Terk Sebebiyle Boşanma (TMK. m. 164) Ömer Uğur Gençcan - Kitap

Terk Sebebiyle Boşanma

(TMK. m. 164)

13. Baskı, 
Mayıs 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
1089
Barkod:
9786050518894
Kapak Türü:
Ciltli
Yayınevi:
Yetkin Yayınları
Fiyatı:
1.500,00₺
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
"Terk Sebebiyle Boşanma" 13. Baskıda tarafımdan Bağımsız Kitap haline dönüştürüldü. Amacımız sadece terk sebebiyle boşanma davası ile ilgilenenin diğer boşanma sebeplerini de kapsayan İki Cilt Eser almak yerine "Terk Sebebiyle Boşanma" davasının Daha Ayrıntılı incelendiği Tek Cilt esere sahip olabilmesidir.
Diğer boşanma sebeplerine dayalı boşanma davaları ise Ayrı Bir Eser olarak okuyucuya sunulmuştur/sunulacaktır.
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ YERİNE 
V
İÇİNDEKİLER 
IX
KAYNAKÇA 
LXXXIII
KISALTMALAR 
LXXXV
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
§ 1. BOŞANMA KAVRAMINA GENEL BAKIŞ 
1
I. TANIMI 
1
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 
2
A. BOŞANMA DAVASI AÇMA HAKKI 
2
1. Bozucu Yenilik Doğuran Hak 
2
2. Dava Yolu İle Kullanılabilir 
2
B. BOŞANMA KARARI 
2
1. Bozucu Yenilik Doğuran Karar 
3
2. Kesin Biçimde Geleceğe Etkili 
3
3. Mutlak Etkili 
3
III. KONUSUNA İLİŞKİN GÖRÜŞLER 
3
A. BİREYCİ GÖRÜŞ 
5
B. TOPLUMCU GÖRÜŞ 
5
IV. DÜZENLENME BİÇİMLERİ 
6
A. BOŞANMAYI REDDEDEN SİSTEM 
6
B. BOŞANMAYI KABUL EDEN SİSTEMLER 
7
1. Serbest Boşanma Sistemi 
8
2. Mahkeme Kararıyla Boşanma Sistemi 
13
3. İdari İşlemle Boşanma Sistemi 
13
a. Konsolosluk Memurluğunda 
13
b. Noterlerde 
13
c. Belediye Başkanlıklarında 
14
d. Nüfus Müdürlüklerinde 
14
e. Valiliklerde 
14
V. UNSURLARI 
14
A. GEÇERLİ BİR EVLİLİK BULUNMALIDIR 
15
1. Genel Olarak 
15
a. Yurt İçinde Yapılan Evlilik 
15
b. Yurt Dışında Yapılan Evlilik 
17
2. Farklılıkları Olanlar 
20
a. Farklı Dinde Olanlar 
20
b. Farklı Mezhepte Olanlar 
20
c. Farklı Irkta Olanlar 
21
d. Farklı Dilde Olanlar 
21
e. Farklı Renkte Olanlar 
21
3. Aynı Cinsten Olanlar 
22
4. Cinsiyet Değiştirmiş Olanlar 
22
5. Çocuk Yaşta Evlenenler 
24
6. Hayat Ortaklığı Olanlar 
25
a. Kayıtsız Hayat Ortaklığı 
25
aa. Özellikleri 
26
aaa. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan
Kurulur 
26
bbb. Evlenme Niyetine Gerek Yoktur 
26
ccc. Evliliğin Tüm Yükümlülükleri Yerine Getirilir 
26
ddd. Belirli Şekilde Süreklilik Taşır 
27
eee. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan
Sona Erer 
27
bb. Çeşitleri 
27
aaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat
Ortaklığı 
27
bbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat
Ortaklığı 
27
b. Kayıtlı Hayat Ortaklığı 
28
aa. Özellikleri 
28
aaa. Resmi Sicile Kayıt veya Tescille Kurulur 
28
bbb. Kanun Tarafından Düzenlenen Hak ve
Yükümlülükler Doğurur 
28
ccc. Boşanma Söz konusu Değildir 
29
bb. Çeşitleri 
29
aaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı 
29
bbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat
Ortaklığı 
29
7. Birden Çok Kadın veya Erkekle Evlenenler 
30
8. Muvazaalı Evlenenler 
33
9. Common Law Evlilikleri Olanlar 
34
10. Homoparental Aile Olanlar 
35
11. Tek Ebeveynli Aile Olanlar 
35
12. Eş Cinsel Evlilikleri Olanlar 
35
13. Dini Nikâhlı İlişki Olanlar 
36
B. EŞLER HAYATTA BULUNMALIDIR 
36
C. KANUNDA DÜZENLENEN HALLER BULUNMALIDIR 
37
D. MAHKEME KARARI BULUNMALIDIR 
38
VI. DAYANDIĞI İLKELER 
40
A. İRADE İLKESİ 
41
B. KUSUR İLKESİ 
42
C. EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI İLKESİ 
42
D. ELVERİŞSİZLİK İLKESİ 
43
E. EYLEMLİ AYRILIK İLKESİ 
44
VII. TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN DAYANDIĞI İLKELER 
45
§ 2. BOŞANMA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 
47
I. GENEL OLARAK 
47
II. MEVZUAT KAYNAKLARI 
47
A. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 
48
B. ANAYASA 
49
1. Kanun Önünde Eşitlik (TCA m. 10) 
49
2. Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı
(TCA m. 17 f. I) 
49
3. Bilim ve Sanat Hürriyeti (TCA m. 27 f. I) 
50
4. Hak Arama Hürriyeti (TCA m. 36 f. I) 
51
5. Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları (TCA m. 41) 
52
6. Eğitim ve Öğrenim Hakkı (TCA m. 42 f. I) 
52
7. Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı (TCA m. 50 f. II) 
53
C. KANUNLAR 
53
1. 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve
Yargılama Usûllerine Dair Kanun 
53
2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 
54
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 
55
4. 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ve
Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve
Yetkileri Hakkında Kanun 
56
5. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanun 
56
D. TÜZÜKLER 
56
E. YÖNETMELİKLER (HMK m. 449) 
57
1. Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri
ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri
Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik 
57
2. Elektronik Tebligat Yönetmeliği 
57
II. İÇTİHAT KAYNAKLARI 
57
A. BİLİMSEL İÇTİHAT (İLMÎ İÇTİHAT/ BİLİMSEL
GÖRÜŞLER/ DOKTRİN/ ÖĞRETİ) (TMK m. 1 f. II) 
58
B. YARGISAL İÇTİHAT (KAZAÎ İÇTİHAT/YARGITAY
KARARLARI) (TMK m. 1 f. II) 
58
§ 3. BOŞANMA SEBEPLERİNİ SINIFLANDIRMA 
59
I. GENEL OLARAK 
59
A. SINIRLI SAYIDA DÜZENLENMİŞTİR 
60
B. EMREDİCİ NİTELİKTE DÜZENLENMİŞTİR 
60
II. SINIFLANDIRMA 
60
A. KONULARINA GÖRE 
61
1. Özel Boşanma Sebepleri 
62
a. Sınırlı Sayıda Öngörülmüştür 
62
b. Belli Sebepler Öngörülmüştür 
62
2. Genel Boşanma Sebepleri 
63
a. Belli Bir Vakıaya Dayalı Değildir 
64
b. Önceden Belirlenmesi Olanaksızdır 
64
c. Çok Çeşitli Vakıalar Olabilir 
65
B. ETKİLERİNE GÖRE 
65
1. Mutlak Boşanma Sebepleri 
65
2. Nisbî Boşanma Sebepleri 
67
§ 4. KAVRAM VE SINIFLANDIRMAKİ YERİ 
69
I. KAVRAM 
69
II. SINIFLANDIRMADAKİ YERİ 
70
A. ÖZEL BOŞANMA SEBEBİDİR 
70
B. MUTLAK BOŞANMA SEBEBİDİR 
71
C. KUSURA DAYALI BOŞANMA SEBEBİDİR 
72
1. Davalının Kusurlu Olması Gerekir 
72
2. Kusur Kıyaslaması Yapılamaz 
72
§ 5. EVLİLİK KOŞULU 
75
I. GENEL OLARAK 
75
II. UYGULANACAK STATÜLER 
75
A. EVLİLİK HUKUKEN KURULMUŞSA UYGULANIR
(TMK m. 142) 
75
B. BATIL EVLİLİKLERDE UYGULANIR (TMK m. 156) 
77
1. Mutlak Butlan (TMK m. 145–147) 
77
2. Nisbi Butlan (TMK m. 148–153) 
79
C. EVLİLİK TESCİL EDİLMESE DE UYGULANIR
(5490 SK m. 23 f. I) 
81
III. UYGULANMAYACAK STATÜLER 
82
A. YOK EVLİLİKLERDE UYGULANMAZ 
82
1. Kavram 
83
a. Hükümsüzlük Kavramı 
83
b. Yokluk Kavramı 
85
2. Evlenmenin Yokluğu Sebepleri 
87
a. Aynı Cinsten Kişiler Arasında Yapılması 
87
b. Evlendirme Memuru Bulunmadan Yapılması 
88
aa. Sadece Birbirine İrade Açıklaması 
89
bb. Yetkili Olmayan Kişiye İrade Açıklaması 
89
c. Taraflar Hazır Bulunmadan Yapılması 
90
aa. Aynı Yerde Hazır Olmamak 
91
bb. Aynı Zamanda Hazır Olmamak 
91
cc. Bizzat Hazır Olmamak 
91
3. Evlenmenin Yokluğunun Sonuçları 
93
a. Evlenme Kendiliğinden Hükümsüzdür 
93
b. Evlenmenin Yokluğunun Tespiti Davası Açılabilir 
93
aa. Her İlgili Açabilir 
94
bb. Her Zaman Açılabilir 
95
cc. Her Türlü Delille Kanıtlanabilir 
95
dd. Aile Mahkemesi Görevlidir 
95
c. Boşanma Davası Açılmasına Olanak Vermez 
96
d. Kayıt Varsa Düzeltilmesi Dava Edilebilir 
96
e. Özel Kanun Varsa Evlilik Olarak Tescil Edilebilir 
97
f. Uzun Süre Geçmesi Yokluğu Ortadan Kaldırmaz 
98
B. NİŞANLILIKTA UYGULANMAZ 
99
C. EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİNDE
UYGULANMAZ 
99
1. Common Law Evlilik 
100
2. Kayıtsız Hayat Ortaklığı 
100
a. Özellikleri 
101
aa. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan
Kurulur 
101
bb. Evlenme Niyetine Gerek Yoktur 
101
cc. Evliliğin Tüm Yükümlülükleri Yerine Getirilir 
101
dd. Belirli Şekilde Süreklilik Taşır 
102
ee. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan Sona
Erer 
102
b. Çeşitleri 
102
aa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat Ortaklığı 
102
bb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat Ortaklığı 
102
3. Kayıtlı Hayat Ortaklığı 
103
a. Özellikleri 
103
aa. Resmi Sicile Kayıt veya Tescille Kurulur 
103
bb. Kanun Tarafından Düzenlenen Hak ve
Yükümlülükler Doğurur 
103
cc. Boşanma Söz konusu Değildir 
104
b. Çeşitleri 
104
aa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı 
104
bb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı 
104
4. Homoparental Aile 
105
5. Tek Ebeveynli Aile 
105
6. Boşanma Sonrası Hayat Arkadaşlığı 
105
7. Eş Cinsel Evlilik 
106
D. DİNİ NİKÂHLI İLİŞKİDE UYGULANMAZ 
106
E. EVLİLİK ÖNCESİ İLİŞKİDE UYGULANMAZ 
107
F. EVLİLİĞİN SONLANMASINDAN SONRAKİ İLİŞKİDE
UYGULANMAZ 
108
G. DUYGUSAL İLİŞKİLERDE (FLÖRT) UYGULANMAZ 
108
§ 6. ORTAK YAŞAMDAN AYRILMA KOŞULU/ TERK TÜRLERİ 
109
I. GENEL OLARAK 
109
II. TERK TÜRLERİ 
111
A. GERÇEK TERK 
112
1. Kavram 
112
2. Terk Edilen Eş Dava Açabilir 
114
3. Terk Eden Eş Dava Açamaz 
114
B. YAPINTI TERK 
115
1. Ortak Konutu Terk Etmeye Zorlayan/Terk Eden Eş
Dava Açamaz 
117
a. Evden Kovmak 
117
b. Hayvanlara Bakmaya Zorlamak 
121
c. Fiziksel Şiddet Uygulamak 
122
d. Aşırı Alkol Kullanmak 
123
e. Hakaret/Küfür Etmek 
123
f. Eşyaları Dışarı Atmak 
124
g. Hastalığı ile İlgilenmemek 
125
h. Birlik Görevlerini Yerine Getirmemek 
125
2. Haklı Bir Sebep Olmaksızın Ortak Konuta Dönmeyi
Engelleyen/ Terk Eden Eş Dava Açamaz 
126
3. Yapıntı Terke Maruz Bırakılan/Terk Edilen Eş Dava
Açabilir 
127
§ 7. ORTAK YAŞAMA SON VERME KASTI KOŞULU 
133
I. GENEL OLARAK 
133
II. ORTAK YAŞAMA SON VERME KASTININ ÖLÇÜSÜ 
133
A. BOŞANMA SEBEBİ OLUŞTURMAYAN AYRI
YAŞAMALAR 
134
1. Askerlik 
134
2. Ceza Evinde Bulunma 
134
a. Hükümlülük 
134
b. Tutuklanma 
134
3. Gözaltına Alınma 
134
4. Hastalık 
135
5. Karantina 
135
6. Öğrenim 
135
7. Kaçırılma 
136
8. Memuriyetin Gereği 
136
9. Sınır Dışı Edilme 
136
10. Esirlik 
137
11. İş Seyahati 
137
B. BOŞANMA SEBEBİ OLUŞTURMAYAN AYRI
KALMALAR 
137
1. Ayrı Odada Yatmak 
137
2. Yemeği Ayrı Yemek 
138
3. Cinsel İlişkiden Kaçınmak 
138
§ 8. AYRILIĞIN HUKUKA AYKIRI OLMASI KOŞULU 
139
I. GENEL OLARAK 
139
II. KOŞULUN GERÇEKLEŞMESİ 
139
A. ENGEL KARAR BULUNMAMALIDIR 
140
1. Birlikte Yaşamaya Ara Verme Kararı Bulunmamalıdır 
140
2. Ayrılık Kararı Bulunmamalıdır 
142
3. Korunma/Uzaklaştırma Kararı Bulunmamalıdır 
142
B. AYRI BİR BOŞANMA VEYA AYRILIK DAVASI
BULUNMAMALIDIR 
145
1. Ayrı Dava Karara Bağlanmamışsa 
145
2. Ayrı Dava Karara Bağlanmış Olup Kesinleşmemişse 
148
3. Ayrı Dava Müracaata Bırakılmışsa 
149
4. Ayrı Davadan Feragat Edilmişse 
151
5. Ayrı Davanın Reddinden Sonra Yeterli Süre
Geçmemişse 
152
C. TEDBİR NAFAKASI VERİLMİŞSE DAVA
TARİHİNDEN DÖRT AY GEÇMİŞ OLMALIDIR 
153
1. Tedbir Nafakası Dosyası İncelenmelidir 
