Eczacılıkta İlaç ve Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü Dr. Oğuzhan Ertekin  - Kitap

Eczacılıkta İlaç ve Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü

1. Baskı, 
Kasım 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
580
Barkod:
9786253775773
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
1.000,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Sağlıklı bir yaşam sürme, her insanın isteğidir. Buna karşılık insanın yaşamı süresince çeşitli hastalıklarla karşılaşması muhtemeldir. Söz konusu hastalıklar insanların sağlıklı ve kaliteli yaşama arzularının önündeki en büyük engeldir. Bu nedenle tarih boyunca insanlar hasta olmamak veya iyileşmek için çeşitli yöntemler aramışlardır. İnsanların bu konudaki en önemli yardımcıları ise hiç şüphesiz ilaçlar olmuştur. İlaç üretim yöntemleri ile ilaç çeşitleri zamanla bir gelişim gösterse de insanların bu ürünlere olan ihtiyacı hiç değişmemiştir. Buna karşılık ilaçlar bünyesinde belirli bir tehlikeyi de barındırmaktadır. Nitekim her ilaç az veya çok yan etkilere sahip olabilmekte; yanlış ilaç kullanıldığında ise insan sağlığı bakımından olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilmektedir.
Bununla birlikte doğru ilaç kullanılmış olsa bile ilacın yanlış zamanda, yanlış şekilde kullanılması; gereken koşullarda muhafaza edilmemesi gibi sebepler zararlı etkilere neden olabilmektedir. Dolayısıyla hastalıkları tedavi edecek ilaçlara erişilebilmesi kadar bu ilaçlara doğru bilgi ile erişimin sağlanması da hayati önemdedir. İlaçlar hakkında yeterli ve doğru bilgi ise ancak bu hususta uzman niteliği taşıyan eczacılar tarafından sağlanabilir. İlaçlara aydınlatılmış olarak ulaşmanın ve ilaçları bu şekilde kullanmanın taşıdığı önem sebebiyle eczacının aydınlatma yükümlülüğü konusunun açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Bunun için ilaçlar hakkında yeterli bilgiye sahip olunması da zorunludur. Dolayısıyla çalışma, eczacılıkta ilaç ve eczacının aydınlatma yükümlülüğüne ilişkindir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
İlaç ve Eczacılık Hukukuna Genel Bir Bakış, Temel Kavram ve Konular
.
Aydınlatma Yükümlülüğünün Türleri ve Dayanakları
.
Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünü İhlal Etmesinin Hüküm ve Sonuçları
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
5
ÖZET 
7
İÇİNDEKİLER 
9
KISALTMALAR 
19
GİRİŞ 
21
BİRİNCİ BÖLÜM
İLAÇ VE ECZACILIK HUKUKUNA GENEL BİR BAKIŞ, TEMEL KAVRAM ve KONULAR
I. İLAÇ VE ECZACILIK TARİHİ 
25
II. TÜRK TARİHİNDE ECZACILIK 
27
III. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE İLAÇ ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE İLAÇ SEKTÖRÜ 
32
IV. İLAÇ KAVRAMI 
36
A. Mevzuata Göre İlaç Kavramı 
37
B. Doktrine Göre İlaç Kavramı 
38
C. Diğer Hukuk Sistemlerine Göre İlaç Kavramı 
40
1. DSÖ, AB Hukuku ve EMA’ya Göre İlaç Kavramı 
40
2. Alman Hukuku’na Göre İlaç Kavramı 
42
3. İsviçre Hukuku’na Göre İlaç Kavramı 
43
4. ABD Hukuku’na Göre İlaç Kavramı 
43
D. Değerlendirme 
44
V. İLAÇ HUKUKU 
44
