Nemo Tenetur İlkesi

Ceza muhakemesinin temel amacı, suç oluşturduğu iddia edilen vakıaya/fiile ilişkin hakikatin/maddi gerçeğin araştırılması ve ortaya koyulmasıdır. Ancak hukuk devleti olmanın bir gereği olarak günümüzde, hakikatin her ne pahasına olursa olsun ortaya çıkarılması kabul görmez. Hakikatin insan haklarına saygılı bir şekilde, hukuka uygun yollardan tespit edilmesi gerekir. Kitabın konusunu oluşturan Nemo Tenetur ilkesi de işte tam olarak bu amaca hizmet etmektedir. Özetle kişinin kendisi ve kanuni yakınları aleyhine beyanda bulunmaya ve delil göstermeye zorlanamaması olarak ifade edebileceğimiz Nemo Tenetur ilkesi, ceza hukuku süreçlerinde kişilerin iradelerine aykırı olarak bir "delile" indirgenmesini engeller. Bir başka ifadeyle ilke, kişinin ceza ve ceza muhakemesinde bir "obje" olarak kabul edilemeyeceğini; suç şüphesi altında bulunsa dahi bireyin bu süreçte ancak bir "süje" olacağını garanti altına almayı amaçlar.

Üç bölümden oluşan kitabın birinci bölümünde; Nemo Tenetur kavramına, ilkenin kökenlerine, tarihsel gelişim sürecine, günümüzdeki işlev ve amacına, kapsamına ve sınırlarına, benzer diğer ilke ve kavramlarla ilişkilerine yer verilmiştir.

Kitabın omurgasını oluşturan ikinci bölümde ise ilkenin ceza muhakemesi hukuku bakımından yansımalarına ayrıntılı şekilde yer verilmiştir. İlkenin ceza muhakemesi orijinli olduğu düşünüldüğünde, bu bölümde kitabın üçüncü bölümüne sirayet edecek tüm hususlar ayrıntılı olarak incelenmiştir. Özellikle İHAM'ın konuya ilişkin güncel kararlarına olabildiğince ayrıntılı bir şekilde yer verilerek, ilkenin günümüzdeki anlamı, fonksiyonu ve sınırları çizilmeye çalışılmıştır. Hakeza ikinci bölümde ilke bakımından özellik arz eden ve ön plana çıkan ceza muhakemesi konu ve başlıklarına ayrıca yer verilmiştir.

Kitabın üçüncü ve son bölümü ise ilkenin maddi ceza hukukuna yansımalarına ayrılmıştır. Bu kapsamda, öncelikle ilkenin ceza hukuku genel hükümlere ilişkin etkileri ve yansımaları üzerinde durulmuştur. Akabinde ilkenin ceza hukuku özel hükümlere yansımaları incelenmiştir. Bu bölümde sadece 5237 sayılı TCK'da yer alan suç tiplerine yer verilmekle yetinilmemiş, ilkenin özellikle tartışma konusu yapıldığı "ekonomi ceza hukuku" kapsamında özel ceza kanunlarındaki düzenlemelere de ayrıntılı olarak yer verilmiş, mevcut sorunlar tespit edilmeye çalışılmış ve tespit edilen sorunlara çözüm önerileri sunulmuştur.