Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Dr. Akif Yıldırım  - Kitap

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

1. Baskı, 
Mayıs 2018
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
544
Barkod:
9789750248443
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
655,00
İndirimli (%72):
183,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezalara son çare başvurulması eğilimi, özellikle cezaevlerinin de dolmasıyla son yıllarda kendini göstermiştir. Bu kapsamda modern ceza adalet sistemlerinde kamu davasının, duruşmanın ve hükmün ertelenmesi kurumlarına yer verilmiştir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, iyi bir ceza politikasının gerçekleşmesine hizmet ettiği gibi cezaların bireyselleştirilmesi aracı olarak da işlev görmektedir. Diğer yandan kısa süreli hapis cezalarının sakıncalarını da ortadan kaldırmaktadır.
Başlangıçta sadece suça sürüklenen çocuklar bakımından düzenlenen kurum, sonrasında kapsamı genişletilerek biraz da Yargıtay'ın iş yükünün azaltılması amacıyla yetişkinler yönünden de düzenlenmiştir. Bu düzenlemeyle ilk defa kasıtlı suç işleyen ve cezası belli sınırın altında olan kişilere, mahkûmiyetlerinin hukuki sonuç doğurmasının askıya alınması bakımından bir şans tanınmıştır.
Böylelikle ceza muhakemesi hukukunun önemli konuları arasına giren hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu ile ilgili olarak zengin bir literatür oluşmuştur. Ancak buna karşın insan hakları boyutlarıyla kurum ele alınmamıştır. Bu çalışmada, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumuna ilişkin sorunlara çözümler önerilirken, Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararlarından yararlanılmış ve meseleler anayasal haklar çerçevesinde incelenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Ceza Muhakemesinde Hüküm
.
Erteleme Çeşitleri ve Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi (Geri Bırakılması)
.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Konusu ve Şartları
.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı, Sonuçları, Denetimi ve Etkileri
Kitabın İçindekileri
Sunuş 
7
Önsöz 
9
Kısaltmalar 
21
Birinci Bölüm
CEZA MUHAKEMESİNDE HÜKÜM
I. HÜKÜM HAKKINDA TEMEL BİLGİLER VE KAVRAMLAR 
23
A. Konu Hakkında Temel Bilgiler 
23
B. Hüküm–Karar Kavramları 
25
C. Ara Karar – Son (Nihai) Karar 
28
D. Hüküm– Kesin Hüküm–Hüküm Fıkrası 
29
E. Hükmün Konusu 
30
II. HÜKMÜN UNSURLARI 
32
A. Genel Açıklamalar 
32
B. Sorun (Mesele) 
32
C. Gerekçe 
34
D. Sonuç 
39
III. HÜKÜM ÇEŞİTLERİ 
39
A. Genel Açıklamalar 
39
B. Beraat Kararı 
41
1. Genel Olarak 
41
2. Yüklenen Fiilin Kanunda Suç Olarak Tanımlanmamış Olması 
44
3. Yüklenen Suçun Sanık Tarafından İşlenmediğinin Sabit Olması 
47
4. Yüklenen Suç Açısından Failin Kast veya Taksirinin Bulunmaması 
49
5. Yüklenen Suçun Fail Tarafından İşlenmesine Rağmen, Olayda Bir Hukuka Uygunluk Nedeninin Bulunması 
51
a. Genel Olarak 
51
b. Kanunun Hükmünü Yerine Getirme 
54
c. Meşru Savunma 
56
d. İlgilinin Rızası 
58
e. Hakkın Kullanılması 
62
