Dokuzuncu Baskının Sunumu 
 
7
“KIYMETLİ EVRAKIN ZİYAI” KAVRAMI
 
§ 1. “KIYMETLİ EVRAK” KAVRAMI 
 
27
II. Kıymetli Evrakın Tanımı 
 
28
III. Kıymetli Evrakın Nitelikleri 
 
31
1. Kıymetli Evrak Bir Senettir 
 
31
2. Kıymetli Evrakın İçerdiği Hakkın Özelliği 
 
35
A. Kıymetli Evraktaki Hak Para ile Ölçülebilen Bir Değere Sahip Olmalıdır 
 
35
B. Kıymetli Evrakın İçerdiği Hak Tedavül Özelliği Olan Bir Haktır 
 
36
C. Kıymetli Evrakta Hak ile Senet Arasında Kuvvetli Bir Bağ Vardır 
 
37
3. Kıymetli Evrakta Mücerretlik (Soyutluk) İlkesi Geçerlidir 
 
38
4. Kıymetli Evrak Özel Şekil Şartlarına Tabidir 
 
42
5. Kıymetli Evrak Tipleri Kanunda Sınırlayıcı Olarak Sayılmıştır 
 
43
§ 2. KIYMETLİ EVRAKLA İLGİLİ YASAL DÜZENLEME 
 
44
I. Türk Ticaret Kanununda Kıymetli Evrakın Düzenlenişi 
 
44
II. Mevzuatımızda Kıymetli Evrakın Düzenlenişi 
 
46
2. Türk Medenî Kanununda 
 
49
3. Türk Borçlar Kanununda 
 
50
4. İcra ve İflas Kanununda 
 
50
5. Damga Vergisi Kanununda 
 
50
7. Türk Ceza Kanununda 
 
51
8. Sermaye Piyasası Kanununda ve Tebliğlerinde 
 
52
A. Yatırım Fonu Katılma Belgesi 
 
52
B. Katılma İntifa Senetleri 
 
52
C. Oydan Yoksun Hisse Senetleri 
 
53
E. Banka Garantili Bonolar 
 
53
G. Varlığa Dayalı Menkul Kıymet 
 
54
H. Kâra İştirakli Tahvil 
 
55
I. Kâr ve Zarar Ortaklığı Belgeleri 
 
55
J. Paya Dönüştürülebilir Tahviller 
 
55
K. Diğer Sermaye Piyasası Araçları 
 
56
L. Depo Edilen Menkul Kıymet Sertifikaları 
 
56
9. Bankacılık Kanununda 
 
56
10. 2983 Sayılı Kanunda 
 
56
11. Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda 
 
56
12. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda 
 
57
§ 3. DEVİR ŞEKİLLERİ BAKIMINDAN KIYMETLİ EVRAK ÇEŞİTLERİ 
 
57
I. Nama Yazılı Senetler 
 
58
2. Nama Yazılı Olarak Düzenlenebilen ve Düzenlenemeyen Senetler 
 
58
A. Nama Yazılı Olarak Düzenlenebilen Senetler 
 
58
B. Nama Yazılı Olarak Düzenlenemeyen Senetler 
 
59
3. Nama Yazılı Kıymetli Evrakın Devri 
 
59
II. Emre Yazılı Senetler 
 
60
2. Emre Yazılı Olarak Düzenlenebilen ve Düzenlenemeyen Senetler 
 
60
A. Emre Yazılı Olarak Düzenlenebilen Senetler 
 
60
B. Emre Yazılı Olarak Düzenlenemeyen Senetler 
 
61
3. Emre Yazılı Kıymetli Evrakın Devri 
 
61
III. Hamile Yazılı Senetler 
 
62
2. Hamile Yazılı Olarak Düzenlenebilen ve Düzenlenemeyen Senetler 
 
63
A. Hamile Yazılı Olarak Düzenlenebilen Senetler 
 
