II. Konunun Sınırlandırılması
22
III. Konunun Sunulması
24
İŞYERİNDE KULLANILMASI VE VERİ KORUMA
§ 1. GÖZETLEMEDEN DİJİTAL İZLEMEYE İŞÇİNİN İZLENMESİ
27
I. İş İlişkisinde Gözetleme, Gözetim ve İzleme Kavramları
27
4. Kavramların Kapsamları ve Dijital İzlemenin Tanımlanması
31
1. Gözetlemenin Tarihsel Gelişimi
34
2. İşyerlerinde Gözetlemenin Araçsallaşması: Bilimsel Yönetim İlkeleri ve Ford Sosyoloji Departmanı
36
3. Gözetlemeden Dijital İzlemeye İş İlişkisinde Denetimin Dönüşümü
38
a. İşverenin Denetim Aracı Olarak İzleme
38
b. Teknolojinin Veri İşleme Biçimini Değiştirmesi: Özel Hayatın Korunmasının Taleplere Konu Edilmesi
42
III. Yeni Çalışma Türlerinin Denetim Aracı Olarak Dijital İzleme
45
1. Gözetlemede Yeni Bir Eşik: Dijital İzleme
46
2. Yeni Çalışma Türlerinin Dijital İzlemeyi Tetiklemesi
48
§ 2. ÖZEL HAYAT VE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI
52
I. İş İlişkisinde Mahremiyet ve Özel Hayatın Gizliliğinin Korunması
52
2. Özel Hayatın Gizliliğinin Korunması
55
a. Özel Hayatın Gizliliğinin Hukuken Korunması ve Önemi
55
b. Özel Hayat Tanımı ve Kapsamı
60
3. Özel Hayat Kapsamında Bireyin Korunan Yaşam Alanları
65
a. Kamusal Alan – Özel Hayat Alanı Ayrımının Önemi
66
b. Yalnız Kalma Hakkı Tanımı ve Yeterliliği
67
aa. Kamuya Açık Ortak Hayat Alanı
69
II. Veri Kavramı ve Kişisel Verilerin Korunması Hakkının Doğuşu
71
1. Veri Kavramı ve Verinin Artan Önemi
72
2. Kişisel Verilerin Korunması Hakkının Doğuşu
74
III. Kişisel Verilerinin Korunması
78
1. Özel Hayat ve Kişisel Verilerin Korunması İlişkisi
78
2. Bir İnsan Hakkı Olarak İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması
82
3. İş Sözleşmesinin Ortaya Çıkardığı İlişkinin İşçinin Kişisel Verilerine Etkisi
86
§ 3. DİJİTAL İZLEME UYGULAMALARINDA TARAF MENFAATLERİ
89
I. Dijital İzleme: İşveren Menfaatleri Açısından
89
1. İş Görme Borcunun İfasını Denetlemek ve İşyeri Verimliliğini Artırma
89
a. İşçinin Denetlenmesi
89
b. Verimliliği Artırma
91
2. İşverenin İdareye Karşı Yükümlülükleri ve Yasal Zorunluluklar
93
3. Güvenlik ve İşyerinde Mülkiyeti Korumak
95
4. İşverenin Diğer Menfaatleri
96
II. Dijital İzlemede İşçinin Tehlikeye Atılan Menfaatleri Açısından
96
§ 4. ULUSLARARASI METİNLERDE DİJİTAL İZLEME VE SINIRLARI
101
I. Birleşmiş Milletler Düzenlemeleri
101
II. ILO’nun İşçilerin Verilerini Korumaya İlişkin Çalışmaları ve ILO Uygulama Kodu
103
III. OECD Rehberleri ve Kişisel Verilerin Korunması
106
IV. Avrupa Konseyi’nin Dijital İzlemeye Konu Kişi Haklarına İlişkin Hukuki Metinleri
109
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin İlgili Düzenlemeleri
109
2. Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin 108 Sayılı Sözleşme ve 181 sayılı Ek Protokol