A. İlaç Hukukunun Doğuşu 
44
B. İlaç Hukuku Mevzuatı 
47
1. Karşılaştırmalı Hukukta İlaç Hukuku Mevzuatı 
47
2. Türkiye’de İlaç Hukuku Mevzuatı 
50
C. İlaç Hukukunun Kapsamı 
54
VI. İLAÇLARIN OLUMSUZ ETKİLERİ VE FARMAKOVİJİLANS 
56
VII. İLAÇ ÇEŞİTLERİ, İLAÇLARIN KAPSAMI VE İLAÇ DIŞI ÜRÜNLER 
61
A. İlaç Çeşitleri 
61
1. Orijinal İlaç 
62
2. Jenerik İlaç 
63
a. Tanım 
63
b. Jenerik İlacın Şartları 
65
c. Jenerik İlacın Avantajları 
67
d. Eczacının Jenerik İlaç Verme Yetkisi 
69
3. Reçeteli ve Reçetesiz İlaç 
73
a. Reçete Kavramı 
73
aa) Elektronik Reçete 
74
1/a) Elektronik Reçete Sisteminin Olumlu Yönleri 
76
1/aa) Yazıcı ve Kâğıt Masraflarının Ortadan
Kalkması 
76
1/bb) Sahte Reçete Düzenlenmesi ve
Reçetede Tahrifat Yapılması İhtimalinin
Azalması 
76
1/cc) Entegrasyon ve Takip Kolaylığı
Sağlaması 
77
1/dd) Bürokratik İşlemlerin Azalması ile Hekim
ve Eczacının İş Yükünün Hafiflemesi 
77
1/ee) İnsan Kaynaklı İlaç Hatalarının Azalması 
78
1/b) Elektronik Reçete Sisteminin Olumsuz Yönleri 
80
1/aa) Yanlış İlaç Yazılma Riski Bulunması 
80
1/bb) Piyasada Bulunmayan İlaçların
Yazılabilmesi 
81
1/cc) Hastanın Yazılan İlaçları Görememesi ve
Reçete Numarasının Kaybedilme Riski
Bulunması 
81
1/dd) Verilerin Yanlış Kaydedilebilmesi 
81
1/ee) Sistemin Kendisinden Kaynaklanan
Sorunlar 
81
bb) Eczanelerden Temin Edilebilecek Reçeteler 
82
b. Reçeteli İlaç 
84
c. Reçetesiz İlaç 
86
4. Hazır (Müstahzar) İlaç 
88
5. Majistral İlaç 
89
6. Ofisinal İlaç 
91
7. Taklit İlaç ve Sahte İlaç 
91
a. Taklit (Kopya) İlaç 
91
b. Sahte İlaç 
92
c. Taklit ve Sahte İlaçlarla Mücadele İçin Alınan Tedbirler 
93
8. Yetim (Nadir) İlaç 
97
9. Endikasyon (Ruhsat) Dışı Kullanılan İlaç 
107
B. İlaçların Kapsamı 
116
1. Aşılar 
117
2. Doğum Kontrol Hapları 
118
3. Kan Ürünleri 
118
4. Özel Tıbbi Amaçlı Diyet Gıdalar 
119
C. İlaç Dışı Ürünler 
120
1. Kozmetik Ürünler 
121
a. Kozmetik Ürünlerin Tarihçesi 
121
b. Hukuki Düzenlemelerde Kozmetik Ürünler 
124
c. Kozmetik Ürün Örnekleri 
125
d. Kozmetik Ürünlerin Çeşitleri 
125
e. Kozmetik Ürün–İlaç Farkı 
126
2. Kozmosötik Ürünler 
128
3. Bitkisel Ürünler 
130
a. Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürünler 
132
b. Gıda Maddeleri ve Gıda Takviyeleri 
134
4. Tıbbi Cihazlar 
140
VIII. ECZACI VE ECZACI YARDIMCILARI 
143
A. Eczacı Kavramı 
143
B. Eczacı Yardımcıları 
145
1. İkinci Eczacı ve Yardımcı Eczacı 
145
2. Eczacı Teknikeri/Kalfası 
146
IX. ECZACILIK FAALİYETİ 
149
X. EZCACININ MESLEKİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
151
XI. ECZANE KAVRAMI 
153
A. Serbest Eczane 
153
B. Hastane Eczanesi 
157
1. Kamu Hastanesi Eczanesi 
157
2. Özel Hastane Eczanesi 
158
C. Eczanede Satılan Ürünler 
158
İKİNCİ BÖLÜM
AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN TÜRLERİ VE DAYANAKLARI
I. SAĞLIK HUKUKU BAKIMINDAN AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ KAVRAMI 
163
II. AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İLAÇ ÜRETİCİSİ BAKIMINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ 
165
