Medeni Usul Hukukunda Delillerin Engellenmesi

Delillerin engellenmesi kurumunu adli bir satranç oyununa benzetebiliriz: Satranç Tahtası (Yargılama Süreci): Hukuki süreç, üzerinde iki tarafın (davacının ve davalının) iddialarını sunduğu ve savunduğu bir satranç tahtası gibidir. Taşlar (Deliller): Tarafların elindeki satranç taşları (piyonlar, atlar, filler vb.) delilleri temsil eder. Bu taşlar, her oyuncunun kendi iddiasını ispatlamak ve oyunu (davayı) kazanmak için kullandığı araçlardır.

Delillerin Engellenmesi (Rakibin Haksız Hamlesi): İşte burada, delillerin engellenmesi devreye girer. Bu, bir oyuncunun, rakibinin önemli bir hamle yapmasını engellemek amacıyla, rakibin bir taşını tahtadan gizlice çıkarması, değiştirmesi veya yok etmesi gibidir. Bu, oyunun kurallarına aykırı, kasten veya ağır bir ihmalle yapılan hileli bir davranıştır. Bu durum, ispat yükü altındaki tarafın iddialarını kanıtlamasını imkansız veya önemli ölçüde güç hale getirebilir.

Hakem (Hakim) ve Adil Oyun: Oyunun adil bir şekilde ilerlemesini sağlayan hakem ise hakimdir. Delillerin engellenmesi gibi bir durum ortaya çıktığında, hakemin müdahale etmesi, yani "fair play"in sağlanması ve "oyuncuların eşitliği"nin (silahların eşitliği ilkesi) yeniden tesis edilmesi hayati önem taşır. Türk hukukunda bu konuya yönelik genel bir düzenleme bulunmamakta ve mevcut özel hükümler (örneğin isticvap, belge ibrazı, keşif ile ilgili hükümler) yetersiz kalabilmektedir.

Yaptığımız çalışma hukuki süreçte maddi gerçeğin manipülasyon yoluyla perdelenmesinin önüne geçerek adaletin tecelli etmesini sağlamayı amaçlayan delillerin engellenmesi kurumunun Türk hukukunda da yargı pratiğine girmesini hedeflemektedir.