63
B. Hamile Yazılı Olarak Düzenlenemeyen Senetler 
 
64
3. Hamile Yazılı Kıymetli Evrakın Devri 
 
64
§ 4. “KIYMETLİ EVRAKIN ZİYAI” KAVRAMI 
 
65
II. Uygulamada Kıymetli Evrakın Ziyaı Nedeniyle Açılan İptal Davaları ile İlgili İstatistikler 
 
68
III. Hukukumuzda Kıymetli Evrakın Ziyaı ve İptali Hükümlerinin Uygulama Sırası 
 
68
IV. Kıymetli Evrakın Zayi Olma Hâlleri 
 
70
1. Senedin Zilyetliğini Kaybetme 
 
70
2. Senedin Hasara Uğraması 
 
72
V. Kıymetli Evrakın Zayi Olması Hâlinde Hamilin Hakları 
 
73
1. Önleyici Tedbir Alınmasını Talep Etme Hakkı 
 
73
B. Senet Bedelinin Mahkemeye Tevdii 
 
76
2. İstirdat Davası Açma Hakkı 
 
77
3. Senedin İptalini Talep Etme Hakkı 
 
77
B. İptal Hükmünün Özelliği 
 
78
C. İptal Davasının Amacı 
 
79
KIYMETLİ EVRAKIN ZİYAI VE
 
İPTALİNE İLİŞKİN HÜKÜMLERİN DÜZENLENMESİ VE
 
§ 5. KIYMETLİ EVRAKIN ZİYAI VE İPTALİNE İLİŞKİN HÜKÜMLERİN DÜZENLENMESİ 
 
81
II. Türk Ticaret Kanununda Konuya İlişkin Genel Düzenleme 
 
81
III. Kıymetli Evrakın Ziyaı ve İptalinin Özel Hükümlere Bağlanmasının Sebebi 
 
83
§ 6. KIYMETLİ EVRAKIN İPTALİ 
 
84
I. İptale İlişkin Özellikler 
 
84
1. Adî Senetlerin Ziyaı Nedeniyle İptali ile Kıymetli Evrakın Ziyaı Nedeniyle İptali Arasındaki Farklar 
 
84
2. Ziya Nedeniyle İptal Davası ile Bedelsizlik Nedeniyle İptal Davası Arasındaki Farklar 
 
85
3. İptal Davasında Genel Anlamda İspat Yükü 
 
86
4. İptal Davasında Kanunlar İhtilâfı Hukuku 
 
88
2. İptalin Şeklî Şartları 
 
90
B. İptal Talebinde Bulunanın (Dilekçe Verenin) Hak Sahibi Olması 
 
90
3. İptalin Maddî Şartları 
 
92
A. Senedin Zayi Edilmiş Olması 
 
92
B. Senette Yer Alan Hakkın Hâlen Mevcut Olması 
 
93
C. Senet Zilyetliğinin Yeniden İktisabının Mümkün Olmaması 
 
94
D. Zayi Edilen Senedin İptalinin Kanunen Mümkün Olan Senetlerden Olması 
 
95
a. İptali Kanunen Mümkün Olan Senetler 
 
95
b. İptali Kanunen Mümkün Olmayan Senetler 
 
97
KIYMETLİ EVRAK TÜRLERİNE GÖRE
 
KIYMETLİ EVRAKIN İPTAL USULÜ
 
§ 7. HAMİLE YAZILI SENETLERE MAHSUS İPTAL USULÜ 
 
101
2. Yetkili ve Görevli Mahkeme 
 
104
b. Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin Görüşü 
 
108
c. Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin Görüşü 
 
109
bb. Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin Genel Kabulü 
 
110
cc. Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin İstisnai Kararları 
 
