II. KURAMSAL GETİRİLER
20
III. KONUYLA ALAKALI HUKUK DALLARI
22
IV. ÇALIŞMAMIZDA DEĞİNİLMEYECEK ALANLAR VE YÖNTEM
23
HÜRRİYETLERİNİN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ
I. İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN KISA TARİHÇESİ
27
II. İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN ÖZNELERİ SORUNU
31
III. ŞİRKETLER VE İNSAN HAKLARI HUKUKU ARASINDAKİ İLİŞKİYE DAİR SORUNLAR
38
A. Hak, İnsan Hakları ve Temel Hak ve Hürriyetler Kavramları
47
B. Gerçek Kişi –Tüzel Kişi Kavramları
51
1. Gerçek Kişi Kavramı
51
3. Tüzel Kişilik Teorileri
57
a. Farazi Kişilik Teorisi
57
b. Gerçek Kişilik Teorisi
58
c. Amaç Kişiliği Teorisi
59
D. Bireysel Başvuru ve Anayasa Şikâyeti Kavramları
66
V. ŞİRKETLERİN İNSAN HAKLARI KORUMASINDAN FAYDALANMASI: ŞİRKETLERİN İNSAN HAKLARI HUKUKU’NDA HAKKIN SÜJESİ OLMASINA İLİŞKİN GÖRÜŞLER
72
A. Şirketlerin İnsan Hakları Hukuku Kapsamında Temel Hak ve Hürriyetlere Sahip Olması Gerektiğini Savunan Görüşler
73
1. Şirketlerin Temel Hak ve Hürriyetlerinin Korunması Şirket Tüzel Kişiliğini Oluşturan Gerçek Kişilerin (İnsanların) Haklarının Korunmasını Sağlar.
73
2. Şirketlerin Temel Hak ve Hürriyet Taşıyıcısı Olması Şirketlerin İnsan Hakları Hukukuna Riayet Etmesi Hususunda Katkı Sağlayacaktır.
74
3. Tüzel Kişilik Sahipliği Sebebiyle Şirketlerin Hakları Kendisini Oluşturan Gerçek Kişilerin Haklarına İndirgenemez.
75
4. Şirketlerin Ceza Sorumluluğunun Tesisi Yönündeki Gelişmeler Şirketlerin Temel Hak ve Hürriyet Taşıyıcısı Olmasını Zaruri Kılmaktadır.
77
B. Şirketlerin İnsan Hakları Hukuku kapsamında Temel Hak ve Hürriyetlere Sahip Olmaması Gerektiğini Savunan Görüşler
78
1. Şirketler ile İnsan Hakları Kavramları Arasında Kavramsal Uyuşmazlık Mevcuttur.
78
2. İnsan Haklarının Öznesinin İnsan Dışı Varlıklar Olarak Kabulü İnsan Hakkı Kavramının Değersizleşmesine Sebebiyet Verecektir.
78
3. İnsan Hakları Hukuku Devlet ile İnsan Arasındaki İlişkiye Dairdir. Sorumluluk Sahibi Olmadan Hak Öznesi Olunamaz.
79
4. Çağdaş Dünyadaki Güçler Dengesi Uyarınca Şirketlerin Temel Hak ve Hürriyet Taşıyıcısı Olmasına Gerek Bulunmamaktadır.
80
5. Uluslararası ve Bölgesel Metinler İncelendiğinde Şirketlerin Kapsam Dışı Bırakılmasının Hâkim Görüş Olduğu Görülecektir.