A. İlaç Üreticisinin Aydınlatma Yükümlülüğünün Gerekliliği 
165
B. İlaç Üreticisinin Aydınlatma Yükümlülüğünün Yöntemi ve Kapsamı 
166
C. İlaç Üreticisinin Aydınlatma Yükümlülüğünün Hukuki Temelleri 
169
D. Uyarma Hatası 
171
E. Uyarma Hatası Sebebiyle İlaç Üreticisinin Sorumluluğu 
173
III. AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN HEKİM BAKIMINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ 
177
A. Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünün Tarihçesi 
179
B. Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünün Hukuki Temelleri 
183
C. Aydınlatılmış Rıza Kavramı 
188
D. Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı 
198
E. Hekimin Teşhisi Gizleme Hakkı 
204
F. Bilgilendirilmeme (Aydınlanmadan Vazgeçme) Hakkı 
205
G. Başkasının Bilgilendirilmesini İsteme Hakkı 
208
H. Aydınlatma Türleri 
208
1. Güvenlik (Tedavi/Koruma) Aydınlatması 
209
2. Otonomi (Karar/Müdahale) Aydınlatması 
212
I. Aydınlatmanın Şekli ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 
215
İ. Aydınlatmanın Zamanı 
219
J. Aydınlatmanın Tarafları 
222
1. Aydınlatma Yükümlüsü 
222
2. Aydınlatmanın Muhatabı 
226
K. Aydınlatmanın İspatı 
230
IV. AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN ECZACI BAKIMINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ 
242
A. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünün Hukuki Temelleri 
246
1. Dürüstlük Kuralı 
246
2. Mevzuat 
247
a. İlaç Hukuku Mevzuatı 
248
b. Tüketici Hukuku Mevzuatı 
252
3. Sözleşme 
252
B. Karşılaştırmalı Hukukta Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü 
259
1. Alman Hukuku’nda Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü 
259
2. ABD Hukuku’nda Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü 
264
C. Bilgilendirilmiş (Öğrenilmiş) Aracı Doktrini 
267
1. Bilgilendirilmiş Aracı Olarak Hekim 
267
2. Bilgilendirilmiş Aracı Doktrini Kapsamında Eczacının Aydınlatma
Yükümlülüğü 
271
a. ABD Mahkemelerinin Geleneksel Yaklaşımı 
271
b. Modern Dava Eğilimi 
278
3. Bilgilendirilmiş Aracı Doktrininin Türk Hukuku Bakımından
Değerlendirilmesi 
287
D. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünün İlaç Üreticisi ile Hekimin
Aydınlatma Yükümlülüğünden Farkları 
288
1. Eczacı ile İlaç Üreticisinin Aydınlatma Yükümlülüğü Arasındaki
Farklar 
288
2. Eczacı ile Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğü Arasındaki Farklar 
290
E. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünün Önemi 
293
1. İlaçların Nitelikleri Bakımından Önemi 
293
2. Kişilik Hakları Bakımından Önemi 
297
3. Akılcı (Rasyonel) İlaç Kullanımının Sağlanması Bakımından Önemi 
303
4. Hastanın Tedaviye Uyum Sağlaması Bakımından Önemi 
311
5. Klinik Eczacılık Anlayışı Bakımından Önemi 
313
6. Farmakovijilans Çalışmaları Bakımından Önemi 
316
F. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı 
318
1. İlaç Üretiminde Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü 
319
2. Reçetesiz İlaçlarda Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü 
321
a. Doktrindeki Görüşler 
