– MADDÎ TAZMİNAT TAKSİTLE ÖDENEMEZ 
297
§ 14. MADDÎ TAZMİNATTA FAİZ 
299
I. GENEL OLARAK 
299
II. MADDÎ TAZMİNATTA FAİZ 
299
A– MADDÎ TAZMİNATTA FAİZ BAŞLANGICI 
299
B– BOŞANMADAN SONRA İSTENMİŞSE FAİZ 
300
C– MADDÎ TAZMİNATTA FAİZ İSTENMEDİ İSE 
301
D– MADDÎ TAZMİNATTA FAİZ TÜRÜ 
301
E– MADDÎ TAZMİNATTA FAİZ İSTEMİ HAKKINDA KARAR VERİLMELİDİR 
301
§ 15. İRAT ŞEKLİNDE ÖDENEN MADDÎ TAZMİNATIN MİKTARININ DEĞİŞMESİ (TMK m. 176 f. IV) 
303
I. GENEL OLARAK 
303
II. DEĞİŞİM SEBEPLERİ 
303
A– TARAFLARIN MALÎ DURUMLARININ DEĞİŞMESİ 
303
B– HAKKANİYETİN GEREKTİRDİĞİ HÂLLER 
303
III. DEĞİŞİM ŞEKLİ 
303
A– İRADIN ARTIRILMASI 
304
B– İRADIN AZALTILMASI 
304
§ 16. İRAT ŞEKLİNDE ÖDENEN MADDÎ TAZMİNATIN SONA ERMESİ (TMK m. 176 f. III) 
305
I. GENEL OLARAK 
305
II. KENDİLİĞİNDEN KALKMASI 
305
A– İRAT ALACAKLISININ YENİDEN EVLENMESİ 
306
B– TARAFLARDAN BİRİNİN ÖLÜMÜ 
306
III. MAHKEME KARARIYLA KALDIRILMASI 
306
A– İRAT ALACAKLISININ EVLENME OLMAKSIZIN FİİLEN EVLİYMİŞ GİBİ YAŞAMASI 
306
B– İRAT ALACAKLISININ YOKSULLUĞUNUN ORTADAN KALKMASI 
307
C– İRAT ALACAKLISININ HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRMESİ 
307
ALTINCI BÖLÜM BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA TARAFLARIN YARGILAMAYA KATILIMINA EGEMEN OLAN İLKELER
§ 17. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA TASARRUF İLKESİ (HMK m. 24) 
309
I. GENEL OLARAK 
309
II. TANIMI 
310
III. GÖRÜNÜMÜ 
310
A– KENDİLİĞİNDEN DAVA AÇILAMAZ/KARAR VERİLEMEZ (HMK m. 24 f. I) 
311
1– İlgililer Dava Açabilir/Açmayabilir 
312
2– İlgililer Karşı Dava Açabilir/Açmayabilir 
312
3– İlgililer Kanun Yoluna Başvurabilir/Başvurmayabilir 
312
B– DAVA AÇMAYA ZORLANAMAZ (HMK m. 24 f. II) 
313
C– HAKKINI TALEP ETMEYE ZORLANAMAZ (HMK m. 24 f. II) 
313
D– DAVA KONUSUNU SERBESTÇE BELİRLER 
313
1– Dava Sebebini Belirler 
313
2– Dayanılacak Vakıaları Belirler 
313
E– DAVA AÇILDIKTAN SONRA TASARRUF YETKİSİ DEVAM EDER (HMK m. 24 f. III) 
314
1– Davasından Feragat Edebilir (HMK m. 307, 309 f. II) 
314
2– Davasını Karşı Tarafın Açık Rızası ile Geri Alabilir (HMK m. 123) 
314
F– DAVAYI KANUN YOLUNA TAŞIMA 
314
IV. İSTİSNALARI 
315
A– YARGILAMA GİDERİ KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR 
315
B– SEVK VE İDARE KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR 
315
§ 18. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA TARAFLARCA GETİRİLME/HAZIRLAMA İLKESİ (HMK m. 25) 
317
I. GENEL OLARAK 
317
II. DAVA MALZEMESİ KAVRAMI 
318
III. DAVA MALZEMESİNİN GETİRİLMESİ 
319
A– TARAFLARCA GETİRİLİR 
319
B– MAHKEMENIN İŞİ DEĞİLDİR 
320
1– Kendiliğinden Dikkate Alınamaz (HMK m. 25 f. I) 
320
2– Kendiliğinden Delil Toplanamaz (HMK m. 25 f. II) 
321
3– Hatırlatılamaz (HMK m. 25 f. I) 
322
IV. İSTİSNA: KENDİLİĞİNDEN (RE’SEN) ARAŞTIRMA İLKESİ (HMK m. 25 f I) 
322
A– UYGULAMA ALANI 
322
B– UYGULAMA ŞEKLİ 
323
§ 19. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA TEKSİF İLKESİ 
325
I. GENEL OLARAK 
325
II. KURAL: BELİRLİ AŞAMAYA KADAR DAVA MALZEMESİ İLERİ SÜRÜLEBİLİR 
326
A– DAVACI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I) 
327
1– Kural Olarak 
327
2– Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse 
327
B– DAVALI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I) 
327
1– Kural Olarak 
327
2– Cevaba Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse 
328
3– Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse 
328
III. TEKSİF İLKESİNİN İSTİSNALARI 
328
A– ISLAH (HMK m. 141 f. II) 
328
B– KARŞI TARAFIN AÇIK MUVAFAKATİ (HMK m. 141 f. II) 
328
C– ESKİ HÂLE GETİRME (HMK m. 95–101) 
329
D– YARGILAMAYI GECİKTİRME AMACI TAŞIMAMAK (HMK m. 145) 
329
E– SÜRESİNDE İLERİ SÜRÜLEMEMESİNİN İLGİLİ TARAFIN KUSURUNDAN KAYNAKLANMAMASI (HMK m. 145) 
329
§ 20. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA ADİL YARGILANMA İLKESİ (AİHS m. 6, TCA m. 36) 
331
I. GENEL OLARAK 
331
II. KAPSAMI 
332
A– ADİL SİLAHLARLA YARGILANMA 
333
B– ADİL AÇIKLIKTA YARGILANMA 
333
C– ADİL SÜREDE YARGILANMA (AİHS m. 6, TCA m. 141 f. III, HMK m. 30) 
333
D– ADİL MAHKEMEDE YARGILANMA 
334
§ 21. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI (HMK m. 27) 
335
I. GENEL OLARAK 
335
II. OLAN BİTENİ BİLME/BİLGİLENME HAKKI (HMK m. 27 f. II/a) 
337
A– DAVAYI BİLME HAKKI 
338
B– DURUŞMA GÜNÜNÜ BİLME HAKKI 
339
1– Ön İnceleme Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 139) 
339
2– Tahkikat Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 147 f. I) 
341
3– Sözlü Yargılama Duruşmasını Bilme Hakkı Var İdi (HMK m. 147 f. I, 186 f. I) 
342
C– DELİLLERİ BİLME HAKKI 
343
D– GEREKÇEYİ BİLME HAKKI 
343
E– İŞLEMLERİ BİLME HAKKI 
344
1– Tarafların İşlemlerini Bilme Hakkı 
344
2– Mahkemenin İşlemlerini Bilme Hakkı 
345
III. OLAN BİTENİ AÇIKLAMA VE İSPAT HAKKI (HMK m. 27 f. II/b) 
345
A– AÇIKLAMA HAKKI 
345
1– Açıklayan Tarafın Göstereceği Davranış 
347
a. Adap Dışı Açıklama Yapılamaz 
347
b. Konu Dışı Açıklama Yapılamaz 
347
2– Hâkimin Göstereceği Davranış 
347
a. Şefkatle Dinlemelidir 
348
b. Sabırla Dinlemelidir 
348
c. Anlayışla Dinlemelidir 
348
B– İSPAT HAKKI (HMK m. 27 f. II/b) 
348
IV. DEĞERLENDİRTME VE GEREKÇELENDİRTME HAKKI (HMK m. 27 f. II/c) 
349
A– GENEL OLARAK 
349
B– AÇIKLAMALARI DEĞERLENDİRTME HAKKI 
350
C– KARARLARI GEREKÇELENDİRTME HAKKI 
350
1– Gerekçe Dosya Kapsamı İle Bağdaşmalıdır 
351
2– Gerekçe Pozitif Hukuk İle Bağdaşmalıdır 
351
3– Gerekçe, Sebebi Gösterilmedikçe Yerleşik İçtihatlar İle Bağdaşmalıdır 
351
§ 22. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA DÜRÜST DAVRANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m. 29 f. I) 
353
I. GENEL OLARAK 
353
II. DÜRÜSTLÜK KURALINA UYGUN DAVRANMAK ZORUNLUDUR 
353
§ 23. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNATDAVASINDA DOĞRUYU SÖYLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m. 29 f. II) 
355
I. GENEL OLARAK 
355
II. ÖZELLİKLERİ 
355
A– YÜKÜMLÜ OLANLAR 
355
1– Davanın Tarafları 
356
2– Tarafları Kanuni Temsilcileri 
356
3– Tarafların Vekilleri 
357
B– YÜKÜMLÜLÜĞÜN KONUSU 
357
1– Sözlü Açıklamalar 
357
2– Yazılı Açıklamalar 
357
YEDİNCİ BÖLÜM BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA HÂKİMİN YARGILAMA İŞLEMLERİNİ YÜRÜTMESİNE EGEMEN OLAN İLKELER
§ 24. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA HÂKİMİN DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ 
359
I. GENEL OLARAK 
359
II. AYDINLATMA ÖDEVİNİN TÜRÜ 
361
A– MADDİ AYDINLATMA 
361
B– HUKUKİ AYDINLATMA 
362
III. AYDINLATMA ÖDEVİNİN KONUSU 
363
A– BELİRSİZ HUSUSLAR 
363
B– ÇELİŞKİLİ HUSUSLAR 
364
IV. AYDINLATMA ÖDEVİNİN USULÜ 
364
A– AÇIKLAMA YAPTIRMA 
364
B– SORU SORMA 
365
C– DELİL GÖSTERİLMESİNİ İSTEME 
365
D– TARAFIN KENDİSİNİ DİNLEME 
365
V. AYDINLATMA ÖDEVİNİN SINIRLARI 
365
A– SÖYLENMEYEN ŞEYLERİ KAPSAMAZ 
366
B– SÖYLENMEYEN VAKIALARI KAPSAMAZ 
366
C– SÖYLEMEYENE YOL GÖSTERMEYİ KAPSAMAZ 
366
D– SÖYLEMEYENE İSTİCVABI KAPSAMAZ 
366
§ 25. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA USUL EKONOMİSİ İLKESİ (HMK m. 30) 
369
I. GENEL OLARAK 
369
II. UNSURLARI 
369
A– BASİTLİK İLKESİ (DÜZENLİ BİÇİMDE YARGILAMA) (HMK m. 30) 
370
B– ÇABUKLUK İLKESİ (MAKUL SÜRE İÇİNDE YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I) 
370
C– UCUZLUK İLKESİ (EN AZ GİDERLE YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I) 
371
III. YANSIMASI 
371
A– DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ (HMK m. 166) 
372
B– DAVALARIN AYRILMASI (HMK m. 167) 
373
C– DAVA SONUCUNUN BEKLENİLMESİ 
373
D– ÖN SORUN İNCELEMESİ 
373
E– USULİ KAZANILMIŞ HAK KURALI 
373
IV. DEĞERLENDİRİLMESİ 
374
§ 26. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA HUKUKUN KENDİLİĞİNDEN UYGULANMASI İLKESİ (HMK m. 33) 
377
I. GENEL OLARAK 
377
II. TARAFLARCA HUKUKİ SEBEP GÖSTERİLMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR 
378
A– DAVA DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR (HMK m. 119 f. I/g) 
378
B– CEVAP DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR (HMK M. 129 F. I/F) 
380
III. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP DEĞİŞTİRİLEBİLİR (HMK m. 141) 
380
IV. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
380
A– YANLIŞ GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
380
B– EKSİK GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
381
C– BİRKAÇ SEBEP GÖSTERME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
381
D– HİÇ GÖSTERMEME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
381
V. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HUKUKİ NİTELENDİRİLMESİNİ HÂKİM YAPAR 
381
VI. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HANGİSİNİN SABİT OLDUĞUNU HÂKİM BELİRLER 
382
VII. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARA UYAN HUKUK NORMUNU HÂKİM UYGULAR 
382
A– TÜRK HUKUKUNU KENDİLİĞİNDEN UYGULAR 
383
B– YETKİLİ OLAN YABANCI HUKUKU KENDİLİĞİNDEN UYGULAR (5718 SK m. 2) 
384
§ 27. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ (HMK m. 26) 
389
I. GENEL OLARAK 
389
II. İLKENİN UYGULANMASI 
390
A– TALEP SONUCUNDAN FAZLASINA KARAR VEREMEZ 
390
B– TALEP SONUCUNDAN BAŞKA BİR ŞEYE KARAR VEREMEZ 
391
1– Islah Yapılmamışsa 
392
2– Islah Yapılmışsa 
392
III. İLKENİN UYGULANMASI 
392
A– KENDİLİĞİNDEN KARAR VEREMEZ 
392
B– HER BİR TALEP HAKKINDA AYRI OLARAK KARAR VERİLMELİDİR 
393
§ 28. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA SEVK VE İDARE İLKESİ (HMK m. 32) 
395
I. GENEL OLARAK 
395
II. HÂKİMİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m. 32 f. I) 
395
A– YARGILAMANIN SEVK VE İDARESİ 
396
1– Şekli Sevk ve İdare 
396
2– Maddi Sevk ve İdare 
396
B– YARGILAMA DÜZENİNİN BOZULMAMASI İÇİN TEDBİR ALMA 
397
III. DİLEKÇENİN YENİDEN DÜZENLENMESİ (HMK m. 32 f. II) 
397
A– YENİDEN DÜZENLENMESİ GEREKEN DİLEKÇELER 
397
1– Okunamayan Dilekçe 
398
2– Uygunsuz Olan Dilekçe 
398
3– İlgisiz Olan Dilekçe 
400
B– YENİDEN DÜZENLENME USULÜ 
400
1– Uygun Bir Süre Verilir 
400
a. Yeni Dilekçe Verilmesinin Sonuçları 
400
b. Yeni Dilekçe Verilmemesinin Sonuçları 
400
2– İlk Dilekçe Dosyada Kalır 
401
IV. YAZILI OLMAYAN SEVK VE İDARE GELENEKLERİ 
401
§ 29. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA DOĞRUDANLIK İLKESİ (HMK m. 197) 
403
I. GENEL OLARAK 
403
II. DELİLLERİN TOPLANMASINDA DOĞRUDANLIK (HMK m. 197) 
404
A– MAHKEME HUZURUNDA TOPLAMA 
404
B– İSTİNABE YOLUYLA TOPLAMA 
404
II. KARAR VERİLMESİNDE DOĞRUDANLIK 
405
A– KURAL: AYNI HÂKİM İÇİN DOĞRUDANLIK 
405
B– İSTİSNA: FARKLI HÂKİM KARAR VEREBİLİR 
405
§ 30. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ İLKESİ (HMK m. 198) 
407
I. GENEL OLARAK 
407
II. DELİLLER GEREKÇELİ OLARAK DEĞERLENDİRİLMELİDİR 
407
§ 31. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA ALENİYET İLKESİ (AİHS m. 6/1, TCA m. 141 f. I, HMK m. 28) 
409
I. GENEL OLARAK 
409
II. DURUŞMALARIN ALENİYETİ 
410
A– DURUŞMALAR HERKESE AÇIKTIR (TCA m. 141 f. I, HMK m. 28 f. I) 
411
1– Duruşmalar İlgili Olanlara Açıktır 
411
2– Duruşmalar İlgili Olmayanlara Açıktır 
411
B– KOŞULLARI VARSA GİZLİ OLARAK YAPILABİLİR (TCA m. 141 f. I, HMK m. 28 f. II) 
412
1– Gizliliğin Kapsamı 
413
a. Duruşmaların Bir Kısmının Gizli Olarak Yapılması 
413
b. Duruşmaların Tamamının Gizli Olarak Yapılması 
413
2– Gizliliğin Koşulları 
414
a. Genel Ahlâkın Kesin Olarak Gerekli Kıldığı Hâller 
417
b. Kamu Güvenliğinin Kesin Olarak Gerekli Kıldığı Hâller 
417
3– Gizliliğin İstenilmesi 
417
a. Taraflardan Birinin Talebi Üzerine (HMK m. 28 f. II) 
417
b. Kendiliğinden (HMK m. 28 f. II) 
418
4– Gizliliğin Karara Bağlanması 
418
a. Ön Sorunlar Hakkındaki Hükümler Uygulanır 
418
b. Gerekçe, Esas Hakkındaki Kararı İle Birlikte Açıklanır 
418
5– Gizliliğin Sonuçları 
419
a. İlgililer Dışındakiler Salondan Çıkartılır 
419
b. Hazır Bulunanlar Uyarılır (HMK m. 28 f. IV) 
419
c. Hazır Bulunanlara Ceza İhtarı Yapılır (HMK m. 28 f. IV) 
419
d. Ceza İhtarı Tutanağa Geçirilir (HMK m. 28 f. IV) 
420
e. Yalnız Başına Kanun Yoluna Başvurulamaz. 
