Tüketici Hukukunda Yapay Zeka Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Doğan Sözleşme Sorumluluğu Dr. Yuliia Sapiga  - Kitap

Tüketici Hukukunda Yapay Zeka Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Doğan Sözleşme Sorumluluğu

1. Baskı, 
Mayıs 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
336
Barkod:
9786253810641
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
625,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Yapay zekâ destekli sistemler, akıllı cihazlardan, otonom araçlardan, sohbet botlarından otomatik ticaret algoritmalarına kadar birçok alanda günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Ancak bu teknolojilerin hızla gelişmesiyle birlikte, sebep oldukları zararlar hukukun farklı alanlarında yeni tartışmaları gündeme getirmiştir. Geleneksel hukuk kurallarının, öğrenme yetisine sahip, otonom kararlar alabilen ve insan müdahalesi olmaksızın hareket edebilen yapay zekâ sistemlerine uygulanabilirliği belirsizliğini korumaktadır. Bu bağlamda, yapay zekânın hatalı kararları veya yol açtığı zararlar karşısında hukuki sorumluluğun kimde olduğu sorusu, çağdaş hukuk sistemleri açısından kritik bir inceleme konusudur.
Bu çalışma, yapay zekâ sistemlerinin hukuki statüsünü disiplinlerarası bir yaklaşımla ele almakta; sosyoloji, felsefe ve hukuk bağlamında kişilik kavramını irdeleyerek, yapay zekâya hukuki kişilik tanınmasının imkânını değerlendirmektedir.
Günümüzde yapay zekâ sistemleri, çoğunlukla bir sözleşme ilişkisi çerçevesinde edinilmekte ve kullanılmaktadır. Bu durum, yapay zekâ sistemlerinin sebep olduğu zararların tazmini meselesini, özellikle 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun çerçevesinde sözleşmeye dayalı sorumluluk açısından önemli hukuki soruları gündeme getirmektedir. Bu bağlamda, yapay zekâ sistemlerinin ayıplı mal veya hizmet olarak nitelendirilmesi halinde, ayıptan doğan sözleşmesel sorumluluğun hukuki çerçevesi ile tarafların hak ve yükümlülükleri ele alınmakta, ayrıca tüketicinin bu sistemlerde ortaya çıkan ayıplar karşısında sahip olduğu seçimlik haklar ve bunların hukuki temelleri analiz edilmektedir.
Bu eser, yapay zekâ teknolojilerinin hukuki sorumluluk rejimleri karşısında doğurduğu zorlukları anlamak ve bu alandaki hukuki düzenleme ihtiyacını analiz etmek isteyen araştırmacılar, özellikle hukukçular, akademisyenler ve öğrenciler için kapsamlı bir kaynak sunmaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Yapay Zekâ Kavramının Doktrin ve Yargı Kararlarındaki Tanımı, Sınıflandırması ve Özellikleri
.
Kişi ve Kişilik Kavramları, Kriterleri ve Yapay Zekâ: Türk Hukuku, Mukayeseli Hukuku, Sosyolojik ve Felsefi Boyutlarıyla Değerlendirme
.
Tüketici İşlemine İlişkin Temel Kavramlar Arasında Yapay Zekâ Sistemlerinin Yeri
.
Yapay Zekâ Sistemlerine Ayıplı Mal ve Hizmet Hükümlerinin Uygulanması
.
Tüketici Hukuku Kapsamında Yapay Zekâ Sistemlerinde Ortaya Çıkan Ayıplardan Doğan Sorumluluğunun Koşulları
.
