İŞYERİ VE TEHLİKE KAVRAMLARI 
 
B. 854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre İşyeri Kavramı 
 
29
2. Deniz İş Kanunu Kapsamına Giren Gemiler 
 
31
a. Gölde, Denizde veya Akarsularda Bulunma 
 
31
b. Türk Bayrağını Taşıma 
 
31
c. Yüz ve Üzeri Grostonilatolu Olma 
 
33
3. Deniz İş Hukukunda İşyerine Bağlı Yerler 
 
34
C. Basın İş Kanununa Göre İşyeri Kavramı 
 
35
D. İşyerinin Unsurları 
 
36
2. Maddi Olmayan Unsurlar 
 
36
3. İşyerine Bağlı Olan Yerler 
 
37
II. TEHLİKE KAVRAMI VE TÜRLERİ 
 
43
1. Fiziksel ve Ergonomik Tehlike 
 
44
2. Kimyasal ve Biyolojik Tehlike 
 
45
3. Kişisel ve Psiko–Sosyal Tehlike 
 
46
İŞYERİNDE TEHLİKE ORTAYA ÇIKMADAN ÖNCE 
 
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER 
 
I. İŞVEREN TARAFINDAN ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER 
 
49
A. İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu 
 
49
2. İşverenin İşçiyi Gözetme Borcunun Kapsamı ve Sınırları 
 
52
3. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamı Dışında Kalan Çalışanlar 
 
61
4. İşverenin İşçiyi Gözetme Borcunun Hukukî Niteliği 
 
65
a. Kusursuz Sorumluluk 
 
65
c. Türk Borçlar Kanununda Yer Alan Tehlike Sorumluluğu Görüşü 
 
68
B. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerini Alma Yükümlülüğünün Kapsamı 
 
72
1. İşyeri Açılırken İşveren Tarafından Yapılması Gerekenler 
 
72
3. Personele İlişkin Önlemler 
 
80
b. Çocuk ve Genç Çalışanlara İlişkin Önlemler 
 
81
c. Gebe ve Yeni Doğum Yapmış Çalışanlara İlişkin Önlemler 
 
82
4. İşin Düzenlenmesine İlişkin Önlemler 
 
82
C. İşverenin Çalışanları Bilgilendirme ve Çalışanlara Eğitim Verme Yükümlülüğü 
 
84
1. İşverenin Çalışanları Bilgilendirme Yükümlülüğü 
 
84
b. İşverenin Çalışanları Bilgilendirme Şekli 
 
85
c. Çalışanların Bilgilendirilmesine İlişkin Bazı Yönetmelik Hükümleri 
 
85
2. İşverenin Çalışanlara İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Verme Yükümlülüğü 
 
87
b. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Verme Yükümlülüğünün Yer ve Kişi İtibariyle Kapsamı 
 
89
c. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Verilme Zamanı, Kapsamı, Çeşitleri ve Özel Olarak Eğitilmesi Gereken Kişiler 
 
91
aa. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Verilme Zamanı 
 
91
bb. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Kapsamı 
 
92
cc. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Çeşitleri 
 
93
dd. Özel Olarak Eğitilmesi Gereken Kişiler 
 
94
d. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Verebilecek Olan Kişi ve Kuruluşlar 
 