420
f. Kararın Gizli Verilmesini Gerektirmez. 
420
III. KARARLARIN BİLDİRİLMESİNİN ALENİYETİ (HMK m. 28 f. I) 
421
IV. İŞLEMLERİN ALENİYETİ 
421
A– DOSYANIN İNCELENMESİ (HMK m. 161) 
421
B– TUTANAK ÖRNEĞİ VERİLMESİ (HMK m. 158) 
421
§ 32. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA SÖZLÜLÜK YAZILILIK İLKESİ 
423
I. GENEL OLARAK 
423
II. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA SÖZLÜLÜK İLKESİ 
423
A– TAHKİKAT AŞAMASINDA TARAFLARIN DİNLENİLMESİ (HMK m. 144 f. I) 
424
B– İSTİCVAP SIRASINDA GERÇEĞİ SÖYLEME (HMK m. 173 f. II) 
424
C– ISLAHIN SÖZLÜ YAPILMASI (HMK m. 177 f. II) 
424
D– SÖZLÜ YARGILAMADA SON SÖZÜN SÖYLENMESİ (HMK m. 186 f. II) 
424
E– TANIKLIKTAN ÇEKİNME SEBEPLERİNİN BİLDİRİLMESİ (HMK m. 252) 
425
F– TANIĞIN DİNLENİLMESİ (HMK m. 261 f. II) 
425
G– BİLİRKİŞİ AÇIKLAMALARI (HMK m. 279) 
425
H– HÜKMÜN MÜZAKERESİ SIRASINDA TARAFLARIN SÖZLÜ AÇIKLAMALARI (HMK m. 295) 
426
I– TAVZİH SIRASINDA SÖZLÜ AÇIKLAMA (HMK m. 306 f. II) 
426
İ– FERAGAT VE KABULÜN SÖZLÜ YAPILMASI (HMK m. 309 f. I) 
426
III. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA YAZILILIK İLKESİ (HMK m. 133, 177, 246, 263, 279, 342, 364) 
426
A– DAVANIN AÇILMASI (HMK m. 118) 
427
B– KARŞI DAVANIN AÇILMASI (HMK m. 133) 
427
C– ISLAH (HMK m. 177) 
427
D– CEVAPLARINI YAZILI OLARAK BİLDİRMESİ İÇIN TANIĞA SORU KÂĞIDI GÖNDERİLMESİ (HMK m. 246 f. I) 
427
E– TANIK, SAĞIR VE DİLSİZ OLUP OKUMA VE YAZMAYI BİLİYORSA, SORULARIN YAZILI BİLDİRİLMESİ (HMK m. 263 f. II) 
428
F– BİLİRKİŞİNİN OY VE GÖRÜŞÜNÜ YAZILI BİLDİRMESİ (HMK m. 279 f. I) 
428
G– KANUN YOLLARINA BAŞVURMA 
428
§ 33. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA TÜRKÇE KULLANMA İLKESİ (TCA m. 3 f. I) 
429
I. GENEL OLARAK 
429
II. MAHKEMENİN DİLİ (TCA m. 3 f. I) 
430
III. TARAFLARIN DİLİ 
430
A– TARAFLARIN KONUŞMA DİLİ (HMK m. 144) 
430
B– TARAFLARIN YAZMA DİLİ 
430
IV. TANIKLARIN DİLİ (HMK m. 263 f. I) 
431
SEKİZİNCİ BÖLÜM BOŞANMADA MADDÎ TAZMİNAT DAVASINDA USUL HÜKÜMLERİ
§ 34. BOŞANMADA MADDÎ TAZMİNAT DAVASINDA HMK HÜKÜMLERİNE TÂBİ TUTULMAYAN YARGILAMA KURALLARI 
433
I. GENELOLARAK 
433
II. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNA TÂBİ TUTULMAYAN YARGILAMA KURALLARI 
439
A– HÂKİM, VİCDANEN KANAAT GETİRMELİDİR 
440
B– HÂKİM, OLGULAR HAKKINDA TARAFLARA YEMİN ÖNEREMEZ 
440
C– HÂKİM, TARAFLARIN İKRARI VE KABULÜ İLE BAĞLI DEĞİLDİR 
441
D– HÂKİM, KANITLARI SERBESTÇE TAKDİR EDER 
442
E– HÂKİM, BOŞANMANIN FER'Î SONUÇLARINA İLİŞKİN ANLAŞMALARI ONAYLAMIŞ OLMALIDIR 
444
F– HÂKİM, DURUŞMANIN GİZLİ YAPILMASINA KARAR VEREBİLİR 
444
§ 35. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA DAVA ŞARTLARI 
445
I. GENEL OLARAK 
445
II. DAVA ŞARTLARI 
445
A– TÜRK MAHKEMELERININ YARGI HAKKININ BULUNMASI (HMK m. 114 f. 1/a) 
445
1– Yer Bakımından Yargı Hakkının Bulunması 
445
2– Kişi Bakımından Yargı Hakkının Bulunması 
446
B– YARGI YOLUNUN CAİZ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/b) 
446
C– MAHKEMENİN GÖREVLİ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/c) 
446
D– MAHKEMENİN YETKİLİ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/ç) 
447
E– TARAFLARIN, TARAF VE DAVA EHLİYETİNE SAHİP OLMALARI (HMK m. 114 f. 1/d) 
447
1– Tarafların, Taraf Ehliyetine Sahip Olmaları 
448
2– Tarafların, Dava Ehliyetine Sahip Olmaları 
448
a. Davacının Dava Ehliyetine Sahip Olması 
450
b. Davalının Dava Ehliyetine Sahip Olması 
452
F– TEMSİLCİNİN GEREKLİ NİTELİĞE SAHİP BULUNMASI (HMK m. 114 f. 1/d) 
453
G– DAVA TAKİP YETKİSİNE SAHİP OLUNMASI (HMK m. 114 f. 1/e) 
453
H– VEKİLİN DAVAYA VEKÂLET EHLİYETİNE SAHİP OLMASI (HMK m. 114 f. 1/f) 
454
I– USULÜNE UYGUN DÜZENLENMİŞ BİR VEKÂLETNAMESİNİN BULUNMASI (HMK m. 114 f. 1/f) 
454
İ– DAVACININ YATIRMASI GEREKEN GİDER AVANSININ YATIRILMIŞ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/g, 120) 
454
J– TEMİNAT GÖSTERİLMESİNE İLİŞKİN KARARIN GEREĞİNİN YERİNE GETİRİLMESİ (HMK m. 114 f. 1/ğ) 
456
K– AYNI DAVANIN, DAHA ÖNCEDEN AÇILMIŞ VE HÂLEN GÖRÜLMEKTE (DERDESTLİK) OLMAMASI (HMK m. 114 f. 1/ı) 
456
1– Hâlen Görülmekte Olan Bir Davanın Olması Gerekir/Görülen Dava Koşulu 
457
2– Tarafların/Konularının/Dava Sebeplerinin Aynı Olması Gerekir/Aynılık Koşulu 
458
a. Davanın Tarafları Aynı Olmalıdır 
458
b. Davanın Konusu Aynı Olmalıdır 
460
c. Dava Sebepleri Aynı Olmalıdır 
460
L– AYNI DAVANIN, DAHA ÖNCEDEN KESİN HÜKME BAĞLANMAMIŞ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/i) 
462
§ 36. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME 
467
I. GÖREVİN BELİRLENMESİ (HMK m. 1, c. 1) 
467
A– GÖREVLİ MAHKEME 4787 SAYILI KANUNLA BELİRLENMİŞTİR 
467
2– Boşanmanın Eki Niteliğinde Olmayan Davada 
469
a. Taraflar Arasında Evlilik Varsa 
469
b. Taraflar Arasında Evlilik Yoksa 
469
3– Boşanma Kesinleştikten Sonra Açılan Davada 
470
4– Borçlu Olmadığının Tespitinde 
471
B– GÖREV SÖZLEŞMESİ YAPILAMAZ 
471
II. GÖREV KURALLARININ NİTELİĞİ 
471
A– KAMU DÜZENİNDENDİR (HMK m. 1, c. 2) 
472
B– DAVA ŞARTLARINDANDIR (HMK m. 114/c) 
472
C– KENDİLİĞİNDEN ARAŞTIRILIR (HMK m. 115 f. I) 
472
D– HER ZAMAN İLERİ SÜRÜLEBİLİR (HMK m. 115 f. I) 
473
E– TARAFLAR İTİRAZDA BULUNABİLİR 
473
F– USULÎ KAZANILMIŞ HAK OLUŞTURMAZ 
473
G– HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA İLERİ SÜRÜLEMEZ 
473
III. GÖREVLİ MAHKEME 
474
A– DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE GEÇMEDEN ÖNCE AÇILMIŞSA 
474
1– Aile Mahkemesi Davadan Sonra Karardan Önce Faaliyete Geçmişse 
474
a. Devir Kararı Yerine Görevsizlik Kararı Verilemez 
474
b. Devir Kararı Temyiz Edilemez 
475
c. Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından Yargılama Sürdürülür 
476
2– Aile Mahkemesi Karardan Sonra Hüküm Kesinleşmeden Önce Faaliyete Geçmişse 
476
a. Devir Kararı Verilmelidir 
476
b. Devir Kararı Temyiz Edilemez 
478
c. Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından İşlemler Sürdürülür 
478
B– DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE GEÇTİKTEN SONRA AÇILMIŞSA 
479
C– AİLE MAHKEMESİ KURULMAYAN YERLERDE GÖREVLİ MAHKEME (4787 sayılı Kanun m. 4/1) 
480
§ 37. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME 
483
I. BOŞANMA DAVASI İLE BİRLİKTE İSTEKLERDE YETKİLİ MAHKEME (TMK m. 168) 
483
A– EŞLERDEN BİRİNİN YERLEŞİM YERİ 
484
1– Kadın Eşin Yerleşim Yeri 
484
a. Ayrı Ev Açma Olanağı Olmayan Kadının Yerleşim Yeri 
484
aa. Baba Evinin Bulunduğu Yerde Dava Açılabilir 
485
bb. Yakınlarının Bulunduğu Yerde Dava Açılamaz 
492
b. Ayrı Ev Açma Olanağı Olan Kadının Yerleşim Yeri 
494
c. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine Karine Değildir 
495
d. Kadın Seçimlik Hakkını Kullanabilir 
496
2– Erkek Eşin Yerleşim Yeri 
497
a. Kural Olarak 
497
b. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine Karine Değildir 
498
c. Yurtdışında İşçi Olarak Çalışan Erkek Eş 
499
d. Emekli Olan Erkek Eş 
500
3– Eşlerden Birinin Yerleşim Yerinin Belirlenmesi 
500
a. Muhtarlık Belgesi 
500
b. Çalışılan Yer 
501
aa. Memuriyet Sebebiyle Çalışılan Yer 
503
bb. Serbest Olarak Çalışılan Yer 
504
c. Oturulan Yer 
506
aa. Kural Olarak 
506
bb. Varsayılan Yerleşim Yeri 
506
cc. Uzun Süre Yurt Dışında Oturulan Yer 
507
dd. Uzun Süre Yurt İçinde Oturulan Yer 
507
d. Kurumlarda Bulunulan Yer (TMK. m. 22) 
508
aa. Eğitim Kurumunda Bulunma 
508
bb. Sağlık Kurumunda Bulunma 
509
cc. Bakım Kurumunda Bulunma 
509
dd. Ceza Kurumunda Bulunma 
513
e. Adres Beyan Formundaki Bildirim 
513
f. İkamet Tezkeresi İle Bulunan Yabancılar 
515
B– SON DEFA ALTI AY BİRLİKTE OTURULAN YER 
517
C– BOŞANMA DAVASINDA YETKİ KURALININ ÖZELLİKLERİ 
519
1– Diğer Kanunlarda Yer Alan Yetkiye İlişkin Hükümler Saklı Tutulmuştur (HMK m. 5) 
520
2– İlk İtiraz Niteliğindedir (HMK m. 116 f. I/a) 
521
3– Kesin Yetki Kuralı Öngörülmemiştir (TMK m. 168) 
522
4– Kendiliğinden Yetkisizlik Kararı Verilemez (HMK m. 19 f. II, IV) 
522
5– Asıl Davaya Bakan Mahkeme Karşı Davaya Bakmaya Yetkilidir (HMK m. 13) 
524
6– Yetki Hususunda Tercih Hakkı Davacıya Aittir 
524
8– Davadan Sonra Yerleşim Yerinin Değişmesi Etkili Değildir 
525
II. BOŞANMADAN SONRA İSTEKLERDE YETKİLİ MAHKEME 
525
III. MİLLETLERARASI YETKİ (MÖHUK m. 40) 
526
§ 38. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA YARGI YERİ BELİRLENMESİ/MERCİ TAYİNİ (HMK m. 21–23) 
527
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNİ GEREKTİREN SEBEPLER (HMK m. 21) 
