1. KAMU HARCAMALARININ TANIMI, KONUSU VE KAPSAMI
24
1.1. Dar Kapsamlı Kamu Harcamaları Tanımı
25
1.2. Geniş Kapsamlı Kamu Harcamaları Tanımı
25
1.3. Kamu Harcamaları Konusunda Klasik ve Modern İktisatçıların Görüşleri
27
1.3.1. Kamu Harcamaları Konusunda Klasik Görüş
27
1.3.2. Kamu Harcamaları Konusunda Modern Görüş
31
2. KAMU HARCAMALARI VE KOLEKTİF İHTİYAÇLAR
34
2.1. Tam Kamusal Mallar
34
2.2. Yarı Kamusal Mallar
37
2.3. Erdemli/Erdemsiz Mallar
38
2.4. Özel Mal ve Hizmetler
39
2.6. Küresel Kamusal Mallar
40
3. KAMU HARCAMALARININ SINIFLANDIRILMASI
40
3.1. İdari Sınıflandırma
41
3.2. İşlevsel (Fonksiyonel) Sınıflandırma
41
3.3. Ekonomik Sınıflandırma
42
3.4. Dalton'un 7’li Sınıflandırması
44
4. KAMU HARCAMALARININ ARTIŞI
45
4.1. Kamu Harcamalarının Görünürde Artış Nedenleri
48
4.1.3. Ülke Sınırları ve Nüfus Artışı
49
4.1.4. Ayni Ekonomiden Nakdi Ekonomiye Geçiş
49
4.2. Kamu Harcamalarının Gerçek Artış Nedenleri
50
4.2.1. Savaş ve Savunma Harcamaları
50
4.2.2. Devlet Anlayışında Meydana Gelen Değişmeler
51
4.2.3. Bilimsel ve Teknik Alanda Gelişmeler
51
4.2.5. Kaynak Mobilizasyonu ve Finansman Yeteneği
52
4.3. Kamu Harcamalarının Artışını Açıklayan Yaklaşımlar
53
4.3.1. Kamu Harcamalarının Artışı Yasası – A. Wagner Hipotezi
53
4.3.2. Musgrave Modeli
54
4.3.4. Peacock–Wiseman Sıçrama Tezi
55
4.3.5. Mali Yanılsama Hipotezi
56
4.3.6. Baumol Hipotezi
56
4.3.7. Niskanen Modeli
57
5. KAMU HARCAMALARININ ETKİLERİ
57
1. KAMU GELİRLERİNİN AYRIMI
65
1.1. Egemenlik Gücüne Dayalı Olup Olmamasına Göre Kamu Geliri Ayrımı
67
1.1.1. Egemenlik Gücüne Dayalı Olarak Elde Edilen Kamu Gelirleri
68
1.1.1.4. Harcamalara Katılma Payı
79
1.1.1.6. Parafiskal Gelirler
80
1.1.1.7. Devalüasyon ve Emisyon Gelirleri
80
1.1.1.8. Para ve Vergi Cezaları
86
1.1.1.9. Zorunlu Borçlar
87
1.1.2. Egemenlik Gücüne Dayalı Olmayan Kamu Gelirleri
88
1.1.2.1. Mülk, Teşebbüs ve Özelleştirme Gelirleri
89
1.1.2.2. Bağış ve Yardımlar
89
1.1.2.3. Zorunlu Olmayan Borçlar
90
1.2. Geliri Elde Eden Birim Açısından Kamu Geliri Ayrımı
90
1.3. Süreklilik Açısından Kamu Geliri Ayrımı
91
1.4. Klasik ve Modern Maliyecilere Göre Kamu Geliri Ayrımı
91
2. VERGİNİN FONKSİYONLARI
92
3. VERGİLENDİRME TEKNİĞİ
95
3.1.1. Vergi Mükellefi
96
3.1.2. Vergi Sorumlusu
98
3.3. Verginin Matrahı
101
3.3.1. Vergi Matrahının Tespiti
102
3.3.2. Vergi Matrahının Tespit Yöntemleri
102
3.5. Vergiyi Doğuran Olay
104
4. VERGİLENDİRME SÜRECİ
106
4.2. Verginin Tebliği
107
4.3. Verginin Tahakkuku
107
4.4. Verginin Tahsili
108
4.4.1. Verginin Tahsil Usulleri
108
5.1. Düz Oranlı Vergiler
110
5.2. Azalan Oranlı Vergiler
110
5.3. Artan Oranlı Vergiler
110
5.3.1. Dilim Usulü Artan Oranlılık
111
5.3.2. Sınıf Usulü Artan Oranlılık
113
5.3.3. Gizli Artan Oranlılık
114
5.3.4. Tersine Artan Oranlılık
115
6.1. Toplam Vergi Yükü
116
6.2. Bireysel Vergi Yükü
117
7. VERGİLERİN SINIFLANDIRILMASI
118
7.1. Şahsi Vergiler–Objektif Vergiler
118
7.1.1. En Az Geçim İndirimi
118
7.1.2. Muafiyet ve İstisnaların Varlığı
119
7.1.4. Artan Oranlılık
120
