Onbeşinci Baskıya Önsöz
5
TOPLUM DÜZENİ VE BU DÜZENİ SAĞLAYAN KURALLAR
II. TOPLUM HAYATINI DÜZENLEYEN KURALLAR
32
2. Hukuk Kuralları ile Toplum Hayatını Düzenleyen Diğer Kurallar Arasındaki Farklılıklar ve İlişkiler
36
a. Din Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında
36
b. Ahlâk Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında
37
c. Görgü (Nezaket) Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında
39
III. HUKUK KURALININ UNSURLARI, ÖZELLİKLERİ VE NİTELİKLERİNE GÖRE AYRIMI
40
A. Hukuk Kuralının Unsurları
40
3. Uyulması Zorunluluğu ve Meşruiyet
41
4. Yaptırım (Müeyyide)
42
B. Hukuk Kuralının Özellikleri
54
C. Hukuk Kurallarının Niteliklerine Göre Ayrımı
55
1. Emredici Hukuk Kuralları
55
2. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları
56
3. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları
57
4. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları
58
IV. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI
59
A. Pozitif (Müspet) Hukuk
59
C. Tabi (Doğal, İdeal) Hukuk
60
Ç. Objektif Hukuk – Sübjektif Hukuk
61
D. Maddî Hukuk – Usul Hukuku
61
H. Karşılaştırmalı Hukuk
64
A. Dirlik ve Düzeni Sağlama
66
B. Hukuki Güvenliği Sağlama
66
Ç. Yeniliklere ve Değişimlere Uyum Sağlayacak Tedbirleri Alma
70
D. İhtiyaçların Giderilmesi
70
V. HUKUK KURALLARININ OLUŞUMUNA TEORİK YAKLAŞIM: HUKUK OKULLARI
70
B. Sosyolojik Hukuk Okulu
73
C. Tarihçi Hukuk Okulu
73
Ç. Pozitivist Hukuk Okulu
74
D. Marksist Hukuk Okulu
75
POZİTİF HUKUKUN KAYNAKLARI
A. Birincil Kaynak: Yazılı Kaynaklar
78
a. Maddi–Şekli Anlamda Anayasa
80
b. Yazılı Anayasa – Geleneksel Anayasa
80
c. Monarşik–Demokratik Anayasalar
81
ç. Yumuşak/Katı Anayasalar
82
a. Maddi/Şekli Anlamda Kanun
84
b. Kanunların Özellikleri
85
c. Kanunların Yapılışı
86
3. Uluslararası Anlaşmalar
87
4. Kanun Gücünde Olan Diğer Kaynaklar
89
5. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
91
a. Olağan Kararnameler
91
b. Olağanüstü Kararnameler
92
6. Yönetmelikler (=Talimatnameler)
92
B. İkincil Kaynak: Örf ve Adet Hukuku
93
1. Örf ve Adet Hukukunun Unsurları
93
2. Örf ve Âdetin Türleri
95
3. Örf ve Âdetin Tespiti
96
4. Örf ve Adetin Fonksiyonları
96
5. Örf ve Âdetin Önemi
97
C. Üçüncül Kaynak: Hâkimin Hukuk Yaratması
98
1. Hâkimin Hukuk Yaratması Kavramı
98
2. Hukuk Yaratma Yetkisinin Kullanım Alanı: Hukukta Boşluk
100
3. Hukukta Boşlukların Giderilmesi
103
II. YARDIMCI KAYNAKLAR
104
A. Yargı (Mahkeme) Kararları (Yargısal İçtihatlar)
104
B. Bilimsel Görüşler (Doktrin=Öğreti)
106
IV. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ
108
HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI
1. Lafzî (Deyimsel, Söze Göre) Yorum Metodu
114
2. Kavramcı Yorum Metodu
115
3. Tarihi Yorum Metodu
116
4. Objektif Amaca Göre Yorum Metodu
117
5. Menfaatler İçtihadı Metodu
117
6. Değer İçtihadı Metodu
118
7. İdeal Bir Muhatabın Araştırılması Metodu
118
8. Sistematik Yorum Metodu
118
C. Hukuk Kurallarının Uygulanmasında Mantık Kuralları
119
2. Sık Başvurulan Mantık Araçları
121
b. Evleviyet (Öncelik)
