Türk İş Hukuku'nda Cezai Şart ve Uygulaması Mehmet Anıl Arslanoğlu  - Kitap

Türk İş Hukuku'nda Cezai Şart ve Uygulaması

1. Baskı, 
Ekim 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
235
Barkod:
9786253814656
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
550,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
İş Hukuku mevzuatında cezai şarta ilişkin özel bir hüküm bulunmadığından Türk Borçlar Kanunu'nun genel hükümler kısmında mevcut düzenlemelerin İş Hukuku bakımından da uygulanması gerekmektedir. Ancak bu hükümlerin İş Hukuku'nda herhangi bir hukuki sınırlamaya tabi olmaksızın uygulanması işçinin korunması yaklaşımı çerçevesinde yeterli olmayacağından İş Hukuku'nun kendine özgü yapısının da nazara alınması gerekmektedir.
İş Hukuku'nda cezai şart kayıtlarına iş sözleşmesinden kaynaklanan münferit borçların ifasına yönelik olarak yer verilebildiği gibi, fesih hakkının sınırlanması suretiyle iş sözleşmesinden kaynaklanan borçların tümel olarak ifa edilmesi ve tarafların haksız, geçersiz ya da usulsüz feshe karşı korunması amacıyla da başvurulabilmektedir. Uygulamada belirli süreli iş sözleşmesinin süresinden önce haksız feshedilmesi veya fesih hakkının kullanımının sınırlanmasının yaptırımı cezai şartla sağlanabilmektedir. Bunun yanında mesleki eğitime tabi tutulan işçilerin işyerine bağlanmasına yönelik olarak geri ödeme kayıtlarına ve/veya cezai şarta başvurulmaktadır. İş sözleşmesinin sona ermesinden sonra hüküm doğuracak rekabet yasağı için de cezai şart kararlaştırılabilmektedir. Cezai şartın teorik ve pratik yönlerinin bağdaştırılması ihtiyacı konunun güncelliğini korumasını da sağlamaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Borçlar Hukukunda Cezai Şart ve Genel Olarak Özellikleri
.
Borçlar Hukukunda Öngörülen Cezai Şart Hükümlerinin İş Hukuku'nda Uygulanma Kabiliyeti, Sınırlanmasına Yönelik İlke ve Kurallar
.
İş Hukuku'nda Kararlaştırılan Cezai Şartın İş Sözleşmesinin Türü Bakımından Özellikleri
.
İş Hukuku'nda Cezai Şart Kararlaştırılan Özel Durumlar
Kitabın İçindekileri
Teşekkür 
5
Kısaltmalar 
13
Giriş 
15
Birinci Bölüm
BORÇLAR HUKUKUNDA CEZAİ ŞART VE
GENEL OLARAK ÖZELLİKLERİ
I. CEZAİ ŞART KAVRAMI, TERMİNOLOJİ, BENZER HUKUKİ KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 
19
A. Borçlar Hukukunda Cezai Şart Kavramı, Tanımı ve Terminoloji 
19
1. Kavram 
19
2. Terminoloji 
21
B. Cezai Şartın Hukuki Dayanakları ve Uygulama Alanı 
22
1. Hukuki Dayanakları 
22
2. Uygulama Alanı 
23
C. Cezai Şartın İşlevleri 
25
1. Genel Olarak 
25
2. Borçluyu İfaya Zorlama 
26
D. Cezai Şartın Benzer Hukuki Kurumlarla Karşılaştırılması 
28
1. Götürü Tazminat 
28
2. Şarta Bağlı Borç 