6. Yüklenen Suçun Sanık Tarafından İşlendiğinin Sabit Olmaması 
65
C. Ceza Verilmesine Yer Olmadığına Dair Kararlar 
67
1. Genel Olarak 
67
2. Kusurluluğun Bulunmaması Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı Verilen Hâller 
69
a. Yüklenen Suçla Bağlantılı Olarak Yaş Küçüklüğü, Akıl Hastalığı veya Sağır ve Dilsizlik Hâli ya da Geçici Nedenlerin Bulunması 
69
b. Yetkili Merciin Emrinin Yerine Getirilmesi 
73
c. Zorunluluk Hâli 
76
d. Yüklenen Suçun Cebir veya Tehdit Etkisiyle İşlenmesi 
79
e. Meşru Savunmada Sınırın Aşılması 
81
f. Kusurluluğu Ortadan Kaldıran Hataya Düşülmesi 
82
(1) Kusurluluğu Kaldıran Nedeninin Maddi Şartlarında Hata 
82
(2) İşlenen Fiilin Haksızlık Oluşturduğu Konusunda Hata (Haksızlık Yanılgısı) 
84
3. Diğer Nedenlerle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı Verilen Hâller 
86
a. Etkin Pişmanlık 
86
b. Şahsi Cezasızlık Sebebinin Varlığı 
87
c. Karşılıklı Hakaret 
88
d. İşlenen Fiilin Haksızlık İçeriğinin Azlığı 
89
D. Mahkûmiyet Kararı 
91
E. Güvenlik Tedbirine Hükmedilmesi 
93
F. Davanın Reddi Kararı 
94
G. Düşme Kararı 
97
1. Genel olarak 
97
2. TCK’da Düzenlenen Davayı Düşüren Nedenler 
98
a. Ölüm 
98
b. Şikâyetin Geri Alınması 
100
c. Af 
102
d. Zamanaşımı 
104
e. Önödeme 
105
3. Soruşturma veya Kovuşturma Şartının Gerçekleşmediğinin Anlaşılması Hâlleri 
106
H. Adli Yargı Dışındaki Bir Yargı Merciine Yönelik Görevsizlik Kararı 
107
IV. HÜKMÜN VERİLME USULÜ VE AÇIKLANMASI 
108
A. Kovuşturmadan Sonuç Çıkarma (Uyuşmazlığın Çözümü) 
108
B. Hükmün Verilmesi Usulü 
109
C. Hükmün Açıklanması 
110
1. Hükmün Tefhimi 
110
2. Hükmün Tebliği 
112
D. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 
113
1. Genel Olarak 
113
2. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Kapsamı 
114
a. Hüküm Çeşitleri Yönünden 
114
b. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Verilmesinin Yöntemi Yönünden 
115
c. Terim Sorunu 
117
İkinci Bölüm
ERTELEME ÇEŞİTLERİ VE HÜKMÜN AÇIKLANMASININ
ERTELENMESİ (GERİ BIRAKILMASI)
I. BİR ÜST KAVRAM OLARAK ERTELEME 
121
A. Ertelemenin Hukuki Esası ve Amaçları 
121
B. Erteleme Kurumunun Tarihsel Gelişimi 
125
1. Karşılaştırmalı Hukukta 
125
2. Türk Hukukunda 
128
3. Uluslararası Düzeydeki Gelişmeler 
131
II. ERTELEMENİN UYGULANIŞ BİÇİMLERİ VE HÜKMÜN ERTELENMESİ 
133
A. Genel Açıklamalar 
133
B. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 
135
1. Genel Olarak 
135
2. Şartları, Erteleme Süresi, Denetimi ve Sonucu 
141
C. Duruşmanın Ertelenmesi 
144
1. Karşılaştırmalı Hukukta 
144
2. Türk Hukukunda 
147
D. Hükmün Ertelenmesi ve Çeşitleri 
150
1. Genel Olarak 
150
2. Suçluluk Tespiti Yapılmadan Hükmün Ertelenmesi 
151
3. Suçluluk Tespiti Yapıldıktan Sonra Hükmün Ertelenmesi 
153
4. Kurum Hakkında İleri Sürülen Görüşler 
157
a. Kurumun Lehinde İleri Sürülen Görüşler 
157
b. Kurumun Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 
162
5. Onarıcı Adalet Anlayışı ve Hükmün Ertelenmesi Kurumuna Yansıması 
165
6. Karşılaştırmalı Hukukta Hükmün Ertelenmesi 
171
a. Anglo–Sakson Sistemi 
171
