Vergi Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları (İdari Başvuru ve Yargı Yolları) Prof. Dr. Hakan Arslaner  - Kitap

Vergi Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları

(İdari Başvuru ve Yargı Yolları)

1. Baskı, 
Eylül 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
328
Barkod:
9786253813826
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
440,00
İndirimli (%10):
396,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Vergi mevzuatının uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların ivedilikle çözümlenebilmesi, hem gelir idaresi için hem de mükellefler için önemli bir konudur. İdare alacağına bir an önce kavuşabilecek, mükellef de borçlu olma sıfatından kurtulabilecektir. Bu menfaat birliğinin sağlanabilmesi adına vergi mevzuatında her bir somut uyuşmazlık konularıyla ilgili idari (barışçıl) yollar düzenlenmiştir. Bu yolların uygulanmasıyla, zamandan ve süreden tasarruf edilecek, emek sarfiyatı asgari düzeyde tutulup, anlaşmazlıklar giderilebilecektir. Bununla birlikte idari yollara ilgililerin, genel olarak, başvuru zorunluluğu bulunmamakla birlikte, başvurulmuş olsa da mükellef ile idare arasındaki anlaşmazlıklar giderilemeyebilir. Bu durumda hukuki uyuşmazlıkların yargı yoluyla giderilmeye çalışılması kaçınılmaz olacaktır.
Bu kitap, vergi uyuşmazlıklarının idari çözüm yollarına ve uyuşmazlıklara konu olan vergisel işlemlerin yargı denetimine yer vermiştir. Uzun soluklu bir araştırmanın sonucu olan bu kitap, ciddi bir literatür araştırması içermektedir. Uygulamada karşılaşılan sorunlara değinmek adına mahkeme kararlarından da yararlanılmıştır. Ayrıca son zamanlarda içtihatlara sıklıkla kaynak oluşturan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ekli protokollerde belirtilen yargılama ilkelerinin vergi yargılamalarında uygulanabilirliği de tartışma konusu edilmiştir. Bununla birlikte klasik ders kitaplarının formatından çıkılarak çalışmada kişisel yorumlara da yer verilmiştir.
Kitap; bu konuda çalışmalar yapan akademi camiasına ve araştırmacılara, idare ve yargı organlarındaki uygulayıcılara ve öğrencilere yararlı olacaktır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Türkiye'de Yargı Sistemi
.
Vergi Yargılaması İle İlgili Genel Bilgiler
.
Vergi Uyuşmazlıklarının Ve Gümrük İdaresinin Alacaklarından Kaynaklı Uyuşmazlıkların İdari Çözüm Yolları
.
Vergi Yargılama Süreci
.
Kararlara Karşı Başvuru Yolları
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Ön Söz 
7
Kısaltmalar 
17
Birinci Bölüm
TÜRKİYE’DE YARGI SİSTEMİ
I. YARGI KAVRAMI VE FONKSİYONU 
19
II. YARGI YERLERİ 
20
A. Temyiz Mahkemeleri 
20
B. İstinaf Mahkemeleri 
21
C. İlk Derece Mahkemeleri 
21