7.2. Dolaylı Vergiler–Dolaysız Vergiler
120
7.3. Kaynağına Göre Sınıflandırma
120
7.3.1. Gelir Vergileri
120
7.3.1.1. Kaynak Kuramı
121
7.3.1.2. Safi Artış Kuramı
121
7.3.2. Servet Vergileri
122
7.3.3. Harcama Vergileri
122
9. VERGİYE KARŞI TEPKİLER
124
9.1. Verginin İkame ve Gelir Etkisi
125
9.2. Verginin Yansıması
128
9.2.1. Ramsey Kuralı (Vergileri)
129
9.3. Vergiden Kaçınma–Vergi Kaçırma
130
10. VERGİ GREVİ – VERGİ REDDİ
134
11. VERGİ BİLİNCİ VE AHLAKI
135
12. KAMU GELİRLERİNE İLİŞKİN DİĞER KAVRAMLAR
136
12.2. Vergi Kapasitesi
137
12.4. Verginin Amortismanı ve Kapitalizasyonu
137
12.6. Vergi Planlaması
138
12.11. Çifte Vergilendirme
140
12.12. Vergi Cennetleri
140
12.14. Vergi Takozu – Vergi Kaması
142
1. BORÇLANMANIN TANIMI, KONUSU VE KAPSAMI
145
1.1. Kamu Borçlanması ve Özel Borçlanma Ayrımı
146
1.2. Kamu Borçlanması ve Vergi Ayrımı
148
1.3. Kamu Borçlanması Konusunda Klasik ve Modern İktisatçıların Görüşleri
151
1.3.1. Kamu Borçlanması Konusunda Klasik Görüş
151
1.3.2. Kamu Borçlanması Konusunda Modern Görüş
154
2. KAMU BORÇLANMASIYLA ULAŞILMASI HEDEFLENEN AMAÇLAR
155
2.1. Kamu Harcamalarını Finanse Etmek için Borçlanma
156
2.2. Olağanüstü Harcamaları Finanse Etmek için Borçlanma
157
2.3. Yatırım Harcamalarını Finanse Etmek için Borçlanma
157
2.4. Bütçe Denkliğini Sağlamak için Borçlanma
157
2.5. Borç Ödemek için Borçlanma
158
2.6. Maliye Politikasının Amaçlarını Gerçekleştirmek için Borçlanma
159
3. KAMU BORÇLANMASININ HUKUKİ NİTELİKLERİ
159
4. KAMU BORÇLANMASININ SINIFLANDIRILMASI
159
4.1. Kamu Borçlarının Vadelerine Göre Sınıflandırılması
160
4.1.1. Kısa Vadeli Borçlar (Dalgalı Borçlar)
163
4.1.1.1. Kısa Vadeli Borçlara Başvurulma Nedeni
164
4.1.1.2. Kısa Vadeli Borç Türleri
164
4.1.2. Uzun Vadeli Borçlar
166
4.2. Kamu Borçlarının Kaynağına Göre Sınıflandırılması
168
4.3. Kamu Borçlarının Zorunlu ve Gönüllü Olma Durumuna Göre Sınıflandırılması
171
4.3.1. Gönüllü (ihtiyari) devlet borçları
172
4.3.2. Zorunlu (cebri) devlet borçları
172
5. BORÇLANMA KÂĞIDI ALANLARA SAĞLANAN MENFAATLER
173
5.1. Borçlanma Faiz Oranını Dolaylı Yoldan Yükselten Uygulamalar
173
5.1.1. Borçlanma Faizi
173
5.1.2. İtfa Primi ve Başabaşın Altında İhraç
174
5.1.3. Primli ve İkramiyeli İhraç
174
5.1.4. Vergi Avantajları
175
5.2. Alacağın Paraya Çevrilmesini Kolaylaştırıcı Önlemler
175
5.2.1. Devlet Tahvillerinin İhalelerde Teminat Olarak Gösterilmesi
175
5.2.2. Devlet Tahvillerinin Vergi Ödemelerinde Kullanılması
176
5.2.3. Vadesinden Önce Paraya Çevrilebilmesi
176
6. İÇ BORÇLANMA ARAÇLARININ SATIŞ YÖNTEMLERİ
178
6.1. İhale ile Satış Yöntemi
178
6.2. TAP (musluk) Yöntemi
179
6.3. Doğrudan Satış Yöntemi
180
6.4. Halka Arz Yöntemi
180
7. TÜRKİYE’DE BORÇ YÖNETİMİNE İLİŞKİN MEVZUAT DEĞİŞİMİNİN KRONOLOJİK SEYRİ
181
8. KAMU BORÇ YÖNETİMİ
184
8.1. Olağan Borç Yönetimi
185
8.2. Olağanüstü Borç Yönetimi
185
9. KAMU BORÇLANMASINA İLİŞKİN BAZI TEMEL KAVRAMLAR
188
10. BORÇLANMAYA İLİŞKİN BAZI SORU VE CEVAPLAR
192
10.1. Hazine İhalesi Nedir?
192
10.2. İhalelere Kimler Katılır?
