Türk Vergi Hukukunda İdari Çözüm Yolları ve İşleyişi Dr. Ekrem Özer  - Kitap

Türk Vergi Hukukunda İdari Çözüm Yolları ve İşleyişi

1. Baskı, 
Kasım 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
445
Barkod:
9786050524116
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
850,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışmada söz konusu müesseselerin genel işleyişleri; yasal ve idari düzenlemeler, yargı kararları, bilimsel görüşler ve vergi idaresi uygulamaları çerçevesinde irdelenmiş ve bunların uygulanmasında ortaya çıkan sorunlar ele alınmıştır. Öte yandan, söz konusu müesseselere ilişkin olarak yasal ve idari düzenlemelerde yer alan hukuk boşlukları belirlenmeye çalışılmış ve bu eksikliklerin giderilmesi için önerilerde bulunulmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Uzlaşma
.
Hata Düzeltme
.
Pişmanlık ve Islah
.
Ceza İndirim
.
İzaha Davet
.
Kanun Yolundan Vazgeçme
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
5
TABLOLAR LİSTESİ 
27
KISALTMALAR 
29
GİRİŞ 
31
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGİ UYUŞMAZLIKLARI VE İDARİ ÇÖZÜM YOLLARINA İLİŞKİN GENEL ESASLAR
1.1. VERGİ UYUŞMAZLIKLARI HAKKINDA KAVRAMSAL VE TEMEL BELİRLEMELER 
35
1.1.1. Uyuşmazlık, Hukuki Uyuşmazlık ve İdari Uyuşmazlık Kavramları 
35
1.1.2. Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Uyuşmazlık Mahiyeti 
43
1.1.3. Vergi Uyuşmazlıklarının Tarafları 
45
1.1.3.1. Genel Açıklama 
45
1.1.3.2. Vergi Uyuşmazlıklarının Tarafı Olarak Vergi Ödevlileri. 46
1.1.3.3. Vergi Uyuşmazlıklarının Tarafı Olarak Kamu İdaresi 
47
1.1.4. Vergi Uyuşmazlıklarının Ortaya Çıkmasına Neden Olan Faktörler 
49
1.1.4.1. Genel Açıklama 
49
1.1.4.2. Vergi Ödevlilerinin Yükümlülüklerini Yerine Getirmemeleri veya Eksik Yerine Getirmeleri 
51
1.1.4.3. Vergi Mevzuatının Uygulanmasında Ortaya Çıkan Hata ve Yanlışlıklar 
51
1.1.4.4. Vergi Mevzuatında Sıklıkla Yapılan Değişikliklerin Uyuşmazlıklara Sebebiyet Vermesi 
53
1.1.4.5. Vergisel Okur yazarlık Düzeyinin Etkisi 
54
1.1.4.6. Vergi Yükü ve Vergi Oranlarının Yüksekliği Algısı 
55
1.1.5. Vergi Uyuşmazlıklarının Seyri ve Uyuşmazlık Sayısındaki Artış Eğilimi 
56
1.1.5.1. Genel Açıklama 
56
1.1.5.2. İdari Çözüm Yollarına Yapılan Başvurular Bakımından Vergisel Uyuşmazlıkların Artış/Azalış Eğilimi 
57
1.1.5.3. Yargı Mercilerine Yapılan Başvurular Bakımından Vergisel Uyuşmazlıkların Artış/Azalış Eğilimi 
64
1.1.5.4. İdari ve Yargısal Başvuru Sayılarının Artış/Azalış Seyri Hakkında Değerlendirme 
71
1.2. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜLMESİNİN SAĞLADIĞI FAYDALAR 
72
1.2.1. Yargının İş Yükünü Azaltması ve Usul Ekonomisi Bakımından 
72
1.2.2. İyi Yönetim İlkeleri Bakımından ve Mükellef Hakları Bakımından 
76
1.2.3. Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözüm Yollarının Vergiye Gönüllü Uyuma Etkisi Bakımından 
77
1.2.3.1. Genel Olarak Vergiye Gönüllü Uyum 
77
1.2.3.2. İdari Çözüm Yolları ile Vergiye Gönüllü Uyum Arasındaki İlişki 
78
