Kamu Tercihi İktisadı ve Anayasal Politik İktisat

Kamu Tercihi ve Anayasal Politik İktisat Amerikalı iktisatçı James M. Buchanannezdinde Nobel ekonomi ödülü (1986) ile takdir ve taltif edilen inter-disipliner araştırma programlarıdır. Tarihsel ve felsefi temelleri özellikle 18. Yüzyıl aydınlanma çağının siyaset felsefesi ve politik iktisat düşüncelerine dayalıdır.

Kamu Tercihi geleneksel iktisat biliminde hakim olan "piyasa başarısızlığı" yaklaşımını yerle bir etmiş ve bunun yerine "devlet başarısızlığı" adı verilen bir teori geliştirerek devletin meşruiyetini ve devlet müdahaleciliğini sorgulamıştır. Keynezyen iktisadın yıkılmasında, sosyalist ve devletçi ekonomi modellerinin terk edilmesinde kamu tercihinin entelektüel katkısı büyüktür.

Modern politik iktisat olarak da adlandırılan Kamu Tercihi aynı şekilde geleneksel siyaset biliminin metodolojisi ve varsayımlarını eleştirerek siya-sal sürecin iktisadi analizini yapmaktadır. Bugün modern siyaset bilimi araştırmalarında kamu tercihinin yadsınamayacak ve inkar edilemeyecek katkı-ları sözkonusudur.

Kamu Tercihi adı verilen disiplinden doğan Anayasal Politik İktisat ise geniş anlamda Hukuk ve İktisat Yaklaşımı adı verilen araştırma programının bir parçasıdır. Sözleşmecilik ve anayasacılık felsefeleri maalesef geleneksel anayasa hukuku araştırmalarında unutulmuş ve anayasalar devletin görev ve fonksiyonlarını tanımlayan bir doküman olarak ele alınmaya başlanmıştır. Anayasal Politik İktisat bize kontrolsüz şekilde büyüyen bir devletin (Leviathan) tehlikelerini tekrar hatırlatmakta ve devletin "iktisadi" alandaki güç ve yetkilerinin sınırlandırılması gerektiğini açıklamaya çalışmaktadır. Anayasal Politik İktisat, özgür bir toplum için "iktidarın sınırlandırılması" na yönelik kurallar ve kurumların oluşturulmasının elzem olduğu görüşünü savunmaktadır. Anayasal Politik İktisat, milletlerin barış, huzur, refah ve adalet içinde yaşayabilmeleri için kuralların ve kurumların önemine vurgu yapan bir Hukuk ve İktisat yaklaşımıdır.