Yapay Zekâ Sistemlerinde Ortaya Çıkan Ayıplardan Doğan Sorumluluk Kapsamında Tüketiciye Tanınan Seçimlik Haklar
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Ön Söz 
5
Kısaltmalar 
13
Giriş 
15
Birinci Bölüm
YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN TANIMI, TÜRLERİ,
ÖZELLİKLERİ VE DİĞER DİJİTAL TEKNOLOJİLERLE KARŞILAŞTIRILMASI
I. YAPAY ZEKÂ KAVRAMINA İLİŞKİN TANIMLAR 
21
A. Akademik Tanımlar 
21
B. Ülke Düzenlemelerinde ve Yasal Kararlarda Yer Alan Yapay Zekâ Tanımları 
24
C. Yapay Zekâ Tanımına İlişkin Görüşümüz ve Önerimiz 
30
II. YAPAY ZEKÂ KAVRAMINI AÇIKLAMA İÇİN YAPILAN TASNİFLER 
33
A. İnsanlar Gibi Davranan Sistemler 
33
B. İnsanlar Gibi Düşünen Sistemler 
34
C. Rasyonel Düşünen Sistemler 
34
D. Rasyonel Davranan Sistemler 
35
E. Yapay Zekâ Kavramını Açıklayan Tasniflerin Değerlendirmesi 
36
III. YAPAY ZEKANIN TÜRLERİ VE SINIFLANDIRMASI 
37
A. Yeteneğine Göre Yapay Zekâ 
37
1. Analitik Yapay Zekâ 
37
2. İnsandan Esinlenen Yapay Zekâ 
38
3. İnsanlaştırılmış Yapay Zekâ 
38
B. Yapay Zekânın Evrimsel Aşamaya Göre Sınıflandırılması 
38
1. Reaktif Makineler 
39
2. Sınırlı Hafıza 
39
3. Zihin Teorisi 
40
4. Kendinin Farkında Olan Makineler 
40
C. Avrupa Birliği Yapay Zekâ Önerisinde Yapay Zekanın Risk Türlerine Göre Sınıflandırılması 
41
IV. YAPAY ZEKÂNIN ÖZELLİKLERİ 
41
A. Makine Öğrenmesi ve Alt Bileşenleri 
42
1. Denetimli Öğrenme 
44
2. Denetimsiz Öğrenme 
45
3. Yarı Denetimli Öğrenme 
45
4. Takviyeli Öğrenme 
46
B. Derin Öğrenme 
47
C. Doğal Dil İşleme 
48
V. YAPAY ZEKANIN DİĞER DİJİTAL TEKNOLOJİLERLE KARŞILAŞTIRILMASI 
50
A. Nesnelerin İnterneti (Internet of Things) 
50
B. Robot 
50
C. Botlar 
51
D. Geleneksel Bilgisayar Programları 
51
VI. ARA SONUÇ 
52
İkinci Bölüm
YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN HUKUKİ STATÜSÜ
I. KİŞİ VE KİŞİLİK KAVRAMLARI, KRİTERLERİ VE YAPAY ZEKÂ: HUKUKİ, TARİHSEL, FELSEFİ VE ETİK BOYUTLARIYLA DEĞERLENDİRME 
55
A. Teorik, Tarihsel ve Felsefi Bakışlar Açısından Kişilik Statüsünün Oluşturması 
55
B. Hukukta Kişi ve Kişi Türleri 
62
C. Kişilik Statüsünün Tanımı ve Kişilik Statüsüne Sahip Olmak İçin Gereken Şartlar 
69
1. Hukukta Kişilik Kavramı 
69
2. Sosyolojik ve Felsefî Açısından Kişilik Kavramı 
72
D. Yapay Zeka Sistemlerinin Hukuki Kişiliğe Sahip Olma Kapasitesi 
86
1. Mukayeseli Hukukta Yapay Zekaya Kişilik Tanınması İçin Aranan Koşullar 
86
2. Türk Hukukuna Göre Yapay Zekanın Hukuki Statüsü 
94
E. Yapay Zekaya Kişilik Statüsü Verme Argümanları 
100