1.3. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜM YOLLARI VE VERGİ AFLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ 
79
1.3.1. Genel Açıklama 
79
1.3.2. Vergi Aflarının İdari Çözüm Yollarına Yapılan Başvuruları Azaltıcı Etkisi 
80
1.3.2.1. Vergi Aflarının Uzlaşma Başvurularını Azaltıcı Etkisi 
83
1.3.2.2. Vergi Aflarının İzaha Davet Müessesesine Etkisi 
86
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK VERGİ HUKUKUNDA UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE UYGULANAN İDARİ ÇÖZÜM YOLLARI
2.1. GENEL AÇIKLAMA 
89
2.2. VERGİ KANUNLARI KAPSAMINDA YER ALAN İDARİ ÇÖZÜM YOLLARI 
90
2.2.1. Genel Açıklama 
90
2.2.2. Uzlaşma Müessesesinin Genel İşleyişi 
95
2.2.2.1. Genel Açıklama 
95
2.2.2.2. Uzlaşma Müessesesinin Anayasal İlkeler Bağlamında Değerlendirilmesi 
97
2.2.2.3. Türk Vergi Hukukunda Uzlaşma Müessesesinin Tarihsel Süreç İçerisindeki Gelişimi 
101
2.2.2.4. Vergi Usul Kanunu Kapsamında Uzlaşma Uygulaması 
103
2.2.2.4.1. Uzlaşmanın Hukuki Niteliği 
103
2.2.2.4.1.1. Uzlaşmanın Tek Taraflı Bir İdari İşlem Sayılmaması ve ‘Sözleşme’ Olma Niteliği 
104
2.2.2.4.1.2. Hukuki Nitelik Bakımından Uzlaşmanın İdari Sözleşme Sayılıp Sayılamayacağı 
105
2.2.2.4.2. Uzlaşmanın Kesinliği 
107
2.2.2.4.2.1. Uzlaşmanın Kesinliği Kuralının Bir İstisnası: Uzlaşmada Vergi Hatası Yapılmış Olması Durumu 
107
2.2.2.4.2.2. Uzlaşmanın Kesinliği Kuralının Hak İhlaline Sebebiyet Verip Vermemesi Bakımından Ele Alınışı 
108
2.2.2.4.3. Uzlaşmanın Türleri 
109
2.2.2.4.3.1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 
109
2.2.2.4.3.1.1. Genel Açıklama 
109
2.2.2.4.3.1.2. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Verileri 
112
2.2.2.4.3.2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 
115
2.2.2.4.3.2.1. Genel Açıklama 
115
2.2.2.4.3.2.2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Verileri 
117
2.2.2.5. Gümrük Vergilerinde Uzlaşma Uygulaması 
126
2.2.2.6. Vergi Usul Kanunu Kapsamında Uygulanan Uzlaşma ve Gümrük Kanunu Kapsamında Uygulanan Uzlaşma Müesseselerinin Benzer Tarafları ve Farklılıkları 
129
2.2.2.6.1. Benzerlikler 
129
2.2.2.6.2. Farklılıklar 
130
2.2.3. Hata Düzeltme Müessesesinin Genel İşleyişi 
131
2.2.3.1. Genel Açıklama 
131
2.2.3.2. Hata Düzeltme Müessesesinin Amacı 
133
2.2.3.3. Hata Düzeltmenin Kapsamı 
134
2.2.3.4. Hata Düzeltmenin Hukuki Niteliği 
135
2.2.3.5. Vergi Hatası Kavramı, Koşulları ve Türleri 
136
2.2.3.5.1. Genel Açıklama 
136
2.2.3.5.2. Vergi Hatalarının Koşulları/Unsurları 
137
2.2.3.5.3. Vergi Hatası Türleri 
138
2.2.3.5.3.1. Hesap Hataları 
138
2.2.3.5.3.1.1. Matrahta Yapılan Hatalar 
139
2.2.3.5.3.1.2. Vergi Miktarında Yapılan Hatalar 
140
2.2.3.5.3.1.3 Mükerrer Vergilendirme Yapılmış Olması 
141
2.2.3.5.3.2. Vergilendirme Hataları 
141
2.2.3.5.3.2.1. Mükellefin Şahsında Yapılan Hatalar (Yükümlü Kişide Hata) 
142
2.2.3.5.3.2.2. Mükellefiyette Yapılan Hatalar 
144
2.2.3.5.3.2.3. Mevzuda (Konuda) Hata Yapılması 
144
2.2.3.5.3.2.4. Vergilendirme ve Muafiyet Dönemine İlişkin Olarak Yapılan Hatalar 