29
II. CEZAİ ŞARTIN UNSURLARI, TÜRLERİ VE AŞIRI CEZAİ ŞARTIN İNDİRİLMESİ 
30
A. Cezai Şartın Unsurları 
30
1. Asıl Borcun Bulunması 
30
2. Asıl Borçtan Ayrı Bir Edim Şeklinde Kararlaştırılması 
31
3. Cezai Şartın Asıl Borcun Fer’i Niteliğinde Olması 
32
B. Cezai Şartın Türleri 
33
1. Seçimlik Cezai Şart 
33
2. İfaya Eklenen Cezai Şart 
34
3. Dönme Cezası (İfayı Engelleyen Cezai Şart) 
35
C. Cezai Şartın Kusur ve Zarar ile Arasındaki İlişki 
37
1. Cezai Şartın Kusur ile İlişkisi 
37
2. Cezai Şartın Zarar ile İlişkisi 
38
D. Aşırı Cezai Şartın İndirilmesi 
39
1. Genel Olarak 
39
2. Cezai Şartın İndirilmesinin Şartları 
40
a. Geçerli ve Gerçek Anlamda Bir Cezai Şartın Mevcut Olması 
40
b. Cezai Şartın Muaccel Olması 
41
c. Cezai Şartın İfa Edilmemiş Olması 
41
d. Cezai Şartın Aşırı Olması 
42
aa. Alacaklının Menfaatleri 
43
bb. Borca Aykırılığın Ağırlığı 
44
cc. Borçlunun Kusurunun Ağırlığı 
44
dd. Tarafların Ekonomik Durumu 
45
e. Tacirin Aşırı Cezai Şartın İndirilmesini İsteyememesi 
45
İkinci Bölüm
BORÇLAR HUKUKUNDA ÖNGÖRÜLEN CEZAİ ŞART HÜKÜMLERİNİN İŞ HUKUKU’NDA UYGULANMA KABİLİYETİ, SINIRLANMASINA YÖNELİK İLKE VE KURALLAR
I. İŞ HUKUKU’NDA CEZAİ ŞARTIN AMACI BAĞLAMINDA TÜRK BORÇLAR KANUNU’NDA YER ALAN ESASLAR 
49
A. Genel Olarak 
49
B. İş Hukuku’nda Cezai Şartın Amacı 
51
II. BORÇLAR HUKUKU İLE İŞ HUKUKU ARASINDAKİ İLİŞKİ YÖNÜNDEN CEZAİ ŞART HÜKÜMLERİNİN UYGULANMA KABİLİYETİ 
53
A. Genel Olarak 
53
B. İşçinin Korunması Amacı 
54
C. Cezai Şarta İlişkin Türk Borçlar Kanunu’nda Yer Alan Esaslar 
56
1. Genel Olarak 
56
2. Tarafların Borçları Yönünden Türk Borçlar Kanunu’nda Yer Alan Esasların Uygulanma Kabiliyeti 
57
a. İşçinin Borçları Yönünden 
57
b. İşverenin Borçları Yönünden 
61
3. İş Sözleşmesinde Kararlaştırılan Cezai Şartın Kusur ve Zararla İlişkisi 
63
a. Cezai Şartın Kusur ile İlişkisi 
63
b. Cezai Şartın Zarar ile İlişkisi 
66
4. Cezai Şart Niteliğinin Belirlenmesi 
68
a. Genel Olarak 
68
b. Yasal Fesih Tazminatlarının Arttırılmasının Niteliği 
73
c. Disiplin Cezalarının Niteliği 
74
5. İş Hukuku’nda Cezai Şart Kayıtlarının Geçerlilik Koşulları 
76
a. Genel Olarak 
76
b. Asıl Borcun ve Cezai Şartın Genel Hükümler Uyarınca Geçerliliği 
77
aa. Asıl Borcun Geçerli Olması 
77
bb. Cezai Şartın Geçerli Olması 
79
c. Genel İşlem Koşulu Olarak Öngörülen Cezai Şartın Geçerliliği 
90
aa. Genel Olarak 
90
bb. Genel İşlem Koşulunun Tanımı ve Unsurları 
92
cc. Genel İşlem Koşulunun Denetimi ve Cezai Şartla İlişkisi 
93
6. İş Hukuku’nda Cezai Şartın İndirilmesi 
103
a. Genel Olarak 
103
b. İşçi Aleyhine Öngörülen Cezai Şartın İndirilmesi 
104
c. İşveren Aleyhine Öngörülen Cezai Şartın İndirilmesi 
106
Üçüncü Bölüm