153
2. Nafaka Hükmünün Dava Tarihinden İtibaren Dört Ay
Geçmişse İhtar İstenebilir 
154
3. Nafaka Hükmünün Dava Tarihinden İtibaren Dört Ay
Geçmemişse İhtar İstenemez 
157
D. AYRI YAŞAMAK KONUSUNDA ORTAK ARZU
BULUNMAMALIDIR 
160
E. DAVET EDİLEN EŞ AKIL HASTASI OLMAMALIDIR 
160
F. ARALARINDA İYİNİYETİ KALDIRAN VE DEVAM
EDEN BİR DAVA BULUNMAMALIDIR 
160
1. Ceza Davası Bulunmamalıdır 
161
a. Ceza Soruşturması Bulunmamalıdır 
161
b. Ceza Kovuşturması Bulunmamalıdır 
162
2. Evlenmenin Butlanı Davası Bulunmamalıdır 
163
3. Tedbir Nafakası Davası Bulunmamalıdır 
164
a. Nafaka Davasının Açılmasından İtibaren Dört Ay
Geçmedikçe İhtar İstenemez 
164
b. İhtar İstek Tarihinden Önceki Dört Aylık Fiili
Ayrılık Döneminden “Evvel” Açılan Nafaka İsteği
Haklı Bulunmuşsa Dava Reddedilir 
165
4. Tazminat Davası Bulunmamalıdır 
165
5. Ziynet Alacağı Davası Bulunmamalıdır 
166
6. Tapu İptal ve Tescil Davası Bulunmamalıdır 
166
7. Diğer Davalar 
166
§ 9. DAVET EDİLEN KONUTUN HAZIRLANMIŞ OLMASI
KOŞULU 
167
I. GENEL OLARAK 
167
II. KOŞULUN GERÇEKLEŞMESİ 
167
A. KONUT KAVRAMI 
167
B. KONUT SÜRESİNDE HAZIRLANMALIDIR 
173
1. İhtar İsteminden Dört Ay Önce Hazırlanmalıdır 
173
2. Çekişme Varsa Ne Zaman Hazırlandığı Belirlenmelidir 
174
3. Davet Edilen Konut Değiştirilmemiş Olmalıdır 
175
4. Davet Edilen Konutta Oturuyor Olunmalıdır 
175
C. KONUT DÖŞENMİŞ OLMALIDIR 
175
1. Yeterli Eşya Bulunmalıdır 
176
2. Yeterli Yiyecek İçecek Bulunmalıdır 
177
3. Yeterli Yakacak Bulunmalıdır 
178
D. KONUT BİRLİKTE SEÇİLMİŞ OLMALIDIR 
178
1. Genel Olarak 
178
2. Eşler Tarafından Ortak Konut Seçimi (TMK m. 186 f. I) 
179
a. Kural Olarak Ortak Konut Seçimi 
180
b. Birlikte Seçilmediği İtiraz Olarak İleri Sürülmelidir 
182
c. Davete Uyulmuşsa İtiraz Edilemez 
182
3. Hâkim Tarafından Ortak Konut Seçimi (TMK m. 195) 
183
4. Temsil Yetkisine Dayanılarak Ortak Konut Seçimi
(TMK m. 188) 
190
5. Eşlerden Birinin Seçimine Diğerinin Muvafakat Etmesi 
194
E. KONUTUN MADDİ BAĞIMSIZLIĞI BULUNMALIDIR 
195
1. Konut Bağımsız Kullanılır Olmalıdır 
195
2. Konut Ortak Kullanılmamalıdır 
196
3. Konut Güvenli Olmalıdır 
197
4. Konut İhtardan Dört Ay Önce Bağımsız Olmalıdır 
198
F. KONUTUN MANEVİ BAĞIMSIZLIĞI BULUNMALIDIR 
198
1. Fiziki Manevi Bağımsızlık 
198
a. Aynı Apartmanda Oturmak 
199
aa. Alt Katta Oturmak 
199
bb. Üst Katta Oturmak 
200
cc. Aynı Katta Oturmak 
200
dd. Diğer Katta Oturmak 
200
ee. Yeme İçme Birlikte Oturmak 
202
b. Aynı Bahçe İçinde Oturmak 
202
2. Kişisel Manevi Bağımsızlık 
202
a. Ana, Baba ve Kardeşlerle Oturmak 
203
aa. Bakıma Muhtaç Olmalıdır 
205
bb. Boşanma Sebebi Yaratmamalıdır 
206
cc. Zorunlu Sebep Bulunmamalıdır 
206
b. Üvey Çocuklarla Oturmak 
206
aa. Ortak Olmayan Çocuk Ergin Değilse 
207
bb. Ortak Olmayan Çocuk Erginse 
207
aaa. Bakıma Muhtaç Olmalıdır 
207
bbb. Boşanma Sebebi Yaratmamalıdır 
208
3. Zamansal Manevi Bağımsızlık 
208
G. KONUTUN DAVALININ GİRİŞİNE HAZIR OLMASI
YETERLİDİR 
209
§10. İHTARA UYULMAMASI KOŞULU/ İHTARIN MAHKEME
TARAFINDAN YAPILMASI 
211
I. GENEL OLARAK 
211
II. İHTARIN MAHKEME TARAFINDAN YAPILMASI 
212
A. İHTARIN NİTELİĞİ 
212
1. İhtar Dava Değil Bir İşlemdir 
212
a. Değişik İşler Kaydına Alınmalıdır 
213
b. Çekişmesiz Yargı İşlerinden Sayılır 
213
2. İhtar Dava Şartıdır 
214
3. İhtar İle Yurt Dışına Davet Yapılabilir 
215
a. Yurt Dışında Oturan Türkiye’ye Davet Edemez 
215
b. Yurt Dışı Davete Eklenecek Belgeler 
215
aa. Gidiş Dönüş Bileti 
215
bb. Pasaport 
216
cc. Oturma İzni 
216
dd. İkamet Belgesi 
217
ee. Vize Belgesi 
217
ff. Muvafakat Belgesi 
217
c. Yurt Dışı Davete Uyma Süresinin Başlangıcı 
217
d. Yurt Dışına Çağıran Giderleri Karşılamalıdır 
218
4. İhtar Kararına Yönelik Usul Hükümleri 
218
a. İhtar Kararını Görevli Mahkeme Verebilir 
218
aa. Aile Mahkemesi ile İhtar Yapılabilir 
218
bb. İletişim Araçları ile İhtar Yapılamaz 
219
cc. Avukat Aracılığı ile İhtar Yapılamaz 
220
dd. Vekil Aracılığı ile İhtar Yapılamaz 
220
b. İhtar İsteminde Yetki Kuralı Uygulanmaz 
220
c. İhtar İsteminde Kanun Yolu 
220
aa. Kabul Edilen İhtar İstemine Kanun Yolu
Kapalıdır 
221
bb. Kabul Edilmeyen İhtar İstemine Kanun Yolu
Açıktır 
221
B. İHTARIN SÜRESİ 
223
1. Dört Ay Ortak Konuttan Ayrılma Gerçekleşmelidir 
223
a. Fiili Ayrılık Tarihi Gösterilmiş Olmalıdır 
223
b. Dört Aylık Süre Dolmuş Olmalıdır 
224
c. Ayrılık Süresinin Dört Ay Olması Yeterlidir 
225
2. İki Ay Ortak Konuta Dönme Süresi Dolmalıdır 
226
C. İHTAR DİLEKÇESİNİ İNCELEME 
228
1. Şekli Anlamda Uygunluk Varsa 
228
2. Şekli Anlamda Uygunluk Yoksa 
229
D. İHTARIN GERÇEK TERK HALİNDE İÇERİĞİ 
230
1. Tarafların Ad, Soyad ve Adresleri 
231
a. İhtar Gönderen Eşin Adı ve Soyadı ile Adresi
(OKDY m. 8 f. I/a) 
231
b. İhtar Gönderilen Eşin Adı ve Soyadı ile Adresi
(OKDY m. 8 f. I/b) 
231
2. Davet Edilen Konutun Açık Adresi ve Anahtarın Yeri 
232
a. Davet Edilen Konutun Açık Adresi Yazılmalıdır
(OKDY m. 8 f. I/c) 
232
b. Davet Edilen Konutun Anahtarının Yeri Yazılmalıdır
(OKDY m. 8 f. I/d) 
233
c. Tebliğ Edilen İhtar Dilekçesinde Açık Adresin
Bulunması Yeterlidir 
234
d. Maruf Yerler İçin Adres Yazılmaması Eksiklik
Sayılmaz 
234
e. İhtar Dilekçesinde Yazılmayan Konuta Davet
Yapılamaz 
234
f. Ortak Konuta Davet Yapılabilir 
235
3. Dönüş Süresi (OKDY m. 8 f. I/e) 
236
a. Dönüş Süresi Açıkça Gösterilmelidir 
236
b. Dönüş Süresi Değiştirilmemelidir 
237
c. Dönüş Süresi Sınırlandırılmamalıdır 
239
4. Yol ve Konaklama Gideri (OKDY m. 8 f. I/ç) 
240
a. Yol ve Konaklama Gideri Başka Adrese
Gönderilmemelidir 
240
b. Yol ve Konaklama Gideri Başka Sebeple
Gönderilmemelidir 
241
c. Yol ve Konaklama Gideri Kısa Mesafelerde Gerekli
Değildir 
242
d. Yol ve Konaklama Gideri Konutta Ödemeli
Gönderilmelidir 
242
aa. Yol ve Konaklama Gideri Adi Posta Havalesi İle
Gönderilemez 
244
bb. Yol ve Konaklama Gideri Merciine Gitme
Zorunluluğu Yüklenemez 
245
cc. Konuta Gidilmişse Yol ve Konaklama Gideri
Ödeme Sorun Değildir 
246
e. Yol ve Konaklama Giderinde Gerekli Miktar
Araştırılmalıdır 
246
f. Yol ve Konaklama Gideri Yeterli Olmalıdır 
248
aa. Yurt İçi Davetlerde Yol ve Konaklama Gideri 
249
bb. Yurt Dışı Davetlerde Yol ve Konaklama Gideri 
251
g. Yol ve Konaklama Gideri Almaktan Kaçınmanın
Etkisi Yoktur 
251
h. Yol ve Konaklama Gideri Yetersizliği İtiraz Olarak
İleri Sürülmelidir 
251
ı. Yol ve Konaklama Giderinin Ele Geçmediği İddiası
Araştırılmalıdır 
253
i. Yol ve Konaklama Giderinin Alındığı veya
Alınmasından İmtina Edildiği Tarihten Süre Başlar 
253
j. Yol ve Konaklama Gideri Yargılama Gideri Olarak
Ödenmelidir 
254
k. Yol ve Konaklama Gideri Ödenmemişse Dava
Reddedilmelidir 
254
5. İhtara Uymamanın Hukuki Sonuçları (OKDY m. 8 f. I/e) 
255
E. İHTARIN YAPINTI TERK HALİNDE İÇERİĞİ 
255
1. Tarafların Ad, Soyad ve Adresleri 
256
a. İhtar Gönderen Eşin Adı ve Soyadı ile Adresi
(OKDY m. 8 f. I/a) 
256
b. İhtar Gönderilen Eşin Adı ve Soyadı ile Adresi
(OKDY m. 8 f. I/b) 
257
2. Ortak Konutun Açık Adresi 
257
3. Önlemlerin Alınması 
257
4. Ortak Konuta Kabul Etme Gereği 
258
5. Ortak Konuta Kabul Etmemenin Hukuki Sonuçları 
259
F. İHTARIN USULÜ 
259
1. İhtarın Tebliğ Edilmesi 
259
a. Tebligat, Terk Eden/Etmiş Sayılan Eşe Yapılmalıdır 
259
b. Tebligat, Tebligat Kanunu Hükümlerine Uygun
Yapılmalıdır (OKDY m. 10) 
260
aa. Tebligatın Yapılması (Teb. K. m. 1) 
260
bb. Aynı Konutta Oturan Kişilere veya Hizmetçiye
Tebligat (Teb. K. m. 16) 
260
cc. Tebliğ İmkansızlığı ve Tebellüğden İmtina
(Teb. K. m. 21) 
260
dd. Tebliğ Mazbatası (Teb. K. m. 23) 
262
ee. Tebligatın İlânen Yapılması (Teb. K. m. 28–31) 
264
ff. Usulüne Aykırı Tebliğin Hükmü (Teb. K. m. 32) 
266
gg. Tebligatın Usulsüzlüğü İleri Sürülmelidir 
266
2. İki İhtarda Bulunulması 
267
3. İhtarın Islahla İstenilmesi 
269
§11. İHTARA UYULMAMASI KOŞULU/ İHTARIN NOTER
TARAFINDAN YAPILMASI 
271
I. GENEL OLARAK 
271
II. İHTARIN NOTER TARAFINDAN YAPILMASI 
271
A. YETKİNİN ESASI (Not. K. m. 71/A, 71/B f. V) 
271
B. UYGULANACAK USUL (Not. K. m. 71/B) 
274
1. Başvuru 
274
a. Başvuru Şekli 
275
aa. Yazılı Başvuru (Not. K. m. 71/B f. I,
OKDY m. 10) 
275
bb. Sözlü Başvuru (Not. K. m. 71/B f. I,
OKDY m. 10) 
275
b. Başvuru Yeri 
275
c. Başvuru Yapacak Kişi 
275
aa. Bizzat Eşin Kendisi 
276
bb. Eşin Vekili 
277
d. Başvuruda Verilecek Bilgiler 
277
2. Tutanak Düzenleme (Not. K. m. 71/B f. I, OKDY m. 10) 
277
3. Özel Kanunlardaki Usul Uygulanır (Not. K. m. 71/B f. I) 
278
4. İlgilisine Belge Verme (Not. K. m. 71/B f. I) 
278
5. İşlemi Yapmaya Yetkili Kişiler (Not. K. m. 71/B f. II,
OKDY m. 11) 
278
a. Noterler 
278
b. Görevli 
278
c. Noter Stajyeri 
279
6. Alınacak Ücret (Not. K. m. 71/B f. IV) 
279
C. İhtar Prosedürü 
279
1. Ortak Konuta Davet (OKDY m. 7) 
279
2. İhtarın Şekli (OKDY m. 8) 
280
3. İhtarın Tebliği (OKDY m. 9) 
281
4. Belgelerin Saklanması ve Mahkemeye Gönderilmesi
(OKDY m. 12) 
281
5. Bilgi ve Belgelerin Elektronik Ortamda Paylaşımı ve
Kaydı (OKDY m. 13) 
281
6. Nüfus Kaydı Sorgulaması (OKDY m. 14) 
281
§12. İHTARIN SAMİMİ OLMASI GEREĞİ 
283
I. GENEL OLARAK 
283
II. İHTARDA SAMİMİYETİN GERÇEKLEŞMESİ 
283
A. SAMİMİYETİ KALDIRAN AÇIKLAMADA
BULUNMAK 
283
1. Evliliğin Yürümeyeceğini Açıklamak 
284
2. İstenmediğini Açıklamak 
284
3. Sevmediğini Açıklamak 
286
4. Geçinemeyeceğini Açıklamak 
286
5. Başkasıyla Evleneceğini Açıklamak 
287
6. İhtarı Sinirle Çektiğini Açıklamak 
287
7. Çocuğun Soybağından Şüphelendiğini Açıklamak 
288
8. Para Yedirmeyeceğini Açıklamak 
288
9. Kullandığını Açıklamak 
289
10. Evliliğin Sarsıldığını Açıklamak 
289
B. SAMİMİYETİ KALDIRAN DAVRANIŞTA BULUNMAK 
290
1. Başkası İle İlişkisi Sürüyor Olmak 
290
2. Şiddet Uygulamak 
291
3. Tehdit Etmek 
292
4. Konuta Almamak 
293
5. Hakaret Etmek 
294
6. Güven Sarsıcı Davranışta Bulunmak 
294
7. Başkasını Kaçırmak 
295
8. Tedavisinde Yalnız Bırakmak 
295
9. Konutta Arkadaşlarını Barındırmak 
295
10. Evlenmek İçin Görüşmeler Yapmak 
296
C. SAMİMİYETİ KALDIRAN ENGELİN BULUNMASI 
296
1. Cinsel İlişki Kurabilme Yeteneksizliği Sürüyor Olmak 
297
2. Hem Terk Hem Birliğin Sarsılması Sebebine Dayanmak 
297
3. İhtar Kararının Tebliğinden Uzun Süre Sonra Dava
Açmak 
299
D. SAMİMİYETE ENGEL KABUL EDİLMEYEN HALLER 
301
1. İcra İşlemi Yapılması 
301
2. Boşanma Davası Sonrası Açıklamalar 
302
§13. İHTARIN SONUÇLARI 
303
I. GENEL OLARAK 
303
II. İHTARIN SONUÇLARI 
303
A. İHTAR İSTEMININ SONUÇ DOĞURMADIĞI HALLER 
303
1. Davalının Davet Edilen Konuta Girememesi 
303
a. Hazır Bulunulmadığı İçin Konuta Girilememesi 
304
aa. Davacı Hazır Olmadığı İçin Konuta Girememek 
304
bb. Davacı Bildirime Rağmen Kapıyı Açmayacağını