145
2.2.3.6. Vergi Hatası ve Hukuki Uyuşmazlık Ayrımı 
146
2.2.3.7. Düzeltme Başvurularında Zamanaşımı Uygulaması 
150
2.2.3.8. Hata Düzeltme Yolları 
152
2.2.3.8.1. Re’sen Düzeltme 
152
2.2.3.8.2. Mükellefin Başvurusu Üzerine Düzeltme ve Başvurularda İzlenmesi Gereken Usul 
153
2.2.3.8.3. Dava Açma Süresi İçinde İdareye Düzeltme Başvurusunda Bulunulması 
155
2.2.3.8.4. Dava Açma Süresi İçinde Doğrudan Dava Açılması 
159
2.2.3.8.5. Dava Açma Süresi İçinde Dava Açılmış Olması ile Birlikte İdareden Düzetme Talebinde Bulunulmuş Olması 
160
2.2.3.8.6. Dava Açma Süresi Geçmiş Olan Vergi Hatalarının Düzeltilmesi İçin Düzeltme Zamanaşımı İçinde İdareye Başvurulması (Şikâyet Yoluyla Başvuru) 
160
2.2.3.8.7. Beyan Üzerine Tarh Olunan Vergilere İlişkin Düzeltme Talebi 
165
2.2.3.9. İdari Yargılama Usulü Kanununun 10. ve 11. Maddelerinin Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Talepleri Bakımından Değerlendirilmesi 
168
2.2.3.9.1. İdari Başvuru Hakkına İlişkin Olarak İdari Yargılama Usulü Kanununda Yer Alan Düzenlemeler 
168
2.2.3.9.2. Hata Düzeltme Müessesesinde İdari Yargılama Usulü Kanununun 10. ve 11. Maddelerinin İşleyişi 
173
2.2.3.9.2.1. Dava açma süresi içerisinde yapılan düzeltme talepleri 
174
2.2.3.9.2.2. Dava açma süresi geçtikten sonra yapılan düzeltme talepleri 
175
2.2.3.9.2.3. Re’sen Yapılan Düzeltmelerde Durum 
176
2.2.3.10. Gümrük Hukuku Uyuşmazlıklarında İtiraz Müessesesi 
176
2.2.4. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Genel İşleyişi 
178
2.2.4.1. Genel Açıklama 
178
2.2.4.2. Pişmanlık ve Islahın Amacı 
182
2.2.4.3. Pişmanlık ve Islahın Kapsamı 
183
2.2.4.3.1. Genel Açıklama 
183
2.2.4.3.2. Vergi Kabahatleri ve Suçları Bakımından Kapsam 
188
2.2.4.3.3. Vergi İdaresi Tarafından Vergi Ödevlisinin İzaha Davet Edilmesinin Pişmanlık ve Islaha Etkisi 
189
2.2.4.3.4. Peşin Fiyatlandırma Anlaşmasının Geçmiş Vergilendirme Dönemlerini de Kapsaması Halinde İmzalanan Anlaşmanın Pişmanlık ve Islah Çerçevesinde Kendiliğinden Bildirim Olarak Kabul Edilmesi 
189
2.2.4.4. Pişmanlık ve Islahın Hukuki Niteliği 
190
2.2.4.5. Pişmanlık ve Islahın Koşulları 
191
2.2.4.5.1. Pişmanlık ve Islahın Uygulanabilmesi İçin Gerekli Koşullar 
191
2.2.4.5.1.1. İşlenen Kabahatin Vergi Ziyaına Neden Olması Gerekliliği 
191
2.2.4.5.1.2. Vergi Ödevlisinin Başvurusundan Önce İhbarda Bulunulmamış Olması 
191
2.2.4.5.1.3. Vergi Ödevlisinin Başvurusundan Önce Vergi İncelenmesine Başlanılmamış veya Takdir Komisyonuna İhbarda Bulunulmamış Olması Gerekliliği 
192
2.2.4.5.2. Vergi Ödevlisi Tarafından Yerine Getirilmesi Gereken Koşullar 
193
2.2.4.5.2.1. Hukuka Aykırı Fiilin Vergi Ödevlisi Tarafından Kendiliğinden Bildirilmesi Koşulu 
193
2.2.4.5.2.2. Beyanda Bulunma Yükümlülüğü 
194
2.2.4.5.2.3. Verginin ve Pişmanlık Zammının Ödenmesi Koşulu 
195
2.2.4.6. Pişmanlık ve Islah Hükümlerine Göre Verilen Beyannamelere Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezası Uygulaması 
198
2.2.4.7. Pişmanlık ve Islah Şartlarının İhlal Edilmesi Durumu 