İŞ HUKUKU’NDA KARARLAŞTIRILAN CEZAİ ŞARTIN
İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRÜ BAKIMINDAN ÖZELLİKLERİ
I. BELİRSİZ SÜRELİ VE BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİNDE CEZAİ ŞART 
109
A. Genel Olarak 
109
B. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinde Fesih Hakkının Sözleşmeyle Sınırlandırılması ve Cezai Şart 
110
1. Genel Olarak 
110
2. Fesih Hakkının Sözleşmeyle Sınırlandırılması ve Bir Yaptırım Türü Olarak Cezai Şart Öngörülmesinde Nazara Alınacak Temel İlkeler 
112
3. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinde Fesih Hakkının Zamana Bağlı Olarak Sınırlanması 
116
a. Süreli Fesih Hakkının Kullanımının Belirli Bir Süre Öngörülerek Cezai Şartla Sınırlandırılması 
116
b. Fesih Bildirim Süresinin Artırılması ve Cezai Şartla İlişkisi 
118
4. Haklı Sebeple Fesih Hakkının Sınırlandırılması ve Cezai Şart 
122
5. Cezai Şartla İlişkisi Bakımından Haksız, Geçersiz ya da Usulsüz Feshe Bağlanan Hukuki Yaptırımlar 
124
a. Genel Olarak 
124
b. İş Güvencesine İlişkin Parasal Yaptırımların Mutlak Emredici Niteliği ve Cezai Şarta Etkisi 
129
aa. İş Güvencesinden Yararlanan İşçilerin İş Sözleşmelerinin Feshi Halinde 
129
bb. İş Güvencesinden Yararlanmayan İşçilerin İş Sözleşmelerinin Feshi Halinde 
133
c. Haksız Fesih Tazminatı ve Cezai Şart 
136
d. İşçinin Haksız Olarak İşe Başlamaması veya İşi Bırakmasının Sonuçları ile Cezai Şart İlişkisi 
139
C. Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Haksız Feshi ve Cezai Şart 
142
1. Genel Olarak 
142
2. İşverenin Haksız Feshi ve Cezai Şart 
145
a. Genel Olarak 
145
b. Bakiye Süre Ücreti Tutarında Tazminat ve Cezai Şart 
146
c. Haksız Fesih Tazminatı ve Cezai Şart 
149
3. İşçinin Haksız Feshi ve Cezai Şartla İlişkisi 
149
4. Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Objektif Sebepler Bulunmaması Sebebiyle Belirsiz Süreli Olduğunun Tespiti Halinde Süreye Bağlı Cezai Şartın Geçerliliği 
152
a. Genel Olarak 
152
b. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel Kurulu Kararı 
153
c. Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 
156
II. DİĞER İŞ SÖZLEŞMESİ TÜRLERİNDE CEZAİ ŞART 
159
A. Asgari ve Azami Süreli İş Sözleşmesinde Cezai Şart 
159
1. Asgari Süreli İş Sözleşmesinde Cezai Şart 
159
a. Genel Olarak 
159
b. Asgari Süre İçinde Yapılacak Feshin Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Rejimine Tabi Olduğuna İlişkin Görüş 
162
c. Asgari Süre İçinde Yapılacak Feshin Belirli Süreli İş Sözleşmesi Rejimine Tabi Olduğuna İlişkin Görüş 
163
d. Asgari Süre İçinde Yapılacak Feshin Hangi Fesih Rejimine Tabi Olacağına Karma Çözüm Yolu Öneren Görüş 
164
e. Yargıtay’ın Değerlendirmesi ve Görüşümüz 