112
V. Avrupa Birliği Düzenlemelerinde Dijital İzleme ve Verilerin Korunması
115
1. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı
115
2. 95/46/ Sayılı Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Direktif
117
3. 2002/58/ Sayılı E–Gizlilik Direktifi ve E–Gizlilik Tüzüğü Çalışmaları
119
4. 2016/679 Sayılı Genel Veri Koruma Tüzüğü
121
a. Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün Hazırlanma Sebepleri
121
b. Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün İş İlişkisine Etkisi
124
DİJİTAL İZLEMENİN HUKUKİ DAYANAKLARI VE SINIRLARI
§ 5. DİJİTAL İZLEMENİN HUKUKİ ÇERÇEVESİ
129
I. Dijital İzlemenin Anayasal ve Yasal Dayanakları
129
1. Dijital İzleme Uygulamalarının Anayasal Dayanakları
130
2. Dijital İzleme Uygulamalarının Yasal Dayanakları
132
a. Genel Olarak Dijital İzlemenin Yasal Çerçevesi
132
b. Karayolu Trafik Kanunu ve Yönetmeliği
134
c. İnternet Kanunu’nun Bir Gereği Olarak İnternet Trafiğinin İzlenmesi
136
II. Dijital İzleme Uygulamalarının Sözleşmesel Dayanakları
138
1. Yönetim Hakkının Bir Parçası Olarak Dijital İzleme
138
a. Yönetim Hakkının Kaynağı ve Sınırları
138
b. Yönetim Hakkı Kapsamında Dijital İzleme ve Denetim
141
2. Gözetme Borcunun Bir Gereği Olarak Dijital İzleme
144
a. Genel Olarak İşverenin Gözetme Borcu
145
b. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri
147
c. İşyerinde Tacizin ve Siber Zorbalıkların Önlenmesi
151
d. Kamu Sağlığının Korunması: Covid–19 Pandemisinin Ortaya Çıkardığı Uygulamalar ve Dijital İzleme
154
3. Personel Yönetmeliğinde Yer Alan Kişisel Veri Düzenlemeleri
159
III. Ara Değerlendirme: İş İlişkisinde Dijital İzlemenin Dayanaklarının Değerlendirilmesi
161
§ 6. DİJİTAL İZLEMENİN HUKUKA UYGUNLUK ÖLÇÜTLERİ
164
I. İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması: Borçlar Kanunu m.419 – Kişisel Veri Koruma Hukuku İlişkisi
165
II. Kişisel Veri Koruma Hukuku Kapsamında Dijital İzlemenin Sınırları
171
1. Kişisel Veri ve Kişisel Verinin İşlenmesi Kavramı
171
2. Özel Nitelikli Kişisel Veriler
174
3. Dijital İzlemede Dikkate Alınacak Kişisel Veri Koruma Hukukunun Genel İlkeleri
175
a. Veri İşlemenin Hukuka ve Dürüstlük Kuralına Uygun Olması
176
b. İşlenen Kişisel Verilerin Doğru ve Güncel İşlenmesi
179
c. İzlemenin Belirli, Açık ve Meşru Amaç Kapsamında Gerçekleştirilmesi
180
d. Dijital İzlemenin Amaçla Bağlantılı, Sınırlı ve Ölçülü Olması
182
e. İşlenen İşçi Verilerinin Belirli Bir Süre Kadar Muhafaza Edilmesi
183
4. Dijital İzlemede Kişisel Verilerin İşlenme Şartları
184
a. Açık Rıza Beyanı Kapsamında Dijital İzleme Gerçekleştirilmesi
185
aa. Açık Rızanın Unsurları
185
bb. Açık Rıza ile Diğer Veri İşleme Şartları Arasındaki İlişki