Söylediği İçin Konuta Girememek 
306
cc. Davalı İle Çekişmeli Kişi Evde Bulunduğu İçin
Konuta Girememek 
307
b. Anahtar Bırakılmadığı İçin Konuta Girilememesi 
308
aa. Konutta Her An Hazır Bulunulacaksa Anahtarın
Yeri Bildirilmeyebilir 
308
bb. Anahtar Emniyetli Bir Yere Bırakılmalıdır 
310
aaa. Komşu 
310
bbb. Muhtara 
310
ccc. Karakol 
310
ddd. Mahkeme Kalemi 
310
cc. Anahtarın Yerinin Tebliğ Edilen İhtar
Dilekçesinde Yazılması Yeterlidir 
311
dd. Kendi Anahtarı İle Giren Anahtar Savunması
Yapamaz 
311
c. Kapı Kilitli Olduğu İçin Konuta Girilememesi 
312
2. Davalının Haklı Sebeplerle Boşanma Davası Açması 
312
3. Davalının Mazeretinin Bulunması 
314
a. Tutuklanmak 
314
b. Hasta Olmak 
315
aa. Kendisinin Hasta Olması 
315
aaa. Hastalık Dönmeyi Engeller Nitelikte
Olmalıdır 
315
bbb. Hastalığa İlişkin Uzman Raporu Alınmalıdır 
316
ccc. Hastalık Kısa Süreli Olsa Bile Dönüş
Süresini Sakatlar 
316
ddd. Taburcu Olunma Dönüş Süresinin
Sakatlanmasını Engellemez 
317
bb. Ortak Çocuğun Hasta Olması 
317
c. Mevsim Koşulları 
317
d. Askerde Olmak 
318
e. Doğum Yapmak 
318
f. Eğitim Engeli Olmak 
319
aa. Kendisinin Eğitim Engeli Olması 
319
bb. Ortak Çocuğun Eğitim Engeli Olması 
319
g. Bulaşıcı Hastalık 
319
B. İHTAR İSTEMİNİN SONUÇ DOĞURDUĞU HALLER 
320
1. İhtardan Uzun Süre Önceki Olaylara Dayanılmış Olması 
320
2. Davalıya Taşınmaz Verilmemiş Olması 
320
3. Davacının Davalıyı Bizzat Alıp Getirmemesi 
321
4. Konuta Dönüşün Ciddî Olmaması 
321
5. Ortak Konuta Dönmemekte Haklılığın Kanıtlanamaması 
321
a. İspat Yükü Davalıdadır 
322
b. Vakıa Olarak İleri Sürülmelidir 
326
6. İhtara Rağmen Haklı Sebep Olmadan Konuta
Dönülmemiş Olması 
326
§14. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ 
329
I. GENEL OLARAK 
329
II. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ 
329
A. ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ 
330
B. HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ 
330
C. PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ 
331
D. ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA
DAVASI İLE İLİŞKİSİ 
331
E. SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE
İLİŞKİSİ 
332
F. HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE
BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ 
332
G. AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI
İLE İLİŞKİSİ 
333
H. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI
SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ 
333
1. Davet Eden Eşin Aynı Dava Dilekçesinde Talep Etmesi 
333
2. Davet Edilen Eşin Ayrı Dava Dilekçesinde Talep Etmesi 
335
3. Davet Edilen Eşin Karşı Dava Dilekçesinde Talep Etmesi 
335
I. AYRILIK KARARI VERİLEBİLİR 
336
İ. ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILAMAZ 
338
§ 15. TARAFLAR 
341
I. GENEL OLARAK 
341
II. BOŞANMA DAVASI AÇABİLENLER 
341
A. DAVA AÇMA HAKKI VERİLEN EŞ AÇABİLİR 
342
1. Gerçek Terk Halinde 
342
2. Yapıntı Terk Halinde 
342
B. VEKÂLETEN AÇILABİLİR 
347
C. VESAYETEN AÇILABİLİR 
349
D. VELAYETEN AÇILABİLİR 
349
III. BOŞANMA DAVASI AÇILAMAYACAK HALLER 
349
A. ÜÇÜNCÜ KİŞİ AÇAMAZ 
349
B. İDARİ MAKAM AÇAMAZ 
350
C. EŞİN ÖLÜMÜNDEN SONRA AÇILAMAZ 
351
a. Ölmüş Eşe Karşı Açılamaz 
351
b. Ölmüş Eş Adına Açılamaz 
351
D. TERK EDEN EŞ AÇAMAZ 
351
E. DİĞERİNİ ORTAK KONUTU TERK ETMEYE
ZORLAYAN EŞ AÇAMAZ 
352
F. HAKLI BİR SEBEP OLMAKSIZIN ORTAK KONUTA
DÖNMESİNİ ENGELLEYEN EŞ AÇAMAZ 
352
IV. KENDİSİNE BOŞANMA DAVASI AÇILABİLENLER 
352
A. GERÇEK TERKTE 
352
B. YAPINTI TERKTE 
352
V. BOŞANMA DAVASINI TMK m. 181 HÜKMÜNE GÖRE
SÜRDÜREBİLENLER 
357
A. 4721 SAYILI KANUN İLE BAŞLAYAN DÖNEM 
358
B. 22.4.2011–1.10.2011 ARASI DÖNEM 
359
C. 1.10.2011 SONRASI DÖNEM 
363
D. BOŞANMA DAVASI SÜRDÜRÜLEBİLİR NİTELİKTE
OLMALIDIR 
364
E. DAVACI MİRASÇILARI TMK M. 181 HÜKMÜNE
GÖRE DAVAYI SÜRDÜREBİLİR 
365
§ 16. İSPAT 
367
I. İSPAT HAKKI (TCA m. 36 f. I, HMK m. 189) 
367
A. KANUNDA BELİRTİLEN SÜRE VE USULE UYGUN
OLARAK KULLANILIR (HMK m. 189 f. I) 
368
B. HUKUKA AYKIRI OLARAK ELDE EDİLMİŞ OLAN
DELİLLER DİKKATE ALINAMAZ (HMK m. 189 f. II) 
368
1. Hukuka Uygun Elde Edilmiş Olan Deliller 
369
a. Hayat Alanı Kavramı 
370
aa. Kamuya Açık Hayat 
370
bb. Özel Hayat 
370
cc. Gizli Hayat 
371
b. Haberli Olarak Kurulu Araçlarla Ortak Yaşam
Alanında Elde Edilen Deliller 
373
c. Haberli Olarak Kurulu Araçlarla Ortak Yaşam
Alanı Dışında Elde Edilen Deliller 
373
d. Araçlarla Uyarı Sonucu Elde Edilen Deliller 
373
2. Hukuka Aykırı Elde Edilmiş Olan Deliller 
373
a. Elde Edenler 
374
aa. Taraflarca Hukuka Aykırı Elde Edilmiş Olan
Deliller 
374
bb. Üçüncü Kişilerce Hukuka Aykırı Elde Edilmiş
Olan Deliller 
381
b. Elde Edilme Şekli 
381
aa. Habersiz Çekilen Fotoğraflar 
381
bb. Habersiz Görüntü Kaydetme 
382
cc. Habersiz Telefon Kaydı 
382
dd. Habersiz Mesajları Kaydetme 
383
ee. Habersiz Mektupları Açma 
383
ff. Habersiz Belgeleri Alma 
383
gg. Habersiz Benzeri Her Türlü Davranış 
383
c. Saklanması 
383
C. BELİRLİ DELİLLERLE İSPATI GEREKEN BAŞKA
DELİLLERLE İSPAT OLUNAMAZ (HMK m. 189 f. III) 
383
D. DELİLİN CAİZ OLUP OLMADIĞINA MAHKEMECE
KARAR VERİLİR (HMK m. 189 f. III) 
384
II. İSPAT YÜKÜ (HMK m. 190) 
384
V. İSPAT ARAÇLARI 
387
A. FOTOĞRAFLAR 
387
B. İLETİŞİM ARAÇLARI 
387
1. Mektup 
387
2. Bilgisayar Kaydı 
387
3. Telefon Kaydı 
388
4. Ses Kaydı 
388
5. Kamera Kaydı 
388
6. Mesaj Kaydı 
389
7. Sosyal Medya Paylaşımları 
389
F. TANIK ANLATIMLARI 
389
1. Yetersiz Tanık Beyanları Esas Alınamaz 
391
a. Görgüye Dayanmayan Tanık Beyanları 
391
b. Soyut Tanık Beyanları 
392
c. Aktarıma Dayalı Tanık Beyanları 
392
aa. Üçüncü Kişilerden Aktarım 
392
bb. Taraflardan Aktarım 
393
d. Duyuma Dayalı Tanık Beyanları 
393
e. Husumete Dayalı Tanık Beyanları 
393
2. Tarafların Tanık Olarak Beyanları Esas Alınamaz 
393
3. Vekil Olan Avukat Tanık Olarak Dinlenebilir 
394
4. Tanık Beyanı Takdiri Bir Delildir 
394
5. Tanık Sayısı Sınırlandırılamaz 
395
D. RESMİ EVRAKLAR 
396
1. Soruşturma Evrakı 
396
2. Resmi Tutanaklar 
396
E. DİĞER DAVA DOSYALARI 
396
1. Diğer Deliller Yetersizse Sonucu Beklenmelidir 
397
2. Sadece O Dava Dosyasına Dayanılmışsa Sonucu
Beklenmelidir 
397
IV. İSPAT ARACI SAYILMAYANLAR 
399
A. İKRAR (HMK m. 188) 
399
B. YEMİN (HMK m. 225–239) 
400
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
UYGULANACAK İLKELER
& 17. TASARRUF İLKESİ 
401
I. GENEL OLARAK 
401
II. TANIMI 
401
III. GÖRÜNÜMÜ 
402
A. KENDİLİĞİNDEN DAVA AÇILAMAZ/KARAR
VERİLEMEZ (HMK m. 24 f. I) 
402
1. İlgililer Dava Açabilir/Açmayabilir 
403
2. İlgililer Karşı Dava Açabilir/Açmayabilir 
403
3. İlgililer Kanun Yoluna Başvurabilir/Başvurmayabilir 
404
B. DAVA AÇMAYA ZORLANAMAZ (HMK m. 24 f. II) 
404
C. HAKKINI TALEP ETMEYE ZORLANAMAZ
(HMK m. 24 f. II) 
404
D. DAVA KONUSUNU SERBESTÇE BELİRLER 
404
1. Dava Sebebini Belirler 
405
2. Dayanılacak Vakıaları Belirler 
406
E. DAVA AÇILDIKTAN SONRA TASARRUF YETKİSİ
DEVAM EDER (HMK m. 24 f. III) 
407
1. Davasından Feragat Edebilir (HMK m. 307, 309 f. II) 
407
2. Davasını Karşı Tarafın Açık Rızası ile Geri Alabilir
(HMK m. 123) 
407
F. DAVAYI KANUN YOLUNA TAŞIMA 
408
IV. İSTİSNALARI 
408
A. YARGILAMA GİDERİ KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR 
409
B. SEVK VE İDARE KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR 
409
& 18. TARAFLARCA GETİRİLME İLKESİ 
411
I. GENEL OLARAK 
411
II. DAVA MALZEMESİ KAVRAMI 
412
III. DAVA MALZEMESİNİN GETİRİLMESİ 
412
A. TARAFLARCA GETİRİLİR 
413
B. MAHKEMENIN İŞİ DEĞİLDİR 
413
1. Kendiliğinden Dikkate Alınamaz (HMK m. 25 f. I) 
414
2. Kendiliğinden Delil Toplanamaz (HMK m. 25 f. II) 
414
3. Hatırlatılamaz (HMK m. 25 f. I) 
414
& 19. TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ 
415
I. GENEL OLARAK 
415
II. İLKENİN UYGULANMASI 
415
A. TALEP SONUCUNDAN FAZLASINA KARAR
VEREMEZ 
415
B. TALEP SONUCUNDAN BAŞKA BİR ŞEYE KARAR
VEREMEZ 
416
1. Islah Yapılmamışsa 
416
2. Islah Yapılmışsa 
418
3. Bir Sebebe Hasredilmişse 
419
4. Genel Boşanma Sebebiyle Açılmışsa 
419
III. İLKENİN UYGULANMASI 
419
A. KENDİLİĞİNDEN KARAR VEREMEZ 
420
B. HER BİR TALEP HAKKINDA AYRI OLARAK KARAR
VERİLMELİDİR 
420
& 20. HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI 
421
I. GENEL OLARAK 
421
II. OLAN BİTENİ BİLME/BİLGİLENME HAKKI
(HMK m. 27 f. II/a) 
422
A. DAVAYI BİLME HAKKI 
422
B. DURUŞMA GÜNÜNÜ BİLME HAKKI 
423
1. Ön İnceleme Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 139) 
423
2. Tahkikat Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 147 f. I) 
425
3. Sözlü Yargılama Duruşmasını Bilme Hakkı Var İdi
(HMK m. 147 f. I, 186 f. I) 
426
C. DELİLLERİ BİLME HAKKI 
427
D. GEREKÇEYİ BİLME HAKKI 
427
E. İŞLEMLERİ BİLME HAKKI 
428
1. Tarafların İşlemlerini Bilme Hakkı 
428
2. Mahkemenin İşlemlerini Bilme Hakkı 
429
III. OLAN BİTENİ AÇIKLAMA VE İSPAT HAKKI
(HMK m. 27 f. II/b) 
429
A. AÇIKLAMA HAKKI 
429
1. Açıklayan Tarafın Göstereceği Davranış 
431
a. Adap Dışı Açıklama Yapılamaz 
431
b. Konu Dışı Açıklama Yapılamaz 
431
2. Hâkimin Göstereceği Davranış 
431
a. Şefkatle Dinlemelidir 
432
b. Sabırla Dinlemelidir 
432
c. Anlayışla Dinlemelidir 
432
B. İSPAT HAKKI (HMK m. 27 f. II/b) 
432
IV. DEĞERLENDİRTME VE GEREKÇELENDİRTME HAKKI
(HMK m. 27 f. II/c) 
433
A. AÇIKLAMALARI DEĞERLENDİRTME HAKKI 
433
B. KARARLARI GEREKÇELENDİRTME HAKKI 
434
1. Gerekçe Dosya Kapsamı İle Bağdaşmalıdır 
434
2. Gerekçe Pozitif Hukuk İle Bağdaşmalıdır 
434
3. Gerekçe, Sebebi Gösterilmedikçe Yerleşik İçtihatlar
İle Bağdaşmalıdır 
434
& 21. USUL EKONOMİSİ İLKESİ 
435
I. GENEL OLARAK 
435
II. UNSURLARI 
435
A. BASİTLİK İLKESİ (DÜZENLİ BİÇİMDE YARGILAMA)
(HMK m. 30) 
435
B. ÇABUKLUK İLKESİ (MAKUL SÜRE İÇİNDE
YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I) 
436
C. UCUZLUK İLKESİ (EN AZ GİDERLE YARGILAMA)
(TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I) 
437
III. YANSIMASI 
437
A. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ (HMK m. 166) 
437
B. DAVALARIN AYRILMASI (HMK m. 167) 
437
C. DAVA SONUCUNUN BEKLENİLMESİ 
438
D. ÖN SORUN İNCELEMESİ 
438
E. USULİ KAZANILMIŞ HAK KURALI 
438
IV. DEĞERLENDİRİLMESİ 
438
& 22. HÂKİMİN DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ 
441
I. GENEL OLARAK 
441
II. AYDINLATMA ÖDEVİNİN TÜRÜ 
442
A. MADDİ AYDINLATMA 
442
B. HUKUKİ AYDINLATMA 
442
III. AYDINLATMA ÖDEVİNİN KONUSU 
443
A. BELİRSİZ HUSUSLAR 
443
B. ÇELİŞKİLİ HUSUSLAR 
443
IV. AYDINLATMA ÖDEVİNİN USULÜ 
443
A. AÇIKLAMA YAPTIRMA 
443
B. SORU SORMA 
444
C. DELİL GÖSTERİLMESİNİ İSTEME 
444
D. TARAFIN KENDİSİNİ DİNLEME 
444
V. AYDINLATMA ÖDEVİNİN SINIRLARI 
444
A. SÖYLENMEYEN ŞEYLERİ KAPSAMAZ 