III. ANAYASAYA GÖRE YARGI KOLLARI 
22
A. Anayasa Yargısı ve Anayasa Mahkemesi 
22
1. Bazı Kamu Görevlilerini Yargılama Görevi 
25
2. Bazı Hukuk Metinlerinin Anayasaya Uygunluk Denetimi 
25
a. Soyut Norm Denetimi (İptal Davası) 
26
aa. Şekil Denetimi 
27
bb. Esas Denetimi 
27
b. Somut Norm Denetimi (İtiraz ya da Def’i Yolu) 
28
3. Bireysel Başvuruları Karara Bağlama 
32
B. Adli Yargı ve Yargıtay 
33
1. Yargıtay’ın Organik Yapısı ve Görevleri 
35
a. Yargıtay Dava Daireleri 
35
b. Hukuk ve Ceza Genel Kurulları 
36
c. Büyük Genel Kurulu 
36
d. Başkanlar Kurulları 
37
2. Bölge Adliye Mahkemesi 
37
3. Hukuk ve Ceza Mahkemeleri 
38
C. İdari Yargı ve Danıştay 
40
1. Danıştay’ın Organik Yapısı ve Görevleri 
41
a. Danıştay Dava Daireleri 
41
b. Danıştay Genel Kurulu 
43
c. İdari İşler Kurulu 
43
d. İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulu 
43
e. İçtihatları Birleştirme Kurulu 
43
f. Başkanlar Kurulu 
44
g. Başkanlık Kurulu 
44
h. Yüksek Disiplin Kurulu 
44
ı. Disiplin Kurulu 
44
2. Bölge İdare Mahkemesi 
45
3. İdare ve Vergi Mahkemeleri 
45
D. Uyuşmazlık Yargısı ve Uyuşmazlık Mahkemesi 
46
IV. MUKAYESELİ HUKUKTA VERGİ YARGI SİSTEMLERİ 
47
A. Fransa 
48
B. İngiltere 
49
C. Amerika 
51
D. Almanya 
52
İkinci Bölüm
VERGİ YARGILAMASI İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
I. VERGİ YARGISININ TARİHSEL GELİŞİMİ 
55
A. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi 
55
B. 1982’ye Kadar Cumhuriyet Dönemi 
57
C. 1982 Sonrası Dönem 
59
II. VERGİ YARGILAMASINDA YARARLANILAN KAYNAKLAR 
61
A. Yasama Organından Doğan Kaynaklar 
61
1. Anayasa 
61
2. Kanun 
62
3. Uluslararası Sözleşmeler 
63
B. Yürütme Organından Doğan Kaynaklar 
64
A. Cumhurbaşkanı Kararnameleri 
65
2. Cumhurbaşkanı Kararları 
66
3. Yönetmelikler 
66
4. Tebliğler 
67
5. Özelge (Mukteza) ve Sirküler 
68
C. Yargı Organından Doğan Kaynaklar 
68
1. Anayasa Mahkemesi Kararları 
69
2. Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulu Kararları 
69
3. Diğer Mahkeme Kararları 
69
D. Diğer Kaynaklar 
70
III. VERGİ YARGISININ İŞLEVLERİ 
70
A. Anlaşmazlıkları Çözümleme 
71
B. İçtihat Yaratma 
74
C. Çıkarlar Dengesini Koruma 
75
D. Vergi Adaletini Temin Etme 
77
E. Hukuki Güvenliği Sağlama 
80
F. Vergiye Gönüllü Uyumu Teşvik Etme 
85
IV. VERGİ YARGILAMA İLKELERİ 
88
A. Yazılı Yargılama Yapılır 
90
B. Kurul Hâlinde Karar Verilir 
90
C. Yargılamada Re’sen Araştırma Yetkisi Kullanılır 
90
D. İstisnai Hükümler Hariç Her Türlü Delil İspat Aracı Olarak Kullanılabilir 
92
1. Delilin Özellikleri 
96
2. Delil Türleri 
96
a. Kesin Deliller 
96
aa. Senet 
96
bb. Kesin Hüküm 
97
cc. Yemin 
98
b. Takdiri Deliller 
99
aa. Belge 
99
bb. Tanık İfadesi 
102
cc. Bilirkişi Raporları 
104