(1) Amerika Birleşik Devletleri 
171
(2) İngiltere 
174
(3) Kanada 
176
b. Kara Avrupası Ülkeleri 
177
(1) İsviçre 
177
(2) İtalya 
178
(3) Almanya 
179
(4) Fransa 
181
(5) Avusturya 
182
E. Hapis Cezasının Ertelenmesi 
183
1. Hukuki Esası ve Amacı 
183
2. Hukuki Niteliği 
185
3. Türk Hukukunda Hapis Cezasının Ertelenmesi 
186
a. Genel Olarak 
186
b. Şartları 
189
(1) Sonuç Cezanın Belli Ağırlıkta Hapis Cezası Olması 
189
(2) Önceki Mahkûmiyetin Üç Aydan Fazla Hapis Cezasına İlişkin Olmaması 
190
(3) Sanığın Tekrar Suç İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması 
193
(4) İşlenen Suç Nedeniyle Oluşan Zararın Giderilmesi 
195
c. Ertelemenin Sonuçları 
199
(1) Genel Olarak 
199
(2) Denetim Süresinde Kasıtlı Bir Suç İşlenmesi veya Yükümlülüklere Aykırı Davranılması 
204
(3) Denetim Süresinin Sorunsuz Geçirilmesi 
209
Üçüncü Bölüm
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASININ KONUSU VE
ŞARTLARI
I. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASININ KONUSU 
211
A. Mahkûmiyet Hükmü 
211
B. Mahkûmiyet Hükmünün Kapsamı 
213
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 
215
A. Genel Açıklamalar ve Yargıtay Uygulaması 
215
B. Öğretide İleri Sürülen Görüşler 
217
1. Kurumun Maddi Ceza Hukukuna Ait Olduğuna Dair Görüşler 
217
2. Kurumun Ceza Muhakemesi Hukukuna Ait Olduğuna Dair Görüşler 
219
3. Kurumun Karma Nitelikte Olduğuna Dair Görüşler 
219
4. Görüşümüz 
220
III. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASININ ŞARTLARI 
221
A. Ön Şartlar 
221
1. Genel Olarak 
221
2. Uzlaşmanın Sağlanamamış Olması 
223
3. Sanığın Kabulü 
228
a. Genel Olarak 
228
b. Sanığın Rızasının Alınacağı Aşama ve Alınış Biçimi 
233
c. Kabul veya Ret İradesinin Hukuki Niteliği, Kimler Tarafından Kullanılabileceği, Ne Zamana Kadar Geri Alınabileceği 
239
B. Objektif Şartlar 
243
1. Fiile İlişkin Şartlar 
243
a. Suça İlişkin Şartlar 
243
(1) Genel Olarak 
243
(2) Anayasanın 174. Maddesinde Koruma Altına Alınan İnkılâp Kanunlarında Yer Alan Suçlar 
245
(3) Askeri Kanunlarda Düzenlenen Suçlar/Fiiller 
247
(4) Çekle İlgili Olarak Karşılıksız İşlemi Yapılmasına Sebebiyet Verme Suçu 
247
(5) Diğer Kanunlarda Belirtilen Suçlar 
248
(6) Yargı Kararları İle Kapsam Dışında Bırakılan Suçlar 
249
b. Cezaya İlişkin Şartlar 
254
(1) Hükmolunan Cezanın Süresi Yönünden 
254
(2) Hükmolunan Cezanın Türü Yönünden 
257
(a) Genel Olarak 
257
(b) Cezanın Türü ve Taksirli Suçlar 
259
(c) Seçenek Yaptırımlara Çevirme Zorunluluğunun Olduğu Durumlar 
262
2. Sanığa İlişkin Şartlar 
263
a. Sanığın Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Mahkûm Olmaması 
263
(1) Geçmiş Mahkûmiyetin Niteliği 
263
(2) Mahkûmiyet Sayılmayan Haller 
267
(3) Geçmiş Mahkûmiyetin Güvenlik Tedbirlerine ve Seçenek Yaptırımlara İlişkin Olması 
270
(4) Adli Sicil Kaydından Silinmiş veya Silinme Şartları Oluşmuş Mahkûmiyetler 
272
(5) Ceza Kararnamelerine İlişkin Mahkûmiyetler 
275
(6) Kesin Nitelikteki Hükümlere İlişkin Mahkûmiyetler 
276
(7) Yabancı Mahkemelerce Verilmiş Mahkûmiyetler 
278