166
2. Azami Süreli İş Sözleşmesinde Cezai Şart 
167
B. Deneme Süreli İş Sözleşmesinde Cezai Şart 
169
Dördüncü Bölüm
İŞ HUKUKU’NDA CEZAİ ŞART KARARLAŞTIRILAN
ÖZEL DURUMLAR
I. REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNE/KAYDINA AYKIRILIK VE CEZAİ ŞART 
171
A. Genel Olarak 
171
B. Rekabet Yasağı Sözleşmesinin/Kaydının Geçerlilik Şartları 
173
1. Genel Olarak 
173
2. Ehliyet ve Şekil Açısından Geçerlilik Şartları 
175
a. İşçinin Fiil Ehliyetine Sahip Olması 
175
b. Yazılı Şekil Şartına Uyulması 
175
3. Rekabet Yasağının Esasına İlişkin Geçerlilik Şartları 
176
a. İşçinin Müşteri Çevresi, Üretim Sırları ya da İşverenin Yaptığı İşler Hakkında Bilgi Edinme İmkanının Olması 
176
b. İşçinin Edindiği Bilgileri Kullanmasının İşverenin Önemli Bir Zararına Sebep Olacak Nitelikte Olması 
178
C. İşçinin Ekonomik Geleceğinin Hakkaniyete Aykırı Olarak Tehlikeye Düşürülmemesi Amacıyla Rekabet Yasağının Sınırlanması 
179
1. Süre Yönünden Sınırlama 
180
2. Yer Yönünden Sınırlama 
181
3. Konu Yönünden Sınırlama 
181
4. Hakimin Aşırı Nitelikteki Rekabet Yasağına Müdahalesi 
182
D. Rekabet Yasağı Sözleşmesine/Kaydına Aykırılığın Sonuçları 
183
1. Genel Olarak 
183
2. İşverenin Uğradığı Zararın Giderilmesi 
184
3. Rekabet Yasağına Aykırı Davranışa Son Verilmesi 
184
4. İşveren Tarafından Cezai Şart Talep Edilmesi 
185
a. Genel Olarak 
185
b. Rekabet Yasağına Aykırılık Halinde Öngörülen Cezai Şartın Türü ve Muaccel Olması 
187
c. Cezai Şartın İndirilmesi 
189
E. Rekabet Yasağı Sözleşmesinin ve Cezai Şartın Sona Ermesi 
192
1. İşverenin Gerçek Bir Yararının Kalmaması 
192
2. İş Sözleşmesinin Feshine Bağlı Olarak Sona Erme 
193
II. EĞİTİM GİDERLERİ KARŞILIĞI CEZAİ ŞART VE GERİ ÖDEME KAYITLARI İLE İŞÇİNİN FESİH HAKKININ SINIRLANMASI 
195
A. Genel Olarak 
195
B. Cezai Şart ve Geri Ödeme Kayıtları Arasındaki Hukuki İlişki 
196
C. Geri Ödeme Kayıtlarının ve Cezai Şartın Kararlaştırılma Zamanı ve Şekli 
200
D. Geri Ödeme Kayıtları ve Cezai Şartın Denetimi 
201
1. Genel Olarak 
201
2. İşverenin Haklı Menfaatinin Bulunması 
202
3. İşçinin Mesleki Menfaatinin Bulunması 
203
4. Cezai Şarta ya da Geri Ödeme Kaydına Uyulması İşçiden Beklenebilir Nitelikte Olması 
204
a. Eğitim Karşılığı Belirlenen Bağlanma (Hizmet) Süresinin Ölçülü Olması 
204
b. Geri Ödenecek Miktarın Kapsamı ve Sınırlanması 
206
aa. Genel Olarak 
206
bb. Geri Ödenecek Miktardan İndirim Yapılması 
208
E. Geri Ödeme Kayıtlarının Muaccel Hale Gelmesi 
209
1. Genel Olarak 
209
2. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi 
211
3. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshi 
214
Sonuç 
217
Kaynakça 
223
Kavram Dizini 
233