Uluslararası Boyutuyla İşkence Suçu Yrd. Doç. Dr. Rıfat Murat Önok  - Kitap
Uluslararası Boyutuyla

İşkence Suçu

1. Baskı, 
Kasım 2006
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x23.5
Sayfa:
584
Barkod:
9789750203411
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Kitapta, işkence olgusu, teorik ve pratik yönüyle, geniş bir perspektiften incelenmiştir. İşkence kavramı, işkencenin amacı ve tarihçesi, konuyla doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili olan tüm koruma mekanizmalarına, doktriner görüşler ve uluslararası içtihatlara da yer verilmiştir.
Çalışmanın ana kısmını Türk ve karşılaştırmalı ceza hukukundaki işkence suç tipinin incelenmesi oluşturmaktadır. Bu kapsamda, karşılaştırmalı ceza hukukuna özel önem verilmiş, konunun ceza muhakemesi boyutuna ve işkenceyle mücadele kapsamında gerçekleşen gelişmelere de değinilmiştir.
Özellikle; Türkiye açısından önemli olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ayrı bir bölüm altında kaleme alınmış, Strazburg organlarının uygulaması, içtihatlar ve doktrin çerçevesinde ortaya konan ilkeler, tartışmalar ve çeşitli ihtimaller bakımından ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
İşkence Kavramı, İşkencenin Amacı, Tarihçesi ve Uluslararası Belgelerdeki Yeri İle Koruma Mekanizmaları
.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde İşkence Yasağı
.
Türk ve Karşılaştırmalı Ceza Hukukunda İşkence Suçu
.
İşkencenin Önlenmesi Amacıyla Alınan Önlemler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Sunuş 
5
Önsöz 
9
Kısaltmalar 
19
Giriş 
23
Birinci BölümİŞKENCE KAVRAMI, İŞKENCENİN AMACI,TARİHÇESİ VE ULUSLARASI BELGELERDEKİ YERİ İLE KORUMA MEKANİZMALARI
 
29
 
34
I. İŞKENCENİN FONKSİYONU 
34
II. İŞKENCE LEHİNE ÖNE SÜRÜLEN GÖRÜŞLER 
36
III. İŞKENCE ALEYHİNE ÖNE SÜRÜLEN GÖRÜŞLER 
37
 