1. Kişilik Kapasitesi Testi Argümanı 
101
2. Aşamalı Sosyal Bağ Argümanı 
102
3. Akışkan Kişilik Argümanı 
104
G. Yapay Zekaya Kişilik Statüsü Verilmesine Karşı Argümanları 
105
1. İnsan Olmaması Argümanı 
105
2. Yapay Zekâ Sistemlerinin İnsana Has Niteliklerden Yoksunlukları Argümanı 
106
3. Yapay Zeka Sistemlerinin Eşya Statüsünde Olduğu Argümanı 
112
4. Yetersiz Sorumluluk Argümanı 
112
5. Doğal Köle Argümanı (Dijital Peculium Kavramı) 
115
6. Yarı–Kişilik Statüsü Argümanı 
119
7. Yapay Temsil Argümanı 
121
8. İnsan Olmayan (Yapay İnsan) Kişi Argümanı 
121
9. Yapay Zekaya Kişilik Statüsü Verilmesine Karşı Öne Sürülen Argümanların Değerlendirmesi 
122
II. MEDENİ HUKUK BAKIMINDAN TÜZEL KİŞİ KAVRAMI VE YAPAY ZEK 
123
III. ELEKTRONİK KİŞİ KAVRAMI 
130
A. Genel Bilgi 
130
B. Elektronik Kişilik Tanınmasına Dair Görüşlerin Değerlendirilmesi 
134
C. Hukuki Açıdan Yapay Zekaya ‘Elektronik Kişilik’ Statüsü Tanınmasını Gerektiren Sebepler 
138
IV. ARA SONUÇ 
142
Üçüncü Bölüm
ÜRÜN NİTELİĞİ TAŞIYAN YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN
SEBEP OLDUĞU ZARARLARDAN DOĞAN
SÖZLEŞMEYE DAYANAN SORUMLULUK
I. TÜKETİCİ İŞLEMİNE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR 
146
A. Mal Kavramı 
147
1. Taşınır Mal Kavramı 
148
2. Gayri Maddi Mal Kavramı 
149
3. Taşınır Mal ve Gayri Maddi Mal Kavramları Arasında Yapay Zekâ Sistemlerinin Yeri 
151
B. Ayıplı Mal Kavramı, Türleri ve Yapay Zekâ Sistemlerine Ayıplı Mal Hükümlerinin Uygulanması 
161
1. Ayıplı Mal Kavramı 
161
2. Ayıp Türleri 
162
a. Maddi Ayıp 
162
b. Hukuki Ayıp 
166
c. Ekonomik Ayıp 
170
C. Satıcının Ayıptan Doğan Sorumluluğunun Koşulları 
172
1. Tüketici İşleminin Konusu Olan Malın İfasının Gerçekleşmesi ve Malda Ayıbın Bulunması Gereken An 
172
2. Tüketici İşleminin Konusu Malın Ayıplı Olması 
179
a. Zikir ve Vaat Edilen Nitelikler 
180
b. Lüzumlu Nitelikler 
182
c. Malın Ambalajında, Etiketinde, Tanıtımında ve Kullanım Kılavuzunda veya İnternet Portalında, Reklamlarda Belirtilen Niteliklerin Bulunmaması 
188
d. Malın Montajında Çıkan Ayıplar 
192
3. Maldaki Ayıbın Görünür Olmaması Gerekmektedir 
193
4. Tüketicinin Malı Gözden Geçirme ve Satıcıya Bildirme Külfeti 
197
D. Ayıptan Doğan Sorumluluk Durumunda Tüketiciye Tanınan Seçimlik Hakları 
201
1. Tüketicinin Sözleşmeden Dönme Hakkı 
203
2. Tüketicinin Satış Bedelinin İndirilmesini İsteme Hakkı 
208
3. Tüketicinin Ayıplı Malı Ayıpsız Misli ile Değiştirilmesini İsteme Hakkı 
209
4. Tüketicinin Ayıplı Malı Ücretsiz Olarak Onarımını İsteme Hakkı 