527
A– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEMENİN DAVAYA BAKMASINA HERHANGİ BİR ENGEL ÇIKMASI 
527
1– Fiili Engel 
527
2– Hukuki Engel 
528
B– YARGI ÇEVRELERİNİN SINIRLARININ BELİRLENMESİ KONUSUNDA BİR TEREDDÜDÜN ORTAYA ÇIKMASI 
529
C– İKİ MAHKEMENİN GÖREVSİZLİK KARARININ KANUN YOLUNA BAŞVURULMAKSIZIN KESİNLEŞMESİ 
529
D– KESİN YETKİ HÂLLERİNDE, İKİ MAHKEMENİN YETKİSİZLİK KARARLARININ KANUN YOLUNA BAŞVURULMAKSIZIN KESİNLEŞMESİ 
529
II. İNCELEME YERİ (HMK m. 22) 
530
A– YETKİLİ MAHKEMEYİ İNCELEME YERİ 
531
1– Bölge Adliye Mahkemesince İnceleme 
531
2– Yargıtay’ca İnceleme 
531
B– GÖREVLİ MAHKEMEYİ İNCELEME YERİ 
531
1– Bölge Adliye Mahkemesince İnceleme 
532
2– Yargıtay’ca İnceleme 
533
III. İNCELEME USULÜ VE SONUCU (HMK m. 23) 
533
A– DOSYA ÜZERİNDEN YAPILABİLİR 
533
B– DAVAYA ONDAN SONRA BAKACAK MAHKEMEYİ BAĞLAR 
533
1– Bölge Adliye Mahkemesince Verilen Yargı Yeri Belirlenmesi İle Kanun Yolu İncelemesi Sonucunda Kesinleşen Göreve veya Yetkiye İlişkin Kararlar 
533
2– Bölge Adliye Mahkemesince Yargıtay’ca Verilen Yargı Yeri Belirlenmesi ile Kanun Yolu İncelemesi Sonucunda Kesinleşen Göreve veya Yetkiye İlişkin Kararlar 
534
§ 39. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA DAVACI 
535
I. GENEL OLARAK 
535
II. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASI AÇABİLENLER 
535
A– TARAFLARDAN BİRİ AÇABİLİR 
536
B– VEKÂLETEN AÇILABİLİR (İRADİ TEMSİL/VEKÂLET) (HMK m. 71–83) 
536
1– Zorunlu Değildir (1136 SK m. 35 f. III, c. 1, HMK m. 71) 
537
2– Sadece Baroda Kayıtlı Avukatlar Temsil Edebilir (1136 SK m. 35 f. I) 
539
3– Stajyer, Avukatın Takip Ettiği Boşanma Davası Duruşmasına Giremez (1136 SK m. 26 f. I) 
540
C– VESAYETEN AÇILABİLİR 
540
1– Vasi (TMK m. 403 f. I, 448) 
540
2– Kayyım Atanması Fiil Ehliyetini Engellemez (TMK m. 426, 427, 459, 460) 
543
3– Yasal danışmana Danışmak Zorunlu Değildir (TMK m. 429) 
544
D– VELÂYETEN AÇILABİLİR (TMK m. 342 f. I) 
546
E– DAVA HAKKI SÜREYE BAĞLIDIR 
549
III. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASI AÇILAMAYACAK HALLER 
549
A– ÜÇÜNCÜ KİŞİ AÇAMAZ 
549
B– İDARİ MAKAM AÇAMAZ 
550
C– EŞİN ÖLÜMÜNDEN SONRA AÇILAMAZ 
550
1– Ölmüş Eşe Karşı Açılamaz 
550
2– Ölmüş Eş Adına Açılamaz 
551
IV. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINA MÜDAHALE EDİLEMEZ 
551
A– FER’İ MÜDAHALE MÜMKÜN DEĞİLDİR (HMK m.66) 
552
B– ASLİ MÜDAHALE MÜMKÜN DEĞİLDİR (HMK m. 65) 
552
§ 40. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA DAVALI 
553
I. GENEL OLARAK 
553
II. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASI DİĞER EŞE KARŞI AÇILABİLİR 
554
§ 41. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASININ AÇILMA ŞEKLİ 
555
I. GENEL OLARAK 
555
II. BAĞIMSIZ DAVA OLARAK AÇILABİLİR 
555
III. KARŞI DAVA OLARAK AÇILABİLİR (HMK m. 132–135) 
555
IV. BİRDEN FAZLA SEBEPLE AÇILABİLİR 
556
V. TERDİTLİ/KADEMELİ AÇILABİLİR (HMK m. 111) 
557
A– TALEP BİRDEN FAZLA OLMALIDIR 
557
B– TALEPLER ARASINDA ASLİLİK–FERÎLİK İLİŞKİSİ KURULMALIDIR 
558
C– TALEPLER AYNI DAVA DİLEKÇESİNDE İLERİ SÜRÜLMELİDİR 
558
D– TALEPLER ARASINDA BAĞLANTI BULUNMALIDIR 
558
E– ASLİ TALEBİNİN ESASTAN REDDİNE KARAR VERİLMEDEN YEDEK TALEP İNCELENEMEZ 
558
F– TERDİTLİ DAVALARDA KADEME ŞEKLİ 
558
VI. DAVALARIN YIĞILMASI/OBJEKTİF DAVA BİRLEŞMESİ ŞEKLİNDE AÇILABİLİR (HMK m. 110) 
558
A– KOŞULLARI 
559
1– Davacının Aynı Davalıya Karşı İleri Sürebileceği Birden Fazla Talep Olmalıdır 
559
2– Taleplerin Tümü Aynı Yargı Çeşidi İçinde Yer Almalıdır 
559
3– Talepler Arasında Bir Aslîlik–Ferîlik İlişkisi Kurulmamış Olmalıdır 
560
4– Taleplerin Tümü Bakımından Ortak Yetkili Mahkeme Bulunmalıdır 
560
B– İNCELENMESİ 
560
1– Her Dava Hakkında Ayrı Olarak Karar Verilir 
560
2– Yığılma Konusu Olamayan Dava Ayrılır 
561
3– Vekâlet Ücreti Ayrı Olarak Takdir Edilir 
561
4– Konusuz Kalan Dava Diğerlerini Etkilemez 
561
5– Gerek Görülürse Davaların Ayrılmasına Karar Verilir (HMK m. 167) 
561
6– İstinaf ve Temyiz Sınırı Ayrı Olarak Belirlenir 
561
VII. ISLAH YOLUYLA AÇILABİLİR 
561
§ 42. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASININ VEKİL ARACILIĞIYLA AÇILMASI 
563
I. GENEL OLARAK 
563
II. VEKİL ARACILIĞIYLA DAVA AÇILMASI 
564
A– DAVA TAYİN EDİLEN VEKİL ARACILIĞIYLA AÇILABİLİR 
564
1– Dava Ehliyeti Bulunan Herkes Vekil Atayabilir (HMK m. 71) 
565
2– Birden Fazla Vekil Görevlendirilebilir (HMK m. 75) 
565
3– Borçlar Kanununun Temsile İlişkin Hükümleri Uygulanır (HMK m. 72) 
565
4– Vekâletnamenin Aslı veya Örneğinin Dava Dosyasına İbraz Edilmesi Zorunludur (HMK m. 76 f. I, 77 f. I) 
566
a. Noter Tarafından Onaylanan veya Düzenlenen Vekâletname Bulunmalıdır (Not. K. 84, 90–93) 
567
b. Vekâletname Her Dosya İçin İbraz Edilmelidir 
568
aa. Genel Vekâletname 
569
bb. Özel Vekâletname 
569
c. Aslına Uygun Örneği Avukat Tarafından Onaylanmış Olmalıdır 
569
d. Özel Vekâletname ile Boşanma Davası Açılabilir (HMK m. 74) 
569
e. Adli Yardımla Görevlendirilen Vekaletname Vermelidir 
572
f. Vekâletnamelere, Vekâlet Verenin Fotoğrafı Yapıştırılmalıdır (Not. K. Yönetmeliği, m. 93/k) 
574
g. Vekâletnamelere, Baro Pulu Yapıştırılmalıdır 
577
h. Vekâletname Usulüne Uygun Düzenlenmelidir 
578
aa. İlgilinin İşitme, Konuşma veya Görme Özürlü Olması (Noterler Kanunu m. 73) 
578
bb. İlgilinin Okur Yazar Olmaması (Noterler Kanunu m. 87) 
579
cc. İlgilinin İmza Bilmemesi (Noterler Kanunu m. 75) 
580
dd. Yetki Belgesine Dayanma 
581
ı. Vekil Türkiye Barolarından Birine Kayıtlı Olmalıdır 
581
B– DAVADA KENDİSİNİ VEKİL ARACILIĞIYLA TEMSİL ETTİRMESİ KARARI VERİLEBİLİR/TAKDİRİ AVUKATLA TEMSİL ZORUNLULUĞU 
582
1– Davasını Bizzat Takip Edebilecek Ehliyette Olmaması Sebebiyle (HMK m. 80) 
582
a. Uygun Bir Süre Tanınmalıdır 
583
2– Davasını Kendisi Takip Eden Kimsenin Duruşmada Uygun Olmayan Tutum ve Davranışta Bulunması Sebebiyle (HMK m. 79 f. II) 
583
a. Hâkim Kendisini Uyarmış Olmalıdır 
583
b. Uyarıya Uyulmamış Olmalıdır 
584
c. Temsile Gerek Görülmelidir 
584
aa. Uygun Bir Süre Tanınmalıdır 
584
C– DAVAYI TAYİN EDİLEN VEKİL TAKİP EDİLEBİLİR 
585
1– Genel Yetki Kapsamında Kalan Hususlar 
585
a. Davanın Takibi İçin Gereken Bütün İşlemleri Yapma Yetkisi (HMK m. 73 f. I) 
585
b. Hükmün Yerine Getirilmesi Yetkisi (HMK m. 73 f. I) 
585
c. Yargılama Giderlerinin Tahsili İle Makbuz Verme Yetkisi (HMK m. 73 f. I) 
585
d. Sınırlandırıcı İşlemler Karşı Taraf Yönünden Geçersizdir (HMK m. 73 f. II) 
585
2– Özel Yetki Kapsamında Kalan Hususlar (HMK m. 74) 
586
a. Sulh Olamaz (HMK m. 74, 313–315) 
586
b. Hâkimi Reddedemez (HMK m. 36, 74) 
586
c. Davanın Tamamını Islah Edemez (HMK m. 74, 180) 
587
d. Başkasını Tevkil Edemez (HMK m. 74, Av. K. m. 171 f. II, TBK m. 506 f. I) 
587
e. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarına Başvuramaz (HMK m. 74) 
587
f. Davadan Feragat Edemez (HMK m. 74, 307) 
587
g. Kanun Yollarından Feragat Edemez (HMK m. 74) 
588
h. Yargılamanın İadesi Yoluna Gidemez (HMK m. 36, 374) 
588
ı. Hâkimlerin Fiilleri Sebebiyle Devlet Aleyhine Tazminat Davası Açamaz (HMK m. 46, 74) 
588
i. Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklarla İlgili Davaları Açamaz ve Takip Edemez (HMK m. 20, 74) 
588
j. Yemin Teklif Edemez (HMK m. 74, 227) 
589
3– Vekilinin Açıklamalarına İtiraz Etmeyen Hazır Taraf Açıklamalara Rıza Göstermiş Sayılır (HMK m. 78) 
589
4– Avukat Sebebiyle Yargılama Başka Bir Güne Bırakılamaz 
589
a. Avukat Tutmak İstenmesi Sebep Değildir (HMK m. 77 f. III) 
590
b. Avukatın İstifa Etmesi Sebep Değildir (HMK m. 77 f. IV) 
590
c. Avukatın Azledilmesi Sebep Değildir (HMK m. 77 f. IV) 
590
d. Avukatın Dosyayı İncelememiş Olması Sebep Değildir (HMK m. 77 f. IV) 
590
aa. Geçerli Bir Özür Bulunmamalıdır 
590
bb. Verilen Süre Sonunda Davaya Devam Olunur 
590
5– Davaya Vekâlet Ehliyeti Dava Şartlarındandır (HMK m. 114 f. I/f) 
591
III. VEKÂLETNAMESİZ DAVA AÇILMASI VE İŞLEM YAPILMASI (HMK m. 77) 
591
A– GECİKMESİNDE ZARAR DOĞABİLECEK HÂL BULUNMALIDIR 
591
B– MAHKEME KESİN SÜRE VERMELİDİR 
591
1– Kesin Süre İçinde Vekâletname Verilmezse 
592
a. Dava Açılmamış veya Gerçekleştirilen İşlemler Yapılmamış Sayılır 
592
b. Vekâletname İbraz Etmeyen Avukat Ödemeye Mahkûm Edilir 
592
aa. Celse Harcı İle Diğer Yargılama Giderleri 
592
bb. Karşı Tarafın Uğradığı Zararlar. 