41
I. GENEL OLARAK 
41
II. BATI’DA 
43
III. TÜRKİYE’DE 
50
§4. İŞKENCENİN ULUSLARARASI BELGELERDEKİ YERİ VE KORUMA MEKANİZMALARI 
57
I. İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN ORTAYA ÇIKIŞI 
57
II. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRİSİ 
63
III. KİŞİSEL VE SİYASAL HAKLAR ULUSLARARASI SÖZLEŞMESİ 
64
A. Tarihçe ve Kapsam 
64
B. İnsan Hakları Komitesi 
65
1. Kuruluşu 
65
2. Yetkileri 
66
IV. İŞKENCEYE VE DİĞER ZALİMANE, İNSANLIK DIŞI VEYA ONUR KIRICI MUAMELE VEYA CEZAYA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİ 
70
A. Sözleşmenin Ortaya Çıkış Süreci 
70
B. 1984 BM İşkence Sözleşmesi 
71
1. Kapsamı 
71
2. İşkenceye Karşı Komite 
77
a. Kuruluşu 
77
b. Yetkileri 
77
ba. Genel Denetim Yetkisi (md. 19) 
78
bb. Soruşturma Yetkisi (md. 20) 
79
bc. Devlet Başvurusu (md. 21) ve Bireysel Başvuru (md. 22) 
80
bd. Yetkilerin Değerlendirilmesi 
81
3. Sözleşmeye Ek Seçimlik Protokol 
84
V. İŞKENCENİN VE İNSANLIK DIŞI VEYA ONUR KIRICI MUAMELE VE CEZANIN ÖNLENMESİ İÇİN AVRUPA SÖZLEŞMESİ 
85
A. Sözleşmenin Amacı ve Kapsamı 
85
B. İşkencenin Önlenmesi Komitesi 
86
1. Amacı 
86
2. Oluşumu 
87
3. Görev ve Yetkileri 
8 8
4. Komitenin Görevinin Değerlendirilmesi 
93
5. 1987 Sözleşmesi ve İşkencenin Önlenmesi Komitesi ile Diğer Uluslararası Belge ve Organlar Arasındaki İlişki 
95
VI. ÖZGÜRLÜĞÜNDEN YOKSUN BIRAKILAN KİŞİLERE İLİŞKİN BELGELER 
95
A. Genel Olarak 
95
B. Mahpuslara İlişkin Belgeler 
96
C. Özgürlüğünden Herhangi Bir Şekilde Yoksun Bırakılmış Kimselerin Tümü Açısından Geçerli Olan Belgeler 
98
VII. İNSANCIL HUKUK VE ULUSLARARASI CEZA HUKUKUNA İLİŞKİN BELGELER 
101
A. İnsancıl Hukuka Dair Belgeler 
101
1. Genel Olarak 
101
2. Silahlı Çatışmalar Hukukuna Dair Araçlar 
103
a. Genel Olarak 
103
b. Cenevre Sözleşmeleri 
104
c. Savaş Hukukuna Dair Diğer Araçlar 
108
3. İnsancıl Hukuka Uyumun Sağlanması 
109
a. Genel Olarak 
109
b. Uluslararası Kızıl Haç Komitesi 
109
B. Uluslararası Ceza Mahkemeleri 
110
1. Nürnberg ve Tokyo Asker Ceza Mahkemeleri 
111
2. Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi 
111
3. Rwanda (Ruanda) Uluslararası Ceza Mahkemesi 
114
4. Uluslararası Ceza Divanı 
114
VIII. ULUSLARARASI ÖRGÜTLER BÜNYESİNDEKİ DİĞER BELGE VE ARAÇLAR 
116
1. İşkence Yasağının Dolaylı Olarak Düzenlendiği Belgeler 
116
2. İnsan Haklarını Koruma Mekanizmaları 
122
a. BM İnsan Hakları Komisyonu/Konseyi ve BM İnsan Haklarının Korunması ve İlerletilmesi Alt Komisyonu 
123
aa. 1235 Usulü 
125
ab. 1503 Usulü 
126
b. BM İşkence Özel Raportörü 
128
c. BM İşkence Mağdurları Gönüllü Fonu 
129
1. Birlik Bünyesinde Temel Hakların Korunması 
131
2. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı 
133
3. Konuyla İlgili Tüzükler 
138
D. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı 
139
E. Amerika Kıtasına Ait Araçlar 
141
1. Amerikan İnsan Hakları ve Ödevleri Bildirisi 
141
2. Amerikan İnsan Hakları Komisyonu 
142
3. İnsan Hakları Amerikan Sözleşmesi 
143
a. Kapsamı 
144
b. Amerikan İnsan Hakları Mahkemesi 
144
4. İşkencenin Önlenmesi ve Cezalandırılması Hakkında Amerikan Devletleri Arası Sözleşme 
146
F. Afrika Kıtasına Ait Araçlar 
148
1. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı 
148
2. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Komisyonu 
148
a. Oluşumu 
148
b. Görev ve Yetkileri 
149
3. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Mahkemesi 
152
G. İslam-Arap Dünyasındaki Araçlar 
153
1. İnsan Haklarına Dair Arap Şartı 
153
2. İnsan Hakları Evrensel İslam Beyannamesi 
155
İkinci BölümAVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNDEİŞKENCE YASAĞI
1. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ SİSTEMİ 
157
 
160
I. İŞKENCE YASAĞININ HUKUKİ NİTELİĞİ 
160
II. ÜÇÜNCÜ MADDEDEKİ KAVRAMLAR 
169
A. Hazırlık Çalışmaları 
169
B. İşkence Kavramı 
169
C. İnsanlık Dışı Ceza veya Muamele Kavramı 
170
D. Küçük Düşürücü Muamele 
171
E. Değerlendirme 
172
III. MADDENİN UYGULANMA KRİTERLERİ 
175
A. Asgar Eşik 
175
B. Özel Kişilerce İşlenen ya da Münferit Nitelikli Davranışların Devlete İsnat Edilmesi 
177
C. İspat Derecesi ve Yükü 
179
D. Üçüncü Madde ile Diğer Maddeler Arasındaki İlişki 
182
IV. KRİTERLERİ UYGULAMADAKİ TARTIŞMALAR 
183
A. İrlanda/Birleşik Krallık Davasına Yol Açan Olaylar 
183
B. AİHM’nin Değerlendirmesi 
184
C. Tartışmalar 
185
D. Sonuç 
189
 