187
cc. İş İlişkisinde Açık Rızanın Geçerlilik Koşulları
189
b. Kanunlarda Açıkça Öngörülmesi
192
c. Bir Sözleşmenin Kurulması veya İfası için Zorunlu Olması
192
d. Fiili İmkansızlık Sebebiyle Veri İşlemenin Zorunlu Olması
194
e. Veri Sorumlusunun Hukuki Yükümlülüğünü Yerine Getirmesi
194
f. İlgili Kişinin Kendisi Tarafından Alenileştirilmiş Olması
195
g. Bir Hakkın Tesisi, Kullanılması veya Korunması için Zorunlu Olması
196
h. Veri Sorumlusu İşverenin Meşru Menfaati için Zorunlu Olması
196
i. Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenme Şartları
198
5. Medeni Kanun’daki Hukuka Uygunluk Sebepleri ile Kişisel Veri İşleme Şartları İlişkisi
200
6. Dijital İzleme Uygulamalarında Veri Sorumlusu İşverenin Aydınlatma ve Veri Koruma Yükümlülükleri
204
a. Aydınlatma Yükümlülüğü
204
b. Teknik ve İdari Tedbirleri Alma Yükümlülüğü
209
c. Denetlenebilir ve Şeffaf Bir Veri İşleme Süreci Oluşturma Yükümlülüğü
212
d. Veri Sorumluları Siciline Kayıt Yükümlülüğü
213
7. Dijital İzlemede İşlenen İşçi Verilerinin Aktarılması
214
a. İşlenen Kişisel Verilerin Yurt İçinde Aktarılması
214
b. İşlenen Kişisel Verilerinin Yurt Dışına Aktarılması
216
III. Dijital İzlemeyi Sınırlandıran Genel Hukuk İlkeleri
221
1. Dijital İzlemenin Eşit Davranma Borcuna Uygun Uygulanması
222
2. Dijital İzlemenin Dürüstlük İlkesine Uygun Olması
226
3. Dijital İzlemede Ölçülülük Denetimi
229
a. Dijital İzlemenin Ölçülü Olması
230
b. Dijital İzlemede Ölçülülük İlkesi Kapsamında Gerçekleştirilen Denetimler
233
c. Uygulamada Ölçülülük Denetimi
235
4. İşçi Adaylarının Dijital İzleme Uygulamalarıyla İzlenmesi: Culpa in Contrahendo Sorumluluğu
237
§ 7. DİJİTAL İZLEME YÖNTEMLERİNİN HUKUKEN DEĞERLENDİRİLMESİ
242
I. İşçilerin İşyerine Giriş Sistemleri Vasıtasıyla İzlenmesi
242
1. İşyeri Girişlerini İzleyen Dijital İzleme Uygulamaları
242
a. Kimlik Bazlı Giriş Kartları
243
b. Biyometrik Veri Esaslı Giriş Sistemleri
243
2. Kişisel Veri Koruma Hukukunda Doğan İşveren Yükümlülükleri
245
II. İşyerinde Kamera İzlemesi
246
2. Kamera İzlemesinin Sınırları
247
a. Bilgilendirmenin Bulunduğu Kameralarla İzleme
248
b. Suçun Önlenmesi Amacıyla Gizli Kamera Gözetlemesi
250
aa. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İşverenin Gizli Kamera Gözetlemesi
251
bb. Gizli Gözetlemenin Hukuki Değerlendirmesi
256
3. İşçilerin Duygu Durumunu, Vücut Isılarını, Seslerini İzleyen ve Analiz Eden Optik Sistemler
259
III. İş İlişkisinde Kullanılan Verimlilik ve İş Sağlığı Takip Uygulamaları
260
1. İşyerinde Verimlilik İzleme Uygulamalarının Kullanılması
261
a. İşçileri İzleyen Konum ve Hareket Bazlı Sistemler
261
b. Giyilebilir Teknolojilerle İşçilerin İzlenmesi
262