592
c. Kötüniyetle Yapan Avukat Yazıyla Bildirilir 
592
2– Asıl Taraf Yapılan İşlemleri Kabul Ettiğini Dilekçeyle Mahkemeye Bildirmezse 
593
IV. VEKİLİN VEKÂLET GÖREVİNİN SONA ERMESİ 
593
A– VEKİLİN AZLİ (HMK m. 81, 83) 
593
B– VEKİLİN İSTİFASI/ÇEKİLMESİ (HMK m. 81, 82, Av. K. m. 41, TBK m. 512) 
594
1– Her Zaman Çekilebilir (TBK m. 512) 
594
2– Çekilme Beyanı Bildirilir veya Tutanağa Geçirilir (HMK m. 81) 
594
3– Çekilme Sebebiyle Yargılama Ertelenemez (HMK m. 77 f. IV) 
595
4– Vekâlet Görevi, İstifanın Müvekkiline Tebliğinden İtibaren İki Hafta Süreyle Devam Eder (HMK m. 82 f. I) 
596
5– Çekilmenin Sonuçları İstifa Dilekçesi İle Birlikte Vekâlet Verene İhtaren Bildirilir (HMK m. 82) 
597
6– Haklı Sebep Olmadan Çekilen Ücret İsteyemez (Av. K. m. 174 f. I) 
597
7– Haklı Sebep Olmadan Çekilen Peşin Aldığı Ücreti İade Eder (Av. K. m. 174 f. I) 
597
C– VEKİLİN DURUŞMADA UYGUN OLMAYAN TUTUM VE DAVRANIŞI (HMK m. 79 f. I) 
598
D– ÖLÜM (TBK m. 43 f. I, 513) 
598
1– Vekilin Ölümü ve Gaipliği 
598
2– Vekil Edenin Ölümü ve Gaipliği 
598
E– MEDENÎ HAKLARI KULLANMA EHLİYETİNİ KAYBETME (TBK m. 43 f. I, 513) 
599
1– Vekilin Medenî Hakları Kullanma Ehliyetini Kaybetmesi 
599
2– Vekil Edenin Medenî Hakları Kullanma Ehliyetini Kaybetmesi 
599
F– İFLAS (TBK m. 43 f. I, 513) 
599
1– Vekilin İflası 
599
2– Vekil Edenin İflası 
600
G– VEKİLİN MESLEKTEN ÇIKARILMASI, AYRILMASI, TEDBİREN İŞTEN YASAKLANMASI 
600
H– İLK AVUKAT MUVAFAKAT ETMEDİĞİ HALDE BAŞKA AVUKATA VEKÂLET VERİLMESİ (1136 SK m. 172 f. III) 
600
§43. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA DAVA DİLEKÇESİ VE BAĞLI İŞLEMLER (HMK m. 118–125) 
601
I. GENEL OLARAK 
601
II. DAVA AÇMAYA YÖNELİK İLKELER 
602
A– DAVA DÜRÜSTLÜK KURALLARINA UYGUN AÇILMALIDIR (HMK m. 29 f. I) 
602
B– DAVA DOĞRUYU SÖYLEYEREK AÇILABİLİR (HMK m. 29 f. I) 
602
C– KENDİLİĞİNDEN KARAR VERİLEMEZ (HMK m. 24 f. I) 
602
D– DAVA AÇMAYA ZORLANAMAZ (HMK m. 24 f. II) 
603
E– HAKKINI TALEP ETMEYE ZORLANAMAZ (HMK m. 24 f. II) 
603
F– DAVA AÇMAMA HAKKINI KÖTÜYE KULLANMA SAYILAMAZ 
603
III. DAVANIN AÇILMA ZAMANI (HMK m. 118) 
603
A– DİLEKÇENİN KAYDEDİLDİĞİ TARİHTE AÇILMIŞ SAYILIR 
603
B– DAVA DİLEKÇESİNE ÖRNEK EKLENİR 
606
IV. DAVA DİLEKÇESİNİN YAZILMASI (HMK m. 32 f. II) 
606
A– TÜRKÇE YAZILMALIDIR (TCA m. 3 f. I) 
606
B– OKUNAKLI OLMALIDIR (HMK m. 32 f. II) 
607
C– UYGUNSUZ OLMAMALIDIR (HMK m. 32 f. II) 
607
D– İLGİSİZ OLMAMALIDIR (HMK m. 32 f. II) 
609
E– KULLANILAN İFADELER İDDİA VE SAVUNMA SINIRLARI İÇİNDE KALMALIDIR 
609
V. DAVA DİLEKÇESİNİN İÇERİĞİ (HMK m. 119) 
609
A– DAVA DİLEKÇESİNDE BULUNACAK HUSUSLAR (HMK m. 119 f. I) 
609
1– Mahkemenin Adı (HMK m. 119 f. I/a) 
610
2– Davacı İle Davalının Adı, Soyadı ve Adresleri (HMK m. 119 f. I/b) 
610
3– Davacının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası (HMK m. 119 f. I/c) 
614
4– Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri (HMK m. 119 f. I/ç) 
615
5– Davanın Konusu ve Malvarlığı Haklarına İlişkin Davalarda, Dava Konusunun Değeri (HMK m. 119 f. I/d) 
615
6– Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetleri (HMK m. 119 f. I/e) 
615
7– İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat Edileceği (HMK m. 119 f. I/f, m. 194 f. II) 
616
8– Dayanılan Hukuki Sebepler (HMK m. 119 f. I/g) 
622
9– Açık Bir Şekilde Talep Sonucu (HMK m. 119 f. I/ğ) 
622
10– Davacının, Varsa Kanuni Temsilcisinin veya Vekilinin İmzası (HMK m. 119 f. I/h) 
623
B– DAVA DİLEKÇESİNDEKİ TAMAMLANMASI ZORUNLU EKSİKLİKLER (HMK m. 119 f. II) 
623
1– Davacı İle Davalının Adı, Soyadı ve Adresleri (HMK m. 119 f. I/b) 
623
2– Davacının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası (HMK m. 119 f. I/c) 
627
3– Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri (HMK m. 119 f. I/ç) 
627
4– Açık Bir Şekilde Talep Sonucu (HMK m. 119 f. I/ğ) 
628
5– Davacının, Varsa Kanuni Temsilcisinin veya Vekilinin İmzası (HMK m. 119 f. I/h) 
628
C– DAVA DİLEKÇESİNDEKİ ÖN İNCELEME BİTENE KADAR TAMAMLANABİLECEK EKSİKLİKLER (HMK m. 119 f. II) 
628
1– Mahkemenin Adı (HMK m. 119 f. I/a) 
628
2– Davanın Konusu ve Malvarlığı Haklarına İlişkin Davalarda, Dava Konusunun Değeri (HMK m. 119 f. I/d) 
629
3– Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetleri (HMK m. 119 f. I/e) 
629
4– İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat Edileceği (HMK m. 119 f. I/f) 
630
5– Dayanılan Hukuki Sebepler (HMK m. 119 f. I/g) 
631
VI. DAVA AÇILIRKEN HARÇ VE GİDER AVANSININ YATIRILMASI (HMK m. 120) 
631
A– YARGILAMA HARÇLARININ YATIRILMASI 
631
1– Bağımsız Talep İle İlgili Harç Tamamlatılmalıdır. 
631
3– Adli Yardım Konusunda Bir Karar Verilinceye Kadar Harç Alınmaz. 
634
4– Boşanmadan Sonra İstenen Fer'i İstekler Nispi Harca Tabidir. 
634
6– Duraksama Varsa Açıklama İstenmelidir (HMK m. 31) 
635
7– Harç Tamamlattırılmadan Müteakip İşlemler Yapılmaz 
635
B– GİDER AVANSININ YATIRILMASI (HMK m. 114/g,120) 
635
1– Niteliği (HMK m. 114 f. 1/g) 
636
2– Kapsamı (Tarife m. 3 c. 2) 
637
3– Belirlenmesi (HMK m. 120 f. I, Yönetmelik m. 205/1) 
637
4– Ödenmesi (HMK m. 120 f. I, Yönetmelik m. 205/1) 
638
a. Genel Olarak (HMK m. 120 f. I–II) 
638
b. Gelir Avansına İlişkin Hükümler Saklıdır (HMK m. 120, f. III) 
638
5– Yeterli Olmadığının Anlaşılması (HMK m. 120 f. II) 
639
a. İki Haftalık Kesin Süre Verilir 
639
b. Yatırılmaması veya Tamamlanmaması Halinde Dava Usulden Reddedilir 
640
C– GİDER AVANSINDA ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA (Tarife m. 6) 
641
D– GİDER AVANSININ İADESİ (HMK m. 333, Tarife m. 5, Yönetmelik m. 207) 
641
VII. DAVA DİLEKÇESİNDE GÖSTERİLEN BELGELERİN VERİLMESİ (HMK m. 121) 
641
A– DAVACININ ELİNDE BULUNAN BELGELER VERİLİR 
641
1– Asılları Verilir 
642
2– Örnekleri Verilir 
642
a. Harç ve Vergiye Tabi Değildir 
642
b. Sadece Örnekler Verilebilir 
642
B– BAŞKA YERLERDEN GETİRTİLECEK BELGE VE DOSYALAR İÇİN AÇIKLAMA YAPILIR 
642
VIII. DAVA DİLEKÇESİNİN TEBLİĞ EDİLMESİ (HMK m. 122) 
642
A– MAHKEME TARAFINDAN TEBLİĞ EDİLİR 
643
B– DAVALIYA TEBLİĞ EDİLİR 
643
C– CEVAP SÜRESİ GÖSTERİLİR 
648
IX. DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123) 
649
A– HÜKÜM KESİNLEŞİNCEYE KADAR GERİ ALINABİLİR 
649
1– İDM Aşamasında Geri Alınabilir 
649
2– İstinaf Aşamasında Geri Alınabilir 
649
3– Temyiz Aşamasında Geri Alınabilir 
650
B– DAVALININ AÇIK RIZASI BULUNMALIDIR 
650
1– Açık Rıza Belirlenmelidir 
650
2– Tutanağa Yazılmalıdır (HMK m. 154, f. III/ç) 
651
C– DAVANIN GERİ ALINMASININ SONUÇLARI 
651
1– Davadan Feragat Etmiş Sayılmaz 
651
2– Dava Derdest Olmaktan Çıkar 
652
3– Dava Açılmamış Sayılır (HMK m. 123 Ek cümle) 
652
4– Dava Yeniden Açılabilir 
653
5– Yargılama Giderleri Davacıya Yükletilir 
653
§ 44. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA CEVAP DİLEKÇESİ (HMK m. 126–131) 
655
I. GENEL OLARAK 
655
A– SAVUNMA VASITALARINI İLERİ SÜRMEYİ SAĞLAR (HMK m. 126–135) 
656
B– HUKUKİ DİNLENİLME HAKKININ GEREĞİDİR (HMK m.27) 
656
C– KARŞI DAVA AÇMAYI SAĞLAR (HMK m. 133 f. I) 
657
II. CEVAP DİLEKÇESİ (TCA m. 36 f. I, HMK m. 126–131) 
657
A– CEVAP DİLEKÇESİNİN YAZILMASI (HMK m. 32 f. II) 
657
1– Türkçe Yazılmalıdır (TCA m. 3 f. I) 
657
2– Okunaklı Olmalıdır (HMK m. 32 f. II) 
658
3– Uygunsuz Olmamalıdır (HMK m. 32 f. II) 
658
4– İlgisiz Olmamalıdır (HMK m. 32 f. II) 
659
B– CEVAP DİLEKÇESİNİN VERİLMESİ (HMK m. 126) 
660
1– Cevap Dilekçesi Davanın Açılmış Olduğu Mahkemeye Verilir (HMK m. 126 f. I, 159 f. I, Yönetmelik m. 195) 
660
2– Cevap Dilekçesi Harca Bağlı Değildir 
660
3– Cevap Dilekçesine Örnek Eklenir (HMK m. 126 f. II, Teb. K. m. 8) 
661
4– Cevap Dilekçesi Havale Edildiği Tarihte Verilmiş Sayılır (HMK m. 126 f. III) 
661
5– Cevap Dilekçesinin Örneği Mahkeme Tarafından Davacıya Tebliğ Edilir 
661
a. Davacıya Tebliğ Edilir (HMK m. 126 f. IV) 
661
b. Davacıya Tebliğ Yapılmadan Müteakip İşlemler Yapılamaz 
662
C– CEVAP DİLEKÇESİNİ VERME SÜRESİ (HMK m. 127) 
662
1– Kural (HMK m. 127, c. 1) 
662
2– Ek Süre Verilmesi (HMK m. 127, c.2) 
664
a. Süresinde Hazırlama Çok Zor yahut İmkânsız Olmalıdır 
664
b. Cevap Süresi İçinde Mahkemeye Başvurulmalıdır 
665
c. Ek Süre Talebine Yönelik Karar Bildirilmelidir 
665
d. Ek Sürenin Özellikleri 
665
aa. Ek Süre Cevap Süresinin Bitiminden Başlar 
665
bb. Ek Süre Bir Ayı Geçemez 
665
cc. Ek Süre Bir Defaya Mahsus Verilebilir 
666
e. Ek Sürenin Sonuçları 
666
3– Adlî Tatilde Verilebilir (HMK m. 103 f. III) 
667
D– CEVAP DİLEKÇESİNİN İÇERİĞİ (HMK m. 129) 
667
1– Cevap Dilekçesinde Bulunacak Hususlar (HMK m. 129 f. I) 
667
a. Mahkemenin Adı (HMK m. 129 f. I/a) 
667
b. Davacı ile Davalının Adı, Soyadı ve Adresleri; Davalı Yurt Dışında İse Yurt İçinde Göstereceği Bir Adres (HMK m. 129 f. I/b) 
667
c. Davalının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası (HMK m. 129 f. I/c) 
668
d. Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri (HMK m. 129 f. I/ç) 
668
e. Davalının Savunmasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetleri (HMK m. 129 f. I/d) 
669
f. Savunmanın Dayanağı Olarak İleri Sürülen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat Edileceği (HMK m. 129 f. I/e) 
669
g. Dayanılan Hukuki Sebepler (HMK m. 129 f. I/f) 
670
h. Açık Bir Şekilde Talep Sonucu (HMK m. 129 f. I/g) 
670
ı. Davalının veya Varsa Kanuni Temsilcisinin yahut Vekilinin İmzası (HMK m. 129 f. I/ğ) 
671
i. Cevap Dilekçesinde Gösterilen ve Davalının Elinde Bulunan Belgelerin Asıllarıyla Birlikte Örneğinin ve Başka Yerlerden Getirtilecek Belge ve Dosyalar İçin Açıklama (HMK m. 129 f. II) 
671
E– CEVAP DİLEKÇESİNDE GÖSTERİLEN BELGELERİN VERİLMESİ (HMK m. 129 f. II, 121) 
672
1– Davalının Elinde Bulunan Belgeler Verilir 
672
a. Asılları Verilir 
672
b. Örnekleri Verilir 
672
aa. Harç ve Vergiye Tabi Değildir 
672
bb. Sadece Örnekler Verilebilir 
673
2– Başka Yerlerden Getirtilecek Belge ve Dosyalar İçin Açıklama Yapılır 
673
3– Belge Vermeme veya Açıklama Yapmamanın Sonuçları (HMK m. 139 f. I/ç) 
673
F– CEVAP DİLEKÇESİNDE SAVUNMA YOLLARI 
673
1– Kabul (HMK m. 308) 
674
2– İnkâr (HMK m. 128) 
674
3– İkrar (TMK m. 184 f. I b. 3) 
675
4– İtiraz (HMK m. 116 f. I/a, 142) 
675
5– Def’i (HMK m. 142) 
677
6– Sulh (HMK m. 313–315) 
678
G– CEVAP DİLEKÇESİNİN SONUÇLARI 
679
1– Cevap Dilekçesi Verilmemesinin Sonucu (HMK m. 128) 
679
a. Dava Dilekçesinde İleri Sürülen Vakıaların Tamamı İnkâr Edilmiş Sayılır 
679
b. Hem Asıl İspat Hem de Karşı İspat Bağlamında Delil İleri Sürme Hakkı Kaybedilmiş Olur 
681
c. Davacının Kusurlu Olduğuna Yönelik Vakıa İleri Süremez 
684
d. Islah Yoluyla Yeni Vakıa İleri Süremez 
685
2– Cevap Dilekçesi Verilmesinin Sonucu (HMK m. 131) 
686
§ 45. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA YARGILAMA GİDERLERİ 
687
I. GENEL OLARAK 
687
II. YARGILAMA GİDERLERİNİN KAPSAMI 
687
A– HARÇLAR (HMK m. 323 f. I/a) 
687
1– Başvurma Harcı (HK m. 27) 
688
2– Karar ve İlam Harcı (HMK m. 323 f. I/a) 
690
3– İstem TMK m. 174 f. I Kapsamında İse Harç 
690
a. Boşanma Davası İçinde İstenilmişse 
690
b. Bağımsız Dava İle İstenilmişse 
692
c. Boşanma Kesinleştikten Sonra İstenilmişse 
692
d. Yabancı Mahkeme Kararı Tenfiz Edilmişse Harç 
692
4– Dava/Karşı Dava Dilekçesinde Yer Almayan TMK m. 174 f. I Kapsamında Olmayan İstemler 
693
a. Sadece Nisbi Harç Tamamlanmışsa 
693
b. Hem Başvurma Harcı Hem Nisbi Harç Tamamlanmışsa 
693
B– MASRAFLAR (HMK m. 323 f. I/b–g) 
694
1– Tebliğ ve Posta Giderleri (HMK m. 323 f. I/b) 
694
2– Dosya ve Sair Evrak Giderleri (HMK m. 323 f. I/c) 
694
3– Geçici Hukuki Koruma Tedbirleri ve Protesto, İhbar, İhtarname ve Vekâletname Düzenlenmesine İlişkin Giderler (HMK m. 323 f. I/ç) 
694
4– Keşif Giderleri (HMK m. 323 f. I/d) 
695
5– Tanığa Ödenen Ücret ve Giderler (HMK m. 323 f. I/e) 
695
6– Bilirkişiye Ödenen Ücret ve Giderler (HMK m. 323 f. I/e) 
695
7– Resmî Dairelerden Alınan Belgeler İçin Ödenen Harç, Vergi, Ücret ve Sair Giderler (HMK m. 323 f. I/f) 
695
8– Vekil İle Takip Edilmeyen Davalarda Tarafların Hazır Bulundukları Günlere Ait Gündelik, Seyahat ve Konaklama Giderleri (HMK m. 323 f. I/g) 
696
9– Vekili Bulunduğu Hâlde Mahkemece Çağrılan Taraf İçin Gündelik, Yol ve Konaklama Giderleri (HMK m. 323 f. I/g) 
696
10– Yargılama Sırasında Yapılan Diğer Giderler (HMK m. 323 f. I/h) 
696
11– Resen Yapılması Gereken İşlemlere İlişkin Giderler (HMK m. 325) 
696
C– VEKÂLET ÜCRETİ (HMK m. 323 f. I/ğ, 330) 
697
1– Kararın Niteliği Dikkate Alınmalıdır 
698
a. Dava Kabul Edilmişse 
699
aa. Asıl Dava Kabul Edilmişse 
699
bb. Karşı Dava Kabul Edilmişse 
700
cc. Birleşen Dava Kabul Edilmişse 
700
dd. Terditli Dava Kabul Edilmişse 
701
ee. Boşanma Davası İçinde İstenilmişse 
701
ff. Bağımsız Dava ile İstenilmişse 
702
gg. Boşanma Kesinleştikten Sonra İstenilmişse 
702
b. Dava Kısmen Kabul Edilmişse 
702
c. Dava Reddedilmişse 
703
d. Davanın İşlemden Kaldırılmasına Karar Verilmişse 
703
e. Davadan Feragat Edilmişse (AAÜT m. 6 f. I) 
704
f. Görevsizlik Nedeniyle Dava Dilekçesinin Reddine Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. I) 
704
g. Yetkisizlik Nedeniyle Dava Dilekçesinin Reddine Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. I) 
704
h. Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. I) 
705
ı. Gönderme Kararı Varsa (AAÜT m. 7 f. III) 
705
i. Karşı Dava Varsa (AAÜT m. 8) 
705
j. Davanın Birleştirilmesi Kararı Varsa (AAÜT m. 8) 
705
k. Davanın Ayrılması Kararı Varsa (AAÜT m. 8) 
706
l. Dava Birden Çok İse 
706
2– Vekâlet Ücreti İstenilmediği Açıklanmışsa 
707
3– Katma Değer Vergisine Hükmedilemez 
708
4– Kesinleşen Yönler Dikkate Alınmalıdır 
709
5– Taraf Lehine Hükmedilir (HMK m. 330) 
711
6– İstifa Etme Engel Değildir 
711
7– Miktarı Hâkim Takdir Eder 
711
8– Baro Görevlendirmişse Verilemez 
712
9– Boşanmanın Eki İsteklerde Verilemez 
712
10– Kararın Verildiği Tarihte Yürürlükte Bulunan Tarife Gereğince Karar Verilir 
713
III. YARGILAMA GİDERLERİ İÇİN AVANS YATIRMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 
714
A– GENEL OLARAK 
714
B– DELİL AVANSI (HMK m. 324) 
714
1– Kavram (HMK m. 324 f. I) 
714
2– Taraflarca Getirilme İlkesinin Uygulandığı Davalarda (HMK m. 25) 
716
a. Verilen Kesin Süre Usulüne Uygun Olmalıdır 
716
b. Verilen Kesin Süre İçinde Delil Avansı Yatırılmalıdır (HMK m. 324 f. I) 
717
aa. Yatırılmazsa Delilin İkamesinden Vazgeçilmiş Sayılır (HMK m. 324 f. II) 
717
bb. Diğer Taraf Bu Avansı Yatırabilir (HMK m. 324 f. II) 
720
c. Aynı Delilin İkamesinde Yarı Yarıya Avans Olarak Ödenir (HMK m. 324 f. I) 
720
3– Kendiliğinden Araştırma İlkesinin Uygulandığı Davalarda (HMK m. 325) 
720
C– GİDER AVANSI (HMK m. 114/g, 120) 
721
D– AVANSIN İADESİ (HMK m. 333) 
721
IV. YARGILAMA GİDERLERİNE HÜKMEDİLMESİ 
722
A– MAHKEMECE RESEN HÜKMEDİLİR (HMK m. 332 f. I) 
722
B– HÜKÜM ALTINDA GÖSTERİLİR (HMK m. 332 f. II) 
723
1– Tutarı 
723
2– Hangi Tarafa Yükletildiği 
724
3– Hangi Oranda Yükletildiği 
724
4– Dökümü 
724
5– Hükümden Sonraki Yargılama Giderlerinin Ödenme Şekli 
725
C– ESASTAN SONUÇLANMAYAN DAVADA HÜKMEDİLMESİ (HMK m. 331) 
725
1– Davanın Konusuz Kalması (HMK m. 331 f. I) 
725
2– Görevsizlik ve Yetkisizlik Verilmesi (HMK m. 331 f. II) 
726
a. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam Edilmişse 
726
b. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam Edilmemişse 
727
3– Davanın Açılmamış Sayılması (HMK m. 331 f. III) 
727
D– KESİNLEŞEN GİDERLER DİKKATE ALINMALIDIR 
728
V. YARGILAMA GİDERLERİNDEN SORUMLULUK 
729
A– ALEYHİNE HÜKÜM VERİLEN TARAFTAN ALINMASINA KARAR VERİLİR (HMK m. 326) 
729
B– DÜRÜSTLÜK KURALINA AYKIRILIK VARSA (HMK m. 327) 
730
C– İSTEMEDİĞİNİ AÇIKLAYANIN GİDERİ ÜZERİNDE BIRAKILIR 
731
§ 46. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA DAVADAN FERAGAT 
733
I. FERAGAT KAVRAMI 
733
A– TALEP SONUCUNDAN KISMEN VAZGEÇİLEBİLİR (HMK m. 307, 308 f. III) 
734
B– TALEP SONUCUNDAN TAMAMEN VAZGEÇİLEBİLİR (HMK m. 307) 
734
II. FERAGAT EDEBİLECEK KİŞİ 
734
A– DAVACI 
735
B– DAVACI VEKİLİ 
735
C– YASAL TEMSİLCİ 
736
1– Veli 
737
2– Vasi 
737
III. FERAGAT ŞEKLİ 
737
A– FERAGAT YAZILI OLARAK YAPILABİLİR (HMK m. 309 f. I) 
738
1– Kimlik Tespiti Bulunmalıdır 
738
2– İmza Bulunmalıdır 
739
B– FERAGAT SÖZLÜ OLARAK YAPILABİLİR (HMK m. 309 f. I) 
740
1– Feragat Tutanağa Yazılmalıdır (HMK m. 154, f. III/ç) 
740
2– Beyanda Bulunana Okunmalıdır 
740
3– Beyanda Bulunanın İmzası Alınmalıdır 
740
IV. FERAGATİN ÖZELLİKLERİ 
741
A– FERAGAT MUVAFAKATE BAĞLI DEĞİLDİR 
741
1– Karşı Tarafın Muvafakatine Bağlı Değildir (HMK m. 309 f. II) 
741
2– Mahkemenin Muvafakatine Bağlı Değildir (HMK m. 309 f. II) 
741
B– FERAGAT KAYITSIZ VE ŞARTSIZ OLMALIDIR (HMK m. 309 f. IV) 
742
C– FERAGAT AÇIK NET, ŞÜPHE UYANDIRMAYACAK OLMALIDIR 
742
D– FERAGAT KISMEN OLABILIR 
752
E– FERAGATİN İPTALİ İRADE SAKATLANMASINDA İSTENEBİLİR 
752
V. FERAGATİN ZAMANI (HMK m. 310) 
752
A– GENEL OLARAK 
752
1– Dava Dilekçesinde Feragat Edilebilir 
752
2– Karardan Önce Feragat Edilebilir 
753
3– Kanun Yolu Aşamasında Feragat Edilebilir 
753
4– Sözleşmeyle Önceden Feragat Yapılamaz 
754
5– Onaylanmayan Protokoldeki Beyan Feragat Sayılamaz 
755
6– Butlan Davasındaki Beyan Feragat Sayılamaz 
755
B– 7251 SAYILI KANUN ÖNCESİ FERAGAT 
756
1– Karardan Önce Feragat (HMK m. 310 f. I) 
756
2– Karardan Sonra Temyizden Önce Feragat 
756
a. Derece Mahkemesi Kendi Kararını Kaldıramaz 
756
b. Dosyadan El Çeken Mahkemece Yapılacak İşlemler 
760
aa. Bölge Adliye Mahkemesi Tarafından Yapılacak İşlem 
761
bb. Yargıtay Tarafından Yapılacak İşlem 
762
3– Temyizden Sonra Karar Düzeltmeden Önce Feragat 
762
4– Yargıtay’da Duruşmada Feragat 
763
5– Karar Düzeltme Aşamasında Feragat 