200
2.2.4.8. Gümrük Kanunu Kapsamında İhbar (Pişmanlık) Uygulaması 
201
2.2.5. Cezada İndirim Müessesesinin Genel İşleyişi 
202
2.2.5.1. Genel Açıklama 
202
2.2.5.2. Vergi Usul Kanunu Kapsamında Cezada İndirim Uygulaması 
203
2.2.5.2.1. Cezada İndirim Müessesesinin Amacı 
203
2.2.5.2.2. Cezada İndirim Müessesesinin Kapsamı 
204
2.2.5.2.2.1. Genel Açıklama 
204
2.2.5.2.2.2. Cezanın Muhatabı Bakımından Kapsam 
206
2.2.5.2.2.3. Vergi Türü Bakımından Kapsam 
207
2.2.5.2.2.4. Vergi Cezası Türü Bakımından Kapsam 
208
2.2.5.2.2.4.1. Vergi Ziyaı Cezalarında İndirim Uygulaması 
209
2.2.5.2.2.4.2. Usulsüzlük Cezalarında İndirim Uygulaması 
210
2.2.5.2.2.4.3. Özel Usulsüzlük Cezalarında İndirim Uygulaması 
211
2.2.5.2.3. Cezada İndirim Müessesesinde Uygulanan Oranlar 
213
2.2.5.2.4. Cezada İndirim Müessesesinden Yararlanabilmenin Koşulları 
215
2.2.5.2.5. Cezada İndirim Müessesesinden Yararlanabilmenin Sınırları 
216
2.2.5.2.6. Cezada İndirim Uygulaması ile Diğer İndirimli Vergi Ziyaı Cezası Uygulamalarının Mukayesesi 
216
2.2.5.3. Gümrük Vergilerinde İndirim Uygulaması 
218
2.2.5.4. Vergi Usul Kanunu Kapsamında Uygulanan Cezada İndirim ve Gümrük Kanunu Kapsamında Uygulanan İndirim Müessesesinin Benzer Tarafları ve Farklılıkları 
219
2.2.6. İzaha Davet Müessesesinin Genel İşleyişi 
219
2.2.6.1. Genel Açıklama 
219
2.2.6.2. İzaha Davet Müessesesinin Getirilişinde Etkili Olan Faktörler, Müessesenin İşlevsel Özellikleri ve Amacı 
222
2.2.6.2.1. Genel Açıklama 
222
2.2.6.2.2. İzaha Davet Müessesesinin Vergiye Gönüllü Uyumu Sağlama Hedefi 
223
2.2.6.2.3. İzaha Davet Müessesesinin Uyuşmazlıkları Önleme Fonksiyonu 
225
2.2.6.2.4. İzaha Davet Müessesesinin Vergi Denetimi Fonksiyonu 
226
2.2.6.2.5. İzaha Davet Müessesesinin Vergi Ödevlilerine Tanınmış Olan Bir ‘Hak’ Olma Özelliği 
229
2.2.6.3. İzaha Davet Müessesesinin Kapsamı 229 2.2.6.3.1. Genel Açıklama 229 2.2.6.3.2. Konu Bakımından Kapsam 
231
2.2.6.3.3. Kişi Bakımından Kapsam 
235
2.2.6.3.4. Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanıldığına İlişkin Olarak Yapılan Ön Tespitlerde Kapsam 
238
2.2.6.3.4.1. Kapsam Konusunda Düzenlemenin İlk Şekli ve 7194 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklikler Sonrası Durum 
239
2.2.6.3.4.1.1. Genel Açıklama 
239
2.2.6.3.4.1.2. SMİYB Kullanıcısı Mükelleflere İzaha Davet Yazısı Gönderilmesi Yerine SMİYB Ön Tespit Yazısı Gönderilmesi Yönünde Yapılan Değişiklik 
240
2.2.6.3.4.1.3. Kullanılan Her Bir Belge Tutarının Baz Alınması Yerine, Kullanılan Belge Tutarları Toplamının Baz Alınması Yönünde Yapılan Değişiklik 241 2.2.6.3.4.1.4. İki Koşulun Birlikte Mevcudiyeti Yerine Bir Koşulun Gerçekleşmesinin Ön Tespit Yazısı Gönderilebilmesi İçin Yeterli Olması Yönünde Yapılan Değişiklik 
242
2.2.6.3.4.1.5. Miktar Sınırları İtibariyle Yapılan Değişiklik 
244
2.2.6.4. İzaha Davet Müessesesinde Yapılan Ön Tespit İşlemleri 
244
2.2.6.4.1. Ön Tespit Kavramı ve Ön Tespitin Kaynakları 
244
2.2.6.4.2. Ön Tespitin Koşulları 