123
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girmesi
125
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması
126
1. Kanunların Yürürlükten Kalkması
126
2. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yürürlükten Kalkması
127
3. Yönetmeliklerin Yürürlükten Kalkması
127
C. Hukuk Kurallarının Çatışması
128
Ç. Kanunların Geçmişe Yürümesi
129
1. Kural: Kanunlar Geçmişe Yürümez
129
2. Kanunların Geçmişe Yürümemesi Kuralının İstisnaları
130
a. Özel Hukuk Alanında
130
b. Kamu Hukuku Alanında
131
A. Mülkîlik (Yersellik, Ülkesellik) İlkesi
132
B. Kişisellik (Şahsilik) İlkesi
133
II. KANUNLAŞTIRMANIN AMACI VE SEBEPLERİ
136
III. KANUNLAŞTIRMA METODLARI
137
B. Soyut Kural Metodu
138
IV. KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ
138
1. Osmanlı Devleti Döneminde
139
2. Cumhuriyet Döneminde
141
I. KARA AVRUPASI HUKUK SİSTEMİ
145
II. ANGLO–SAKSON SİSTEMİ
147
B. Kara Avrupası Sisteminden Farklı Yönleri
148
III. İSLAM HUKUK SİSTEMİ
149
IV. SOSYALİST HUKUK SİSTEMİ
151
HUKUK KURALLARININ SINIFLANDIRILMASI
I. SINIFLANDIRMANIN ÖNEMİ
153
II. KAMU HUKUKU–ÖZEL HUKUK AYRIMI
153
B. Ayrımı Reddeden Görüşler
156
C. Uygulamada Kamu Hukuku–Özel Hukuk Ayrımı
157
III. HUKUKUN SINIFLANDIRILMASI
157
4. Milletlerarası Hukuk (Devletler Genel Hukuku)
163
6. Sosyal Güvenlik Hukuku
166
10. Yargılama Usulü Hukuku
170
4. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku
177
1. Medeni Yargılama Hukuku
179
6. Sermaye Piyasası Hukuku
182
9. Devletler Özel Hukuku
183
HUKUKUN TEMEL KAVRAM VE KURUMLARI
II. İNSAN HAKLARI (HUMAN RIGHTS)
192
A. Kavram, Tanım ve Nitelikleri
192
B. İnsan Haklarının Türleri
194
1. Kişi Hakları ve Ödevleri
194
2. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve Ödevler
195
3. Siyasi Hak ve Ödevler
195
C. İnsan Haklarının Düzenlenmesi
195
Ç. İnsan Haklarının Sınırlanması, Kötüye Kullanılmaması ve Kullanılmasının Durdurulması
197
1. İnsan Haklarının Sınırlanması
197
2. İnsan Haklarının Kötüye Kullanılmaması
197
3. İnsan Haklarının Kullanılmasının Durdurulması
197
D. İnsan Haklarının Korunması
198
2. Uluslararası Düzeyde
200
a. Birleşmiş Milletler Düzeyinde
200
A. Niteliklerine Göre
206
C. Devredilip Devredilememelerine Göre
217
1. Yenilik Doğuran Haklar
218
D. Bağımsız veya Başka Bir Hakka Bağlı Olmalarına Göre
220
IV. HAKLARIN KAZANILMASI
220
B. Devren Kazanılması
221
C. Hakların Tesisen Kazanılması
222
Ç. Hakların Kazanılmasında İyiniyet
222
1. Kavram ve Şartları
222
2. İyiniyetin Korunması
225
5. İyiniyetin Korunduğu Başlıca Haller
226
V. HAKLARIN KAYBEDİLMESİ
231
A. Hukukî Olaylarla Kaybı
231
B. Hakkın Hukuki Fiillerle Kaybı
233
C. Hukuki İşlemlerle Kaybı
233
VI. DÜRÜST DAVRANMA İLKESİ VE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI
234
A. Dürüstlük Kuralının Uygulama Alanı
235
1. Kanundan veya Sözleşmeden Doğan Hakların Kullanılması Ve Borçların Yerine Getirilmesinde
236
2. Kanunların Yorumlanmasında ve Tamamlanmasında
236
4. Davranışa Hukuki Sonuç Bağlayarak Tamamlama
241
B. Hakkın Kötüye Kullanılması
242
1. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Şartları
242
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Uygulama Alanı
244
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları
246
VII. HAKLARIN KORUNMASI
246
A. Devlet Eli ile Korunması
247
c. Dâvaya Karşı Savunma Yolları
254
ç. Cebrî İcra Yolu (İcra ve İflas Hukuku)
258
3. Tahkim Yargılaması Yolu
259
B. Hakkın Hak Sahibi Tarafından Korunması
265
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa)
265
3. Kendi Hakkını Korumak İçin Kuvvet Kullanma
267
HUKUKİ OLAY, FİİL VE İŞLEMLER
A. Hukuki Fiil Kavramı
270
B. Hukuki Fiil Türleri
270
1. Hukuka Aykırı Fiiller
270
2. Hukuka Uygun Fiiller
271
A. Hukuki İşlem Kavramı ve Unsurları
272
2. Geçerlik Unsurları
275
3. Etkinlik Unsurları (Tamamlayıcı Unsurlar)
276
B. Hukuki İşlemin Sakatlığı ve Çeşitleri
276
1. İrade ile Açıklanması Arasındaki Kasıtlı Uygunsuzluk
276
2. İrade ile Açıklanması Arasında Kasıtlı Olmayan Uygunsuzluk
279
c. Tehdit – İkrah (Korkutma)
281
ç. Hata (Yanılma), Hile (Aldatma) ve Tehdidin (Korkutmanın) Hükmü
281
C. Hukuki İşlemlerin Türleri
282
1. Tarafların Sayısı Bakımından
282
a. Tek Taraflı Hukukî İşlemler (Unilateral Transactions)
282
b. İki ve Çok Taraflı Hukukî İşlemler
283
2. Hüküm ve Sonuçlarını Doğurdukları Ana Göre
290
3. İvazlı ve İvazsız İşlemler
290
4. Malvarlığına Yaptıkları Etkilere Göre
291
5. Sebebe Bağlı Olan ve Olmayan İşlemler
292
a. Sebebe Bağlı İşlemler
292
b. Sebebe Bağlı Olmayan İşlemler
293
6. Kamu Hukuku İşlemleri
294
I. GERÇEK KİŞİLER (REAL PERSONS)
299
A. Kişiliğin Başlangıcı
300
B. Kişiliğin Sona Ermesi
301
C. Kişilerin Ehliyetleri
303
a. Fiil Ehliyetinin Şartları
305
b. Fiil Ehliyetinin Kapsamı
307
c. Fiil Ehliyetine Göre Gerçek Kişiler
308
A. Tüzel Kişiliğin Başlangıcı
314
1. Serbest Kuruluş Sistemi
314
2. İzin (Müsaade) Sistemi
315
B. Tüzel Kişilerin Türleri
316
2. Tabi Oldukları Hukuka Göre
317
a. Kamu Tüzel Kişileri
317
b. Özel Hukuk Tüzel Kişileri
319
3. Amaçları Bakımından
319
4. Kuruluş Tarzları ve Faaliyet Konuları Bakımından
320
C. Tüzel Kişiliğin Ehliyetleri
320
Ç. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi
322
1. Sona Erme Şekilleri
322
2. Sona Eren Tüzel Kişiliğin Mallarının Durumu
323
D. Dernekler ve Vakıflar
323
III. KİŞİLERİN HISIMLARI
329
A. Kan Bağına Dayanan Hısımlık
329
1. Altsoy – Üstsoy Hısımlığı
329
3. Kan Hısımlığının Derecesi
329
B. Kan Bağına Dayanmayan Hısımlık
330
2. Evlatlık İlişkisinden Doğan Hısımlık
331
C. Hısımlık İlişkisinin Hukuki Sonuçları
331
IV. KİŞİLERİN ADLARI (İSİMLERİ) VE KORUNMASI
332
3. Zorunlu Olmayan Diğer Adlar
334
6. Tüzel Kişilerin Adları
336
7. İnternette Kullanılan Adlar
336
B. Adın Değiştirilmesi
336
V. KİŞİLERİN YERLEŞİM YERİ
338
A. Yerleşim Yerinin Tabi Olduğu İlkeler
339
B. Gerçek Kişilerin Yerleşim Yeri
339
C. Tüzel Kişilerin Yerleşim Yeri
341
A. Evliliğin Şartları
348
1. Esasa ilişkin Şartlar
348
2. Şekle ilişkin Şartlar
350
a. Evlenme İradesinin Bizzat Açıklanması
350
B. Evliliğin Genel Hükümleri
351
C. Evlilik Birliğinin Korunması
353
