1.1. MOBBİNG KAVRAMININ KISA TARİHİ 
 
23
1.3. MOBBİNGİN UNSURLARI 
 
28
1.3.1. Taraflar Arasında İş Yaşamı İle Bağlantılı Bir İlişkinin Mevcudiyeti 
 
28
1.3.2. Tarafların Aynı İş İlişkisinde Çalışıyor Olması 
 
28
1.3.3. Failde Mobbing Uygulama Amacı Olması 
 
29
1.3.4. Mobbing Davranışlarının Kasıtlı Olarak Yapılması 
 
30
1.3.5. Mobbing Davranışların Belirli Bir Süre Devam Etmesi 
 
31
1.3.6. Mobbing Eylemlerinin Sistematik Olarak Devam Etmesi 
 
33
1.3.7. Taraflar Arasında Güç Eşitsizliği Bulunması 
 
35
1.4. MOBBİNG KAVRAMININ BENZER KAVRAMLARDAN FARKI 
 
36
1.4.1. Çatışma ile Farkı 
 
36
1.4.2. Zorbalık ile Farkı 
 
37
1.4.3. Şiddet ile Farkı 
 
37
1.4.4. İşyeri Stresi ile Farkı 
 
38
1.4.5. İşyerinde Kabalık ile Farkı 
 
38
1.4.6. Israrlı Takip ile Farkı 
 
40
1.4.7. Sataşma ile Farkı 
 
41
1.4.8. İşyerinde Cinsel Taciz ile Farkı 
 
42
1.5. MOBBİNGİN TARAFLARI 
 
43
1.5.2. Mobbing Mağduru 
 
44
1.5.3. Mobbing İzleyicisi 
 
44
1.6. MOBBİNG DAVRANIŞLARININ UYGULANMA YÖNÜ 
 
46
1.6.1.1. Yukarıdan Aşağıya Doğru Mobbing 
 
46
1.6.1.2. Aşağıdan Yukarıya Doğru Mobbing 
 
47
1.7. MOBBİNG UYGULANMASINA NEDEN OLAN FAKTÖRLER 
 
48
1.7.1. Failden Kaynaklanan Faktörler 
 
49
1.7.2. Mağdurdan Kaynaklanan Faktörler 
 
50
1.7.3. İşletmeden Kaynaklanan Faktörler 
 
52
1.7.4. Sosyal Faktörler 
 
54
1.8. MOBBİNG NİTELİĞİNDEKİ DAVRANIŞ ÖRNEKLERİ 
 
55
1.8.1. Davranış Biçimleri 
 
56
1.8.2. Yargıtay Tarafından Kabul Edilmiş Olan Mobbing Davranışları 
 
61
1.9. MOBBİNGİN ETKİLERİ 
 
68
1.10. MOBBİNGE İLİŞKİN İSTATİSTİKİ VERİLER 
 
74
1.10.1. Mobbingin Görülme Yaygınlığı 
 
74
1.10.2. Davranışlara Göre Dağılımı 
 
76
1.10.3. Sektörlere Göre Dağılımı 
 
77
1.10.4. Yaş ve Cinsiyete Göre Dağılımı 
 
78
1.10.5. Ekonomik Veriler 
 
79
1.10.6. Alo 170 Hattına İlişkin Veriler 
 
80
1.11. MOBBİNG İLE MÜCADELE STRATEJİLERİ 
 
81
1.11.1. Bireysel Mücadele 
 
81
1.11.2. İşletmesel Mücadele 
 
82
1.12. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 
 
83
MOBBİNG İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER
 
2.1. ULUSLARARASI BELGELERDE MOBBİNG 
 
85
2.1.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde Mobbing 
 
85
2.1.2. Avrupa Konseyi Belgelerinde Mobbing 
 
86
2.1.3. Uluslararası Çalışma Örgütü Belgelerinde Mobbing 
 
88
2.1.4. Avrupa Birliği Mevzuatında Mobbing 
 
91
2.2. YABANCI ÜLKE HUKUKLARINDA MOBBİNG 
 
93
2.2.1. Mobbingi Özel Hükümlerle Düzenleyen Ülkeler 
 
93
2.2.2. Mobbingi Genel Hükümlerle Düzenleyen Ülkeler 
 
100
2.2.2.2. Amerika Birleşik Devletleri 
 
101
2.3. TÜRK HUKUKUNDA MOBBİNG 
 
105
2.3.1. Kamu Hukukunda Mobbing 
 
105
2.3.1.1. Anayasa Hukuku Boyutuyla Mobbing 
 
105
2.3.1.2. Ceza Hukuku Boyutuyla Mobbing 
 
109
2.3.1.2.1. Kişilerin Huzur ve Sükûnunu Bozma Suçu 
 
112
2.3.1.2.2. Eziyet Suçu 
 
112
2.3.1.2.3. İşkence Suçu 
 
114
2.3.1.2.4. Görevi Kötüye Kullanma Suçu 
 
115
2.3.1.2.5. Hakaret Suçu 
 
117
2.3.1.2.6. İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Suçu 
 
118
2.3.1.2.7. Kasten Yaralama Suçu 
 
119
2.3.1.2.8. Cinsel Saldırı ve Cinsel Taciz Suçu 
 
119
2.3.1.2.9. Tehdit Suçu 
 
120
2.3.1.3. Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nda Mobbing 
 
121
2.3.2. İdare Hukukunda Mobbing 
 
125
2.3.3. Özel Hukukta Mobbing 
 
136
2.3.3.1. Medeni Hukukta Mobbing 
 
136
2.3.3.2. Borçlar Hukukunda Mobbing 
 
137
2.3.3.3. İş Hukukunda Mobbing 
 
138
2.3.3.4. Başbakanlık Genelgesinde Mobbing 
 
140
2.4. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 
 
142
İŞ İLİŞKİSİNDE MOBBİNG VE KARŞILIKLI HAK VE BORÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
 
3.1. GÖZETME BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 
 
145
3.1.1. Genel Olarak Gözetme Borcu 
 
145
3.1.2. Mobbing ve Gözetme Borcu 
 
146
3.1.2.1. İşçinin Kişilik Hakkının Korunması Açısından 
 
148
3.1.2.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Hükümleri Açısından 
 