193
10.3. Hazine İhaleleri Ne Zaman Yapılır?
193
10.4. Satın Alınan Senetler Nerede Saklanır?
193
10.5. Devlet Tahvili ve Hazine Bonolarını Nasıl Alabilirim?
194
10.6. Birincil Piyasa ve İkincil Piyasa Ne Demektir?
194
10.7. Devlet İç Borçlanma Senedi Nedir?
195
10.8. Hazine neden DİBS İhraç Eder?
195
10.9. Hazine Tarafından Gerçekleştirilen Borçlanma İşlemlerinin Dayanağı Nedir?
195
10.10. ISIN Kod Nedir?
195
10.11. Kuponlu ya da Kuponsuz İhraç Ne Demektir?
196
10.12. STRIPS (Separate Trading of Registered Interest and Principal of Securities) Nedir?
196
10.13. DİBS İhalelerinde Ne tür Borçlanma Yöntemleri Kullanılır?
196
10.14. DİBS’lerde Zamanaşımı Var mı?
197
10.15. Kira Sertifikası Nedir?
197
10.16. Piyasa Yapıcılığı Sistemi Nedir?
198
10.17. Türkiye Brüt ve Net Dış Borç Stoku Neyi İfade Etmektedir?
198
11. TÜRKİYE’DE KAMU BORÇLARININ GÜNCEL DURUMU
199
1.1.1. Brüt Dış Borç Stoku
200
1.2. Bütçenin Tarihi Gelişimi
205
1.2.3. Amerika Birleşik Devletleri
206
1.2.4. Türkiye’de Bütçenin Gelişim Süreci
207
1.3. Bütçe Sistemleri
208
1.3.1. Klasik (Geleneksel) Bütçe Sistemi
208
1.3.2. Performans Bütçe Sistemi
209
1.3.3. Program Bütçe Sistemi
209
1.3.4. Program Bütçe–Performans Bütçe Ayrımı
210
1.3.5. Planlama–Programlama Bütçe Sistemi (PPBS)
211
1.3.6. Sıfır Esaslı Bütçe Sistemi
211
1.3.7. Analitik Bütçe
211
1.4. Devlet Bütçesinin Dayandığı Temel İlkeler
212
1.4.1. Genellik İlkesi
213
1.4.3. Anlaşılır Olma (Açıklık) İlkesi
214
1.4.4. Doğruluk İlkesi
214
1.4.5. Samimiyet İlkesi
214
1.4.6. Yıllık Olma İlkesi
214
1.4.7. Denk Olma (Tevzin) İlkesi
214
1.4.8. Aleniyet (Şeffaflık–Saydamlık) İlkesi
215
1.4.9. Ön İzin İlkesi
215
1.5. 5018 sayılı Kanun Uyarınca Kamu Maliyesinin Temel İlkeleri
216
1.6. 5018 sayılı Kanun Uyarınca Bütçe İlkeleri
217
1.7. Bütçenin Fonksiyonları
219
1.8. Bütçeye İlişkin Temel Kavramlar
220
2. TÜRK BÜTÇE SİSTEMİ
223
2.1. 5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununda Yer Alan Bütçeye İlişkin Kavramlar
223
2.2. Bütçe Türleri ve Kapsamı
225