444
B. SÖYLENMEYEN VAKIALARI KAPSAMAZ 
445
C. SÖYLEMEYENE YOL GÖSTERMEYİ KAPSAMAZ 
445
D. SÖYLEMEYENE İSTİCVABI KAPSAMAZ 
445
& 23. HUKUKUN KENDİLİĞİNDEN UYGULANMASI İLKESİ 
447
I. GENEL OLARAK 
447
II. TARAFLARCA DAVA MALZEMESİ GETİRİLİR
(HMK m. 25) 
447
III. TARAFLARCA HUKUKİ SEBEP GÖSTERİLMESİ
ZORUNLU DEĞİLDİR 
447
A. DAVA DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP
GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR
(HMK m. 119 f. I/g) 
447
B. CEVAP DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP
GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR
(HMK M. 129 F. I/F) 
448
IV. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP
DEĞİŞTİRİLEBİLİR (HMK m. 141) 
449
V. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP HÂKİMİ
ETKİLEMEZ 
449
A. YANLIŞ GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
449
B. EKSİK GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
449
C. BİRKAÇ SEBEP GÖSTERME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
449
D. HİÇ GÖSTERMEME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
450
VI. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HUKUKİ
NİTELENDİRİLMESİNİ HÂKİM YAPAR 
450
VII. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HANGİSİNİN
SABİT OLDUĞUNU HÂKİM BELİRLER 
450
VIII. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARA UYAN
HUKUK NORMUNU HÂKİM UYGULAR 
451
A. TÜRK HUKUKUNU KENDİLİĞİNDEN UYGULAR 
451
B. YETKİLİ OLAN YABANCI HUKUKU
KENDİLİĞİNDEN UYGULAR (5718 SK m. 2) 
453
& 24. TEKSİF İLKESİ 
455
I. GENEL OLARAK 
455
II. KURAL: BELİRLİ AŞAMAYA KADAR DAVA
MALZEMESİ İLERİ SÜRÜLEBİLİR 
456
A. DAVACI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I) 
456
1. Kural Olarak 
457
2. Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse 
457
B. DAVALI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I) 
457
1. Kural Olarak 
457
2. Cevaba Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede
Verilmezse 
457
3. Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse 
457
III. TEKSİF İLKESİNİN İSTİSNALARI 
458
A. ISLAH (HMK m. 141 f. II) 
458
B. KARŞI TARAFIN AÇIK MUVAFAKATİ
(HMK m. 141 f. II) 
458
C. ESKİ HÂLE GETİRME (HMK m. 95–101) 
458
D. YARGILAMAYI GECİKTİRME AMACI TAŞIMAMAK
(HMK m. 145) 
458
E. SÜRESİNDE İLERİ SÜRÜLEMEMESİNİN İLGİLİ
TARAFIN KUSURUNDAN KAYNAKLANMAMASI
(HMK m. 145) 
459
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SONUÇLARI
§ 25. TERK SEBEBİYLE BOŞANMANIN SONUÇLARI 
461
I. GENEL OLARAK 
461
II. FER’Î SONUÇLARI 
461
A. MADDİ TAZMİNAT (TMK m. 174 f. I) 
461
1. Genel Olarak 
462
2. Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 
464
3. Davalıya Maddi Tazminat Verilemez 
465
B. MANEVİ TAZMİNAT (TMK m. 174 f. II) 
467
1. Genel Olarak 
467
2. Davacıya Manevi Tazminat Verilemez 
468
3. Davalıya Manevi Tazminat Verilemez 
476
C. YOKSULLUK NAFAKASI (TMK m. 175) 
478
1. Genel Olarak 
478
2. Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir 
480
3. Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez 
481
D. VELÂYET (TMK m. 336 f. III) 
483
1. Genel Olarak 
483
2. Davacıya Velayet Verilebilir 
485
3. Davalıya Velayet Verilebilir 
486
E. TEDBİR NAFAKASI (TMK m. 169) 
487
1. Genel Olarak 
487
2. Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir 
490
3. Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir 
491
F. İŞTİRAK NAFAKASI (TMK. m. 182 f. III, 329) 
496
1. Genel Olarak 
496
2. Davacı İştirak Nafakası İsteyebilir 
499
3. Davalı İştirak Nafakası İsteyebilir 
500
G. KİŞİSEL İLİŞKİ (TMK m. 323) 
500
1. Genel Olarak 
500
2. Davacı Kişisel İlişki Kurulmasını İsteyebilir 
503
3. Davalı Kişisel İlişki Kurulmasını İsteyebilir 
505
III. MAL REJİMİYLE İLGİLİ SONUÇLARI 
505
IV. KENDİLİĞİNDEN OLUŞAN SONUÇLARI 
507
A. VATANDAŞLIK 
508
B. ERGİNLİK 
509
C. KAYIN HISIMLIĞI 
512
D. SOYADI 
512
1. Boşanma Sonrası Kadının Soyadı (TMK. m. 173) 
512
a. Evlenmeden Önce Bekâr İdiyse Soyadı
(TMK. m. 173 f. I) 
513
b. Evlenmeden Önce Dul İdiyse Soyadı
(TMK. m. 173 f. I) 
513
aa. Kural Olarak 
513
bb. Evlenmeden Önce Dul Olup Bekârlık Soyadını
Kullanması 
513
2. Boşandığı Kocasının Soyadını Kullanması 
514
a. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Verilmesi Davası
(TMK. m. 173 f. II) 
514
aa. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Koşulları 
514
aaa. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır 
514
bbb. Kadın Eşin Menfaati Bulunmalıdır 
517
ccc. Erkek Eşe Zarar Vermemelidir 
518
bb. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Usulü 
518
aaa. Görevli Mahkeme 
519
bbb. Erkek Eşe Husumet Yöneltilmelidir 
520
ccc. Erkek Eşin Kabulü 
521
ddd. Zamanaşımı 
521
b. Kocanın Soyadını Kullanma İznini Kaldırma Davası
(TMK. m. 173 f. III) 
522
aa. Görevli Mahkeme 
523
bb. Dava Koca Tarafından Açılabilir 
523
cc. Dava Kadın Tarafından Açılabilir 
524
dd. Nüfus Müdürlüğü Temyiz Edemez 
526
ee. Deliller Toplanmalıdır 
526
3. Boşanan Kadının Hanesi (NHUY m. 28) 
527
a. Kocasının Soyadını Kullanmasına İzin Verilmemişse
(TMK m. 173, f. I) 
527
b. Kocasının Soyadını Kullanmasına İzin Verilmişse
(TMK m. 173, f. II) 
528
4. Dul Olarak Evlenip Boşanan Kadının Soyadı ve Hanesi 
528
a. Bekârlık Soyadını Taşımasına İzin Verilmesini Aile
Mahkemesinden İsteyebilir 
528
b. Bekârlık Soyadını Taşımasına İzin Verilmesini
Yazılı Olarak veya E–Başvuru İle Talep Edebilir 
529
5. Boşandığı Eşinin Soyadını Kullanmasına İzin Verilen
Kadının Soyadı ve Hanesi 
529
a. Evlenmeden Önceki Soyadıyla Eşinin Soyadını
Birlikte Kullanmak İstemişse 
529
b. Evlenmeden Önceki Soyadını Kullanmak İstemişse 
530
6. Evlenmeyle Türk Vatandaşlığını Kazanıp Boşanan
Kadının Soyadı ve Hanesi 
530
7. Boşanma Kararında Soyadı Belirtilmeden Boşanan
Kadının Soyadı ve Hanesi 
530
8. Tanıma/Tenfiz Kararı Verilerek Boşanan Kadının
Soyadı ve Hanesi 
531
9. Yetkili Kurumlar Tarafından Aile Kütüklerine Tesciline
Karar Verilerek Boşanan Kadının Soyadı ve Hanesi 
531
10. Boşanma Halinde Çocuğun Hanesi 
531
E. YENİDEN EVLENME OLANAĞI 
532
1. Kadın Eş Yönünden Yeniden Evlenme Olanağı 
532
a. Bekleme Süresi Geçmiş Olmalıdır 
533
b. Bekleme Süresinde Nişanlanmaya Engel Yoktur 
533
c. Bekleme Süresi Kesin Olmayan Evlenme Engelidir 
533
d. Bekleme Süresinin Sona Ermesi 
534
e. Bekleme Süresinin Kaldırılması 
534
aa. Kadının Önceki Evliliğinden Gebe Olmadığının
Anlaşılması 
535
bb. Evliliği Sona Eren Eşlerin Yeniden Birbiriyle
Evlenmek İstemeleri 
535
2. Erkek Eş Yönünden Yeniden Evlenme Olanağı 
536
F. CEBRÎ İCRA YOLUNA GİDİLEBİLMESİ 
536
G. ZAMANAŞIMININ İŞLEMEYE BAŞLAMASI 
537
H. YASAL MİRASÇILIK SIFATININ KAYBI 
537
I. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARLA SAĞLANAN
HAKLARIN KAYBI 
538
1. Atanmış Mirasçı Olma Hakkının Kaybı 
539
2. Vasiyet Alacaklısı Olma Hakkının Kaybı 
539
İ. BOŞANMA KARARININ NÜFUSA BİLDİRİLMESİ 
539
1. Genel Olarak 
540
2. Boşanma Kararlarında Bulunması Gerekli Hususlar
(NHK m. 27) 
541
3. Boşanma Tarihi (NHUY m. 27) 
542
a. Türk Mahkemesinden Verilen Boşanma Kararı 
542
b. Yabancı Ülke Makamlarınca Verilen Boşanma Kararı 
542
aa. Tanıma/Tenfiz Kararı Verilmesi 
542
bb. Yetkili Kurumlar Tarafından Aile Kütüklerine
Tesciline Karar Verilmesi 
543
4. Boşanma Kararlarının Bildirimi ve Tescili 
543
a. Bildirim Süresi ve Yükümlülüğü 
543
b. Bildirimin Tescili 
543
aa. 20.01.1986 Tarihli Genelgeden Önce
Kesinleşmiş Mahkeme Kararları 
544
bb. Boşanma Kararı Kesinleşmeden Eşlerden
Birinin Ölümü 
544
5. Boşanmanın İptali Kararları (NHUY m. 29) 
544
6. Yabancı Devlet Makamlarınca Verilmiş Boşanma
Kararları (NHUY m. 60) 
545
7. Çok Uyruklu Vatandaşlarımızın Boşanma Olaylarının
Tescili 
545
J. KADIN İÇİN BEKLEME SÜRESİ (TMK m. 132) 
547
BEŞİNCİ BÖLÜM
YARGILAMA USULÜ
& 26. MK HÜKÜMLERİNE TÂBİ TUTULMAYAN YARGILAMA
KURALLARI 
549
I. GENELOLARAK 
549
II. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNA TÂBİ
TUTULMAYAN YARGILAMA KURALLARI 
555
A. HÂKİM, VİCDANEN KANAAT GETİRMELİDİR 
555
B. HÂKİM, OLGULAR HAKKINDA TARAFLARA YEMİN
ÖNEREMEZ 
556
C. HÂKİM, TARAFLARIN İKRARI VE KABULÜ İLE
BAĞLI DEĞİLDİR 
558
Ç. HÂKİM, KANITLARI SERBESTÇE TAKDİR EDER 
560
D. HÂKİM, BOŞANMANIN FER’Î SONUÇLARINA
İLİŞKİN ANLAŞMALARI ONAYLAMIŞ OLMALIDIR 
563
F. HÂKİM, DURUŞMANIN GİZLİ YAPILMASINA
KARAR VEREBİLİR 
564
& 27. DAVA ŞARTLARI 
565
I. GENEL OLARAK 
565
II. DAVA ŞARTLARI 
565
A. TÜRK MAHKEMELERININ YARGI HAKKININ
BULUNMASI (HMK m. 114 f. 1/a) 
565
1. Yer Bakımından Yargı Hakkının Bulunması 
565
2. Kişi Bakımından Yargı Hakkının Bulunması 
566
B. YARGI YOLUNUN CAİZ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/b) 
566
C. MAHKEMENİN GÖREVLİ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/c) 
566
D. MAHKEMENİN YETKİLİ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/ç) 
567
E. TARAFLARIN, TARAF VE DAVA EHLİYETİNE
SAHİP OLMALARI (HMK m. 114 f. 1/d) 
567
1. Tarafların, Taraf Ehliyetine Sahip Olmaları 
567
2. Tarafların, Dava Ehliyetine Sahip Olmaları 
568
a. Davacının Dava Ehliyetine Sahip Olması 
570
b. Davalının Dava Ehliyetine Sahip Olması 
572
F. TEMSİLCİNİN GEREKLİ NİTELİĞE SAHİP
BULUNMASI (HMK m. 114 f. 1/d) 
572
G. DAVA TAKİP YETKİSİNE SAHİP OLUNMASI
(HMK m. 114 f. 1/e) 
572
H. VEKİLİN DAVAYA VEKÂLET EHLİYETİNE SAHİP
OLMASI (HMK m. 114 f. 1/f) 
573
I. USULÜNE UYGUN DÜZENLENMİŞ BİR
VEKÂLETNAMESİNİN BULUNMASI
(HMK m. 114 f. 1/f) 
573
İ. DAVACININ YATIRMASI GEREKEN GİDER
AVANSININ YATIRILMIŞ OLMASI
(HMK m. 114 f. 1/g, 120) 
574
J. TEMİNAT GÖSTERİLMESİNE İLİŞKİN KARARIN
GEREĞİNİN YERİNE GETİRİLMESİ
(HMK m. 114 f. 1/ğ) 
575
K. AYNI DAVANIN, DAHA ÖNCEDEN AÇILMIŞ VE
HÂLEN GÖRÜLMEKTE (DERDESTLİK) OLMAMASI
(HMK m. 114 f. 1/ı) 
576
1. Hâlen Görülmekte Olan Bir Davanın Olması Gerekir/
Görülen Dava Koşulu 
577
2. Tarafların/Konularının/Dava Sebeplerinin Aynı
Olması Gerekir/Aynılık Koşulu 
577
a. Davanın Tarafları Aynı Olmalıdır 
577
b. Davanın Konusu Aynı Olmalıdır 
579
c. Dava Sebepleri Aynı Olmalıdır 
579
L. AYNI DAVANIN, DAHA ÖNCEDEN KESİN HÜKME
BAĞLANMAMIŞ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/i) 
581
&28. GÖREVLİ MAHKEME 
587
I. GÖREVİN BELİRLENMESİ (HMK m. 1, c. 1) 
587
A. GÖREVLİ MAHKEME 4787 SAYILI KANUNLA
BELİRLENMİŞTİR 
587
B. GÖREV SÖZLEŞMESİ YAPILAMAZ 
588
II. GÖREV KURALLARININ NİTELİĞİ 
588
A. KAMU DÜZENİNDENDİR (HMK m. 1, c. 2) 
588
B. DAVA ŞARTLARINDANDIR (HMK m. 114/c) 
589
C. KENDİLİĞİNDEN ARAŞTIRILIR (HMK m. 115 f. I) 
589
D. HER ZAMAN İLERİ SÜRÜLEBİLİR (HMK m. 115 f. I) 
590
E. TARAFLAR İTİRAZDA BULUNABİLİR 
590
F. USULÎ KAZANILMIŞ HAK OLUŞTURMAZ 
590
G. HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA İLERİ