763
C– 7251 SAYILI KANUN SONRASI FERAGAT 
764
1– Karardan Önce Feragat (HMK m. 310 f. I) 
764
2– Feragatin Hükmün Verilmesinden Sonra Adliye Mahkemelerinde Yapılması (HMK m. 310 f. II) 
764
a. İlk Derece Mahkemesinde Yapılması 
765
b. Bölge Adliye Mahkemesinde Yapılması 
765
3– Feragatin Dosyanın Temyiz İncelemesine Gönderilmesinden Sonra Yapılması (HMK m. 310 f. III) 
765
VI. FERAGAT HÂLİNDE YARGILAMA GİDERLERİ (HMK m. 312) 
767
VII. FERAGATİN SONUÇLARI (HMK m. 311) 
767
A– UYUŞMAZLIĞI SONLANDIRIR 
767
B– KURAL OLARAK MAHKEMEYE ULAŞTIĞINDA SONUÇ DOĞURUR 
767
1– Mahkemenin Yetkisi Kesinleşmişse Feragat Karara Bağlanır 
768
2– Feragat Yetki İtirazı Olan Mahkemeye Ulaşmışsa Önce Yetki İtirazı Karara Bağlanır İdi 
769
C– KESİN HÜKÜM GİBİ HUKUKİ SONUÇ DOĞURUR 
773
D– İRADE BOZUKLUĞU HÂLLERİNDE FERAGATİN İPTALİ İSTENEBİLİR 
773
E– FERAGATTEN DÖNÜLEMEZ 
774
F– KAMU DÜZENİNE İLİŞKİNDİR 
776
G– KESİNLEŞMEYEN YÖNLERDEN SONUÇ DOĞURUR 
777
H– HÜKÜM TEBLİĞ EDİLMEDEN KANUN YOLLARINDAN FERAGAT SONUÇ DOĞURMAZ 
778
I– OLMAYAN/AÇILMAMIŞ BİR DAVADAN FERAGAT EDİLEMEZ 
779
İ– HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA FERAGAT SONUÇ DOĞURMAZ 
779
VIII. FERAGATİN BENZERİ KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 
780
A– DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI (HMK m. 150) KAVRAMI İLE KARŞILAŞTIRMA 
780
B– DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123) KAVRAMI İLE KARŞILAŞTIRMA 
781
IX. KARAR VERİLMEDEN ÖNCE FERAGAT HALİNDE KARAR 
782
§ 47. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA KABUL (HMK m. 308 ) 
783
I. KABUL KAVRAMI (HMK m. 308 f. I) 
783
II. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA KABUL (HMK m. 308 f. II) 
783
A– BOŞANMA ÖNCESİ MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA KABUL (TMK m. 174 f. I, 184 b. 5) 
784
B– BOŞANMA SONRASI MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA KABUL (TMK m. 178) 
785
§ 48. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA SULH (HMK m. 313–315 ) 
787
I. GENEL OLARAK 
787
A– SULHUN KONUSU 
788
B– SULHUN KAPSAMI 
788
C– SULHUN SÖZLEŞMESİ YAPABİLECEKLER 
788
1– Taraflar (HMK m. 313 f. I) 
789
2– Taraf Vekillerinin Özel Yetkisi Olmalıdır (HMK m. 74, 313–315) 
789
3– Yasal Temsilciler Sözleşme Yapabilir 
789
a. Veli Sözleşme Yapabilir (TMK m. 419 f. III, 335 f. II) 
789
b. Vasi Sözleşme Yapabilir (TMK m. 462 b.8) 
789
D– SULHUN ZAMANI 
790
1– Hüküm Kesinleşinceye Kadar Yapılabilir (HMK m. 314 f. I) 
790
2– Hüküm Verilmesinden Sonra Yapılmışsa 
791
a. İDM veya BAM Sulh Doğrultusunda Ek Karar Verir (HMK m. 314 f. II) 
791
b. Yargıtay Ek Karar Verilmek Üzere Hükmü Veren Mahkemeye Gönderir (HMK m. 314 f. III) 
791
E– SULHUN ETKİSİ (HMK m. 315 f. I) 
791
1– Sulhe Göre Karar Verilmesi İstenirse 
791
2– Sulhe Göre Karar Verilmesi İstenmezse 
791
F– SULHUN İPTALİ (HMK m. 315 f. II) 
792
1– İrade Bozukluğu Varsa 
792
2– Aşırı Yararlanma Varsa 
792
II. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA SULH (HMK m. 313 f. II) 
792
A– BOŞANMA ÖNCESİ MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA SULH (TMK m. 174 f. I, 184 b. 5) 
792
B– BOŞANMA SONRASI MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA SULH (TMK m. 178) 
793
§ 49. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA İHTİYATİ TEDBİR (HMK m. 389–399) 
795
I. İHTİYATİ TEDBİR ŞARTLARI (HMK m. 389) 
795
A– HAKKIN ELDE EDİLMESİNİN ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ZORLAŞACAK OLMASI 
795
B– HAKKIN ELDE EDİLMESİNİN İMKÂNSIZ HÂLE GELECEK OLMASI 
796
C– GECİKMESEBEBİYLE BİR SAKINCANIN DOĞACAK OLMASI 
796
D– GECİKME SEBEBİYLE CİDDİ BİR ZARARIN DOĞACAK OLMASI 
796
II. İHTİYATİ TEDBİR TALEBİ (HMK m. 390) 
796
A– İLGİLİ MAHKEMEDEN TALEP EDİLİR (HMK m. 390 f. I) 
797
1– Dava Açılmadan Önce 
797
2– Dava Açıldıktan Sonra 
797
B– KARŞI TARAF DİNLENMEDEN TEDBİRE KARAR VERİLEBİLİR (HMK m. 390 f. II) 
799
C– İHTİYATİ TEDBİR SEBEBİ VE TÜRÜ AÇIKLANMALIDIR (HMK m. 390 f. III) 
799
D– HAKLILIK YAKLAŞIK OLARAK İSPAT EDİLMİŞ OLMALIDIR (HMK m. 390 f. III) 
799
III. İHTİYATİ TEDBİR KARARI (HMK m. 391) 
800
A– İHTİYATİ TEDBİR KARARI VERİLMESİ 
800
1– Her Türlü Tedbire Karar Verilebilir (HMK m. 391 f. I) 
800
2– Kapsamı Kanuna Uygun Olmalıdır (HMK m. 391 f. II) 
800
3– Reddi Hâlinde Kanun Yoluna Başvurulabilir (HMK m. 391 f. III) 
801
B– İHTİYATİ TEDBİRDE TEMİNAT GÖSTERİLMESİ (HMK m. 392) 
801
C– İHTİYATİ TEDBİR KARARININ UYGULANMASI (HMK m. 393) 
802
D– İHTİYATİ TEDBİR KARARINA İTİRAZ (HMK m. 394) 
803
1– İtiraz Edebilecekler 
803
2– İtiraz Süresi 
803
3– İtiraz Şekli 
804
4– İtirazın İncelenmesi 
804
5– İtiraz Hakkında Verilen Karara Karşı Kanun Yolu Açıktır 
805
E– İHTİYATİ TEDBİRİN DEĞİŞTİRİLMESİ VEYA KALDIRILMASI 
805
1– Teminat Karşılığı Olarak (HMK m. 395) 
805
2– Durum ve Koşulların Değişmesi Sebebiyle (HMK m. 396) 
805
F– İHTİYATİ TEDBİRİ TAMAMLAYAN İŞLEMLER (HMK m. 397) 
806
G– İHTİYATİ TEDBİRE MUHALEFETİN CEZASI (HMK m. 398) 
806
H– İHTİYATİ TEDBİRİN HAKSIZLIĞINDAN KAYNAKLANAN TAZMİNAT (HMK m. 399) 
808
IV. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT İSTEĞİNDE İHTİYATİ TEDBİR (HMK m. 389–397) 
808
V. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT İSTEĞİNDE İHTİYATİ HACİZ (İİK m. 257–268) 
809
§ 50. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA DELİL TESPİTİ (HMK m. 404–405) 
811
I. GENEL OLARAK 
811
II. DELİL TESPİTİ İSTENEBİLECEK HÂLLER 
811
A– GÖRÜLMEKTE OLAN BİR DAVADA İSTENEBİLİR (HMK m. 400 f. I) 
811
B– İLERİDE AÇILACAK DAVA İÇİN İSTENEBİLİR (HMK m. 400 f. I) 
812
III. DELİL TESPİTİ TALEBİNİN GERÇEKLEŞMESİ 
812
A– HUKUKİ YARARIN VARLIĞI GEREKİR (HMK m. 400 f. II) 
812
B– DELİL TESPİTİ TALEBİ DİLEKÇEYLE YAPILIR (HMK m. 402 f. I) 
813
C– TESPİT GİDERLERİ AVANS OLARAK ÖDENİR (HMK m. 402 f. II) 
813
IV. DELİL TESPİTİ TALEBİNİN İNCELENMESİ 
813
A– GÖREV VE YETKİ KOŞULU GERÇEKLEŞMELİDİR (HMK m. 401) 
813
B– TALEP HAKLI BULUNURSA KARAR DİLEKÇEYLE BİRLİKTE KARŞI TARAFA TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 402 f. III) 
815
C– TESPİT TUTANAĞI VE BİLİRKİŞİ RAPORUNUN BİR ÖRNEĞİ KARŞI TARAFA RESEN TEBLİĞ OLUNUR (HMK m. 402 f. IV) 
816
D– ACELE HÂLLERDE TEBLİGAT YAPILMAKSIZIN TESPİT YAPILABİLİR (HMK m. 403) 
816
E– KARARIN YERİNE GETİRİLMESİNDE O DELİLİN TOPLANMASINA İLİŞKİN HÜKÜMLER UYGULANIR (HMK m. 404) 
817
F– DELİL TESPİTİ DOSYASI ASIL DAVA DOSYASININ EKİ SAYILIR (HMK m. 405) 
817
G– NİHAİ KARAR DEĞİLDİR 
818
§ 51. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA ADLİ YARDIM 
819
I. GENEL OLARAK 
819
II. ADLİ YARDIM KOŞULLARI 
819
A– GEÇİMDE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ZOR DURUMA DÜŞECEK OLMAK (HMK m. 334 f. I) 
820
B– TALEPLERİNİN AÇIKÇA DAYANAKTAN YOKSUN OLMAMASI (HMK m. 334 f. I) 
823
C– YABANCILARIN İÇİN KARŞILIKLILIK ŞARTI BULUNMAK (HMK m. 334 f. II) 
823
D– ADLİ YARDIM TALEBİNDE BULUNMAK 
823
1– Talepte Bulunabilecekler 
824
2– Görevli ve Yetkili Mahkeme (HMK m. 336 f. I) 
825
a. İlk Derece Mahkemesinde Başvuru (HMK m. 336 f. I) 
825
b. Kanun Yollarına Başvuru Sırasında Talep (HMK m. 336 f. III) 
825
aa. İstinaf Yoluna Başvuru Sırasında Talep (HMK m. 336 f. III) 
825
bb. Temyiz Yoluna Başvuru Sırasında Talep (HMK m. 336 f. III) 
825
3– Eklenecek Belgeler (HMK m. 336 f. II) 
827
a. İddiasının Özeti 
827
b. İddiasını Dayandıracağı Deliller 
827
c. Mali Durum Belgeleri 
827
4– Süresi (HMK m. 336 f. III) 
828
5– Her Türlü Harç ve Vergiden Muafiyet (HMK m. 336 f. IV) 
829
III. ADLİ YARDIMIN KAPSAMI 
829
A– SAĞLADIĞI HUSUSLAR (HMK m. 335 f. I) 
829
B– BÖLÜMSEL YARARLANMA KARARI VERİLEBİLİR (HMK m. 335 f. II) 
830
C– HÜKMÜN KESİNLEŞMESİNE KADAR DEVAM EDER (HMK m. 335 f. III) 
830
D– ÖNCE YAPILAN YARGILAMA GİDERLERİNİ KAPSAMAZ (HMK m. 337 f. III) 
830
IV. ADLİ YARDIM TALEBİNİN İNCELENMESİ 
831
A– DURUŞMA YAPMAKSIZIN KARAR VERİLEBİLİR (HMK m. 337 f. I) 
831
B– KARARLARA KARŞI İTİRAZ (HMK m. 337 f. II) 
832
C– RET HALİNDE TEKRAR TALEPTE BULUNULABİLİR (HMK m. 337 f. II) 
832
V. ADLİ YARDIM KARARININ SONUÇLARI 
832
A– ADLİ YARDIM KARARININ KALDIRILMASI (HMK m. 338) 
832
1– Kasten veya Ağır Kusuru Sonucu Yanlış Bilgi Verdiği Ortaya Çıkarsa 
833
2– Mali Durumunun Yeteri Derecede İyileştiği Anlaşılırsa 
833
B– ADLİ YARDIMLA ERTELENEN YARGILAMA GİDERLERİNİN TAHSİLİ (HMK m. 339) 
833
C– ADLİ YARDIM KARARIYLA ATANAN AVUKATIN ÜCRETİNİN ÖDENMESİ (HMK m. 340) 
835
§ 52. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA ISLAH 
837
I. ISLAHIN KAPSAMI 
837
A– GENEL OLARAK (HMK m. 176 f. I, 194) 
837
1– Vakıalar Değiştirilebilir 
838
2– Davanın Konusu/Sebebi Değiştirilebilir 
838
3– Talep Sonucu Değiştirilebilir 
839
4– Vakıa Eklenebilir 
840
5– Ek/Yeni Talep Eklenebilir 
841
B– ISLAHI GEREKTİRMEYEN DURUMLAR 
841
1– Yasak Kapsamında Kalmayan Durumlarda 