E. İdari İşlem ya da Eylem Niteliğinde Yargı Kararı Verilemez 
106
F. Yerindelik Denetimi Yapılamaz 
107
G. İdarenin Takdir Yetkisini Kaldıracak Nitelikte Karar Verilemez 
108
H. Uluslararası Vergi Yargılama İlkeleri 
110
1. Yargı Bağımsızlığı 
112
2. Adil Yargılanma Hakkı 
113
a. Hukuki Dinlenilme Hakkı 
115
b. Makul Sürede Yargılamanın Sonlandırılması 
116
c. Aleni Yargılama Yapılması 
116
d. Silahların Eşitliği 
116
e. Yargılamanın Çelişmeli Olması 
116
3. Usul Ekonomisi 
119
V. VERGİ YARGISININ KONUSU 
120
A. İdari İşlemler 
120
1. İdari İşlem Türleri 
121
a. Tek Taraflı İdari İşlemler 
121
aa. Bireysel İdari İşlemler 
121
bb. Genel Düzenleyici İşlemler 
124
b. İki Taraflı İdari İşlemler 
124
2. İdari İşlemin Unsurları 
126
a. Yetki Unsuru 
127
aa. Kişi Bakımından 
128
bb. Konu Bakımından 
129
cc. Yer Bakımından 
129
dd. Zaman Bakımından 
130
b. Şekil (ve Usul) Unsuru 
131
c. Sebep Unsuru 
133
d. Konu Unsuru 
138
e. Maksat Unsuru 
140
VI. DAVA TÜRLERİ 
142
A. Medeni Yargılamada Dava Türleri 
142
1. Eda Davası 
143
2. İnşaî Nitelikli Davalar 
144
3. Tespit Davaları 
144
4. Belirsiz Alacak Davası 
145
B. İdari Yargılamada Dava Türleri 
145
1. İptal Davaları 
146
a. Amacı 
146
b. Dava Ehliyeti 
147
c. Hukuki Sonuçları 
148
2. Tam Yargı Davaları 
149
3. Vergi Davalarının Hukukî Niteliği 
150
Üçüncü Bölüm
VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ VE GÜMRÜK İDARESİNİN ALACAKLARINDAN KAYNAKLI UYUŞMAZLIKLARIN
İDARİ ÇÖZÜM YOLLARI
I. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜM YOLLARI 
155
A. İdari İşlemi Yapan Makama ve Üst Makama Başvuru 
156
B. Hata Düzeltme ve Bakanlığa Şikâyet Yolu 
159
C. Uzlaşma 
163
1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 
164
a. Uzlaşmaya Başvuru ve Başvuru Komisyonu 
164
b. Uzlaşma Görüşmelerinin Sonlandırılması 
166
aa. Uzlaşılması Hâlinde 
166
bb. Uzlaşılamaması Hâlinde 
167
2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 
168
a. Uzlaşma Talep Gerekçeleri 
168
b. Uzlaşmaya Başvuru Süresi ve Uzlaşma Komisyonu 
169
c. Uzlaşma Görüşmelerinin Sonlandırılması 
170
aa. Uzlaşılması Hâlinde 
170
bb. Uzlaşılamaması Hâlinde 
171
3. Uzlaşma Tutanaklarının Hukuki Niteliği 
172
G. Cezalarda İndirim 
174
H. Ön Tespit ve İzaha Davet 
175
I. Kanun Yolundan Vazgeçme 
177
7. Pişmanlık ve Islah 
178
8. Karşılıklı Anlaşma Usulü 
179
II. GÜMRÜK İDARESİNİN ALACAKLARINDAN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIKLARIN İDARİ ÇÖZÜM YOLLARI 
181
A. İtiraz Yolu 
182
B. Cezalarda İndirim 
183
C. Uzlaşma 
184
1. Başvuru ve Süreçle İlgili Genel Kurallar 
185
2. Uzlaşma Görüşmelerinin Sonuçları 
186
a. Uzlaşmanın Sağlanması 
186
b. Uzlaşmanın Sağlanamaması 
187