190
I. HAPİS CEZASI VE İNFAZ SÜRECİ 
190
A. Hapis Cezası 
191
B. İnfaz Koşulları 
195
1. Tecrit 
195
2. Hapishane Koşulları ve Sağlık Hizmeti Sunma Yükümlülüğü 
198
C. AİHS Üçüncü Madde ile Mahpuslara İlişkin Uluslararası Belgeler Arasındaki İlişki 
202
II. ÖLÜM CEZASI 
202
A. Bir Ceza Türü Olarak Ölüm Cezasının Üçüncü Madde Karşısında Durumu 
203
B. Cezaya Hükmedilme veya Cezanın İnfaz Tarzı Bakımından Sorunlar 
206
III. VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜNÜ İHLAL EDEN (BEDENSEL) CEZALAR 
212
IV. YAKALAMA VE GÖZALTI SIRASINDAKİ KOLLUK DAVRANIŞLARI 
214
A. Genel Olarak 
214
B. İspat Yükü 
217
C. Gözaltında Kayıp 
222
V. SUÇLULARIN İADESİ, SINIR DIŞI EDİLMESİ VE İLTİCAYA İLİŞKİN SORUNLAR 
224
A. Genel Olarak 
224
B. İade 
226
C. Sınır Dışı Etme ve İltica 
229
D. Ortak İlkeler 
234
1. Gerçek Risk Kavramı 
236
2. Esaslı (Önemli) Sebepler (Temeller) 
239
E. Geçici Önlemler 
241
F. Üçüncü Madde ile Mültecilere İlişkin Uluslararası Belgeler Arasındaki İlişki 
243
VI. ÜLKEYE KABUL VE GÖÇ 
243
VII. DİĞER SOMUT İHLÂL ŞEKİLLERİ 
245
A. Açlık Grevleri 
245
B. Sosyo-Ekonomik Koşullar 
256
C. Belirli Bir İhlal Sınıfına Dahil Edilemeyecek Durumlar 
259
§4. AİHM İÇTİHATLARINDAN KONUYLA İLGİLİ ÖRNEKLER 
262
I. AKSOY/TÜRKİYE (18.12.1996) 
266
III. ÇİÇEK/TÜRKİYE (27.2.2001) 
267
IV. HİLAL/BİRLEŞİK KRALLIK (6.3.2001) 
268
V. DOUGOZ/YUNANİSTAN (6.3.2001) 
269
Üçüncü BölümTÜRK VE KARŞILAŞTIRMALI CEZA HUKUKUNDAİŞKENCE SUÇU
§1. GENEL AÇIKLAMA 
273
§2. TÜRK CEZA HUKUKUNDAN İŞKENCE SUÇUNUN TARİHÇESİ 
276
§3. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA İŞKENCE VE BENZERİ SUÇ TİPLERİNİN DÜZENLENİŞİ 
282
I. GENEL OLARAK 
282
II. İSPANYA 
285
III. ALMANYA 
288
IV. FRANSA 
291
V. İTALYA 
29 5
VI. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ 
301
VII. DİĞER DEVLETLER 
308
A. Arjantin 
308
B. Avusturya 
310
C. Birleşik Krallık 
311
D. Ermenistan 
312
E. Finlandiya 
313
F. Hollanda 
314
G. İsveç 
314
H. İsviçre 
315
İ. Kolombiya 
316
J. Meksika 
317
K. Özbekistan 
317
L. Paraguay 
317
M. Peru 
319
N. Polonya 
319
O. Romanya 
320
P. Sırp Cumhuriyeti ve Sırbistan 
320
Q. Ukrayna 
322
R. Venezüela 
323
§4. TÜRK CEZA HUKUKUNDA İŞKENCEYE BENZER SUÇ TİPLERİ 
323
I. ETCK BAKIMINDAN 
323
A. Keyfi Muamele Etmek Suçu (ETCK md. 228/1) 
324
B. Sert Muamele Etmek Suçu (ETCK md. 228/2) 
324
C. Kötü Muamelede Bulunma Suçu (ETCK md. 245) 
325
D. Kasten Müessir Fiil Suçu (ETCK md. 456) 
326
II. YTCK BAKIMINDAN 
327
A. Eziyet Suçu (YTCK md. 96) 
327
1. Genel Olarak 
327
2. Eziyet Suçunun Unsurları ve İşkenceden Farkı 
328
3. Eziyet Suçunun Benzer Diğer Suç Tiplerinden Farkı 
339
a. Genel Açıklama 
339
b. Aynı Konutta Yaşayanların Birbirine Kötü Muamelesi (YTCK md. 232/1) 
340
c. Disiplin Yetkisinin Kötüye Kullanılması Suçu (YTCK md. 232/2) 
343
d. Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlâli (YTCK md. 233/1) 
345
B. Kasten Yaralama Suçu (YTCK md. 86) 
345
C. Zor Kullanma Yetkisine İlişkin Sınırın Aşılması (YTCK md. 256) 
347
§5. KORUNAN HUKUKİ YARAR 
348
I. GENEL OLARAK 
348
II. TCK İLE KORUNAN HUKUKÎ YARAR 
350
A. İnsan Onuru (Haysiyeti) 
350
B. Kişi Bütünlüğü 
352