841
2– Karşı Tarafın Rıza Gösterdiği Durumlarda 
841
3– Daraltma Kapsamında Kalan Durumlarda 
842
4– Maddi Hatanın Düzeltildiği Durumlarda (HMK m. 183) 
842
C– ISLAH YOLUNA BAŞVURULAMAYACAK DURUMLAR 
842
1– Tarafın Değiştirilmesi 
842
2– İkinci Tanık Listesi Verilmesi (HMK m. 240 f. II) 
843
3– Süresi Geçen İlk İtirazın İleri Sürülmesi 
844
4– İkinci Dava Açılaması 
844
5– Bozma veya Kaldırma Kararından Sonra Tahkikata İlişkin İşlem Yapılmamış Olması (HMK m. 177 f. II) 
844
6– Feragatin Geçersiz Kılınması 
845
7– Kabulün Geçersiz Kılınması 
846
D– ISLAH YOLUNA BAŞVURULABİLECEK DURUMLAR 
846
1– Terditli Dava Açılabilir (HMK m. 111) 
846
2– Cevap Dilekçesi Verilebilir (HMK m. 128) 
847
3– Zamanaşımı Defi İleri Sürülebilir 
847
4– Dava Yığılması/Objektif Dava Birleşmesi Yapabilir (HMK m. 110) 
847
5– Bozma veya Kaldırma Kararından Sonra Tahkikata İlişkin İşlem Yapılmışsa Verilebilir (HMK m. 177 f. II) 
847
II. ISLAHIN USULÜ 
848
A– ISLAHIN ZAMANI 
848
1– Kural Olarak (HMK m. 177 f. I) 
849
2– Bölge Adliye Mahkemesinde Islah İstenemez (HMK m. 357 f. I) 
849
3– Yargıtay’da Islah İstenemez (HMK m. 177 f. I) 
849
B– ISLAHIN SAYISI (HMK m. 176 f. II) 
850
C– ISLAHIN ŞEKLİ 
850
1– Yapılışı Açısından 
850
a. Sözlü Olarak (HMK m. 177 f. II) 
850
b. Yazılı Olarak (HMK m. 177 f. II) 
851
c. Kötüniyetli Olarak (HMK m. 182) 
851
2– Kapsamı Açısından 
851
a. Davanın Tamamen Islahı (HMK m. 180) 
852
b. Kısmen Islah (HMK m. 181) 
852
3– Teminat Açısından (HMK m. 178) 
853
4– Yetki Açısından (HMK m. 74 f. I) 
853
5– Harç Açısından 
854
6– İzin Açısından 
855
7– Delil Bildirme Açısından 
856
D– ISLAHIN SONUÇLARI (HMK m. 179) 
856
§ 53. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNATTA DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ (HMK m. 166) 
859
I. AYNI YARGI ÇEVRESİNDE YER ALAN MAHKEMELERDE AÇILAN DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ 
859
A– AYNI DÜZEY VE SIFATTAKİ HUKUK MAHKEMELERİNDE AÇILMIŞ DAVALAR BULUNMALIDIR (HMK m. 166 f. I) 
859
1– Bağımsız Dava Olabilir 
860
2– Karşı Dava Olabilir 
861
3– Ayrılık veya Boşanma Davası Olabilir 
862
B– AÇILMIŞ DAVALAR ARASINDA BAĞLANTI BULUNMALIDIR (HMK m. 166 f. IV) 
862
1– Davaların Aynı veya Birbirine Benzer Sebeplerden Doğması 
863
2– Biri Hakkında Verilecek Hükmün Diğerini Etkileyecek Nitelikte Bulunması 
863
C– TALEP ÜZERİNE VEYA KENDİLİĞİNDEN BİRLEŞTİRİLEBİLİR (HMK m. 166 f. I) 
865
1– Talep Üzerine Birleştirilebilir 
865
2– Kendiliğinden Birleştirilebilir 
865
D– BİRLEŞTİRME KARARI İKİNCİ DAVANIN AÇILDIĞI MAHKEMECE VERİLİR (HMK m. 166 f. I) 
866
E– BİRLEŞTİRME KARARI DAVANIN HER AŞAMASINDA VERİLEBİLİR (HMK m. 166 f. I) 
866
F– DAVALAR İLK DAVANIN AÇILDIĞI MAHKEMEDE BİRLEŞTİRİLEBİLİR 
866
G– BİRLEŞTİRME KARARI İLK DAVANIN AÇILDIĞI MAHKEMEYİ BAĞLAR (HMK m. 166 f. I) 
866
H– BİRLEŞTİRME KARARI DERHÂL İLK MAHKEMEYE BİLDİRİLİR (HMK m. 166 f. III) 
869
I– BİRLEŞTİRİLEN DAVALARDAKİ TALEPLER AYRI OLARAK DEĞERLENDİRİLİR 
869
İ– BİRLEŞEN DAVALAR BAĞIMSIZLIKLARINI KORURLAR 
870
II. AYRI YARGI ÇEVRESİNDE YER ALAN MAHKEMELERDE AÇILAN DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ 
872
A– AYNI DÜZEY VE SIFATTAKİ HUKUK MAHKEMELERİNDE AÇILMIŞ DAVALAR BULUNMALIDIR (HMK m. 166 f. II) 
872
B– AÇILMIŞ DAVALAR ARASINDA BAĞLANTI BULUNMALIDIR (HMK m. 166 f. IV) 
873
1– Davaların Aynı veya Birbirine Benzer Sebeplerden Doğması 
873
2– Biri Hakkında Verilecek Hükmün Diğerini Etkileyecek Nitelikte Bulunması 
874
C– TALEP ÜZERİNE BİRLEŞTİRİLEBİLİR (HMK m. 166 f. II) 
875
D– BİRLEŞTİRME KARARI İKİNCİ DAVANIN AÇILDIĞI MAHKEMECE VERİLİR (HMK m. 166 f. II) 
876
E– BİRLEŞTİRME KARARI DAVANIN HER AŞAMASINDA TALEP EDİLEBİLİR (HMK m. 166 f. I) 
876
F– DAVALAR İLK DAVANIN AÇILDIĞI MAHKEMEDE BİRLEŞTİRİLEBİLİR 
877
G– BİRLEŞTİRME KARARI İLK DAVANIN AÇILDIĞI MAHKEMEYİ BAĞLAR (HMK m. 166 f. II) 
878
H– BİRLEŞTİRME KARARI DERHÂL İLK MAHKEMEYE BİLDİRİLİR (HMK m. 166 f. III) 
879
I– BİRLEŞTİRİLEN DAVALARDAKİ TALEPLER AYRI OLARAK DEĞERLENDİRİLİR 
879
İ– BİRİNCİ DAVANIN AÇILDIĞI MAHKEME, TALEBİN KABULÜ İLE DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN KARARIN KESİNLEŞMESİNDEN İTİBAREN BUNUNLA BAĞLIDIR (HMK m. 166 f. II) 
880
III. KANUN YOLLARI (HMK m. 166 f. V, 168) 
881
IV. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNATTA DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ 
882
§ 54. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVALARINDA YIĞILMA KONUSU DAVALARIN AYRILMASI (HMK m. 167) 
885
I. GENEL OLARAK 
885
II. DAVALARIN AYRILMASI HALLERİ 
885
A– BAĞLANTI BULUNMAYAN DAVALARIN AYRILMASI 
886
1– İhtiyari Dava Şartlarının Bulunmaması (HMK m. 57) 
886
2– Bağlantı Şartlarının Bulunmaması (HMK m. 166 f. IV) 
886
B– BAĞLANTI BULUNAN DAVALARIN AYRILMASI 
886
C– SONRADAN BİRLEŞTİRİLEN DAVALARIN AYRILMASI 
886
III. DAVALARIN AYRILMA USULÜ 
887
A– HER AŞAMADA KARAR VERİLEBİLİR (HMK m. 167 c. 1) 
887
B– KENDİLİĞİNDEN KARAR VERİLEBİLİR (HMK m. 167 c. 1) 
887
C– TALEP ÜZERİNE KARAR VERİLEBİLİR (HMK m. 167 c. 1) 
888
1– Yazılı Talep 
888
2– Sözlü Talep 
888
D– YENİ BİR ESAS NUMARASI VERİLİR (Yönetmelik m. 42) 
888
E– AYRILMASINA KARAR VERİLEN DAVALARA BAKMAYA DEVAM EDİLİR (HMK m. 167 c. 2) 
889
IV. KANUN YOLLARI (HMK m. 168) 
889
A– DAVALARIN AYRILMASI KARARI 
889
1– Aynı Yargı Çevresinden Verilen Kararlar (HMK m. 168 c. 1) 
889
a. İlk Derece Mahkemesi Kararı 
889
b. Bölge Adliye Mahkemesi Kararı 
890
2– Ayrı Yargı Çevresinden Verilen Kararlar 
890
B– DAVALARIN AYRILMASI TALEBİNİN REDDİ KARARI 
890
V. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVALARINDA YIĞILMA KONUSU DAVALARIN AYRILMASI 
890
§ 55. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA HÜKÜM 
895
I. GENEL OLARAK 
895
II. KARAR 
895
A– ARA KARARLARI 
896
B– NİHAİ KARAR 
896
1– Esasa İlişkin Nihai Karar/Hüküm (HMK m. 294 f. I , cümle 2) 
897
2– Usule İlişkin Nihai Karar 
898
III. HÜKÜM 
899
A– HÜKMÜN VERİLMESİ VE TEFHİMİ (HMK m. 294) 
899
1– Hüküm Yargılamanın Sona Erdiği Duruşmada Verilir (HMK m. 294 f. II) 
899
2– Hüküm Yargılamanın Sona Erdiği Duruşmada Tefhim Olunur (HMK m. 294 f. II) 
899
a. Hükmün Tefhimini, Duruşmada Bulunanlar Ayakta Dinlemelidir (HMK m. 294 f. V) 
899
b. Hükme İlişkin Hususlar, Niteliğine Aykırı Düşmedikçe, Usule İlişkin Nihai Kararlar Hakkında Da Uygulanmalıdır (HMK m. 294 f. VI) 
899
3– Hükmün Tefhimi Hüküm Sonucunun Duruşma Tutanağına Geçirilerek Okunması Suretiyle Yapılmalıdır (HMK m. 294 f. III) 
900
4– Gerekçeli Kararın Tefhim Tarihinden Başlayarak Bir Ay İçinde Yazılması Gerekir (HMK m. 294 f. IV) 
900
5– Usulüne Uygun Açılmış Tüm Davalar Hakkında Ayrı Hüküm Kurulması Gerekir 
900
B– HÜKMÜN KAPSAMI (HMK m. 297) 
901
1– Hükmün Hangi Millet Adına Verildiği İbaresi (HMK m. 297 f. I) 
902
2– Hükmü Veren Mahkeme (HMK m. 297 f. I/a) 
902
3– Hükmü Veren Hâkim ve Zabıt Kâtibinin Ad ve Soyadları İle Sicil Numaraları (HMK m. 297 f. I/a) 
903
4– Hükmün Hangi Sıfatla Verildiği (HMK m. 297 f. I/a) 
904
5– Tarafların Kimlikleri ve Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası (HMK m. 297 f. I/b, 5490 sayılı Kanun m. 27) 
905
a. Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre 
905
b. Nüfus Hizmetleri Kanununa Göre 
905
aa. Tarafların Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası 
906
bb. Tarafların Adı, Soyadı 
907
cc. Tarafların Doğum Yeri ve Tarihi 
907
dd. Tarafların Baba ve Ana Adları 
908
ee. Kadının Evlenmeden Önceki Soyadı ve Aile Kütüğünde Kayıtlı Olduğu Yer Bilgileri 
908
ff. Evlilik İçinde Doğmuş Çocuklar ve Bunların Kimlik Bilgileri 
909
6– Varsa Tarafların Kanuni Temsilci ve Vekillerinin Ad ve Soyadları İle Adresleri (HMK m. 297 f. I/b) 
909
7– Tarafların İddia ve Savunmalarının Özeti (HMK m. 297 f. I/c) 
909
8– Tarafların Anlaştıkları ve Anlaşamadıkları Hususlar (HMK m. 297 f. I/c) 
910
9– Tarafların Çekişmeli Vakıalar Hakkında Toplanan Delilleri (HMK m. 297 f. I/c) 
911
10– Delillerin Tartışılması ve Değerlendirilmesi (HMK m. 297 f. I/c) 
911
a. Gerekçenin Yazılmaması 
911
b. Gerekçenin Doğru Olmaması 
912
c. Gerekçenin Çelişkili Olması 
913
aa. Kendi İçinde Çelişkili 
913
bb. Hüküm Fıkrası İle Çelişkili 
915
11– Sabit Görülen Vakıalarla Bunlardan Çıkarılan Sonuç ve Hukuki Sebepleri (HMK m. 297 f. I/c) 
916
a. Sabit Görülen Vakıalar Açıklanmalıdır 
916
b. Sabit Görülen Vakıalardan Çıkarılan Sonuç ve Hukuki Sebepleri Açıklanmalıdır 
916
12– Hüküm sonucu (HMK m. 297 f. I/ç) 
917
13– Yargılama Giderleri (HMK m. 297 f. I/ç) 
917
14– Taraflardan Alınan Avansın Harcanmayan Kısmının İadesi (HMK m. 297 f. I/ç) 
918
15– Kanun Yolları ve Süresi (HMK m. 297 f. I/ç) 
918
16– Hükmün Verildiği Tarih (HMK m. 297 f. I/d) 
918
17– Hâkim ve Zabıt Kâtibinin İmzaları (HMK m. 297 f. I/d, 298 f. IV, 299) 
918