96
D. İşverenin Risk Değerlendirmesi Yapma Yükümlülüğü 
 
96
2. Risk Değerlendirmesinin Amaçları 
 
99
3. Risk Değerlendirmesi Yapılması Gereken İşyerleri 
 
100
4. Risk Değerlendirmesinin Aşamaları 
 
101
a. Tehlikelerin Belirlenmesi 
 
101
b. Risk Belirlenmesi ve Analizi 
 
102
c. Risklerin Kontrol Altına Alınması 
 
102
d. Risklerin Değerlendirilmesi 
 
103
5. Risk Değerlendirmesi Yapacak Kişiler 
 
104
6. Birden Fazla İşverenin Bulunduğu İşyerlerinde Risk Değerlendirmesi 
 
105
7. Risk Değerlendirmesinin Yenilenmesi Gereken Durumlar 
 
107
E. İşyeri Hekimi Görevlendirme 
 
108
2. İşyeri Hekiminin Nitelikleri 
 
109
3. İşyeri Hekiminin Meslekî Bağımsızlığı 
 
110
4. İşyeri Hekiminin Görev ve Yetkileri 
 
115
a. İşyeri Hekiminin Görevleri 
 
115
bb. Risk Değerlendirmesi 
 
116
dd. Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt 
 
118
ee. İlgili Birimlerle İşbirliği 
 
119
b. İşyeri Hekiminin Yetkileri 
 
120
5. İşyeri Hekiminin Yükümlülükleri 
 
121
F. İş Güvenliği Uzmanı Görevlendirme 
 
122
a. 4857 Sayılı Kanunda Yer Alan Düzenleme 
 
122
b. 6331 Sayılı Kanunda Yer Alan Düzenleme 
 
123
2. İş Güvenliği Uzmanlarının Nitelikleri 
 
126
3. İş Güvenliği Uzmanının Görevlendirilmesi 
 
127
4. İş Güvenliği Uzmanının Meslekî Bağımsızlığı 
 
128
5. İş Güvenliği Uzmanının Görev ve Yetkileri 
 
131
a. İş Güvenliği Uzmanının Görevleri 
 
131
b. İş Güvenliği Uzmanının Yetkileri 
 
133
6. İş Güvenliği Uzmanının Yükümlülükleri 
 
133
G. Acil Durum Planları, İlk Yardım ve Yangınla Mücadele 
 
133
2. İşverenin Acil Durum Planı Hazırlama Yükümlülüğü 
 
135
4. İşyerlerinde Yangınla Mücadele 
 
137
II. ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
 
140
A. Çalışanların İşveren Tarafından Düzenlenen İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerine Katılma Yükümlülüğü 
 
141
B. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyma Yükümlülüğü 
 
142
İŞYERİNDE TEHLİKE ESNASINDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER VE İŞÇİLERİN HAKLARI 
 
I. ÇALIŞANLARIN İŞYERİNDEN TAHLİYESİ 
 
145
II. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI 
 
146
2. Hukukumuzda Düzenlemenin Gelişimi 
 
149
B. Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Hukukî Dayanağı 
 
151
3. Temel Bir Güvenlik Hakkı 
 
153
5. İşverenin Temerrüdü 
 
155
C. Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Şartları 
 
158
1. Çalışanların Yaşamını ve Sağlığını Tehdit Eden Ciddi ve Yakın Bir Tehlike 
 
158
2. Tehlikenin Objektif Olarak Belirlenmesi 
 
161
3. Gerekli İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerinin Alınmaması ve Tehlikenin Devam Etmesi 
 
164
4. Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Kullanıldıktan Sonra Bunun Derhal İşverene Bildirilmesi 
 
166
5. Hakkın Kullanımının Başkasının Yaşamı ve Vücut Bütünlüğünü Üzerinde Tehlike Yaratmaması 
 
166
D. Çalışmaktan Kaçınma Hakkına Sahip Olan Kişiler 
 
168
2. Alt İşveren İşçilerinin Durumu 
 
168
3. Geçici İşçilerin Durumu 
 
171
E. Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Süresi 
 
174
F. Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Hukukî Sonuçları 
 
175
1. Taraflar Arasındaki İş Sözleşmesinin Durumu 
 
175
2. Çalışanın Çalışmaktan Kaçındığı Sürede Ücret ve Diğer Hakları 
 
175
3. Çalışmaktan Kaçınılan Süre ve Niteliği 
 
176
4. Çalışmaktan Kaçınılan Sürede Çalışanın Sosyal Güvenlik Durumu 
 
177
III. ÇALIŞANLARIN İŞ SÖZLEŞMESİNİ DERHAL FESHİ HAKKI 
 
178
A. İş Kanununa Göre Çalışanların İş Sözleşmesini Derhal Fesih Hakkı 
 
178
B. Deniz İş Kanununa ve Basın İş Kanununa Göre Çalışanların İş Sözleşmesini Derhal Fesih Hakkı 
 
181
C. Devlet Memurlarının ve Diğer Kamu Görevlilerinin Durumu 
 
182
IV. İŞİN DURDURULMASI 
 
183
B. 6331 Sayılı Kanundan Önceki Dönem 
 
184
C. 6331 Sayılı Kanun Dönemi 
 
184
1. İşyerinde Tehlike Oluşturan Bir Durumun Meydana Gelmesi 
 
185
2. Belirli İşyerlerinde Risk Değerlendirilmesinin Yapılmamış Olması 
 
187
3. İş Müfettişleri Tarafından Karar Alınması ve Mülki İdare Amiri Tarafından Kararın Yerine Getirilmesi 
 
188
E. 2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre İşin Durdurulması 
 
190
F. İşin Durdurulması Kararının Kaldırılması 
 
192
G. İşyerinde İşin Durdurulmasının İş Sözleşmesine Etkisi 
 
193
EK 1: Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmeliğin 3 Numaralı Eki 
 
203
EK 2: Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmeliğin 2 Numaralı Eki 
 
205