C. Adliye 
355
D. Kamu İdaresinin Güvenilirliği ve İşleyişi 
358
§6. FAİL-MAĞDUR 
360
I. FAİL 
360
A. Genel Olarak 
360
B. ETCK Bakımından 
362
C. YTCK Bakımından 
367
II. MAĞDUR 
376
§7. SUÇUN UNSURLARI 
380
I. GENEL AÇIKLAMALAR 
380
II. KANUNİ UNSUR 
381
III. MADDî UNSUR 
382
A. Genel Açıklamalar 
382
B. İnsan Onuruna Aykırılık 
389
C. Bedensel veya Ruhsal Yönden Acı Çekme 
391
D. Algılama veya İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 
394
E. Mağdurun Aşağılanması 
397
F. Davranışın Belirli Bir Ağırlık Düzeyine Varması Kriteri 
399
G. İşkencenin Sistematik Olma ya da Süreklilik Unsuru 
411
H. İşkence Suçunun Delil Yasaklarıyla İlişkisi 
416
1. Genel Olarak 
416
2. Delil Yasakları Kavramı 
417
a. Anlam ve İşlevi 
417
b. Yasak İfade Alma/Sorgu Usulleri 
423
ba. Genel Olarak 
423
bb. Kötü Davranma 
426
bc. İlaç Verme 
427
bd. Aldatma 
430
be. Cebir 
431
bf. Tehdit 
432
bg. Bazı Araçları Kullanma 
433
bh. Kanuna Aykırı Yarar Vaad Etme 
436
c. Yasak İfade Alma/Sorgu Usulleri ile İşkence Suçu Arasındaki İlişki 
438
IV. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU 
445
A. Genel Olarak 
445
B. Görevin İfası 
447
C. Meşru Savunma 
454
D. Zorunluluk (Iztırar) Hali 
455
E. Hakkın Kullanılması ve İlgilinin Rızası 
465
V. MANEVİ UNSUR (KUSURLULUK) 
467
§8. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 
475
I. TEŞEBBÜS 
475
II. İŞTİRAK 
479
III. İÇTİMA 
483
A. Görünüşte İçtima 
485
B. Bileşik Suç 
485
C. Zincirleme Suç 
486
D. Fikrî İçtima 
489
§9. YAPTIRIM VE SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ 
493
I. ETCK BAKIMINDAN 
494
II. YTCK BAKIMINDAN 
499
A. İşkence Suçunun Yaptırımı ve Temel Cezanın Belirlenmesi 
499
B. Cezanın Arttırılmasını Gerektiren Nitelikli Haller 
503
1. Suçun Çocuğa ya da Beden veya Ruh Bakımından Kendisini Savunamayacak Durumda Bulunan Kişiye ya da Gebe Kadına Karşı İşlenmesi 
504
2. Suçun Avukata ya da Kamu Görevlisine Karşı Görevi Dolayısıyla İşlenmesi 
505
3. Fiilin Cinsel Yönden Taciz Şeklinde Gerçekleşmesi 
506
4. Fiilin, Mağdurun Duyularından veya Organlarından Birinin İşlevinin Sürekli Zayıflamasına Neden Olması 
507
5. Fiilin, Mağdurun Konuşmasında Sürekli Zorluğa Yol Açması 
508
6. Fiilin, Mağdurun Yüzünde Sabit İze Yol Açması 
508
7. Fiilin, Mağdurun Yaşamını Tehlikeye Sokan Bir Duruma Yol Açması 
509
8. Fiilin, Gebe Bir Kadına Karşı İşlenip de Çocuğunun Vaktinden Önce Doğmasına Neden Olması (YTCK md. 95/1-e) 
509
9. Fiilin, Mağdurun İyileşmesi Olanağı Bulunmayan Bir Hastalığa veya Bitkisel Hayata Girmesine Neden Olması 
510
10. Fiilin, Mağdurun Duyularından veya Organlarından Birinin İşlevini Yitirmesine Neden Olması (YTCK md. 95/2-b) 
511
11. Fiilin, Mağdurun Konuşma ya da Çocuk Yapma Yeteneklerinin Kaybolmasına Neden Olması 
512
12. Fiilin, Mağdurun Yüzünün Sürekli Değişikliğine Neden Olması 
512
13. Fiilin, Gebe Bir Kadına Karşı İşlenip de Çocuğunun Düşmesine Neden Olması 
513
14. İşkence Fiillerinin Vücutta Kemik Kırılmasına Neden Olması 
513
15. İşkence Sonucunda Ölüm Meydana Gelmesi 
514
§1O. YARGILAMA USULÜ 
516
§11. İŞKENCENİN ÖNLENMESİ AMACIYLA ALINAN ÖNLEMLER 
525
Sonuç 
543
Yararlanılan Eserler 
561