247
2.2.6.4.3. Ön Tespit ve İzah Değerlendirme Komisyonları 
248
2.2.6.4.3.1. Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı Bünyesinde Oluşturulan Ön Tespit ve İzah Değerlendirme Komisyonları 
250
2.2.6.4.3.2. Gelir İdaresi Başkanlığı Bünyesinde Oluşturulan Ön Tespit ve İzah Değerlendirme Komisyonları 
251
2.2.6.5. Vergi Usul Kanunu 370/A Fıkrası Kapsamında Yapılan İşlemler 
252
2.2.6.5.1. Mükellefin İzaha Davet Edilmesi ve İzaha Davet Yazısı 
252
2.2.6.5.2. Mükellefin İzahta Bulunması 
254
2.2.6.5.3. Mükellefin İzahta Bulunması Durumunda Komisyon Tarafından Yapılan Değerlendirme 
256
2.2.6.5.3.1. İzahın Yeterli Bulunması Halinde Yapılan İşlemler 
257
2.2.6.5.3.2. İzahın Yeterli Bulunmaması Halinde Yapılan İşlemler 
257
2.2.6.5.4. Mükellefin İzahta Bulunmaması Durumunda Komisyonun Alacağı Karar ve Değerlendirme Yazısı 
258
2.2.6.5.5. Mükellefin İzah Değerlendirme Yazısının Tebliği Üzerine Eksik Beyanda Bulunması Durumu 
258
2.2.6.6. Vergi Usul Kanunu 370/B Fıkrası Kapsamında Yapılan İşlemler (Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanan Mükelleflerle İlgili Uygulama) 
259
2.2.6.6.1. SMİYB Ön Tespit Yazısının Gönderilmesi 
262
2.2.6.6.2. Belirtilen Sürede Beyanname Verilmesi ve Ödemenin Yapılması 
263
2.2.6.6.3. Belirtilen Sürede Beyanname Verilmemesi . 264
2.2.6.7. İzaha Davet Müessesine İlişkin Veriler 
265
2.2.6.7.1. Gelir İdaresi Başkanlığı Bünyesinde Yapılan İzaha Davet Çalışması ve Veriler 
265
2.2.6.7.2. Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı Bünyesinde Yapılan İzaha Davet Çalışması ve Veriler 
267
2.2.7. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Genel İşleyişi 
269
2.2.7.1. Genel Açıklama 
269
2.2.7.2. Kanun Yolu’nun Genel Mahiyeti 
269
2.2.7.3. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Amacı 
270
2.2.7.4. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinden Yararlanılamayacak Kararlar 
272
2.2.7.5. Kanun Yolundan Vazgeçilmesinin Sonuçları 
273
2.2.7.5.1. Vergi ve Ceza İndirimleri Bakımından 
273
2.2.7.5.2. İlave İndirim Uygulaması 
275
2.3. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNE KATKI SAĞLAYAN DİĞER MÜESSESELER 
276
2.3.1. Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı 
276
2.3.2. Dinlenilme Hakkı 
279
2.3.2.1. Hukuki Dinlenilme Hakkı Kavramı 
279
2.3.2.2. Mükellef Hakları Perspektifinde Dinlenilme Hakkı 
280
2.3.2.3. Vergi İncelemesi İşlemleri Esnasında Mükelleflerin Sürece Katılabilmesi ve İtirazlarını İletebilmesi 
282
2.3.2.4. Rapor Değerlendirme Komisyonu Aşamasında Komisyon Nezdinde Dinlenilme Hakkı 
284
2.3.2.5. Dinlenilme Hakkından Pratikte Beklenen Faydalar ve Mükelleflerin Başvuru Motivasyonları 
287
2.3.2.6. Dinlenilme Hakkının Tekemmülü İçin Giderilmesi Gereken Bazı Eksiklikler 
288
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ ÇÖZÜM YOLLARININ İŞLEYİŞİNDE ORTAYA ÇIKAN AKSAKLIKLARIN VE HUKUKSAL BOŞLUKLARIN TESPİTİ, DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
