İklim Değişikliği ile Mücadelede İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunun Araçları, İşin ve İşçinin Korunması

Adil geçiş (just transition) ve sürdürülebilirlik, iş ilişkilerinin geleceği bakımından önemli kavramlardır. Karbon nötr ekonomiye geçiş, iş kayıplarını beraberinde getirebilir, ancak sosyal güvenlik hukuku bağlamında hayata geçirilecek adil geçiş politikaları ile işçilerin yeniden eğitimi, yeni iş fırsatlarının yaratılması ve karbon nötr ekonomiye geçişin maliyetinin işçilere yüklenmemesi mümkündür. Sürdürülebilirlik, ekonomik, sosyal ve çevresel olmak üzere birbirine bağımlı üç temel boyuttan oluşur. İş ilişkilerinin sürdürülebilirliği ve sürdürülebilir işyerleri için bu üç boyutun dengelenmesi gerekmektedir. Çevresel sürdürülebilirlik, karbon emisyonlarının azaltılması ve çevre dostu uygulamaların işyerlerinde benimsenmesi ile sağlanabilir. Sosyal sürdürülebilirlik ise insan onuruna yakışır işin mevcut olduğu ve iş ve sosyal güvenlik hukuku kurallarının etkin şekilde uygulandığı işyerlerinde hayata geçirilebilir. İş hukuku, doğasındaki ekonomik ve sosyal boyut sayesinde, sürdürülebilir işyerleri ve nihayetinde sürdürülebilir toplumlara ulaşmada önemli olanaklara sahiptir.

Bu olanakların etkin şekilde kullanılması, iş hukukunun ekonomik ve sosyal olan orasındaki denge işlevi kurma amacına çevresel olanın da eklenmesiyle mümkündür. Buradan hareketle iş hukuku (ve sosyal güvenlik hukuku) araçlarının çalışma sürelerinin azaltılması, iklim dostu uzaktan çalışmanın yaygınlaştırılması, çevre mevzuatına aykırılıkları ve yeşil aklamayı ihbar/ifşa eden işçiye koruma sağlanması, sendikal faaliyetin gündemine iklim değişikliğiyle mücadelenin alınması, toplu iş sözleşmelerinde yeşil hükümlere yer verilmesi ve çevresel bonus-malus sosyal sigorta prim teşvikleri yoluyla iklim değişikliğiyle mücadelede etkin araçlar olarak kullanılması mümkündür.