(8) Askeri Mahkemelerce Verilmiş Mahkûmiyetler 
279
b. Sanık Hakkında Daha Önce Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Karar Verilmemiş Olması 
281
c. Sanığın Suçun İşlenmesiyle Uğranılan Zararı Gidermesi 
287
(1) Genel Olarak 
287
(2) Zararın Giderilmesinin İşlevleri 
292
(3) Mağdur, Suçtan Zarar Gören ve Mağduriyet Kavramları 
292
(4) Suç Mağduru Olarak Devlet/Kamu 
294
(5) Giderilecek Zararın Türü ve Tespiti 
296
(6) Suç Tasnifleri ve Zarar İlişkisi 
303
(7) Zararın Giderilme Yöntemleri 
306
(a) Genel Olarak 
306
(b) Aynen İade 
309
(c) Suçtan Önceki Hâle Getirme 
309
(d) Tazmin 
310
(8) Zararın Giderilmesi Şartı Kapsamında Ortaya Çıkan Sorunlar 
311
(a) Sanık Yönünden 
311
(i) Sanığın Ödeme Gücünün Yetersizliği 
311
(ii) Sanıktan Zararı Gidermek İsteyip İstemeyeceğinin Sorulması ve Sanığa Süre Tanınması 
314
(iii) Zararın Giderilmesinin Sanık Haklarına Etkisi 
317
(b) Mağdur Yönünden 
318
(i) Mağdurun Zarar Giderimini Kabul Etmemesi veya Mağdura Ulaşılamaması 
318
(ii) Mağdurun Kusurunun Bulunması (Ortak Kusur) 
320
(iii) Mağdurun Ölümü 
321
(c) Altyapı ve İnsan Kaynakları Yönünden 
323
(9) Zararın Takside Bağlanarak Giderimi 
325
C. Subjektif Şart (Liyakat Şartı) 
328
1. Genel Olarak 
328
2. Sanığın Kişilik Özellikleri 
332
3. Sanığın Duruşmadaki Tutum ve Davranışları 
340
4. Subjektif Şartın Tespitinde Hâkimin Takdiri ve Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi 
344
IV. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARININ VERİLDİĞİ ÖZEL DURUMLAR 
347
A. Uzlaşma Sağlanmasına Rağmen Edimin Bir Defada Yerine Getirilememesi 
347
1. Genel Olarak 
347
2. Hükmün Açıklanması/Davanın Düşmesi 
350
B. TCK’nın 191. Maddesi Kapsamında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Karar Verilmesi 
351
1. Genel Olarak 
351
2. Şartları 
352
3. Hükmün Açıklanması/Davanın Düşmesi 
354
Dördüncü Bölüm
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI,
SONUÇLARI, DENETİMİ VE ETKİLERİ
I. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI 
357
A. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Usulü 
357
1. Kararı Verecek Merci 
357
2. Yöntem 
358
3. Takdir Yetkisi 
361
a. Bireyselleştirme Kurumları Arasında Yapılacak Tercih Yönünden 
361
b. Kurumun Uygulanmasına Karar Verip Vermeme Yönünden 
363
c. Seçenek Yaptırımlara Çevirme veya Hapis Cezasının Ertelenmesi Yasağı Yönünden 
364
4. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Değerlendirilmesinde Gerekçe 
365
5. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Güvenlik Tedbirleri 
370
a. Genel Olarak 
370
b. Hak Yoksunlukları 
371
c. Müsadere 
373
d. Suçta Tekerrür 
379
(1) Genel Olarak 
379
(2) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Tekerrür 
380
e. Diğer Güvenlik Tedbirleri 
382
6. Yargılama Giderlerine Hükmedilmesi 
384
a. Genel Olarak 
384
b. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Yargılama Giderleri 
385
B. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Sonuçları 
389
1. Denetim Süresi Belirlenmesi 
389