2. İşyeri Dışında Konum Bazlı Dijital Sistemlerle İzleme
265
3. İşçinin Konum Belirleme Sistemleri ve Giyilebilir Teknolojilerle İzlenmesinin Sınırları
270
IV. İşçinin Elektronik İletişiminin İzlenmesi
272
1. Elektronik İletişimin İzlenmesinde İşverenin Menfaatleri
273
2. İşverenin Elektronik İletişime İlişkin Talimatları ve Yükümlülükleri
275
3. Elektronik İletişim Araçlarının İzlenmesine İlişkin AİHM ve AYM Yaklaşımı
279
DİJİTAL İZLEMENİN HUKUKİ SONUÇLARI
§ 8. DİJİTAL İZLEMENİN İŞ İLİŞKİSİNDEKİ SONUÇLARI
287
I. Hukuka Uygun Dijital İzlemenin Sonuçları
287
1. Hukuka Uygun Dijital İzlemeye İşçinin Uyma Yükümlülüğü
287
2. Dijital İzlemede Elde Edilen Veri – Fesih İlişkisi
289
a. Geçerli Nedenle Fesih
289
b. Haklı Nedenle Fesih
293
aa. Hukuka Uygun Biçimde Elde Edilme
294
bb. Dijital İzlemede İşverenin Şeref ve Namusuna Dokunacak Sözler ve Davranışların Tespiti
295
cc. İşçinin İşverenin Diğer İşçisine Cinsel Tacizde Bulunması
296
dd. Dijital İzlemede İşçinin Sataşması ve İşyerinde Alkol, Uyuşturucu Kullanması Verisinin İşlenmesi
298
ee. Dijital İzlemede İşçinin Doğruluk ve Bağlılığa Uymayan Davranışlarının Tespit Edilmesi
298
ff. İşçinin Yapmakla Ödevli Olduğu İşleri Hatırlatılmasına Rağmen Yapmadığı Verisine Ulaşılması
300
gg. Dijital İzlemede İSG Önlemlerine Uygun Davranılmadığının Tespit Edilmesi
301
II. Hukuka Aykırı Dijital İzlemenin Sonuçları
302
1. İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi
303
2. İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı
305
3. İşçinin Kişilik Haklarını Koruyan Davaları Açması
307
a. Kişilik Haklarına Saldırının Önlenmesi Davası
308
b. Saldırının Durdurulması Davası
309
c. Saldırının Hukuka Aykırılığının Tespiti Davası
310
d. Kararın Üçüncü Kişilere Bildirimi ve İlanı
310
III. Hukuka Aykırı Dijital İzleme: Kamusal Yaptırımlar
311
1. Hukuka Aykırı Dijital İzleme: İşverene Uygulanacak Ceza Yaptırımları
311
2. İşçinin Verilerini Hukuka Aykırı İşleyen İşverene Uygulanacak İdari Yaptırımlar
315
§ 9. DİJİTAL İZLEMENİN OLUMSUZ ETKİSİNİ SINIRLAMAYA YÖNELİK ÖNERİLER
316
I. Açık Rıza ve Aydınlatma Yükümlülüğünün Veri Korumada Yetersizliği
317
1. Açık Rıza ve Aydınlatma Yükümlülüğünün Sorunlu Yönleri
317
2. Aydınlatma Yükümlülüğü ve Açık Rızadan Önce Yeni Denetimlerin Geliştirilmesi İhtiyacı
321
II. Verilerin Doğrudan İşçiden Elde Edileceği Yöntemlerin Önceliklendirilmesi
323
III. İşçinin Bilişim Sistem ve Uygulamalarıyla Bağlantıyı Kesme Hakkının Yasal Çerçeveye Kavuşturulması İhtiyacı
327
IV. Dijital İzleme Uygulamalarında Veri Koruma Etki Değerlendirmesinin Zorunlu Olması Gerekliliği
330
V. İş İlişkisinde Otomatik Profil Oluşturan Yapay Zeka Destekli Dijital İzleme Uygulamalarının Sınırlandırılması
334