148
3.1.3. İşverenin Alabileceği Önlemler 
 
152
3.1.4. Gözetme Borcunun İhlali Nedeniyle Doğan Sorumluluk 
 
153
3.1.5. Gözetme Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 
 
156
3.2. İŞ SÖZLEŞMELERİNİN FESHİ AÇISINDAN MOBBİNG 
 
157
3.2.1. Genel Olarak Haklı Nedenle Fesih 
 
157
3.2.2. Mobbing ve Haklı Nedenle Fesih 
 
158
3.2.2.1. Mobbing Mağduru İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi 
 
158
3.2.2.2. İşverenin Mobbing Yapan İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi 
 
163
3.2.3. Fesih Hakkını Kullanma Süresi 
 
167
3.2.4. Mobbing Nedeniyle Feshin Hukuki Sonuçları 
 
168
3.3. KİŞİLİK HAKKININ İHLALİ AÇISINDAN MOBBİNG 
 
169
3.3.1. Genel Olarak Kişilik Hakkı 
 
169
3.3.2. Mobbing ve Kişilik Hakkının İhlali 
 
171
3.3.3. Kişilik Hakkı İhlalinin Yaptırımı 
 
172
3.4. EŞİT DAVRANMA BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 
 
172
3.4.1. Genel Olarak Eşit Davranma Borcu 
 
172
3.4.2. Mobbing ve Eşit Davranma Borcu 
 
174
3.4.3. Eşit Davranma Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 
 
176
3.5. ÇALIŞMA KOŞULLARINDA ESASLI DEĞİŞİKLİK AÇISINDAN MOBBİNG 
 
177
3.5.1. Genel Olarak Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik 
 
177
3.5.2. Mobbing ve Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik 
 
178
3.6. HAKSIZ FİİL AÇISINDAN MOBBİNG 
 
180
3.7. DÜRÜSTLÜK İLKESİ AÇISINDAN MOBBİNG 
 
181
3.7.1. Genel Olarak Dürüstlük İlkesi 
 
181
3.7.2. Mobbing ve Dürüstlük İlkesi 
 
181
3.7.3. Dürüstlük İlkesine Aykırılığın Yaptırımı 
 
183
3.8. YÖNETİM HAKKI AÇISINDAN MOBBİNG 
 
183
3.8.1. Genel Olarak Yönetim Hakkı 
 
183
3.8.2. Mobbing ve Yönetim Hakkı 
 
184
3.8.3. Yönetim Hakkına Aykırılığın Yaptırımı 
 
186
3.9. SADAKAT BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 
 
187
3.9.1. Genel Olarak Sadakat Borcu 
 
187
3.9.2. Mobbing ve Sadakat Borcu 
 
188
3.9.3. Sadakat Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 
 
188
3.10. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI AÇISINDAN MOBBİNG 
 
189
3.10.1. Mobbing ve İş Kazası 
 
189
3.10.2. Mobbing ve Meslek Hastalığı 
 
190
3.11. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI AÇISINDAN MOBBİNG 
 
193
3.11.1. Genel Olarak Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 
 
193
3.11.2. Mobbing ve Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 
 
194
3.12. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 
 
194
MOBBİNG NEDENİYLE AÇILABİLECEK DAVALAR
 
4.1. AÇILABİLECEK DAVA TÜRLERİ 
 
199
4.1.1. Koruyucu Davalar 
 
199
4.1.1.1. Saldırı Tehlikesinin Önlenmesi Davası 
 
200
4.1.1.2. Saldırıya Son Verilmesi Davası 
 
201
4.1.1.3. Saldırının Hukuka Aykırılığının Tespiti Davası 
 
201
4.1.2. Tazminat Davaları 
 
202
4.1.2.1. Maddi Tazminat 
 
202
4.1.2.2. Manevi Tazminat 
 
207
4.1.2.3. Vekâletsiz İş Görme Davası 
 
213
4.1.2.4. Ayrımcılık Tazminatı 
 
214
4.1.2.5. Kötüniyet Tazminatı 
 
215
4.1.3. İşe İade Davası 
 
216
4.2. DAVANIN TARAFLARI 
 
218
4.3. DAVALARDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 
 
218
4.3.1. Görevli Mahkeme 
 
218
4.3.2. Yetkili Mahkeme 
 
219
4.4. DAVALARDA ZAMANAŞIMI 
 
220
4.5. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 
 
221
5.1. GENEL OLARAK İSPAT 
 
225
5.1.3. Somutlaştırma Yükü 
 
228
5.1.4.1. Doğrudan İspat 
 
229
5.1.4.2. Dolaylı İspat 
 
229
5.1.4.2.1. Emare ile İspat 
 
229
5.1.4.2.2. İlk Görünüş İspatı 
 
230
5.2. MOBBİNGİN İSPATI 
 
231
5.2.1. Mobbingin İspat Ölçüsü 
 
231
5.2.2. Mobbingin İspatı ve Buna İlişkin Deliller 
 
235
5.3. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 
 
250