SÜRÜLEMEZ 
590
III. GÖREVLİ MAHKEME 
591
A. DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE GEÇMEDEN
ÖNCE AÇILMIŞSA 
591
1. Aile Mahkemesi Davadan Sonra Karardan Önce
Faaliyete Geçmişse 
591
a. Devir Kararı Yerine Görevsizlik Kararı Verilemez 
591
b. Devir Kararı Temyiz Edilemez 
592
c. Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından Yargılama
Sürdürülür 
593
2. Aile Mahkemesi Karardan Sonra Hüküm
Kesinleşmeden Önce Faaliyete Geçmişse 
593
a. Devir Kararı Verilmelidir 
593
b. Devir Kararı Temyiz Edilemez 
595
Sürdürülür 
595
B. DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE GEÇTİKTEN
SONRA AÇILMIŞSA 
596
C. AİLE MAHKEMESİ KURULMAYAN YERLERDE
GÖREVLİ MAHKEME (4787 sayılı Kanun m. 4/1) 
597
D. ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA İLE İLİNTİLİ
DAVALARDA GÖREVLİ MAHKEME 
599
1. Boşandığı Eşin Soyadını Kullanmaya İzin Davasında
Görevli Mahkeme 
599
2. Evliliğin Tespitine İlişkin Davada Görevli Mahkeme 
600
3. Boşanma Davasından Sonra Açılan Boşanma
Sebebiyle Manevi Tazminat İsteğine İlişkin Davada
Görevli Mahkeme 
600
4. Boşanma Davası Bulunmadan İleri Sürülen Manevi
Tazminat Davası 
601
5. Çocuğun Mallarını Geri Verme Yükümlülüğünden
Kaynaklanan Alacak Davası 
601
6. Aile Hukuku Hükümlerine Göre İncelenemeyen Haksız
Fiil Sorumluluğundan Kaynaklanan Manevi Tazminat
Davası 
602
7. 6284 Sayılı Kanun Hükümlerine Göre Verilen Tedbir
Kararlarına İtiraz 
604
8. Velayetin Kaldırılması Davası 
604
9. Velayetin Değiştirilmesi Davası 
605
10. Çocuğun Soyadının Değiştirilmesi Davası 
607
11. Çocuğun Mutad Meskeni Olan Ülkeye İadesi Davası 
612
12. Nafaka Alacağı İle İlgili Menfi Tespit Davası 
613
13. Nafakanın İstirdadı Davası 
614
14. Evlilik Öncesi Alacak Davası 
615
& 29. YETKİLİ MAHKEME 
617
I. YETKİ KURALININ NİTELİĞİ 
617
A. DİĞER KANUNLARDA YER ALAN YETKİYE
İLİŞKİN HÜKÜMLER SAKLI TUTULMUŞTUR
(HMK m. 5) 
617
B. İLK İTİRAZ NİTELİĞİNDEDİR (HMK m. 116 f. I/a) 
618
C. KESİN YETKİ KURALI ÖNGÖRÜLMEMİŞTİR
(TMK m. 168) 
619
D. KENDİLİĞİNDEN YETKİSİZLİK KARARI
VERİLEMEZ (HMK m. 19 f. II, IV) 
620
E. ASIL DAVAYA BAKAN MAHKEME KARŞI
DAVAYA BAKMAYA YETKİLİDİR (HMK m. 13) 
621
F. YETKİ HUSUSUNDA TERCİH HAKKI DAVACIYA
AİTTİR 
621
G. DAVA TARİHİNDEKİ YERLEŞİM YERİ
MAHKEMESİNE GÖRE BELİRLENİR 
623
H. DAVADAN SONRA YERLEŞİM YERİNİN
DEĞİŞMESİ ETKİLİ DEĞİLDİR 
623
II. YETKİLİ MAHKEMELER (TMK m. 168) 
624
A. EŞLERDEN BİRİNİN YERLEŞİM YERİ 
625
1. Kadın Eşin Yerleşim Yeri 
625
a. Ayrı Ev Açma Olanağı Olmayan Kadının Yerleşim
Yeri 
625
aa. Baba Evinin Bulunduğu Yerde Dava Açılabilir 
625
bb. Yakınlarının Bulunduğu Yerde Dava Açılamaz 
633
b. Ayrı Ev Açma Olanağı Olan Kadının Yerleşim Yeri 
634
c. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine Karine
Değildir 
636
d. Kadın Seçimlik Hakkını Kullanabilir 
637
2. Erkek Eşin Yerleşim Yeri 
637
a. Kural Olarak 
638
b. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine Karine
Değildir 
639
c. Yurtdışında İşçi Olarak Çalışan Erkek Eş 
639
d. Emekli Olan Erkek Eş 
640
3. Eşlerden Birinin Yerleşim Yerinin Belirlenmesi 
641
a. Muhtarlık Belgesi 
641
b. Çalışılan Yer 
642
aa. Memuriyet Sebebiyle Çalışılan Yer 
643
bb. Serbest Olarak Çalışılan Yer 
644
c. Oturulan Yer 
646
aa. Kural Olarak 
646
bb. Varsayılan Yerleşim Yeri 
647
cc. Uzun Süre Yurt Dışında Oturulan Yer 
647
dd. Uzun Süre Yurt İçinde Oturulan Yer 
647
d. Kurumlarda Bulunulan Yer (TMK. m. 22) 
648
aa. Eğitim Kurumunda Bulunma 
648
bb. Sağlık Kurumunda Bulunma 
649
cc. Bakım Kurumunda Bulunma 
650
dd. Ceza Kurumunda Bulunma 
653
e. Adres Beyan Formundaki Bildirim 
653
f. İkamet Tezkeresi İle Bulunan Yabancılar 
655
B. SON DEFA ALTI AY BİRLİKTE OTURULAN YER 
657
C. YURT DIŞINDA YAŞAYAN TÜRK VATANDAŞLARI
(5718 SK m. 41) 
659
& 30. YARGILAMA GİDERLERİ 
661
I. GENEL OLARAK 
661
II. YARGILAMA GİDERLERİNİN KAPSAMI 
661
A. HARÇLAR (HMK m. 323 f. I/a) 
662
1. Başvurma Harcı (HK m. 27) 
662
2. Karar ve İlam Harcı (HMK m. 323 f. I/a) 
665
B. MASRAFLAR (HMK m. 323 f. I/b–g) 
665
1. Tebliğ ve Posta Giderleri (HMK m. 323 f. I/b) 
666
2. Dosya ve Sair Evrak Giderleri (HMK m. 323 f. I/c) 
666
3. Geçici Hukuki Koruma Tedbirleri ve Protesto, İhbar,
İhtarname ve Vekâletname Düzenlenmesine İlişkin
Giderler (HMK m. 323 f. I/ç) 
666
4. Keşif Giderleri (HMK m. 323 f. I/d) 
667
5. Tanığa Ödenen Ücret ve Giderler (HMK m. 323 f. I/e) 
667
(HMK m. 323 f. I/e) 
667
7. Resmî Dairelerden Alınan Belgeler İçin Ödenen Harç,
Vergi, Ücret ve Sair Giderler (HMK m. 323 f. I/f) 
667
8. Vekil İle Takip Edilmeyen Davalarda Tarafların Hazır
Bulundukları Günlere Ait Gündelik, Seyahat ve
Konaklama Giderleri (HMK m. 323 f. I/g) 
667
9. Vekili Bulunduğu Hâlde Mahkemece Çağrılan Taraf
İçin Gündelik, Yol ve Konaklama Giderleri
(HMK m. 323 f. I/g) 
668
(HMK m. 323 f. I/h) 
668
(HMK m. 325) 
668
C. VEKÂLET ÜCRETİ (HMK m. 323 f. I/ğ, 330) 
668
1. Kararın Niteliği Dikkate Alınmalıdır 
671
a. Dava Kabul Edilmişse 
671
aa. Asıl Dava Kabul Edilmişse 
671
bb. Karşı Dava Kabul Edilmişse 
672
cc. Birleşen Dava Kabul Edilmişse 
672
dd. Terditli Dava Kabul Edilmişse 
673
b. Dava Ret Edilmişse 
673
c. Davanın İşlemden Kaldırılmasına Karar Verilmişse 
674
ç. Davadan Feragat Edilmişse (AAÜT m. 6 f. I) 
674
d. Görevsizlik Nedeniyle Dava Dilekçesinin Reddine
Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. I) 
675
e. Yetkisizlik Nedeniyle Dava Dilekçesinin Reddine
Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. I) 
675
f. Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmişse
(AAÜT m. 7 f. I) 
675
g. Gönderme Kararı Varsa (AAÜT m. 7 f. III) 
675
ğ. Karşı Dava Varsa (AAÜT m. 8) 
676
h. Davanın Birleştirilmesi Kararı Varsa (AAÜT m. 8) 
676
ı. Davanın Ayrılması Kararı Varsa (AAÜT m. 8) 
676
i. Nafaka davalarında (AAÜT m. 9) 
677
j. Dava Birden Çok İse 
678
2. Vekâlet Ücreti İstenilmediği Açıklanmışsa 
679
3. Katma Değer Vergisine Hükmedilemez 
680
4. Kesinleşen Yönler Dikkate Alınmalıdır 
680
5. Taraf Lehine Hükmedilir (HMK m. 330) 
682
6. İstifa Etme Engel Değildir 
682
7. Miktarı Hâkim Takdir Eder 
683
8. Baro Görevlendirmişse Verilemez 
683
9. Boşanmanın Eki İsteklerde Verilemez 
684
10. Kararın Verildiği Tarihte Yürürlükte Bulunan Tarife
Gereğince Karar Verilir 
684
11. Birden Fazla Sebeple Açılan Davada Tek Vekâlet
ücreti Verilir 
685
III. YARGILAMA GİDERLERİ İÇİN AVANS YATIRMA
YÜKÜMLÜLÜĞÜ 
685
A. GENEL OLARAK 
685
B. DELİL AVANSI (HMK m. 324) 
685
1. Kavram (HMK m. 324 f. I) 
686
2. Taraflarca Getirilme İlkesinin Uygulandığı Davalarda
(HMK m. 25) 
687
a. Verilen Kesin Süre Usulüne Uygun Olmalıdır 
687
b. Verilen Kesin Süre İçinde Delil Avansı
Yatırılmalıdır (HMK m. 324 f. I) 
688
aa. Yatırılmazsa Delilin İkamesinden Vazgeçilmiş
Sayılır (HMK m. 324 f. II) 
688
bb. Diğer Taraf Bu Avansı Yatırabilir
(HMK m. 324 f. II) 
691
c. Aynı Delilin İkamesinde Yarı Yarıya Avans
Olarak Ödenir (HMK m. 324 f. I) 
691
3. Kendiliğinden Araştırma İlkesinin Uygulandığı
Davalarda (HMK m. 325) 
691
C. GİDER AVANSI (HMK m. 114/g, 120) 
692
D. AVANSIN İADESİ (HMK m. 333) 
692
IV. YARGILAMA GİDERLERİNE HÜKMEDİLMESİ 
693
A. MAHKEMECE RESEN HÜKMEDİLİR (HMK m. 332 f. I) 
693
B. HÜKÜM ALTINDA GÖSTERİLİR (HMK m. 332 f. II) 
694
1. Tutarı 
694
2. Hangi Tarafa Yükletildiği 
695
3. Hangi Oranda Yükletildiği 
695
4. Dökümü 
695
5. Hükümden Sonraki Yargılama Giderlerinin Ödenme
Şekli 
696
C. ESASTAN SONUÇLANMAYAN DAVADA
HÜKMEDİLMESİ (HMK m. 331) 
696
1. Davanın Konusuz Kalması (HMK m. 331 f. I) 
696
2. Görevsizlik ve Yetkisizlik Verilmesi (HMK m. 331 f. II) 
697
a. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam Edilmişse 
697
b. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam Edilmemişse 
698
3. Davanın Açılmamış Sayılması (HMK m. 331 f. III) 
699
D. KESİNLEŞEN GİDERLER DİKKATE ALINMALIDIR 
699
V. YARGILAMA GİDERLERİNDEN SORUMLULUK 
700
A. ALEYHİNE HÜKÜM VERİLEN TARAFTAN
ALINMASINA KARAR VERİLİR (HMK m. 326) 
700
B. DÜRÜSTLÜK KURALINA AYKIRILIK VARSA
(HMK m. 327) 
701
D. İSTEMEDİĞİNİ AÇIKLAYANIN GİDERİ ÜZERİNDE
BIRAKILIR 
702
& 31. DAVADAN FERAGAT 
703
I. FERAGAT KAVRAMI 
703
A. TALEP SONUCUNDAN KISMEN VAZGEÇİLEBİLİR
(HMK m. 307, 308 f. III) 
704
B. TALEP SONUCUNDAN TAMAMEN
VAZGEÇİLEBİLİR (HMK m. 307) 
704
II. FERAGAT EDEBİLECEK KİŞİ 
704
A. DAVACI 
705
B. DAVACI VEKİLİ 
706
C. YASAL TEMSİLCİ 
707
1. Veli 
707
2. Vasi 
707
III. FERAGAT ŞEKLİ 
708
A. FERAGAT YAZILI OLARAK YAPILABİLİR
(HMK m. 309 f. I) 
708
1. Kimlik Tespiti Bulunmalıdır 
708
2. İmza Bulunmalıdır 
709
B. FERAGAT SÖZLÜ OLARAK YAPILABİLİR
(HMK m. 309 f. I) 
710
1. Feragat Tutanağa Yazılmalıdır (HMK m. 154, f. III/ç) 
710
2. Beyanda Bulunana Okunmalıdır 
711
3. Beyanda Bulunanın İmzası Alınmalıdır 
711
IV. FERAGATİN ÖZELLİKLERİ 
711
A. FERAGAT MUVAFAKATE BAĞLI DEĞİLDİR 
711
1. Karşı Tarafın Muvafakatine Bağlı Değildir
(HMK m. 309 f. II) 
712
2. Mahkemenin Muvafakatine Bağlı Değildir
(HMK m. 309 f. II) 
712
B. FERAGAT KAYITSIZ VE ŞARTSIZ OLMALIDIR
(HMK m. 309 f. IV) 
712
C. FERAGAT AÇIK OLMALIDIR 
713
1. Boşanmak İstemediğini Açıklamak 
717
2. Eşini Müşterek Haneye Kabul Edeceğini Açıklamak 
717
3. Eşi İle Barıştığını Açıklamak 
718
4. Bir Şans Daha Verdiğini Açıklamak 
718
D. FERAGAT KISMEN OLABILIR 
719
E. FERAGATİN İPTALİ İRADE SAKATLANMASINDA
İSTENEBİLİR 
719
V. FERAGATİN ZAMANI (HMK m. 310) 
719
A. 7251 SAYILI KANUN ÖNCESİ FERAGAT 
719
1. Karardan Önce Feragat (HMK m. 310 f. I) 
720
2. Karardan Sonra Temyizden Önce Feragat 
720
a. Derece Mahkemesi Kendi Kararını Kaldıramaz 
720
b. Dosyadan El Çeken Mahkemece Yapılacak İşlemler 
723
aa. Bölge Adliye Mahkemesi Tarafından Yapılacak
İşlem 
725
bb. Yargıtay Tarafından Yapılacak İşlem 
725
3. Temyizden Sonra Karar Düzeltmeden Önce Feragat 
726
4. Yargıtay’da Duruşmada Feragat 
727
5. Karar Düzeltme Aşamasında Feragat 
727
B. 7251 SAYILI KANUN SONRASI FERAGAT 
728
1. Karardan Önce Feragat (HMK m. 310 f. I) 
728
2. Feragatin Hükmün Verilmesinden Sonra Adliye
Mahkemelerinde Yapılması (HMK m. 310 f. II) 
729
a. İlk Derece Mahkemesinde Yapılması 
729
b. Bölge Adliye Mahkemesinde Yapılması 
729
3. Feragatin Dosyanın Temyiz İncelemesine
Gönderilmesinden Sonra Yapılması
(HMK m. 310 f. III) 
730
VI. FERAGAT HÂLİNDE YARGILAMA GİDERLERİ
(HMK m. 312) 
731
VII. FERAGATİN SONUÇLARI (HMK m. 311) 
731
A. UYUŞMAZLIĞI SONLANDIRIR 
731
B. KURAL OLARAK MAHKEMEYE ULAŞTIĞINDA
SONUÇ DOĞURUR 
731
1. Mahkemenin Yetkisi Kesinleşmişse Feragat Karara
Bağlanır 
732
2. Feragat Yetki İtirazı Olan Mahkemeye Ulaşmışsa Önce
Yetki İtirazı Karara Bağlanır İdi 