321
b. Değerlendirme 
324
3. Reçeteli İlaçlarda Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü 
327
a. Doktrindeki Görüşler 
327
b. Değerlendirme 
330
4. İlaç Dışı Ürünlerde Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü 
337
G. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünün Konusu 
338
1. İlaçların Endikasyonu Hakkında Eczacının Aydınlatma
Yükümlülüğü 
339
2. İlaçların Endikasyon Dışı Kullanımı Hakkında Eczacının Aydınlatma
Yükümlülüğü 
342
3. İlaçların Kontrendikasyonu Hakkında Eczacının Aydınlatma
Yükümlülüğü 
344
4. İlaç ve Gıda Etkileşimleri Hakkında Eczacının Aydınlatma
Yükümlülüğü 
347
5. İlaçların Kullanılma Şekli ve Süresi ile Saklama Koşulları Hakkında
Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü 
352
6. İlaçların Muhtemel Yan Etkileri Hakkında Eczacının Aydınlatma
Yükümlülüğü 
355
7. Jenerik İlaçlar Hakkında Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü 
362
H. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünün Tarafları 
365
1. Aydınlatma Yükümlüsü 
365
2. Aydınlatmanın Muhatabı 
367
I. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünün Şekli 
369
İ. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünün İspatı 
373
J. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünü Yerine Getirirken Dikkat Etmesi
Gereken Hususlar 
380
1. Açık ve Anlaşılır Bilgilendirme Yapılması 
380
2. Verilen Bilginin Anlaşıldığından Emin Olunması 
381
3. Hasta Mahremiyetinin Gözetilmesi ve Uygun Ortamın Sağlanması 
383
4. Reçeteli İlaçlarda Reçetenin Kontrol Edilmesi 
386
5. Reçetesiz İlaçlarda Uygun İlacın Seçilmesi 
390
6. Aydınlatmada Somut Durumun Özelliklerinin Dikkate Alınması 
391
7. Küçüklerin Aydınlatılması 
394
8. Yabancılar ile Engellilerin Aydınlatılması 
397
K. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünü Yerine Getirirken Karşılaştığı
Sorunlar ve Çözüm Önerileri 
398
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ECZACININ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ İHLAL ETMESİNİN HÜKÜM VE
SONUÇLARI
I. ECZACILIK HUKUKUNDA SORUMLULUK 
405
A. Hukuki Sorumluluk Kavramı 
405
B. Eczacının Hukuki Sorumluluğu 
406
II. ECZACI İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİ 
408
A. Eczacı ile Hasta Arasındaki Muhtemel Sözleşme Türleri 
409
1. Satış Sözleşmesi 
409
2. Karma Nitelikli İsimsiz Sözleşme 
411
3. Eser Sözleşmesi 
412
4. Vekalet Sözleşmesi 
413
B. 6502 Sayılı TKHK’ye Göre Eczacı–Hasta Arasındaki Hukuki İlişki 
415
1. Türk Hukuku’nda Tüketici Mevzuatı 
415
2. Eczaneden İlaç ya da İlaç Dışı Ürün Alan Kişi ile Eczacı Arasındaki
Sözleşmenin Tüketici Sözleşmesi Niteliği 
417
3. Tüketici Sözleşmesinin Tarafları 
418
a. Eczaneden İlaç ya da İlaç Dışı Ürün Edinen Tüketici 
418
b. Satıcı ve Tacir Niteliğindeki Eczacı 
420
III. ECZACININ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ İHLAL ETMESİNİN
SÖZLEŞMEYE AYKIRILIK NİTELİĞİ TAŞIMASI 
423
A. Eczacının Sözleşme Yapma Yükümlülüğü 
425
B. Eczacının Sözleşmeden Doğan Sorumluluğunun Şartları 
428
1. Sözleşmeye Aykırı Davranış 