3.1. UZLAŞMA MÜESSSESİNİN İŞLEYİŞİNDE ORTAYA ÇIKAN AKSAKLIKLAR VE HUKUKSAL BOŞLUKLAR 
289
3.1.1. Uzlaşma Görüşmelerinde Yapılan Müzakere ve Tartışmaların Yeterli Olup Olmaması 
289
3.1.2. Uzlaşmanın Kapsam Bakımından Değerlendirilmesi ve Kapsama İlişkin Tespitler 
290
3.1.2.1. Mükellefin Beyanı Üzerine Ortaya Çıkan Cezanın Uzlaşma Kapsamında Olmasının Vergileme Tekniğine Aykırılığı 
290
3.1.2.2. Vergi Usul Kanununun 359. Maddesinde Sayılan Fiiller Nedeniyle Sebep Olunan Cezalarda Uzlaşma 
293
3.1.3. Uzlaşma Sonuçlarının Kesin Olmasının Tarhiyat Öncesi Uzlaşmalarda Hak İhlali Sayılabilecek Durumlara Sebebiyet Vermesi 
295
3.1.4. Uzlaşma Yoluna Başvurunun Zorunlu Olması Halinde Ortaya Çıkabilecek Durum Üzerine Bir Değerlendirme 
297
3.1.4.1. Hak Arama Özgürlüğü Bakımından 
298
3.1.5. Uzlaşmanın Geçerliliği İçin Vadesinde Ödeme Şartı Zorunluluğu Getirilmesi Halinde Ortaya Çıkabilecek Durum Hakkında Bir Değerlendirme 
300
3.1.6. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmalarda Uzlaşmaya Davet ve Tarh Zamanaşımı Hakkında Bir Değerlendirme 
302
3.2. HATA DÜZELTME MÜESSESESİNİN İŞLEYİŞİNDE ORTAYA ÇIKAN AKSAKLIKLAR VE HUKUKSAL BOŞLUKLAR 
306
3.2.1. Vergi Hatası ile Hukuki Uyuşmazlık Kavramının Doğru Şekilde Tespit Edilememesi 
306
3.2.2. Sürelere İlişkin Yasal Düzenlemenin Olmaması 
307
3.2.2.1. Şikâyet Başvurusuna Hazine ve Maliye Bakanlığı Tarafından Hangi Sürede Cevap Verileceğine İlişkin Vergi Usul Kanununda Bir Düzenlemenin Olmaması 
307
3.2.2.2. Düzeltme Başvurusunun İdarece Reddi Durumunda Şikâyet Başvurusuna İlişkin Sürenin Belirlenmemiş Olması 
309
3.2.2.3. Düzeltme Talebinin Dava Açma Süresi İçinde Yapılması ile İlgili Olarak Vergi Usul Kanununda Bir Düzenlemenin Bulunmaması 
309
3.2.3. Düzeltme Talebinin Dava Açma Süresi İçinde Yapılması Durumunda Sürenin Durması 
310
3.2.4. Vergi Hatası Olan Hususlarda Uzlaşma Yapılmış Olması Durumunda Düzeltme Yapılıp Yapılamayacağı 
311
3.3. PİŞMANLIK VE ISLAH MÜESSESESİNİN İŞLEYİŞİNDE ORTAYA ÇIKAN AKSAKLIKLAR VE HUKUKSAL BOŞLUKLAR 
314
3.3.1. Pişmanlık Kapsamında İhtirazi Kayıtla Verilen Beyannamelere Dava Açılıp Açılamayacağının Doktrin ve Yargı İçtihatları Işığında Değerlendirilmesi 
314
3.3.1.1. Genel Açıklama 
314
3.3.1.2. Yargı İçtihatlarının Yaklaşımı 
316
3.3.1.3. Konuya İlişkin Olarak Doktrinde Yer Alan Görüşler 
326
3.3.2. Vergi İncelemesine Başlanılmasından Sonra Pişmanlık Kapsamında Verilen Beyannameler 
328
3.3.2.1. Vergi İncelemesinin Türü ile Pişmanlık ve Islah Kapsamında Beyan Edilen Vergi Türünün Farklı Olması 
328
3.3.2.2. ‘Vergilendirme Dönemi’ ve ‘Verginin Konusu’ Gibi Unsurların Ölçüt Olarak Konulması Gerekliliği 
332
3.3.3. Vergi İdaresinin Uhdesinde Bulunan veya Haberdar Olduğu Vergisel Hususlarda Vergi Ödevlisinin Pişmanlık ve Islah Hükümlerinden Yararlanıp Yararlanamayacağı 
334
3.3.4. Vergi İdaresi Tarafından Vergi Ödevlisine Yazı Gönderilmesi Halinde Pişmanlık ve Islah Müessesesi 
339
3.3.4.1. Mükellefe Beyanname Vermeme Sebebinin Sorulması/Düzeltme İstenilmesi Durumunda Pişmanlık ve Islah Kapsamındaki Hükümlerinin Geçerliliği 