733
C. KESİN HÜKÜM GİBİ HUKUKİ SONUÇ DOĞURUR 
737
D. İRADE BOZUKLUĞU HÂLLERİNDE FERAGATİN
İPTALİ İSTENEBİLİR 
738
E. FERAGATTEN DÖNÜLEMEZ 
738
F. KAMU DÜZENİNE İLİŞKİNDİR 
741
G. KESİNLEŞMEYEN YÖNLERDEN SONUÇ DOĞURUR 
742
H. HÜKÜM TEBLİĞ EDİLMEDEN KANUN
YOLLARINDAN FERAGAT SONUÇ DOĞURMAZ 
743
I. OLMAYAN/AÇILMAMIŞ BİR DAVADAN FERAGAT
EDİLEMEZ 
744
İ. HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA FERAGAT
SONUÇ DOĞURMAZ 
744
VIII. FERAGATİN BENZERİ KAVRAMLARLA
KARŞILAŞTIRILMASI 
745
A. DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI
(HMK m. 150) KAVRAMI İLE KARŞILAŞTIRMA 
745
B. DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123)
KAVRAMI İLE KARŞILAŞTIRMA 
746
IX. KARAR VERİLMEDEN ÖNCE FERAGAT HALİNDE
KARAR 
747
& 32. DAVANIN KONUSUZ KALMASI 
749
I. DAVANIN KONUSUZ KALMASI SEBEPLERİ 
749
A. TEMYİZ EDİLMEYEN DİĞER BOŞANMA KARARI
DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 161–184) 
749
B. KESİNLEŞEN BOŞANMA KARARI DAVAYI
KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 161–184) 
751
C. KESİNLEŞEN EVLENMENİN İPTALİ DAVAYI
KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 145–160) 
752
D. EŞLERDEN BİRİNİN ÖLÜMÜ DAVAYI KONUSUZ
BIRAKIR (TMK m. 28 f. I) 
752
E. TANIMA–TENFİZ KARARI DAVAYI KONUSUZ
BIRAKIR 
753
1. Boşanma İstemi Konusuz Kalır 
753
2. Boşanmanın Eki İstemler İncelenir 
754
3. Bekletici Sorun Yapılmalıdır 
754
F. EVLİLİĞİN FESİH KARARIYLA SONLANMASI
DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 32 f. I, 131) 
755
1. Gaiplik Kararı İle Eş Ölmüş Gibi Kabul Edilir
(TMK m. 35) 
757
2. Gaiplik Kararı Evliliği Ortadan Kaldırmaz 
759
3. Gaiplik Kararı Alan Fesih Kararı Almayabilir 
759
4. Evliliğin Feshi Kararı Evliliği Ortadan Kaldırır 
759
5. Evliliğin Feshi Kararı Alan Eş Yeniden Evlenebilir 
760
a. Fesih Kararı Almadan Yeniden Evlenme
(TMK m. 145 b. 1) 
760
b. Fesih Kararı Aldıktan Sonra Yeniden Evlenme
(TMK m. 131 f. 1) 
760
G. EVLİLİĞİN ÖLÜM KARİNESİYLE SONLANMASI
DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 31, 44 f. I) 
761
H. EVLİLİĞİN DE FACTO CİNSİYET DEĞİŞTİRMEYLE
SONLANMASI DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR 
762
II. DAVANIN KONUSUZ KALMASINDA UYGULANACAK
USUL HÜKÜMLERİ 
762
A. NÜFUS KAYDI İNCELENMELİDİR 
763
B. DİĞER BOŞANMA DAVASININ SONUCU
ARAŞTIRILMALIDIR 
763
C. KARAR VERİLMEYEREK DAVA KONUSUZ
BIRAKILMAZ 
763
D. YARGILAMA GİDERİ ALEYHİNE KARAR
VERİLEBİLECEK OLANA YÜKLENİR
(HMK m. 331 f. I) 
764
E. HÜKÜM VERİLEMEZ 
766
F. DAVANIN KONUSU KALMADIĞI AÇIKLANARAK
DAVAYA SON VERİLİR 
766
G. MADDİ HATAYA DAYALI TEMYİZ VE KARAR
DÜZELTME KARARI KALDIRILABİLİR 
767
H. MADDİ TAZMİNAT TALEBİNİN KARARA
BAĞLANMASINA ENGEL DEĞİLDİR 
768
& 33. DELİL TESPİTİ 
769
I. GENEL OLARAK 
769
II. DELİL TESPİTİ İSTENEBİLECEK HÂLLER 
769
A. GÖRÜLMEKTE OLAN BİR DAVADA İSTENEBİLİR
(HMK m. 400 f. I) 
769
B. İLERİDE AÇILACAK DAVA İÇİN İSTENEBİLİR
(HMK m. 400 f. I) 
770
III. DELİL TESPİTİ TALEBİNİN GERÇEKLEŞMESİ 
770
A. HUKUKİ YARARIN VARLIĞI GEREKİR
(HMK m. 400 f. II) 
770
B. DELİL TESPİTİ TALEBİ DİLEKÇEYLE YAPILIR
(HMK m. 402 f. I) 
771
C. TESPİT GİDERLERİ AVANS OLARAK ÖDENİR
(HMK m. 402 f. II) 
771
IV. DELİL TESPİTİ TALEBİNİN İNCELENMESİ 
771
A. GÖREV VE YETKİ KOŞULU GERÇEKLEŞMELİDİR
(HMK m. 401) 
772
B. TALEP HAKLI BULUNURSA KARAR DİLEKÇEYLE
BİRLİKTE KARŞI TARAFA TEBLİĞ EDİLİR
(HMK m. 402 f. III) 
773
C. TESPİT TUTANAĞI VE BİLİRKİŞİ RAPORUNUN BİR
ÖRNEĞİ KARŞI TARAFA RESEN TEBLİĞ OLUNUR
(HMK m. 402 f. IV) 
774
D. ACELE HÂLLERDE TEBLİGAT YAPILMAKSIZIN
TESPİT YAPILABİLİR (HMK m. 403) 
774
E. KARARIN YERİNE GETİRİLMESİNDE O DELİLİN
TOPLANMASINA İLİŞKİN HÜKÜMLER UYGULANIR
(HMK m. 404) 
775
F. DELİL TESPİTİ DOSYASI ASIL DAVA DOSYASININ
EKİ SAYILIR (HMK m. 405) 
775
G. NİHAİ KARAR DEĞİLDİR 
776
& 34. BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ 
777
I. GENEL OLARAK 
777
A. BİLİRKİŞİLİK TEŞKİLATI 
779
1. Bilirkişilik Danışma Kurulu (Bilirkişilik K. m. 4–5) 
779
2. Bilirkişilik Daire Başkanlığı (Bilirkişilik K. m. 6) 
782
3. Bilirkişilik Bölge Kurulları (Bilirkişilik K. m. 7–9) 
784
B. BİLİRKİŞİLİK ŞARTLARI 
786
2. Başvurusu (Bilirkişilik K. m. 11) 
787
3. Seçilme Usulü (Bilirkişilik K. m. 11) 
788
4. Sicil İşlemleri 
788
a. Sicile Kayıt (Bilirkişilik K. m. 11) 
788
b. Sicilinin Tutulması (Bilirkişilik K. m. 12) 
788
c. Sicilden Çıkarılma (Bilirkişilik K. m. 13) 
789
5. Liste İşlemleri 
789
a. Listesinin Tutulması (Bilirkişilik K. m. 12 f. III) 
790
b. Listeden Çıkarılma (Bilirkişilik K. m. 13) 
790
6. Görevlendirilmesi (Bilirkişilik K. m. 12) 
790
7. Denetleme ve İnceleme (Bilirkişilik K. m. 14) 
791
a. Konusu 
791
aa. Tutum ve Davranışları 
791
bb. Raporlarının Mevzuata Uygunluğu 
791
b. Usulü 
791
c. İtiraz ve Dava Hakkı (Bilirkişilik K. m. 15) 
792
III. MAHKEME BİLİRKİŞİLİĞİ 
792
A. BİLİRKİŞİYE BAŞVURULMASINI GEREKTİREN
HÂLLER (HMK m. 266) 
793
1. Çözümü Hukuk Dışında, Özel veya Teknik Bilgiyi
Gerektiren Hâl Bulunmalıdır (HMK m. 266 c. 1) 
793
2. Bilirkişinin Oy ve Görüşünün Alınmasına Karar
Verilmelidir (HMK m. 266 c. 1) 
793
a. Taraflardan Birinin Talebi Üzerine 
793
b. Kendiliğinden 
794
3. Bilirkişinin Oy ve Görüşünün Alınmasına Gerek
Bulunmalıdır (HMK m. 266 c. 2) 
794
a. Genel Bilgiyle Çözümlenmesi Mümkün Olmayan
Konularda (Bilirkişilik K. m. 3 f. III) 
794
b. Tecrübeyle Çözümlenmesi Mümkün Olmayan
Konularda (Bilirkişilik K. m. 3 f. III) 
794
c. Hâkimlik Mesleğinin Gerektirdiği Hukukî Bilgiyle
Çözümlenmesi Mümkün Olmayan Konularda
(Bilirkişilik K. m. 3 f. III) 
795
d. UYAP ile Ulaşılamayan Bilgi veya Çözülemeyen
Sorunlar Hakkında (Bilirkişilik K. m. 3 f. VIII) 
795
4. Bilirkişi Olarak Görevlendirilmeyecek Olanlar
(HMK m. 266 c. 2) 
795
B. BİLİRKİŞİ SAYISININ BELİRLENMESİ (HMK m. 267) 
795
1. Kural Olarak Yalnızca Bir Kişi Görevlendirilebilir 
796
2. Gerekiyorsa Birden Fazla Kişiden Oluşacak Bir Kurul
Görevlendirilebilir 
796
C. BİLİRKİŞİLERİN GÖREVLENDİRİLMESİ
(HMK m. 268) 
796
1. Listede Uzman Bilirkişi Bulunması (HMK m. 268 f. I) 
796
2. Listede Uzman Bilirkişi Bulunmaması
(HMK m. 268 f. II) 
796
3. Kanunlarda Görüş Bildirmekle Yükümlü Kılınan
Önceliklidir (HMK m. 268 f. III) 
797
a. Adli Tıpla İlgili Konular 
797
b. İmza İncelemesi 
797
D. BİLİRKİŞİLİK GÖREVİNİN KAPSAMI (HMK m. 269) 
798
1. Mahkemede Hazır Bulunma Görevi Vardır 
798
2. Yemin Etme Görevi Vardır 
798
3. Oy ve Görüşünü Bildirme Görevi Vardır 
798
E. BİLİRKİŞİLİK GÖREVİNİ KABULLE YÜKÜMLÜ
OLANLAR (HMK m. 270) 
799
1. Resmî Bilirkişiler 
799
2. Bilirkişi Listesinde Yer Alanlar 
799
3. Konuyu Bilmeksizin, Meslek veya Zanaatlarını İcra
Etmesine Olanak Bulunmayanlar 
799
4. Konuda Meslek veya Sanat İcrasına Resmen Yetkili
Kılınmış Olanlar 
800
F. BİLİRKİŞİYE YEMİN VERDİRİLMESİ (HMK m. 271) 
800
1. Listelere Kaydedilmiş Kişilere Yemin Verdirilmesi
(HMK m. 271 f. I) 
800
2. Listelere Kaydedilmemiş Kişilere Yemin Verdirilmesi
(HMK m. 271 f. II) 
801
G. BİLİRKİŞİNİN GÖREVİNİ YAPMAKTAN YASAKLI
OLMASI VE REDDİ (HMK m. 272) 
801
1. Bilirkişinin Görevini Yapmaktan Yasaklı Olması 
801
2. Bilirkişinin Reddi 
802
H. BİLİRKİŞİNİN GÖREV ALANININ BELİRLENMESİ
(HMK m. 273) 
803
1. Bilirkişinin Görevlendirilmesine İlişkin Kararın
Kapsamı 
803
a. İnceleme Konusu Bütün Sınırlarıyla ve Açıkça
Belirlenmiş Olmalıdır (Bilirkişilik K. m. 3 f. VI) 
803
b. Bilirkişinin Cevaplaması Gereken Sorular
Belirlenmiş Olmalıdır 
804
c. Raporun Verilme Süresi Belirlenmiş Olmalıdır 
804
2. Bilirkişiye İnceleyeceği Şeyler Usulüne Uygun
Biçimde Teslim Edilir 
804
I. BİLİRKİŞİNİN GÖREV SÜRESİ (HMK m. 274) 
804
1. Görev Süresi Üç Ay Olup Gerekirse Uzatılabilir
(HMK m. 274 f. I) 
805
2. Süresi İçinde Raporunu Vermeyen Bilirkişi Hakkında
Yapılacak İşlemler (HMK m. 274 f. I) 
805
a. Görevden Alınarak Başka Bilirkişi
Görevlendirilebilir 
805
b. Teslim Edilmiş Bulunan Dosya ve Eklerini
Mahkemeye Hemen Tevdi Etmesi İstenir 
805
c. Gerekiyorsa, Kendilerine Ücret ve Masraf Ödemesi
Yapılmaz (HMK m. 274 f. II) 
806
d. Yaptırımların Uygulanması Bilirkişilik Bölge
Kurulundan Talep Edilir 
806
İ. BİLİRKİŞİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
806
1. Bilirkişinin Haber Verme Yükümlülüğü (HMK m. 275) 
806
a. Görevin Uzmanlık Alanına Girmediğini Haber
Verme 
807
b. Başka Bilirkişi İle İşbirliğine İhtiyaç Duyduğunu
Haber Verme 
807
c. Görevi Kabulden Kaçınmasını Haklı Kılacak
Mazeretini Haber Verme 
807
d. Soruşturulma ve Tespit İhtiyacını Haber Verme 
807
e. Bazı Kayıt ve Belgelerin Getirtilmesine İhtiyacı
Haber Verme 
807
2. Bilirkişinin Görevini Bizzat Yerine Getirme
Yükümlülüğü (HMK m. 276, Bilirkişilik K. m. 3 f. IV) 
808
a. Görevini Bizzat Yerine Getirme Yükümlülüğü
Vardır 
808
b. Görevinin İcrasını Kısmen yahut Tamamen Başka
Bir Kimseye Bırakamaz 
808
3. Bilirkişinin Sır Saklama Yükümlülüğü (HMK m. 277) 
808
a. Öğrendiği Sırları Saklama Yükümlülüğü
(Bilirkişilik K. m. 3 f. V) 
808
b. Öğrendiği Sırları Kendisi ve Başkaları Yararına
Kullanmaktan Kaçınma Yükümlülüğü 
809
4. Bilirkişinin Görevi Sebebiyle Kendisine Tevdi Edilen
Bilgi ve Belgelerin Gizliliğini Sağlama Yükümlülüğü
(Bilirkişilik K. m. 3 f. V) 
809
J. BİLİRKİŞİNİN YETKİLERİ (HMK m. 278) 
809
1. Mahkemenin Sevk ve İdaresi Altında Görevini Yürütür 
809
2. Görev Alanı veya Sınırlarına İlişkin Tereddüdün
Giderilmesini İsteyebilir 
810
3. Mahkemenin Uygun Bulması Kaydıyla Tarafların
Bilgisine Başvurabilir 
810
4. Şey Üzerinde İnceleme Yapması Zorunlu İse Mahkeme
Kararı İle Gerekli İncelemeyi Yapabilir 
810
K. BİLİRKİŞİ AÇIKLAMALARININ TESPİTİ VE RAPOR
(HMK m. 279) 
810
1. Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Bildirme Şekli
(HMK m. 279 f. I) 
811
a. Oy ve Görüşün Yazılı Olarak Bildirilmesi 
811
b. Oy ve Görüşün Sözlü Olarak Bildirilmesi
(HMK m. 279 f. III) 
811
2. Bilirkişi Raporunun Kapsamı (HMK m. 279 f. II) 
811
a. Tarafların Ad ve Soyadları 
811
b. Görevlendirildiği Hususlar 
812
c. Gözlem ve İnceleme Konusu Yapılan Maddi
Vakıalar 
812
d. Gerekçe ve Varılan Sonuçlar 
812
e. Varsa Azınlıkta Kalan Oy ve Görüş 
812
3. Bilirkişinin Ek Rapor Vermesi
(Bilirkişilik K. m. 3 f. VII) 
813
4. Bilirkişinin Davranış Yasakları (HMK m. 279 f. IV) 
813
a. Açıklama Yasağı (Bilirkişilik K. m. 3 f. II) 
813
b. Hukuki Nitelendirme Yasağı
(Bilirkişilik K. m. 3 f. II) 
813
c. Değerlendirme Yasağı (Bilirkişilik K. m. 3 f. II) 
813
L. BİLİRKİŞİ RAPORUNUN VERİLMESİ (HMK m. 280) 
813
1. Bilirkişi, Raporunu Mahkemeye Verir 
814
a. Kendisine İncelenmek Üzere Teslim Edilen Şeylerle
Birlikte Verir 
814
b. Dizi Pusulasına Bağlı Olarak Verir 
814
2. Verildiği Tarih Rapora Yazılır 