18– Gerekçeli Kararın Yazıldığı Tarih (HMK m. 297 f. I/e) 
920
19– Hükmün Sonuç Kısmı (HMK m. 297 f. II) 
920
a. Gerekçeye Ait Herhangi Bir Söz Tekrar Edilmemelidir 
921
b. Sıra Numarası Altında; Açık, Şüphe ve Tereddüt Uyandırmayacak Şekilde Yazılmalıdır 
921
aa. Taleplerden Her Biri Hakkında Verilen Hüküm 
921
bb. Taraflara Yüklenen Borç ve Tanınan Haklar 
922
C– BOŞANMA HÜKMÜNÜN YAZILMASI (HMK m. 298) 
922
1– Hükmü Veren Hâkim Tarafından Yazılmalıdır (HMK m. 298 f. I) 
923
2– Gerekçeli Karar Tefhim Edilen Hüküm Sonucuna Aykırı/ Gerekçeli Kararla Kısa Karar Arasında Çelişki Olmamalıdır (HMK m. 298 f. II) 
923
a. Tefhim Edilende Hüküm Varken Gerekçeli Kararda Hüküm Kurulmaması 
924
b. Tefhim Edilende Hüküm Yokken Gerekçeli Kararda Hüküm Kurulması 
925
c. Tefhim Edilenle Gerekçeli Kararda Hukuki Sebebi Değiştirerek Hüküm Kurulması 
926
d. Tefhim Edilenle Gerekçeli Karar Arasında Farklı Hüküm Kurulması 
927
3– Kararın Yazılan Gerekçesi Yazılan Hüküm Sonucuna Aykırı Olmamalıdır 
927
a. Hüküm Fıkrasında Yazılmayanın Gerekçe Bölümünde Yazılmış Olması Çelişkiyi Ortadan Kaldırmaz 
928
b. Tarafların Çelişkiyi Temyiz Sebebi Yapıp Yapmamış Olması Etkili Değildir 
928
D– BOŞANMA HÜKMÜ HAKKINDA YAPILACAK İŞLEMLER 
929
1– Boşanma Hükmünün Aslı Hakkında Yapılacak İşlemler (HMK m. 300) 
930
2– Boşanma Hükmünün Nüshası Hakkında Yapılacak İşlemler 
930
a. Nüshalar/İlam Yazı İşleri Müdürü Tarafından Taraflardan Her Birine Makbuz Karşılığında Verilir (HMK m. 301 f. I) 
930
b. Kendisine Nüsha/İlam Verilmeyene Gecikmeksizin Tebliğ Edilir (HMK m. 301 f. I) 
930
c. Hükmün Bir Nüshası Dosyasında Saklanır (HMK m. 301 f. I) 
930
d. Hüküm Nüshalarının Farklı Olması Hâlinde Karar Kartonundaki Esas Alınır (HMK m. 301 f. III) 
931
e. Taraflar, Harcının Ödenmiş Olup Olmamasına Bakılmaksızın İlamı Her Zaman Alabilir (HMK m. 302 f. I) 
931
3– Boşanma Hükmüne Kesinleşme Şerhi Verilmesi 
931
E– BOZMA SONRASI HÜKÜM 
936
F– BOŞANMAYA İLİŞKİN KESİNLEŞEN İLAMLAR ZAMANAŞIMINA UĞRAMAZ 
937
G– ETKİSİZ HÜKÜM İÇİN KANUN YOLUNA BAŞVURULABİLİR 
937
H– BOŞANMA HÜKMÜ KESİNLEŞMEDEN İCRA TAKİBİNE KONU EDİLEMEZ 
937
I– EVLİLİĞİN ÖLÜMLE SONLANMASI DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR 
938
İ– DOSYA YENİDEN ELE ALINARAK UYAP EK KARAR EKRANINDAN GEREKÇELİ YENİ KARAR İHDAS EDİLEMEZ 
939
§ 56. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA HÜKMÜN TASHİHİ 
941
I. GENEL OLARAK 
941
II. BOŞANMA HÜKMÜNÜN TASHİHİ 
942
A– TASHİHİN KONUSU (HMK m. 304 f. I) 
943
1– Yazı Hataları 
943
a. Tarihlerde 
943
b. Tarafların İsimlerinde 
943
c. Tarafların Sıfatlarında 
944
d. Dosya Bilgilerinde 
944
e. Diğer Yazım Hatalarında 
944
2– Hesap Hataları 
945
3– Diğer Benzeri Açık Hatalar 
945
B– TASHİH USULÜ 
945
1– Mahkemece Resen Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I) 
945
2– Taraflardan Birinin Talebi Üzerine Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I) 
945
3– Hüküm Tebliğ Edilmişse Taraflar Dinlenerek Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I) 
945
4– Hüküm Tebliğ Edilmemişse Taraflar Dinlenmeden Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I) 
946
5– Tashih Yazılır, İmzalanır ve Mühürlenir (HMK m. 304 f. II) 
946
II. MADDİ HATANIN SONUÇLARI 
946
A– HÜKMÜN KESİNLEŞMESİ SONUCUNU DOĞURMAZ 
946
B– MAHALLİNDE HER ZAMAN DÜZELTİLEBİLİR 
948
§ 57. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA HÜKMÜN TAVZİHİ 
949
I. TAVZİHİN KONUSU (HMK m. 305) 
949
A– HÜKMÜN YETERİNCE AÇIK OLMAMASI 
949
B– HÜKMÜN İCRASINDA TEREDDÜT UYANDIRMASI 
951
C– HÜKMÜN BİRBİRİNE AYKIRI FIKRALAR İÇERMESİ 
951
II. TAVZİHİN ZAMANI (HMK m. 305) 
951
III. TAVZİHİN ŞEKLİ (HMK m. 305) 
951
A– HÜKMÜN AÇIKLANMASI İSTENEBİLİR 
951
B– TEREDDÜDÜN GİDERİLMESİ İSTENEBİLİR 
952
C– AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTENEBİLİR 
952
IV. TAVZİH İLE YAPILAMAYACAKLAR 
952
A– HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR SINIRLANDIRILAMAZ 
952
B– HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR GENİŞLETİLEMEZ 
952
C– HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR DEĞİŞTİRİLEMEZ 
953
V. TAVZİH USULÜ (HMK m. 306) 
954
A– TAVZİH DİLEKÇEYLE TALEP EDİLEBİLİR (HMK m. 306 f. I) 
954
B– TAVZİH HÜKMÜ VEREN MAHKEMEDEN İSTENEBİLİR (HMK m. 306 f. I) 
954
C– TAVZİH DİLEKÇESİ KARŞI TARAFA TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 306 f. I) 
956
D– TAVZİHE CEVAP TALEP EDENE TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 306 f. I) 
956
E– TAVZİH TALEBİ KARARA BAĞLANIR (HMK m. 306 f. II) 
957
F– TAVZİH KARARI YAZILIR, İMZALANIR VE MÜHÜRLENİR (HMK m. 306 f. III) 
958
§ 58. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA HÜKMÜN TAMAMLANMASI 
959
I. GENEL OLARAK 
959
II. KONUSU (HMK m. 305/A f. I) 
960
A– YARGILAMADA İLERİ SÜRÜLEN HUSUSUN TAMAMLANMASI 
960
B– KENDİLİĞİNDEN HÜKME GEÇİRİLMESİ GEREKLİ HUSUSUN TAMAMLANMASI 
960
III. GÖREVLİ MAHKEME 
960
A– İLK DERECE MAHKEMESİNDEN İSTENEBİLİR 
961
B– BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNDEN İSTENEBİLİR 
961
C– YÜKSEK MAHKEMEDEN İSTENEBİLİR 
962
IV. TALEP 
962
V. SÜRE 
962
VI. TAMAMLAMA USULÜ (HMK m. 306) 
963
A– TAMAMLAMA DİLEKÇEYLE TALEP EDİLEBİLİR (HMK m. 306 f. I) 
963
B– TAMAMLAMA HÜKMÜ VEREN MAHKEMEDEN İSTENEBİLİR (HMK m. 306 f. I) 
963
C– TAMAMLAMA DİLEKÇESİ KARŞI TARAFA TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 306 f. I) 
963
D– TAMAMLAMAYA CEVAP TALEP EDENE TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 306 f. I) 
963
E– TAMAMLAMA TALEBİ KARARA BAĞLANIR (HMK m. 306 f. II) 
964
F– TAMAMLAMA KARARI YAZILIR, İMZALANIR VE MÜHÜRLENİR (HMK m. 306 f. III) 
964
VII. KANUN YOLU 
964
A– İSTİNAF YOLU 
964
B– TEMYİZ YOLU 
965
DOKUZUNCU BÖLÜM KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI
§ 59. KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI 
967
I. GENEL OLARAK 
967
II. KAPSAMI 
968
A– UYGULANACAĞI HALLER 
968
1– Boşanma (TMK m. 161–184) 
968
2– Ayrılık (TMK m. 170–172) 
970
3– Ölüm (TMK m. 28 f. I) 
970
4– Ölüm Karinesi (TMK m. 31, 44 f. I) 
972
5– Fesih (TMK m. 32 f. I, 131) 
973
B– UYGULANMAYACAĞI HALLER 
974
1– Vatandaşlık 
974
2– Geçersiz Evlilik 
975
3– Geçici Tedbir Talepleri (MÖHUK m. 14, f. IV) 
975
III. BAĞLAMA KURALI (MÖHUK m. 14) 
975
A– BASAMAKLI OLARAK DÜZENLENMİŞTİR 
975
1– MÜŞTEREK BAĞLAMA NOKTASI 
976
a. Eşlerin Müşterek Millî Hukuku 
976
b. Müşterek Mutad Mesken Hukuku 
979
2– TÜRK HUKUKUNUN BAĞLAMA NOKTASI OLUŞU 
980
B– DEĞİŞKEN OLARAK DÜZENLENMİŞTİR 
982
IV. UYGULAMA ALANI 
982
A– BOŞANMA VE AYRILIK SEBEPLERİ 
982
1– Boşanmaya Sebebiyet Veren Vakıalar 
983
2– Boşanmada Kusur 
983
3– Boşanmada Çekilmezlik 
983
B– BOŞANMA VE AYRILIĞIN HÜKÜMLERİ 
983
1– Yasal Bekleme Süresi (TMK m. 132) 
984
2– Boşanan Kadının Soyadı (TMK m. 173) 
984
3– Maddi Tazminat (TMK m. 174 f. I) 
985
4– Manevi Tazminat (TMK m. 174 f. II) 
987
5– Yoksulluk Nafakası (TMK m. 175, MÖHUK m. 14 f. II) 
988
6– Velayet (TMK m. 336 f. III) 
989
7– Kişisel İlişki (TMK m. 182, f. I) 
990
V. UYGULAMA ALANI DIŞINDA KALANLAR 
992
ONUNCU BÖLÜM BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA HUKUKİ ÇÖZÜM VE HUKUK YOLLARI
§ 60. BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA HUKUKİ ÇÖZÜM VE HUKUK YOLLARI 
995
I. HUKUKİ ÇÖZÜM KAVRAMI 
995
A– GENİŞ KAPSAMDA HUKUKİ ÇÖZÜM 
997
B– DAR KAPSAMDA HUKUKİ ÇÖZÜM 
997
1– Mahkemelerin Her Türlü Yargısal Kararını Kapsar 
997
2– Gözden Geçirme, İptal ve Düzeltmeyi Kapsar 
997
3– Aktarıcı ve Erteleyici Etki Zorunlu Değildir 
997
II. HUKUK YOLLARI KAVRAMI 
997
A– İÇ (ULUSAL) HUKUK YOLLARI 
998
1– Kanun Yolları (HMK m. 341–381) 
998
a. Olağan Kanun Yolu (HMK m. 341–362, 364–373) 
1000
aa. İstinaf (HMK m. 341–360) 
1001
aaa. Doğrudan Başvuru 
1002
bbb. Katılma Yoluyla Başvuru 
1002
ccc. Parasal Sınır 
1006
bb. Temyiz (HMK m. 361–362, 364–373) 
1007
aaa. Genel Olarak 
1007
bbb. Parasal Sınır 
1012
b. Olağanüstü Kanun Yolu (HMK m. 363, 374–381) 
1013
aa. Yargılamanın İadesi (HMK m. 374–381) 
1014
bb. Kanun Yararına Temyiz (HMK m. 363) 
1016
2– Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru (TCA m. 148 f. III, 6216 SK m. 45 f. I) 
1016
B– DIŞ (ULUSLARARASI) HUKUK YOLU/AİHM BİREYSEL BAŞVURU (AİHS m. 34) 
1017
C– USULİ KAZANILMIŞ HAK 
1019
1– Uygulanması 
1019
2– Uygulanmadığı Haller 
1019
a. Görev 
1020
b. Kesin Hüküm 
1020
c. Yeni İçtihadı Birleştirme Kararı 
1020
d. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı 
1020
e. Hak Düşürücü Süre 
1021
f. Kamu Düzeni 
1021
g. Karşı Tarafın Açık Muvafakati 
1021
h. Açık Maddi Hata 
1021
ı. Geçmişe Etkili Kanun Hükmü 
1021
i. Davayı Sona Erdiren Sebep 
1021
KAVRAM DİZİNİ 
1023
ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN YAŞAM ÖYKÜSÜ 
1077
ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN ÇALIŞMALARINDAN “BİR KISMI” 
1079