2.3. Kamu Kaynağının Kullanılmasının Genel Esasları
235
2.3.1. Mali Saydamlık
235
2.3.2. Hesap Verme Sorumluluğu
236
2.4. Merkezi Yönetim Bütçesinin Hazırlanması
237
2.4.1. Orta Vadeli Program (OVP)
238
2.4.2. Bütçe Çağrısı ve Bütçe Hazırlama Rehberi
238
2.4.3. Gider Bütçesinin Hazırlanması
239
2.4.4. Plan Bütçe Komisyonunda Görüşülmesi
241
2.4.5. Genel Kurulda Görüşülmesi
242
2.6. Bütçeden Yapılan Ödeneğin Esasları
245
2.6.1. Ödeneklerin Kullanılması
245
2.6.1.1. Yüklenmeye Girişilmesi
247
2.6.1.2. Ödenekler Tahakkuku
248
2.6.1.3. Ödeneklerin Ödeme Emrine Bağlanması ve Ödenmesi
248
2.6.1.4. Ödenemeyen Giderler
249
2.6.1.6. Harcama Yetkisi
251
2.6.1.7. Muhasebe Yetkilisi
253
2.6.2. Ödenek Aktarmaları
254
2.7. Gelirlerin Toplanmasına İlişkin Esaslar
256
2.7.1. Gelirlerin Dayanakları
256
2.7.3. Bağış ve Yardımlar
258
2.8. Bütçe Kapatma Usulleri
259
2.8.1. Egzersiz (hesap dönemi) Yöntemi
260
2.8.2. Jestiyon (yönetim dönemi) Yöntemi
260
2.9.1. Bütçenin Yasama Denetimi
261
2.9.1.1. Faaliyet Raporları
261
2.9.1.2. Kesin Hesap Kanunu
262
2.9.1.3. Genel Uygunluk Bildirimi
264
2.9.2. Bütçenin İdari Denetimi
264
2.9.2.2. Ön Mali Kontrol
265
2.9.3. Bütçenin Yargısal Denetimi
269
2.10. Yaptırımlar ve Yetkili Merciler
270
2.10.1. Ödenek Üstü Harcama
270
2.10.3. Yetkisiz Tahsil ve Ödeme
271
2.10.4. Para Cezaları ve Yetkili Merciler
272
1. MALİYE POLİTİKASININ DOĞUŞU
273
2. İKTİSAT POLİTİKALARI
278
2.2. Gelirler Politikası
280
2.3. Maliye Politikası
280
3. MALİYE POLİTİKASININ AMAÇLARI VE ARAÇLARI
281
3.1. Ekonomik İstikrarı Sağlamak
281
3.2. Ekonomik Büyüme ve Kalkınmayı Sağlamak
282
3.3. Gelir Dağılımında Adaleti Sağlamak
283
4. İRADİ VE İRADİ OLMAYAN MALİYE POLİTİKALARI
286
5. EKONOMİK İSTİKRARI SAĞLAMADA MALİYE POLİTİKASI
290
5.1. Enflasyonla Mücadelede Maliye Politikası
290
5.2. Durgunlukla Mücadelede Maliye Politikası
291
5.3. Stagflasyonla Mücadelede Maliye Politikası
292
6. EKONOMİK BÜYÜMEYİ SAĞLAMADA MALİYE POLİTİKASI
293
7. GELİR DAĞILIMINDA ADALETİ SAĞLAMADA MALİYE POLİTİKASI
295