814
3. Örneği Taraflara Tebliğ Edilir 
814
M. BİLİRKİŞİ RAPORUNA İTİRAZ (HMK m. 281) 
815
1. Eksik Gördükleri Hususların Tamamlattırılması
İstenebilir 
815
2. Belirsizlik Gösteren Hususlarda Açıklama İstenebilir 
816
3. Yeni Bilirkişi Atanması İstenebilir 
817
N. BİLİRKİŞİ RAPOR VE BEYANLARI ISLAHLA
GEÇERSİZ KILINAMAZ (HMK m. 179 f. II) 
817
O. BİLİRKİŞİNİN OY VE GÖRÜŞÜNÜN
DEĞERLENDİRİLMESİ (HMK m. 282) 
818
1. Hâkim, Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Serbestçe
Değerlendirir 
818
2. Hâkim, Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Diğer Delillerle
Birlikte Değerlendirir 
818
Ö. BİLİRKİŞİ GİDER VE ÜCRETİ (HMK m. 283) 
819
P. BİLİRKİŞİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 
819
1. Türk Ceza Kanunu Bakımından (HMK m. 284,
Bilirkişilik Yön. m. 58 f. I) 
820
2. 6100 sayılı HMK Bakımından (HMK m. 285 f. I) 
820
a. Devlete Karşı Tazminat Davası Açılabilir
(HMK m. 285 f. I, Bilirkişilik Yön. m. 58 f. III) 
820
b. Devlet Ödediği Tazminat İçin Sorumlu Bilirkişiye
Rücu Eder (HMK m. 285 f. II,
Bilirkişilik Yön. m. 58 f. IV) 
821
aa. Görüleceği Mahkeme (HMK m. 286 f. II) 
821
bb. Zamanaşımı (HMK m. 287) 
821
& 35. KEŞİF 
823
I. GENEL OLARAK 
823
II. KEŞİF 
824
A. KEŞİF KARARI (HMK m. 288) 
824
1. Bilgi Sahibi Olmak İçin Yapılır (HMK m. 288 f. I) 
824
2. Hâkim Gerektiğinde Bilirkişi Yardımına Başvurur
(HMK m. 288 f. I) 
825
3. Keşif Kararı Mahkemece Sözlü Yargılamaya Kadar
Alınır (HMK m. 288 f. II) 
825
4. Keşif Kararı Talep Üzerine veya Resen Alınabilir
(HMK m. 288 f. II) 
825
B. KEŞFE YETKİLİ MAHKEME (HMK m. 289) 
826
1. Davaya Bakan Mahkeme 
826
a. Keşif Konusu, Mahkemenin Yargı Çevresi İçinde
İse Davaya Bakan Mahkeme (HMK m. 289 f. I c. 1) 
826
b. Keşif Konusu, Büyükşehir Belediye Sınırları
İçerisinde İse (HMK m. 289 f. II) 
827
2. Keşif Konusu, Mahkemenin Yargı Çevresi Dışında İse
İstinabe Mahkemesi (HMK m. 289 f. I c. 2) 
827
a. İstinabe Giderleri (Harçlar K. m. 35) 
827
b. İstinabenin Yapılışı 
827
aa. Keşfe Taraflar Davet Edilmelidir
(HMK m. 197 f. III c. 1) 
827
bb. Keşif Yeri Bildirilmelidir
(HMK m. 197 f. III c. 2) 
828
cc. Keşif Zamanı Bildirilmelidir
(HMK m. 197 f. III c. 2) 
828
dd. İşlem Konusu Açıklanmalıdır
(HMK m. 290 f. I c. 1) 
828
C. KEŞFİN YAPILMASI (HMK m. 290) 
828
1. Tespitler Mahkeme Tarafından Yapılır 
828
a. Yerin Tespiti (HMK m. 290 f. I) 
829
aa. Şeyin Bulunduğu Yerde Yapılabilir 
829
bb. Şey Getirilebiliyorsa Mahkemede Yapılabilir 
829
b. Kapsamın Tespiti (HMK m. 290 f. I) 
830
c. Zamanın Tespiti (HMK m. 290 f. I c. 1) 
830
2. İlgililer Keşfe Davet Edilir 
830
a. Taraflar (varsa Vekilleri) Davet Edilir
(HMK m. 290 f. I) 
830
b. Tanıklar Davet Edilir 
831
c. Bilirkişi Davet Edilir 
831
d. Üçüncü Kişi Davet Edilir (HMK m. 291 f. III c. 2) 
831
3. İlgililer Keşifte Dinlenilir 
831
a. Taraflar Dinlenilir (HMK m. 290 f. I) 
831
b. Tanık Dinlenebilir (HMK m. 259 f. II, 290 f. II c. 1) 
831
c. Bilirkişi Dinlenebilir
(HMK m. 288 f. I c. 2, 290 f. II c. 1) 
832
4. Temsili Uygulama Yaptırabilir (HMK m. 290 f. III) 
832
5. Tutanak Düzenlenir (HMK m. 290 f. II) 
832
6. Keşif Görevsiz Mahkemede Yapılmış Olabilir 
833
7. Zabıt Kâtibinin Bulunması Zorunludur (HMK m. 157) 
834
8. Mübaşir Keşfe Katılır (Yönetmelik m. 165 f. V/d) 
834
D. KEŞFE KATLANMA ZORUNLULUĞU (HMK m. 291) 
834
1. Uymak ve Engelleyici Tutum Ve Davranışlardan
Kaçınmak Zorunludur 
834
a. Taraflar Katlanmak Zorundadır 
834
b. Üçüncü Kişiler Katlanmak Zorundadır 
835
2. Üçüncü Kişi İçin Uygun Olan Zamanda Yapılır 
835
3. Gecikmeyle Zarar Oluşacaksa Bildirim Yapılmaksızın
Keşif İcra Edilebilir 
836
E. KEŞİF ISLAHLA GEÇERSİZ KILINAMAZ
(HMK m. 179 f. II) 
836
& 36. ADLİ YARDIM 
837
I. ADLİ YARDIM KOŞULLARI 
837
A. GEÇİMDE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ZOR DURUMA
DÜŞECEK OLMAK (HMK m. 334 f. I) 
837
B. TALEPLERİNİN AÇIKÇA DAYANAKTAN YOKSUN
OLMAMASI (HMK m. 334 f. I) 
839
C. YABANCILARIN İÇİN KARŞILIKLILIK ŞARTI
BULUNMAK (HMK m. 334 f. II) 
840
D. ADLİ YARDIM TALEBİNDE BULUNMAK 
840
1. Talepte Bulunabilecekler 
841
2. Görevli ve Yetkili Mahkeme (HMK m. 336 f. I) 
841
a. İlk Derece Mahkemesinde Başvuru
(HMK m. 336 f. I) 
841
b. Kanun Yollarına Başvuru Sırasında Talep
(HMK m. 336 f. III) 
841
aa. İstinaf Yoluna Başvuru Sırasında Talep
(HMK m. 336 f. III) 
842
bb. Temyiz Yoluna Başvuru Sırasında Talep
(HMK m. 336 f. III) 
842
3. Eklenecek Belgeler (HMK m. 336 f. II) 
842
a. İddiasının Özeti 
843
b. İddiasını Dayandıracağı Deliller 
843
c. Mali Durum Belgeleri 
843
4. Süresi (HMK m. 336 f. III) 
844
5. Her Türlü Harç ve Vergiden Muafiyet
(HMK m. 336 f. IV) 
845
II. ADLİ YARDIMIN KAPSAMI 
845
A. SAĞLADIĞI HUSUSLAR (HMK m. 335 f. I) 
845
B. BÖLÜMSEL YARARLANMA KARARI VERİLEBİLİR
(HMK m. 335 f. II) 
845
C. HÜKMÜN KESİNLEŞMESİNE KADAR DEVAM EDER
(HMK m. 335 f. III) 
846
D. ÖNCE YAPILAN YARGILAMA GİDERLERİNİ
KAPSAMAZ (HMK m. 337 f. III) 
846
III. ADLİ YARDIM TALEBİNİN İNCELENMESİ 
846
A. DURUŞMA YAPMAKSIZIN KARAR VERİLEBİLİR
(HMK m. 337 f. I) 
846
B. KARARLARA KARŞI İTİRAZ (HMK m. 337 f. II) 
847
C. RET HALİNDE TEKRAR TALEPTE BULUNULABİLİR
(HMK m. 337 f. II) 
847
IV. ADLİ YARDIM KARARININ SONUÇLARI 
848
A. ADLİ YARDIM KARARININ KALDIRILMASI
(HMK m. 338) 
848
1. Kasten veya Ağır Kusuru Sonucu Yanlış Bilgi Verdiği
Ortaya Çıkarsa 
848
2. Mali Durumunun Yeteri Derecede İyileştiği Anlaşılırsa 
848
B. ADLİ YARDIMLA ERTELENEN YARGILAMA
GİDERLERİNİN TAHSİLİ (HMK m. 339) 
848
C. ADLİ YARDIM KARARIYLA ATANAN AVUKATIN
ÜCRETİNİN ÖDENMESİ (HMK m. 340) 
849
& 37. ISLAH 
851
I. ISLAHIN KAPSAMI 
851
A. GENEL OLARAK (HMK m. 176 f. I, 194) 
851
1. Vakıalar Değiştirilebilir 
851
2. Davanın Konusu/Sebebi Değiştirilebilir 
852
3. Talep Sonucu Değiştirilebilir 
853
4. Vakıa Eklenebilir 
853
5. Ek/Yeni Talep Eklenebilir 
854
B. ISLAHI GEREKTİRMEYEN DURUMLAR 
854
1. Yasak Kapsamında Kalmayan Durumlarda 
854
2. Karşı Tarafın Rıza Gösterdiği Durumlarda 
854
3. Daraltma Kapsamında Kalan Durumlarda 
855
4. Maddi Hatanın Düzeltildiği Durumlarda (HMK m. 183) 
855
C. ISLAH YOLUNA BAŞVURULAMAYACAK
DURUMLAR 
855
1. Tarafın Değiştirilmesi 
855
2. İkinci Tanık Listesi Verilmesi (HMK m. 240 f. II) 
856
3. Süresi Geçen İlk İtirazın İleri Sürülmesi 
857
4. İkinci Dava Açılaması 
857
5. Bozma veya Kaldırma Kararından Sonra Tahkikata
İlişkin İşlem Yapılmamış Olması (HMK m. 177 f. II) 
857
6. Feragatin Geçersiz Kılınması 
858
7. Kabulün Geçersiz Kılınması 
859
D. ISLAH YOLUNA BAŞVURULABİLECEK DURUMLAR 
859
1. Terditli Dava Açılabilir (HMK m. 111) 
859
2. Cevap Dilekçesi Verilebilir (HMK m. 128) 
860
3. Zamanaşımı Defi İleri Sürülebilir 
860
4. Dava Yığılması/Objektif Dava Birleşmesi Yapabilir
(HMK m. 110) 
860
5. Bozma veya Kaldırma Kararından Sonra Tahkikata
İlişkin İşlem Yapılmışsa Verilebilir (HMK m. 177 f. II) 
860
II. ISLAHIN USULÜ 
861
A. ISLAHIN ZAMANI 
861
1. Kural Olarak (HMK m. 177 f. I) 
862
2. Bölge Adliye Mahkemesinde Islah İstenemez
(HMK m. 357 f. I) 
862
3. Yargıtay’da Islah İstenemez (HMK m. 177 f. I) 
862
B. ISLAHIN SAYISI (HMK m. 176 f. II) 
862
C. ISLAHIN ŞEKLİ 
863
1. Yapılışı Açısından 
863
a. Sözlü Olarak (HMK m. 177 f. II) 
863
b. Yazılı Olarak (HMK m. 177 f. II) 
863
c. Kötüniyetli Olarak (HMK m. 182) 
864
2. Kapsamı Açısından 
864
a. Davanın Tamamen Islahı (HMK m. 180) 
864
b. Kısmen Islah (HMK m. 181) 
865
3. Teminat Açısından (HMK m. 178) 
865
4. Yetki Açısından (HMK m. 74 f. I) 
866
5. Harç Açısından 
866
6. İzin Açısından 
868
7. Delil Bildirme Açısından 
868
D. ISLAHIN SONUÇLARI (HMK m. 179) 
869
& 38. HÜKÜM 
871
I. GENEL OLARAK 
871
II. KARAR 
872
A. ARA KARARLARI 
872
B. NİHAİ KARAR 
872
1. Esasa İlişkin Nihai Karar/Hüküm
(HMK m. 294 f. I, cümle 2) 
873
2. Usule İlişkin Nihai Karar 
875
III. HÜKÜM 
875
A. HÜKMÜN VERİLMESİ VE TEFHİMİ (HMK m. 294) 
875
1. Hüküm Yargılamanın Sona Erdiği Duruşmada Verilir
(HMK m. 294 f. II) 
875
2. Hüküm Yargılamanın Sona Erdiği Duruşmada Tefhim
Olunur (HMK m. 294 f. II) 
875
a. Hükmün Tefhimini, Duruşmada Bulunanlar Ayakta
Dinlemelidir (HMK m. 294 f. V) 
876
b. Hükme İlişkin Hususlar, Niteliğine Aykırı
Düşmedikçe, Usule İlişkin Nihai Kararlar Hakkında
Da Uygulanmalıdır (HMK m. 294 f. VI) 
876
3. Hükmün Tefhimi Hüküm Sonucunun Duruşma
Tutanağına Geçirilerek Okunması Suretiyle
Yapılmalıdır (HMK m. 294 f. III) 
876
4. Gerekçeli Kararın Tefhim Tarihinden Başlayarak Bir
Ay İçinde Yazılması Gerekir (HMK m. 294 f. IV) 
876
5. Usulüne Uygun Açılmış Tüm Davalar Hakkında Ayrı
Hüküm Kurulması Gerekir 
877
B. HÜKMÜN KAPSAMI (HMK m. 297) 
878
1. Hükmün Hangi Millet Adına Verildiği İbaresi
(HMK m. 297 f. I) 
878
2. Hükmü Veren Mahkeme (HMK m. 297 f. I/a) 
878
3. Hükmü Veren Hâkim ve Zabıt Kâtibinin Ad ve
Soyadları İle Sicil Numaraları (HMK m. 297 f. I/a) 
879
4. Hükmün Hangi Sıfatla Verildiği (HMK m. 297 f. I/a) 
880
5. Tarafların Kimlikleri ve Türkiye Cumhuriyeti Kimlik
Numarası (HMK m. 297 f. I/b, 5490 sayılı Kanun m. 27) 
881
a. Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre 
881
b. Nüfus Hizmetleri Kanununa Göre 
881
aa. Tarafların Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası 
882
bb. Tarafların Adı, Soyadı 
883
cc. Tarafların Doğum Yeri ve Tarihi 
883
dd. Tarafların Baba ve Ana Adları 
884
ee. Kadının Evlenmeden Önceki Soyadı ve Aile
Kütüğünde Kayıtlı Olduğu Yer Bilgileri 
884
ff. Evlilik İçinde Doğmuş Çocuklar ve Bunların
Kimlik Bilgileri 
885
6. Varsa Tarafların Kanuni Temsilci ve Vekillerinin
Ad ve Soyadları İle Adresleri (HMK m. 297 f. I/b) 
885
7. Tarafların İddia ve Savunmalarının Özeti
(HMK m. 297 f. I/c) 
885
8. Tarafların Anlaştıkları ve Anlaşamadıkları Hususlar
(HMK m. 297 f. I/c) 
886
9. Tarafların Çekişmeli Vakıalar Hakkında Toplanan
Delilleri (HMK m. 297 f. I/c) 
887
10. Delillerin Tartışılması ve Değerlendirilmesi
(HMK m. 297 f. I/c) 
887
a. Gerekçenin Yazılmaması 
887
b. Gerekçenin Doğru Olmaması 
888
c. Gerekçenin Çelişkili Olması 
888
aa. Kendi İçinde Çelişkili 
889
bb. Hüküm Fıkrası İle Çelişkili 
889
11. Sabit Görülen Vakıalarla Bunlardan Çıkarılan Sonuç ve
Hukuki Sebepleri (HMK m. 297 f. I/c) 
890
a. Sabit Görülen Vakıalar Açıklanmalıdır 
890
b. Sabit Görülen Vakıalardan Çıkarılan Sonuç ve
Hukuki Sebepleri Açıklanmalıdır 
890
12. Hüküm sonucu (HMK m. 297 f. I/ç) 
891
13. Yargılama Giderleri (HMK m. 297 f. I/ç) 
891
14. Taraflardan Alınan Avansın Harcanmayan Kısmının
İadesi (HMK m. 297 f. I/ç) 
891
15. Kanun Yolları ve Süresi (HMK m. 297 f. I/ç) 
892
16. Hükmün Verildiği Tarih (HMK m. 297 f. I/d) 
892
17. Hâkim ve Zabıt Kâtibinin İmzaları