2. Denetimli Serbestlik Tedbirlerine (Yükümlülüklere) Hükmedilmesi 
392
a. Genel Olarak 
392
b. Denetimli Serbestlik Tedbirlerine (Yükümlülüklere) Hükmedilmesinin Masumiyet Karinesine Etkisi 
396
c. Denetimli Serbestlik Tedbiri (Yükümlülük) Türleri 
398
(1) Bir Eğitim Programına Devam Etme 
398
(2) Gözetim Altında Çalışma 
399
(3) Belli Yerlere Gitmekten Yasaklama veya Belli Yerlere Devam Etme 
401
(4) Mahkeme Tarafından Takdir Edilen Diğer Yükümlülükler 
403
d. Suça Sürüklenen Çocuklar Yönünden Denetimli Serbestlik Tedbirleri 
406
3. Denetimli Serbestlik Tedbirlerinin (Yükümlülüklerin) İnfazı 
407
a. Genel Olarak 
407
b. Yükümlülüklerin İnfazı 
411
4. Denetim Süresinin Sorunsuz Geçirilmesi ve Davanın Düşürülmesi 
414
a. Genel Olarak 
414
b. Denetim Süresinin Dolmasının Beklenmeyeceği Durumlar 
419
5. Denetim Süresinin Sorunlu Geçirilmesi ve Hükmün Açıklanması 
423
a. Genel Olarak 
423
b. Denetim Süresi İçinde Kasıtlı Suç İşlenmesi 
424
c. Denetimli Serbestlik Tedbirlerine (Yükümlülüklere) Aykırı Davranılması 
428
(1) Genel Olarak 
428
(2) Denetimli Serbestlik Müdürlüğünün Çağrılarına ve Hazırlanan Denetim Planına Uymamak 
429
(3) Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi/Getirilememesi 
431
d. Hükmün Açıklanması 
433
(1) Genel Olarak 
433
(2) İhbarda Bulunma 
434
(3) Hükmün Açıklanma Usulü 
436
(4) Hükümde Değişiklik Yapma Yasağı 
439
(a) Genel Olarak 
439
(b) İstisnalar 
442
(5) Ortaya Çıkan Sorunlar 
446
6. Sicile Kayıt 
447
C. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Denetimi (Kanun Yolları) 
448
1. Konu Hakkında Temel Bilgiler 
448
2. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına Karşı Kanun Yolları 
451
a. İtiraz Kanun Yolu 
451
(1) Genel Olarak 
451
(2) İtirazın İncelenme Usulü 
453
(3) İtiraz Merciinin Yapacağı Denetimin Kapsamı 
455
(a) Genel Olarak 
455
(b) Yargıtay İçtihadı 
457
(c) Değerlendirme 
460
(4) İtirazın Kabulüne Karar Verilmesi 
464
(5) İtirazın Reddine Karar Verilmesi 
468
b. İstinaf/Temyiz 
469
c. Kanun Yararına Bozma 
471
d. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtirazı 
474
e. Yargılamanın Yenilenmesi 
474
f. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru 
475
(1) Genel Olarak 
475
(2) İşkence ve Kötü Muamele Yasağı ve Yaşam Hakkı Yönünden 
476
(3) İfade Özgürlüğü Yönünden 
478
(4) Adil Yargılanma Hakkı Yönünden 
479
(5) Etkili Başvuru Hakkı Yönünden 
482
(6) İki Dereceli Yargılanma Hakkı Yönünden 
484
II. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASININ ETKİLERİ 
485
A. Açıklanması Geri Bırakılan Mahkûmiyet Hükmüne Etkisi: Hukuki Sonuç Doğurmama 
485
B. Dava Zamanaşımına Etkisi 
487
C. Kamu Personel Hukukuna Etkisi 
491
1. Memuriyete Girişe ve Memuriyet Şartlarının Yitirilmesine Etkisi 
491
2. Disiplin Soruşturmalarına ve Ceza Davasıyla Bağlantılı İdari Davalara Etkisi 
496
D. Ceza Davasıyla Bağlantılı Hukuk Davalarına Etkisi 
499
E. Geçmiş Mahkûmiyetlere Etkisi (Zaman Bakımından Uygulanma) 
503
1. Genel Olarak 
503
2. Uyarlama Yargılaması ve Kanun Yolu 
505
Sonuç 
509
Kaynakça 
521
Kavramlar Dizini 
537