211
5. Tüketicinin Tazminat İsteme Hakkı 
214
E. Tüketicinin Ayıptan Doğan Haklarının Tabi Olduğu Zamanaşımı Süreleri 
217
II. ESER SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR 
220
A. Eser Kavramının Tanımı 
221
B. Bilgisayar Programının Tanımı, Hukuki Niteliği ve Yapay Zekâ Sistemleri ile İlişkisi 
223
C. Ayıplı Eser Kavramı ve Yapay Zekâ Sistemlerine Ayıplı Eser Kavramının Uygulanması 
230
1. Ayıplı Eser Kavramı 
230
2. Eser Sözleşmesinde Ayıptan Sorumluluğunun Koşulları 
234
a. Eseri Teslim Edilmiş Olması 
234
b. Teslim Edilen Eserin Ayıplı Olması 
237
c. Eserdeki Ayıbın İş Sahibinden Kaynaklanmamış Olması 
241
d. İş Sahibinin Eseri Kabul Etmemiş Olması 
243
D. İş Sahibinin Ayıplı Eser Dolasıyla Yükleniciye Karşı Sahip Olduğu Haklar 
245
1. Sözleşmeden Dönme Hakkı ve Kullanılmasının Koşulları 
245
a. Eserin Kabule Zorlanamayacak Nitelikte Olması 
246
b. Eserin Kullanılamaz Nitelikte Olması 
247
2. Bedelden İndirim İsteme Hakkı ve Kullanılmasının Koşulları 
249
a. Eserin Ayıp Nedeniyle Kıymet Noksanının Meydana Gelmesi 
249
b. Ayıp Nedeniyle Eserin Tamamen Değersiz Hale Gelmemesi 
250
3. Eserin Ücretsiz Onarımını İsteme Hakkı ve Kullanılmasının Koşulları 
252
a. Eserdeki Ayıbın Giderilmesinin Objektif Olarak Mümkün Olması 
252
b. Eserdeki Ayıbın Giderilmesinin Aşırı Bir Masraf Gerektirmemesi 
253
Dördüncü Bölüm
YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN HİZMET EDİMİ NİTELİĞİ TAŞIYAN FİİLLERİNDEN KAYNAKLANAN SORUMLULUK
I. HİZMET KAVRAMI VE YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİ ARASINDA İLİŞKİSİ 
257
II. HİZMET ÇEŞİTLERİ 
260
A. Doğrudan Mal ile İlgili Hizmetler 
260
B. Doğrudan Kişi ile İlgili Hizmetler 
260
C. Mal veya Kişi ile İlgili Dolaylı Hizmetler 
261
III. YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİN ARACILIĞIYLA SUNULMUŞ OLDUĞU AYIPLI HİZMETLER VE AYIPLI HİZMETTEN DOĞAN SAĞLAYICININ SORUMLULUĞU 
262
A. Ayıplı Hizmet Kavramı ve Ayıp Çeşitleri 
262
1. Geç İfa 
263
2. Zikredilen Niteliklerdeki Ayıplar 
266
3. Lüzumlu Niteliklerdeki Ayıplar 
268
B. Ayıbın Önemli Olmasının Şartı Aranmaması 
269
C. Ayıbın Bulunması Gereken An 
271
D. Ayıbın Gizli Olması 
273
E. Sorumsuzluk Anlaşması 
274
IV. AYIPLI HİZMET HALİNDE TÜKETİCİNİN SAHİP OLDUĞU SEÇİMLİK HAKLAR 
274
A. Hizmetin Yeniden Görülmesi İsteme Hakkı 
275
B. Ücretsiz Onarım İsteme Hakkı 
277
C. Ayıp Oranında Bedelde İndirim İsteme Hakkı 
278
D. Sözleşmeden Dönme Hakkı 
279
Sonuç 
283
Kaynakça 
299
Kavram Dizini 
327