Ç. Eşlerin Mallarının Yönetimi
355
D. Evliliğin Yokluğu ve Sona Ermesi
359
1. Evlenmenin Yokluğu
359
3. Evlenmenin Butlanı
360
a. Boşanmanın Sebepleri
363
b. Boşanmanın Hukukî Sonuçları
366
A. Tanım ve Çeşitleri
368
B. Çocuk ile Ana Arasında Soybağının Kurulması
369
C. Çocuk ile Baba Arasında Soybağının Kurulması
369
3. Babalık Davası ile
373
D. Soybağının Hükümleri
376
1. Soybağının Velayet Hakkına Bağlı Olmayan Hükümleri
376
2. Soybağının Velayet Hakkına Bağlı Olan Hükümleri
379
B. İradî (Mansup) Mirasçılık
399
II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR
403
III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
409
V. MİRASIN GEÇİŞİNDE MİRASÇILARIN KARARI
411
VI. MİRAS ORTAKLIĞI VE MİRASIN PAYLAŞIMI
413
VII. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI
417
I. EŞYA KAVRAMI VE UNSURLARI
419
B. Tapu Siciline Egemen Olan İlkeler
422
C. Tapu Sicilinin Unsurları
424
Ç. Tapu Sicili İşlemleri
425
D. Elektronik Tapu Sicili
430
A. Zilyetliğin Unsurları
432
B. Zilyetliğin konusu
433
C. Zilyetliğin Türleri
433
Ç. Zilyetliğin Kazanılması
434
D. Zilyetliğin Korunması
436
2. Zilyetliği Koruyan Davalar
437
3. Zilyetliğin İdari Yoldan Korunması
438
4. Zilyetliğin Hak Karinesi Olarak Korunması (Taşınır Davası)
438
E. İade ile Yükümlü Zilyedin Sorumluluğu
439
A. Malikin Mülkiyet Hakkından Doğan Yetki ve Ödevleri
440
3. Mülkiyetin Türleri
444
4. Taşınmaz Mülkiyeti
447
IV. SINIRLI AYNİ HAKLAR
452
c. İpotekli Borç Senedi
459
a. Teslime Bağlı Rehin
461
A. Medeni ve Borçlar Hukukunda
463
1. Kaynakları Bakımından
463
b. Hukukî İşlemlerden Kaynaklanan Sorumluluk
464
c. Haksız Fiil Sorumluluğu
464
ca. Kusura Dayanan Sorumluluk
465
cb. Kusursuz Sorumluluk
468
2. Hukukî Sonuçları Bakımından
470
a. Kişilik Varlığı ile Sorumluluk
470
b. Malvarlığı ile Sorumluluk
470
ba. Sınırsız Sorumluluk
470
bb. Sınırlı Sorumluluk
471
1. İdarenin Kusura Dayanan Sorumluluğu
472
b. Hizmet Kusuru Teşkil Eden Haller
473
c. Hizmet Kusuru – Kişisel Kusur Ayrımı
474
2. Kusursuz Sorumluluk
474
B. Cezai Sorumluluğun Şartları
477
III. CUMHURBAŞKANI’NIN, CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARININ VE BAKANLARIN SORUMLULUĞU
477
A. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu
477
1. Siyasi sorumluluğu
477
3. Hukuki Sorumluluğu
479
B. Cumhurbaşkanı Yardımcılarının ve Bakanların Sorumluluğu
480
1. Cumhurbaşkanına Karşı Sorumluluğu
480
I. YARGI FONKSİYONU VE YETKİSİ
483
A. Yargı Birliği Sistemi
484
B. İdari Yargı Sistemi
484
1. Soyut Norm Denetimi
485
2. Somut Norm Denetimi (Def’i Yolu)
486
3. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Niteliği
486
4. Yüce Divan Denetimi
486
5. Bireysel Başvuru Yolu
487
B. Disiplin Mahkemeleri
488
1. İlk Derece Mahkemeleri
489
a. Ceza Yargısı ve Ceza Mahkemeleri
489
b. Medeni Yargılama ve Hukuk Mahkemeleri
490
2. Bölge Adliye Mahkemeleri
492
1. Temyiz Yeri: Danıştay
495
2. Bölge İdare Mahkemeleri
496
3. İdare ve Vergi Mahkemeleri
497
D. Seçim Yargısı ve Yüksek Seçim Kurulu
498
E. Hesap Yargısı ve Sayıştay
498
F. Uyuşmazlık Mahkemesi
499