112
dd. Genel Değerlendirme 
 
113
3. Mahkemece Alınacak Tedbirler 
 
116
A. Önleyici Tedbirler Safhası 
 
116
4. İptal Talebinin Kabulü ya da Reddi Hâlinde Temyiz Safhası 
 
119
III. Münferit Kuponların İptal Usulü 
 
120
§ 8. NAMA YAZILI SENETLERE MAHSUS İPTAL USULÜ 
 
121
III. Temel Kuralın İstisnaları 
 
123
1. Yasanın Saklı Tuttuğu Hükümler 
 
124
2. Borçluya Tanınan İmkânlar 
 
125
A. Basitleştirilmiş Resmî İptal Usulü 
 
125
§ 9. EMRE YAZILI SENETLERE MAHSUS İPTAL USULÜ 
 
127
III. Emre Yazılı Senedin Ziyaı Hâlinde Açılabilecek Davalar 
 
130
1. Önleyici Tedbirler Safhası 
 
130
A. Önleyici Tedbirin Niteliği ve Türk Ticaret Kanunundaki Yeri 
 
130
B. Önleyici Tedbir Talebinde Teminat Sorunu 
 
132
C. Önleyici Tedbiri Kimlerin Talep Edeceği Sorunu 
 
133
D. Önleyici Tedbir Kararının Muhatabı 
 
135
E. Önleyici Tedbir Talebinde Bulunan Kişinin Senedi Ferdileştirmesi 
 
136
F. Önleyici Tedbir Talebinde Şekil 
 
136
G. Önleyici Tedbir Talebinin Mahkeme Dışı Bir Yol ile Alınmasının Mümkün Olup Olmaması 
 
137
H. Önleyici Tedbir Yargılamasında Yetkili Mahkeme 
 
137
I. Önleyici Tedbir Yargılamasında Görevli Mahkeme 
 
139
J. Önleyici Tedbir Kararının Özelliği ve Sonuçları 
 
141
K. Önleyici Tedbirin Devam Süresi 
 
143
L. Önleyici Tedbir Kararının İstinaf ve Temyiz Edilip Edilemeyeceği Sorunu 
 
144
M. Haksız Önleyici Tedbirden Dolayı Tazminat Davası 
 
146
N. Önleyici Tedbir Kararının Zamanaşımını Kesip Kesmeyeceği Sorunu 
 
149
2. İstirdat Davası Safhası 
 
149
A. İstirdat Davasının Niteliği ve Türk Ticaret Kanunundaki Yeri 
 
150
B. İstirdat Davasında Taraflar 
 
151
C. İstirdat Davasının Açılabilme Koşulları 
 
152
D. İstirdat Davasında Yetkili Mahkeme 
 
153
E. İstirdat Davasında Görevli Mahkeme 
 
153
F. İstirdat Davasında İspat Yükü 
 
157
G. İstirdat Davasının Sonucu 
 
158
H. İstirdat Davasında “Uygun Bir Süre” Kavramının Anlamı 
 
158
3. İptal Davası Safhası 
 
159
A. İptal Davasının Niteliği ve Türk Ticaret Kanunundaki Yeri 
 
159
B. İptal Davasında Şekil 
 
160
C. İptal Davasında Yetkili Mahkeme 
 
161
D. İptal Davasında Görevli Mahkeme 
 
162
E. İptal Davasının Adli Ara Vermedeki Durumu 
 
163
F. İptal Davasında İspat Yükü 
 
164
G. İptal Davasında “Senedin Ferdileştirilmesi” Kavramı ve Anlamı 
 
167
H. İptal Davasında Mahkemenin Yapacağı İnceleme 
 
169
I. İptal Davasında İlân Aşaması ve İlânların Sonucu 
 
169
J. İptal Kararı ve İptal Kararının Özelliği 
 
172
K. İptal Kararının Niteliği 
 
172
L. İptal Kararında İstinaf ve Temyiz Yolu 
 
173
M. İptal Kararı Sonrası Yeni Senet Tanzimi 
 
175
N. İptal Aşamasında Tazminat Davası 
 
177
İPTAL KARARININ HÜKÜMLERİ İLE
 
İPTAL DAVASINDA YARGILAMA GİDERLERİ
 
§ 10. İPTAL KARARININ HÜKÜMLERİ 
 
179
1. İptal Kararının Olumlu Sonucu 
 
179
2. İptal Kararının Olumsuz Sonucu 
 
179
II. İptal Kararının Senetle İlgisi Olan Taraflar Arasındaki İlişkilere Etkisi 
 
180
1. İptal Kararının Karar Hamili ile Senet Borçlusu Arasındaki İlişkiye Etkisi 
 
180
A. İptal Kararı Hamilinin Hakları 
 
180
b. Hakkın Senetsiz Olarak İleri Sürülebilmesi 
 
181
c. Yeni Bir Senet Düzenlenmesini İsteme Hakkı 
 
183
B. Borçlunun İleri Sürebileceği Def’iler 
 
184
b. İptal Kararı Hamilinin Alacaklılık Sıfatına Karşı Def’iler 
 
184
c. Hakkın Niteliğine ve Varlığına Karşı Def’iler 
 
186
C. İptal Kararı Hamilinin Müracaat Borçlularına Rücu Sorunu 
 
186
2. İptal Kararının Borçlu ile Senet Zilyedi Olan Üçüncü Kişi Arasındaki İlişkiye Etkisi 
 
203
B. İptal Kararı Hamilinin Senet Zilyedi Olan Üçüncü Kişinin Borçluya Müracaatından Önce Müracaat Etmesi 
 
203
C. İptal Kararı Hamilinin Müracaat Etmeden Senet Zilyedi Olan Üçüncü Kişinin Borçluya Müracaat Etmesi 
 
204
3. İptal Kararının İyi Niyetli Zilyet ile İptal Kararı Hamili Arasındaki İlişkiye Etkisi 
 
204
B. İptal Kararının İyi Niyetli Hamile Karşı Etkisi 
 
205
C. İyi Niyetli Hamilin İptal Kararı Hamiline Karşı Dava Açması 
 
205
a. Bono ve Poliçe Yönünden 
 
205
III. İptal Kararının Hukukî Niteliği ve Özelliği 
 
208
IV. İptal Kararı Sonucu Senedin İptal Edilmesi Hâlinde Meydana Gelen Zarara Kimin Katlanacağı Sorunu 
 
209
V. Türk Ticaret Kanunu Tasarısında “Kıymetli Evrakın Ziyaı ve İptali” Konusu ile İlgili Genel Bir Değerlendirme 
 
211
1. Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Oluşumu ve Tarihsel Gelişimi 
 