III. VERGİ VE GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMAN)’NUN ROLÜ 
187
Dördüncü Bölüm
VERGİ YARGILAMA SÜRECİ
I. DAVA DİLEKÇESİ 
193
A. Birden Fazla İdari İşleme Karşı Tek Dilekçe ile Dava Açılabilmesi 
195
B. Tek Dilekçe ile Birden Fazla Kişinin Dava Açması 
197
C. Dilekçe Sonrası Yapılacak İşlemler 
197
II. DAVA DOSYASI ÜZERİNDE İLK İNCELEME 
198
A. Görev ve Yetki 
200
B. İdari Merci Tecavüzü 
204
C. Ehliyet 
206
D. İdari İşlemin Kesin ve İcra Edilebilir Nitelikte Olması 
213
E. Süre 
217
F. Husumet 
226
G. Dilekçelerin, İYUK’un 3 ve 5’inci Maddelere Uygunluğu 
229
III. DAVA AÇILMASININ SONUÇLARI 
231
A. Derdestlik 
231
B. Mahkemece Uyuşmazlığı Sonlandırma Zorunluluğu 
231
C. Davanın Uyuşmazlığın Yaşandığı Zamandaki Hukuk Kuralları ile Çözümlenmesi 
232
D. İdari İşlemin Yürümesinin Durması 
232
IV. DAVAYA ESASTAN BAKILMASI VE TAHKİKAT AŞAMASI 
232
A. Tarafların Dinlenmesi 
232
B. Dosya İnceleme ve Esas Hakkında Karar Verilmesi 
233
C. Yargılama Sırasında Karşılaşılabilecek Özel Durumlar 
240
1. Yürütmenin Durdurulması 
241
2. Duruşma Yapılması 
249
3. Bağlantılı Davalar 
250
a. Usule İlişkin Şartlar 
251
aa. Dava Dosyaları Aynı Yargı Düzeni İçinde Olmalıdır 
251
bb. Davaların Yargı Aşamasının ve Kanun Yollarının Aynı Olması 
253
cc. Dava Dosyalarında Dava Şartlarının Var Olması 
253
b. Esasa İlişkin Şartlar 
254
aa. Maddi veya Hukuki Bağlılık 
254
bb. Davalar Hakkında Verilecek Kararların Birbirlerini Etkiler Nitelikte Olması 
256
c. Bağlantı İddialarının Görülmesi 
257
aa. Bağlantı İddiasının Kabul Edilmesi 
258
bb. Bağlantı İddiasının Kabul Edilmemesi 
259
4. Tarafların Hukuki Durumlarında Değişiklik 
260
5. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerinin Uygulanacağı Durumlar 
264
a. Davaya Müdahale 
266
b. Dava Arkadaşlığı 
269
c. Davanın İhbarı 
270
d. Sulh Yolu 
272
e. Feragat ve Kabul 
273
f. Bilirkişiye Başvurulması 
279
g. Keşif 
281
h. Teminat 
281
ı. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı ve Reddi 
283
i. Derdestlik 
285
j. Ön Sorun ve Bekletici Mesele 
285
6. Vergi Usul Kanunu Hükümlerinin Uygulanacağı Durumlar 
288
Beşinci Bölüm
KARARLARA KARŞI BAŞVURU YOLLARI
I. UYUŞMAZLIĞI ÇÖZEN MAHKEMEYE YAPILABİLEN BAŞVURULAR 
291
A. Açıklama 
291
B. Yanlışlıkların Düzeltilmesi 
294
II. KANUN YOLLARI 
294
A. İstinaf 
295
1. Başvuru Şekli 
297
2. İstinaf İncelemesi 
298
3. İstinaf Kararlarının Etkisi 
300
B. Temyiz 
301
1. Temyize Gidilebilecek Konular 
302
2. Temyiz Başvurusu ve Başvuru Süresi 
304
3. Temyiz İncelemesi Sonrası Verilecek Kararlar 
306
4. Temyize İlişkin Verilen Karar Sonrasında Yapılacak İşlemler 
307
C. Kanun Yararına Temyiz 
308
D. Yargılamanın Yenilenmesi 
311
Kaynakça 
315
Kavram Dizini 
331