429
2. Zarar 
430
3. Uygun İlliyet Bağı 
431
4. Kusur 
434
C. Eczacının, Yardımcı Kişinin Aydınlatma Yükümlülüğünü İhlal
Etmesinden Doğan Sorumluluğu 
438
1. Eczacının Yardımcı Kişinin Fiilinden Doğan Sorumluluğunun
Şartları 
442
a. Borcun İfasının Yardımcı Kişiye Bırakılmış Olması 
442
b. Yardımcı Kişinin Borca Aykırı Davranarak Alacaklının Zarar
Görmesine Sebep Olması 
444
c. Yardımcı Kişi Çalıştıran Eczacının Kusurlu Olmasının Şart
Olmaması 
445
d. Kurtuluş Kanıtı Getirme İmkânı Olmaması 
446
e. Sorumsuzluk Anlaşmasının Eczacının Sorumluluğunu
Kaldırmaması 
447
2. TBK’nin 116. Maddesinin Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü
Bakımından Değerlendirilmesi 
449
D. Zamanaşımı 
452
E. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünü İhlal Etmesinin Ayıplı İfa Niteliği
Taşıması 
453
1. Ayıptan Doğan Sorumluluğun Kanuni Temelleri 
453
2. Ayıptan Doğan Sorumluluğun Hukuki Niteliği 
455
3. Ayıp Kavramı 
459
4. Eczacının Ayıplı İfadan Doğan Hukuki Sorumluluğu 
462
a. Ayıp Niteliği Taşıyan Bir Eksikliğin Bulunması 
464
b. Satılanın Teslim Edilmiş Olması 
468
c. Ayıbın En Geç Hasarın Geçişi Anında Mevcut Olması 
470
d. Ayıbın Önemli Olması 
473
e. Gözden Geçirme ve Ayıbı Bildirme Yükümlülüğünün Yerine
Getirilmesi 
476
aa) TBK’ye Göre Gözden Geçirme ve Ayıbı Bildirme
Yükümlülüğü 
476
bb) 6502 Sayılı TKHK’ye Göre Gözden Geçirme ve Ayıbı
Bildirme Yükümlülüğü 
480
f. Ayıbın Gizli Olmasının Gerekmesi 
483
g. Sorumsuzluk Anlaşmasının Geçerli Olmaması 
487
5. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünün Ayıplı İfa Kapsamında
Değerlendirilmesi 
489
6. Eczacının Ayıplı İfası Halinde Tüketicinin Seçimlik Hakları 
494
a. Sözleşmeden Dönme 
498
b. Ayıpsız Misli ile Değiştirilmesini İsteme 
499
c. Tazminat İsteme 
504
aa) Sözleşmeden Dönmeye Ek Olarak Tazminat İstemi 
505
bb) Dönme Dışındaki Seçimlik Haklardan Biriyle Birlikte
Tazminat İstemi 
507
cc) Seçimlik Haklar Kullanılmadan Müstakil Olarak
Tazminat İstemi 
508
7. İspat Yükü 
509
8. Zamanaşımı 
511
IV. ECZACININ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ İHLAL ETMESİNİN HAKSIZ
FİİL NİTELİĞİ TAŞIMASI 
513
A. Eczacının Kendi Kusurlu Davranışından Doğan Sorumluluğu 
514
1. Hukuka Aykırı Davranış 
515
a. Eczacının Davranışının Hukuka Aykırı Olması 
515
b. Hukuka Uygunluk Sebepleri ve Bu Sebeplerin Eczacının
Aydınlatma Yükümlülüğü Kapsamında Değerlendirilmesi 
519
2. Zarar 
525
3. Uygun İlliyet Bağı 
527
4. Kusur 
529
B. Eczacının Adam Çalıştıran Olarak Sorumluluğu 
533
1. Eczacının TBK’nin 66. Maddesine Göre Sorumluluğunun Şartları 
537
a. Eczacı ile Eczacı Yardımcısı Arasında Çalıştırma İlişkisinin
Olması 
537
b. Eczacı Yardımcısının 3. Kişilere Zarar Vermesi 
539
c. Zararın İşin Görülmesi Sırasında Verilmiş Olması 
541
d. Eczacının Kurtuluş Kanıtı Getirememiş Olması 
543
e. Uygun İlliyet Bağının Bulunması 
546
2. Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğünün TBK’nin 66. Maddesi
Kapsamında Değerlendirilmesi 
547
C. Zamanaşımı ve İspat Yükü 
548
SONUÇ 
551
KAYNAKLAR 
557