211
B. Yeni Bir Türk Ticaret Kanununun Gerekliliği 
 
213
C. Ana Hatlarıyla Tasarının Getirdiği Yenilikler 
 
213
2. Türk Ticaret Kanunu Tasarısı ve Bölümleri 
 
214
3. Türk Ticaret Kanunu Tasarısında Kıymetli Evrak 
 
215
4. Sonuç ve Değerlendirme 
 
217
VI. Yeni Türk Ticaret Kanununda “Kıymetli Evrakın Ziyaı ve İptali” Konusu ile İlgili Genel Bir Değerlendirme 
 
218
1. Yeni Türk Ticaret Kanununun Oluşumu ve Tarihsel Gelişimi 
 
218
B. Yeni Bir Türk Ticaret Kanununun Gerekliliği 
 
219
C. Ana Hatlarıyla Yeni Kanunun Getirdiği Yenilikler 
 
219
2. Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Bölümleri 
 
219
3. Yeni Türk Ticaret Kanununda Kıymetli Evrak 
 
220
4. Yeni Türk Ticaret Kanununun Yürürlük Sorunu 
 
221
5. Yeni Türk Ticaret Kanunu Hakkında Genel Tespitler ve Değerlendirme 
 
222
§11. İPTAL DAVASINDA YARGILAMA GİDERLERİ 
 
224
I. Yargılama Giderlerinin Tanımı ve Özellikleri 
 
224
1. Yargılama Giderlerinin Tanımı 
 
224
2. Yargılama Giderlerinin Özellikleri 
 
225
II. Yargılama Giderlerinin Ödenmesinde Usul 
 
227
III. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk 
 
228
IV. Kıymetli Evrakın Ziyaı Nedeniyle Açılan İptal Davasında Yargılama Giderleri 
 
229
KONU İLE İLGİLİ SEÇİLMİŞ YARGITAY KARARLARI VE
 
UYGULAMADA KONU İLE İLGİLİ SEÇİLMİŞ KARAR ÖRNEKLERİ
 
§ 12. KONU İLE İLGİLİ SEÇİLMİŞ YARGITAY KARARLARI 
 
233
§ 13. UYGULAMADA KONU İLE İLGİLİ SEÇİLMİŞ KARAR ÖRNEKLERİ 
 
273
I. Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Örnekleri 
 
273
2. 6545 Sayılı Kanundan Önce Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Örneği 
 
275
3. 6545 Sayılı Kanundan Sonra Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Örneği 
 
278
II. Davacı/Davacı Vekili İçin Dilekçe Örnekleri 
 
281
1. Ödeme Yasağı ve İptal Davası Dilekçe Örneği 
 
281
2. İstirdat (İade) Davası Dilekçe Örneği 
 
283
III. Mahkemenin Müzekkere (Yazışma) Örnekleri 
 
285
1. Mahkeme İlân Müzekkeresi Örneği 
 
285
2. Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Müdürlüğüne Yazılan Müzekkere Örneği 
 
286
3. İlgili Bankaya Yazılan Müzekkere Örneği 
 
287
IV. Mahkeme Tensip Tutanağı Örneği 
 
288
V. Mahkeme Ön İnceleme Tutanağı Örneği 
 
290
VI. Mahkeme Karar Örnekleri 
 
293
1. İptal Davasının Kabulüne Dair Karar Örneği 
 
293
2. İptal Davasının Çekin Kıymetli Evrak Niteliği Kazanmaması Nedeniyle Reddine Dair Karar Örneği 
 
295
3. İptal Davasının Feragat Nedeniyle Reddine Dair Karar Örneği 
 
297
4. İptal Davasının Usulden Reddine Dair Karar Örneği 
 
298
5. İptal Davasının Aktif Husumet Yokluğu Nedeniyle Reddine Dair Karar Örneği 
 
300
6. İptal Davasının Görev Yönünden Reddine Dair (Görevsizlik) Karar Örneği 
 
303
7. İstirdat (İade) Davasının Kabulüne Dair Karar Örneği 
 
305
6762 SAYILI MÜLGA TÜRK TİCARET KANUNU İLE 6102 SAYILI YENİ TÜRK TİCARET KANUNUNUN KIYMETLİ EVRAKA İLİŞKİN MADDE KARŞILAŞTIRMA TABLOSU 
 
313
Yargıtay Kararları Dizini 
 
333