339
3.3.4.2. Mükellefe Beyana Çağrı Mektubu Gönderilmesi Durumunda Pişmanlık ve Islah Kapsamındaki Hükümlerden Yararlanıp Yararlanamayacağı 
342
3.3.5. Vergi Ziyaına Sebep Olmaksızın İşlenen Kaçakçılık Suçlarının Pişmanlık ve Islah Hükümleri Karşısındaki Durumu 
346
3.3.6. Pişmanlık ve Islah Beyannamelerinde Ödenecek Vergi Çıkmaması Halinde Pişmanlık ve Islah Hükümlerinden Yararlanılıp Yararlanılamayacağı 
351
3.3.6.1. Genel Olarak 
351
3.3.6.2. Vergi İdaresinin ve Yargısal Mercilerin Yaklaşımları 
353
3.3.7. Usulsüzlük Kabahatlerine İlişkin Cezaların Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamı Dışında Bırakılmış Olması 
356
3.4. İZAHA DAVET MÜESSESESİNİN İŞLEYİŞİNDE ORTAYA ÇIKAN AKSAKLIKLAR VE HUKUKSAL BOŞLUKLAR 
357
3.4.1. Vergi Ödevlilerinin İzaha Davet Edilmelerinde İdareye Tanınan Takdir Yetkisinin Vergilendirme İlkelerine Aykırılığı 
357
3.4.2. İzaha Davet Kapsamında Verilen Beyannamelere İhtirazi Kayıt Konulmak Suretiyle Dava Açılıp Açılamayacağının Doktrin ve Yargı İçtihatları Işığında Değerlendirilmesi 
358
3.4.2.1. Genel Açıklama 
358
3.4.2.2. Kanuni Süresinden Sonra İhtirazi Kayıtla Verilen Beyannamelere İlişkin Olarak Dava Açılıp Açılamayacağı Hakkındaki Yaklaşımlar 
360
3.4.2.3. Pişmanlık ve Islah Kapsamında İhtirazi Kayıtla Verilen Beyannamelere İlişkin Olarak Dava Açılıp Açılamayacağı Hakkındaki Yaklaşımlar 
364
3.4.2.4. İzaha Davet Kapsamında Verilen Beyannamelerin, Kanuni Süresinden Sonra Verilen Beyannameler ile Pişmanlıkla Verilen Beyannamelerle Benzerlikleri/Farklılıkları ve Dava Açılıp Açılamayacağının Değerlendirilmesi 
365
3.4.3. Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanan Mükelleflerin İzahta Bulunma Hakkının Olmaması 
370
3.4.4. İzaha Davet Kapsamında SMİYB Kullanma Yönündeki Ön Tespitlere İlişkin Olarak Kesilen Cezalarda Uzlaşma Hakkının Olmaması 
373
3.4.5. İzaha Davet Kapsamında Vergi Ödevlileri Tarafından Yapılan İzahın Komisyonca Kabul Edilmediğine Dair Bildirime Karşı Dava Açma Hakkı 
375
3.4.6. Ön Tespitlere Temel Teşkil Eden Bilgi ve Bulguların Ön Tespit ve Değerlendirme Komisyonuna İntikal Ettirilmesi Usulü Hakkında Bir Düzenlemenin Olmaması 
377
3.4.7. Ön Tespite İlişkin Bilgi ve Belgelerin İzaha Davet Edilen Vergi Ödevlileri ile Yeterli Düzeyde Paylaşılmaması 
378
3.4.7.1. Genel Açıklama 
378
3.4.7.2. Eksik Bilgi Paylaşımının Mükellefin Savunma Hakkı Bakımından Ele Alınması 
379
3.4.8. İzaha Davet Müessesesinin Vergi Usul Kanununda “Cezaların Ödenmesi ve Kalkması” Kısmında Düzenlenmiş Olmasının Değerlendirilmesi 
381
3.4.9. İzaha Davette İndirimli Olarak Uygulanan Cezanın Dava Konusu Edilebilmesi Meselesi ve Bu Bağlamda VUK 376. Maddede Düzenlenen Cezada İndirim Müessesesi ile Mukayesesi 
382
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ ÇÖZÜM YOLLARININ SINIFLANDIRILMASI VE BİRBİRLERİ İLE ETKİLEŞİMLERİ
4.1. İDARİ ÇÖZÜM YOLLARININ SINIFLANDIRILMASI 
385
4.1.1. Uyuşmazlığın Doğma Aşamasına Göre İdari Çözüm Yollarının Tasnifi 