(HMK m. 297 f. I/d, 298 f. IV, 299) 
892
18. Gerekçeli Kararın Yazıldığı Tarih (HMK m. 297 f. I/e) 
893
19. Hükmün Sonuç Kısmı (HMK m. 297 f. II) 
893
a. Gerekçeye Ait Herhangi Bir Söz Tekrar
Edilmemelidir 
893
b. Sıra Numarası Altında; Açık, Şüphe ve Tereddüt
Uyandırmayacak Şekilde Yazılmalıdır 
894
aa. Taleplerden Her Biri Hakkında Verilen Hüküm 
894
bb. Taraflara Yüklenen Borç ve Tanınan Haklar 
894
C. BOŞANMA HÜKMÜNÜN YAZILMASI (HMK m. 298) 
895
1. Hükmü Veren Hâkim Tarafından Yazılmalıdır
(HMK m. 298 f. I) 
895
2. Gerekçeli Karar Tefhim Edilen Hüküm Sonucuna
Aykırı/ Gerekçeli Kararla Kısa Karar Arasında Çelişki
Olmamalıdır (HMK m. 298 f. II) 
895
a. Tefhim Edilende Hüküm Varken Gerekçeli Kararda
Hüküm Kurulmaması 
896
b. Tefhim Edilende Hüküm Yokken Gerekçeli Kararda
Hüküm Kurulması 
897
c. Tefhim Edilenle Gerekçeli Kararda Hukuki Sebebi
Değiştirerek Hüküm Kurulması 
898
d. Tefhim Edilenle Gerekçeli Karar Arasında Farklı
Hüküm Kurulması 
899
3. Kararın Yazılan Gerekçesi Yazılan Hüküm Sonucuna
Aykırı Olmamalıdır 
899
a. Hüküm Fıkrasında Yazılmayanın Gerekçe
Bölümünde Yazılmış Olması Çelişkiyi Ortadan
Kaldırmaz 
900
b. Tarafların Çelişkiyi Temyiz Sebebi Yapıp
Yapmamış Olması Etkili Değildir 
901
D. BOŞANMA HÜKMÜ HAKKINDA YAPILACAK
İŞLEMLER 
902
1. Boşanma Hükmünün Aslı Hakkında Yapılacak
İşlemler (HMK m. 300) 
902
2. Boşanma Hükmünün Nüshası Hakkında Yapılacak
İşlemler 
902
a. Nüshalar/İlam Yazı İşleri Müdürü Tarafından
Taraflardan Her Birine Makbuz Karşılığında Verilir
(HMK m. 301 f. I) 
902
b. Kendisine Nüsha/İlam Verilmeyene Gecikmeksizin
Tebliğ Edilir (HMK m. 301 f. I) 
902
c. Hükmün Bir Nüshası Dosyasında Saklanır
(HMK m. 301 f. I) 
903
d. Hüküm Nüshalarının Farklı Olması Hâlinde Karar
Kartonundaki Esas Alınır (HMK m. 301 f. III) 
903
e. Taraflar, Harcının Ödenmiş Olup Olmamasına
Bakılmaksızın İlamı Her Zaman Alabilir
(HMK m. 302 f. I) 
903
3. Boşanma Hükmüne Kesinleşme Şerhi Verilmesi 
903
E. BOZMA SONRASI HÜKÜM 
908
F. BOŞANMAYA İLİŞKİN KESİNLEŞEN İLAMLAR
ZAMANAŞIMINA UĞRAMAZ 
909
& 39. HÜKMÜN TASHİHİ 
911
I. GENEL OLARAK 
911
II. BOŞANMA HÜKMÜNÜN TASHİHİ 
911
A. TASHİHİN KONUSU (HMK m. 304 f. I) 
911
1. Yazı Hataları 
912
a. Tarihlerde 
912
b. Tarafların İsimlerinde 
912
c. Tarafların Sıfatlarında 
912
d. Diğer Yazım Hatalarında 
913
2. Hesap Hataları 
913
3. Diğer Benzeri Açık Hatalar 
913
B. TASHİH USULÜ 
913
1. Mahkemece Resen Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I) 
913
2. Taraflardan Birinin Talebi Üzerine Düzeltilebilir
(HMK m. 304 f. I) 
914
3. Hüküm Tebliğ Edilmişse Taraflar Dinlenerek
Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I) 
914
4. Hüküm Tebliğ Edilmemişse Taraflar Dinlenmeden
Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I) 
914
5. Tashih Yazılır, İmzalanır ve Mühürlenir
(HMK m. 304 f. II) 
914
& 40. HÜKMÜN TAVZİHİ 
915
I. TAVZİHİN KONUSU (HMK m. 305) 
915
A. HÜKMÜN YETERİNCE AÇIK OLMAMASI 
915
B. HÜKMÜN İCRASINDA TEREDDÜT UYANDIRMASI 
916
C. HÜKMÜN BİRBİRİNE AYKIRI FIKRALAR İÇERMESİ 
917
II. TAVZİHİN ZAMANI (HMK m. 305) 
917
III. TAVZİHİN ŞEKLİ (HMK m. 305) 
917
A. HÜKMÜN AÇIKLANMASI İSTENEBİLİR 
917
B. TEREDDÜDÜN GİDERİLMESİ İSTENEBİLİR 
917
C. AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTENEBİLİR 
917
IV. TAVZİH İLE YAPILAMAYACAKLAR 
918
A. HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR
SINIRLANDIRILAMAZ 
918
B. HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR
GENİŞLETİLEMEZ 
918
C. HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR
DEĞİŞTİRİLEMEZ 
919
V. TAVZİH USULÜ (HMK m. 306) 
920
A. TAVZİH DİLEKÇEYLE TALEP EDİLEBİLİR
(HMK m. 306 f. I) 
920
B. TAVZİH HÜKMÜ VEREN MAHKEMEDEN
İSTENEBİLİR (HMK m. 306 f. I) 
920
C. TAVZİH DİLEKÇESİ KARŞI TARAFA TEBLİĞ
EDİLİR (HMK m. 306 f. I) 
921
D. TAVZİHE CEVAP TALEP EDENE TEBLİĞ EDİLİR
(HMK m. 306 f. I) 
922
E. TAVZİH TALEBİ KARARA BAĞLANIR
(HMK m. 306 f. II) 
922
F. TAVZİH KARARI YAZILIR, İMZALANIR VE
MÜHÜRLENİR (HMK m. 306 f. III) 
923
& 41. HÜKMÜN TAMAMLANMASI 
925
I. GENEL OLARAK 
925
II. KONUSU (HMK m. 305/A f. I) 
925
A. YARGILAMADA İLERİ SÜRÜLEN HUSUSUN
TAMAMLANMASI 
926
B. KENDİLİĞİNDEN HÜKME GEÇİRİLMESİ GEREKLİ
HUSUSUN TAMAMLANMASI 
926
III. GÖREVLİ MAHKEME 
926
A. İLK DERECE MAHKEMESİNDEN İSTENEBİLİR 
926
B. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNDEN İSTENEBİLİR 
927
C. YÜKSEK MAHKEMEDEN İSTENEBİLİR 
927
IV. TALEP 
928
V. SÜRE 
928
VI. TAMAMLAMA USULÜ (HMK m. 306) 
928
A. TAMAMLAMA DİLEKÇEYLE TALEP EDİLEBİLİR
(HMK m. 306 f. I) 
928
B. TAMAMLAMA HÜKMÜ VEREN MAHKEMEDEN
İSTENEBİLİR (HMK m. 306 f. I) 
929
C. TAMAMLAMA DİLEKÇESİ KARŞI TARAFA TEBLİĞ
EDİLİR (HMK m. 306 f. I) 
929
D. TAMAMLAMAYA CEVAP TALEP EDENE TEBLİĞ
EDİLİR (HMK m. 306 f. I) 
929
E. TAMAMLAMA TALEBİ KARARA BAĞLANIR
(HMK m. 306 f. II) 
929
F. TAMAMLAMA KARARI YAZILIR, İMZALANIR
VE MÜHÜRLENİR (HMK m. 306 f. III) 
929
VII. KANUN YOLU 
930
A. İSTİNAF YOLU 
930
B. TEMYİZ YOLU 
930
ALTINCI BÖLÜM
EVLENMENİN BUTLANI İLE KARŞILAŞTIRMA
& 42. EVLENMENİN BUTLANI İLE KARŞILAŞTIRMA 
931
I. GENEL OLARAK 
931
II. BENZERLİKLER 
931
A. EVLİLİĞE SON VERMEK 
931
B. HÂKİM KARARI İLE SONLANMA 
931
C. BİTİRİCİ SAYIM 
932
III. FARKLAR 
932
A. DAVA AÇMADA TERCİH OLANAĞI 
932
B. DAVA TÜRÜNDE TERCİH OLANAĞI 
933
1. Sadece İptal Davası Açılmışsa 
933
2. İptal Olmazsa Boşanma Davası Açılmışsa 
934
3. Sadece Boşanma Davası Açılmışsa 
934
YEDİNCİ BÖLÜM
NÜFUS İŞLEMLERİ
& 43. NÜFUS İŞLEMLERİ 
935
I. GENEL OLARAK 
935
A. İŞLENECEK KİŞİSEL BİLGİLER (NHK m. 7) 
936
B. BOŞANMA KÜTÜĞÜ (NHK m. 7/d) 
936
C. YABANCI MUAMELESİNE TABİ
TUTULAMAYACAKLAR 
938
D. YERSEL YAZIMDAN ÖNCE OLUŞAN SEBEPLERİN
VARLIĞI 
942
E. NÜFUS KAYDININ KAPATILMASI 
942
F. YANLIŞ ŞERHİN KALDIRILMASI İSTENEBİLİR 
946
G. BOŞANMADAKİ KUSUR AD DEĞİŞTİRMEYE SEBEP
OLUŞTURMAZ 
947
II. BOŞANMA KARARLARINDA BULUNMASI GEREKLİ
HUSUSLAR (NHK m. 27) 
948
III. BOŞANMA TARİHİ (NHUY m. 27) 
948
A. TÜRK MAHKEMESİNDEN VERİLEN BOŞANMA
KARARI 
948
B. YABANCI ÜLKE MAKAMLARINCA VERİLEN
BOŞANMA KARARI 
949
1. Tanıma/Tenfiz Kararı Verilmesi 
949
2. Yetkili Kurumlar Tarafından Aile Kütüklerine
Tesciline Karar Verilmesi 
949
IV. BOŞANMA KARARLARININ BİLDİRİMİ VE TESCİLİ 
950
A. BİLDİRİM SÜRESİ VE YÜKÜMLÜLÜĞÜ 
950
B. BİLDİRİMİN TESCİLİ 
950
1. 20.01.1986 Tarihli Genelgeden Önce Kesinleşmiş
Mahkeme Kararları 
950
2. Boşanma Kararı Kesinleşmeden Eşlerden Birinin
Ölümü 
951
V. BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ (NHUY m. 28) 
951
A. BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ 
952
1. Kocasının Soyadını Kullanmasına İzin Verilmemişse
(TMK m. 173, f. I) 
952
2. Kocasının Soyadını Kullanmasına İzin Verilmişse
(TMK m. 173, f. II) 
953
B. DUL OLARAK EVLENİP BOŞANAN KADININ
SOYADI VE HANESİ 
954
1. Bekârlık Soyadını Taşımasına İzin Verilmesini Aile
Mahkemesinden İsteyebilir 
954
2. Bekârlık Soyadını Taşımasına İzin Verilmesini Yazılı
Olarak veya E–Başvuru İle Talep Edebilir 
955
C. BOŞANDIĞI EŞİNİN SOYADINI KULLANMASINA İZİN
VERİLEN KADININ SOYADI VE HANESİ 
955
1. Evlenmeden Önceki Soyadıyla Eşinin Soyadını
Birlikte Kullanmak İstemişse 
955
2. Evlenmeden Önceki Soyadını Kullanmak İstemişse 
955
D. EVLENMEYLE TÜRK VATANDAŞLIĞINI KAZANIP
BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ 
956
E. BOŞANMA KARARINDA SOYADI BELİRTİLMEDEN BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ 
956
F. TANIMA/TENFİZ KARARI VERİLEREK BOŞANAN
KADININ SOYADI VE HANESİ 
956
G. YETKİLİ KURUMLAR TARAFINDAN AİLE KÜTÜKLERİNE TESCİLİNE KARAR VERİLEREK BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ 
957
VI. BOŞANMA HALİNDE ÇOCUĞUN HANESİ 
957
VII. BOŞANMANIN İPTALİ KARARLARI (NHUY m. 29) 
958
VIII. YABANCI DEVLET MAKAMLARINCA VERİLMİŞ
BOŞANMA KARARLARI (NHUY m. 60) 
958
IX. ÇOK UYRUKLU VATANDAŞLARIMIZIN BOŞANMA
OLAYLARININ TESCİLİ 
959
SEKİZİNCİ BÖLÜM
KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI & 44. KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI
I. GENEL OLARAK 
961
II. KAPSAMI 
962
A. UYGULANACAĞI HALLER 
962
1. Boşanma (TMK m. 161–184) 
962
2. Ayrılık (TMK m. 170–172) 
963
3. Ölüm (TMK m. 28 f. I) 
964
4. Ölüm Karinesi (TMK m. 31, 44 f. I) 
965
5. Fesih (TMK m. 32 f. I, 131) 
966
B. UYGULANMAYACAĞI HALLER 
967
1. Vatandaşlık 
967
2. Geçersiz Evlilik 
967
3. Geçici Tedbir Talepleri (MÖHUK m. 14, f. IV) 
968
III. BAĞLAMA KURALI (MÖHUK m. 14) 
968
A. BASAMAKLI OLARAK DÜZENLENMİŞTİR 
968
1. MÜŞTEREK BAĞLAMA NOKTASI 
968
a. Eşlerin Müşterek Millî Hukuku 
969
b. Müşterek Mutad Mesken Hukuku 
972
2. TÜRK HUKUKUNUN BAĞLAMA NOKTASI
OLUŞU 
973
B. DEĞİŞKEN OLARAK DÜZENLENMİŞTİR 
975
IV. UYGULAMA ALANI 
975
A. BOŞANMA VE AYRILIK SEBEPLERİ 
975
1. Boşanmaya Sebebiyet Veren Vakıalar 
976
2. Boşanmada Kusur 
976
3. Boşanmada Çekilmezlik 
976
B. BOŞANMA VE AYRILIĞIN HÜKÜMLERİ 
976
1. Yasal Bekleme Süresi (TMK m. 132) 
977
2. Boşanan Kadının Soyadı (TMK m. 173) 
977
3. Maddi Tazminat (TMK m. 174 f. I) 
978
4. Manevi Tazminat (TMK m. 174 f. II) 
980
5. Yoksulluk Nafakası (TMK m. 175, MÖHUK m. 14 f. II) 
981
6. Velayet (TMK m. 336 f. III) 
981
7. Kişisel İlişki (TMK m. 182, f. I) 
983
V. UYGULAMA ALANI DIŞINDA KALANLAR 
985
DOKUZUNCU BÖLÜM
YABANCI ÜLKE MAKAMLARINCA VERİLEN BOŞANMA KARARLARININ NÜFUS KÜTÜĞÜNE TESCİLİ & 45. YABANCI ÜLKE MAKAMLARINCA VERİLEN BOŞANMA KARARLARININ NÜFUS KÜTÜĞÜNE TESCİLİ
(NHK m. 27/A) 
987
I. BAŞVURU KONUSU KARARLAR 
987
II. BAŞVURU YAPILACAK MERCİLER 
988
A. YURT DIŞINDA BAŞVURU 
988
B. YURT İÇİNDE BAŞVURU 
989
1. Türkiye’de Yerleşim Yeri Varsa 
989
2. Türkiye’de Yerleşim Yeri Yoksa 
989
III. BAŞVURU USULÜ 
990
A. TARAFLARCA BAŞVURU 
990
1. Bizzat Başvuru 
991
2. Kanuni Temsilcileri Aracılığıyla Başvuru 
991
3. Vekilleri Aracılığıyla Başvuru 
991
4. Tek Başına Başvuru 
991
a. Taraflardan Birinin Ölmüş Olması 
991
b. Taraflardan Birinin Yabancı Olması 
992
B. HUKUKİ YARARI BULUNANLARIN BAŞVURUSU 
992
IV. BAŞVURUDA GEREKLİ BELGELER 
992
V. BAŞVURU İNCELEME KOMİSYONU 
994
A. KOMİSYONUN TÜRKİYE’DE OLUŞTURULMASI 
994
B. KOMİSYONUN DIŞ TEMSİLCİLİKLERDE
OLUŞTURULMASI 
995
VI. KOMİSYONUN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI 
995
VII. AİLE KÜTÜĞÜNE TESCİL 
997
VIII. TESCİLİ REDDEDİLEN KARARLARIN TANINMASI 
998
KAVRAM DİZİNİ 
999
ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN YAŞAM ÖYKÜSÜ 
1033
ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN ÇALIŞMALARINDAN “BİR KISMI” 
1035
HakkımızdaUluslararası Yayınevi Belgesi2023 Kaynakça Dokümanı Kişisel Verilerin Korunması ÜyelikSiparişlerimİade Politikasıİletişim
 
Ana Sayfa
Kategori
Sipariş
Sepetim
Profil