385
4.1.1.1. Uyuşmazlığın Ortaya Çıkmasından Önce Yararlanılabilen Uyuşmazlığı Önleyici İdari Çözüm Yolları 
385
4.1.1.2. Uyuşmazlığın Ortaya Çıkmasından Sonra Yararlanılabilen ve Uyuşmazlığı Gidermeye Yönelik İdari Çözüm Yolları 
387
4.1.2. Müzakere İçerip İçermemesi Bakımından İdari Çözüm Yollarının Tasnifi 
388
4.1.2.1. Müzakere İçeren İdari Çözüm Yolları 
388
4.1.2.2. Müzakere İçermeyen İdari Çözüm Yolları 
388
4.1.3. Vergi ve Cezalara Etkisi Bakımından İdari Çözüm Yollarının Tasnifi 
389
4.1.3.1. Vergi ve Cezanın Bir Kısmı Ya da Tümü Üzerinde Etkili Olabilen İdari Çözüm Yolları 
389
4.1.3.1.1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Vergi Aslına ve Cezalara Etkisi 
390
4.1.3.1.2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Vergi ve Cezalara Etkisi 
391
4.1.3.1.3. Hata Düzeltmenin Vergi ve Cezaya Etkisi 
391
4.1.3.1.4. İzaha Davetin Vergi ve Cezaya Etkisi 
392
4.1.3.1.5. Kanun Yolundan Vazgeçmenin Vergi ve Cezaya Etkisi 
392
4.1.3.2. Sadece Cezaya Etki Edebilen ve Cezanın Tümünü Ortadan Kaldırabilen İdari Çözüm Yolları 
393
4.1.3.2.1. Pişmanlık ve Islahın Cezaya Etkisi 
393
4.1.3.3. Sadece Cezaya Etki Edebilen ve Cezayı Kısmen Ortadan Kaldırabilen İdari Çözüm Yolları 
393
4.1.3.3.1. Cezada İndirimin Cezalara Etkisi 
393
4.1.4. İdarenin Takdir Yetkisinin Olup Olmaması Bakımından İdari Çözüm Yollarının Tasnifi 
394
4.1.4.1. Takdir Yetkisinin Kullanılabildiği İdari Çözüm Yolları 
394
4.1.4.2. Takdir Yetkisi Taşımayan İdari Çözüm Yolları 
396
4.1.5. Süresinde Ödeme Koşulunun Varlığına Göre İdari Çözüm Yollarının Tasnifi 
397
4.1.5.1. Süresinde Ödeme Koşulu Getirilen İdari Çözüm Yolları 397
4.1.5.2. Süresinde Ödeme Koşulu Bulunmayan İdari Çözüm Yolları 
398
4.2. İDARİ ÇÖZÜM YOLLARININ BİRBİRLERİYLE ETKİLEŞİMİ 
399
4.2.1. Uzlaşma ile Cezada İndirim Müesseselerinin Etkileşimi 
399
4.2.1.1. Uzlaşma ve Cezada İndirim Müesseselerinin Her İkisinden Aynı Anda Yararlanılamaması Kuralı 
399
4.2.1.2. Vergi Ödevlisinin Uzlaşma Talebinden Vazgeçerek Cezada İndirim Talep Edebilmesi 
401
4.2.1.3. Uzlaşmanın Vaki Olmaması veya Temin Edilememesi Üzerine Cezada İndirim Talep Etme Hakkı 
402
4.2.1.4. Uzlaşılan Ceza Tutarları Üzerinde VUK 376. Maddesinin İşletilmesi Suretiyle Cezada İndirim Uygulaması 
403
4.2.2. Uzlaşma ile Hata Düzeltme Müesseseleri Arasındaki Etkileşim 
403
4.2.2.1. Vergi Hatalarının Uzlaşma Başvurusu Koşulları Arasında Sayılmış Olması 
403
4.2.2.2. Varılan Uzlaşmada Vergi Hatası Olması Durumu 
404
4.2.3. İzaha Davet ile Uzlaşma Müesseseleri Arasındaki Etkileşim 
404
4.2.4. İzaha Davet ile Pişmanlık ve Islah Müessesesi Arasındaki Etkileşim 
405
4.2.5. İzaha Davet ile Cezada İndirim Müessesesi Arasındaki Etkileşim 
406
4.2.5.1. İzaha Davet Müessesesinde Kesilecek Vergi Ziyaı Cezasının %20 Olarak Belirlenmiş Olması 
406
4.2.5.2. İzaha Davet Müessesesinde Vergi Ödevlilerine Kesilen Vergi Ziyaı Cezası İçin VUK 376. Maddesi Kapsamında Cezada İndirim Hakkı Tanınmış Olması 
406
SONUÇ 
409
KAYNAKÇA 
421