81
VI. ŞİRKETLERİN TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİNİN POZİTİF HUKUKTAKİ YERİ
81
A. Uluslararası Hukuk ve Şirketlerin Temel Hak ve Hürriyetleri
81
1. Uluslararası Antlaşmalar Hukuku
82
a. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Düzenlemeleri
82
b. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
85
c. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi
87
d. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi
89
2. Uluslararası Teamül Hukuku
90
3. Avrupa Birliği Hukuku ve Şirketlerin Temel Hak ve Hürriyetleri
92
BİREYSEL BAŞVURU KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ BAĞLAMINDA ŞİRKET BAŞVURULARININ İNCELENMESİ
I. MAHKEMELERİN YETKİSİ
106
B. Şirket Başvuruları Karşısında Mahkemelerin Kişi Bakımından Yetkisi
108
1. Genel Olarak Kişi Bakımından Yetki
108
2. Özel Hukuk Tüzel Kişileri ve Mahkemelerin Kişi Bakımından Yetkisi
114
a. Bireysel Başvuru Hakkının Öznesi Olarak Özel Hukuk Tüzel Kişileri
114
b. Kamusal Fonksiyon İfa Etmeme Kriteri
118
3. Şirketlerin Bireysel Başvuru Ehliyeti
121
4. Adi Şirket Başvurularında Kişi Bakımından Yetki Sorunu
124
a. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda Tüzel Kişilik Gerekliliği
124
b. İstisna Arayışı: Acarkent Site Yönetimi Başvurusunun Değerlendirilmesi
126
5. Şirketlerin Mağdur Statüsü
129
a. Genel Olarak Mağdur Statüsü
129
b. Şirketlerin Mağdur Statüsü
132
c. Doğrudan Mağdurluk ve Dolaylı Mağdurluk Ayrımı
136
aaa. Yakını Olma Kriteri
138
bbb. Yargılama ve Soruşturma Süreçlerine Aktif Katılım Kriteri
140
aaaa. Kişinin şirketin tek hissedarı olması durumu
143
bbbb. Şirketin bizzat başvuru yapma imkânının olmaması durumu
144
ccc. Hukuksal Menfaatin ve Yakın Bağlantının Ortaya Konulması Gerekliliği
147
c. Şirketlerin Mağdur Statüsüne İlişkin Nitelikli Durumlar
148
aa. Tüzel Kişiliğin Mevcudiyeti
148
bb. Şirketin Mağduriyetinin Devredilemezliği
149
cc. Şirketin Kişisel Zararı
150
dd. Hissedarların Statüsü
153
aaa. Hissedarların Hakları
153
bbb. Hissedarların Menfaatlerinin Korunması
156
6. Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması Sorunu
158
a. Kural: Ayrı Hukuki Kişiliklerin Mevcudiyeti
160
b. İstisna: Tüzel Kişilik Perdesinin Kalkacağı İstisnai Haller
163
aa. İmkânsızlık Halleri
163
bb. Diğer İstisna Durumları: Tüzel Kişiliğin Araçsallığı
165
7. Şirketlerin Temsili Sorunu
167
C. Şirket Başvurularında Mahkemelerin Konu Bakımından Yetkisi
172
D. Şirket Başvurularında Mahkemelerin Yer Bakımından Yetkisi
173
E. Şirket Başvurularında Mahkemelerin Zaman Bakımından Yetkisi
175
II. ŞİRKET BAŞVURULARI BAĞLAMINDA USULE YÖNELİK KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ
176
A. Olağan Hukuk Yollarının Tüketilmesi
176
1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuruda İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi
176
2. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesi
178
3. Etkili İç Hukuk Yollarına Başvuru ve Youtube LLC Kararı
178
1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuruda Dört Aylık Süre Kuralı
180
2. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Otuz Günlük Süre Kuralı
181
III. ŞİRKET BAŞVURULARI BAĞLAMINDA ESASA YÖNELİK KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ
183
A. Açıkça Dayanaktan Yoksunluk
183
1. Dördüncü Derece Mahkemesi Olmama Doktrini
184
2. Açık veya Bariz Bir İhlalin Bulunmaması
186
3. Delillendirilmemiş Şikâyetler
188
4. Karmaşık ve Zorlama Şikâyetler
189
B. Önemli Bir Zararın Bulunmaması
189
C. Bireysel Başvurunun Anayasal Önem Taşımaması
193
D. Bireysel Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılması
193
ŞİRKETLERİN İNSAN HAKLARI YARGILAMASI BÜNYESİNDE KORUMA ALTINA ALINAN HAK VE HÜRRİYETLERİ
I. MÜLKİYET HAKKI VE ŞİRKETLERİN MÜLKİYET HAKKI ÖZNELİĞİ
199
A. Genel Olarak Mülkiyet Hakkı
199
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Mülkiyet Hakkı
200
2. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Mülkiyet Hakkı
203
2. Mülkiyet Kapsamına Giren Varlıklar
208
a. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadı Kapsamında Mülkiyet
208
b. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi İçtihadı Kapsamında Mülkiyet
209
C. Meşru Beklenti Kavramı
211
D. Şirketlerin Mülkiyet Haklarına Yönelik Müdahalenin Meşruluğu
213
1. Müdahale Hukuka Uygun Olmalıdır
214
2. Müdahale Kamu Yararına Matuf Olmalıdır
217
3. Müdahale Ölçülü Olmalıdır.
221
E. Şirketlerin Mülkiyet Hakkı Özneliğine İlişkin Nitelik Arz Eden Hususlar
226
1. Mülkiyet Hakkı Avrupa İnsan Hakları Hukukunda Tüzel Kişilerin Açıkça Sahip Olduğu İfade Edilen Yegâne Haktır
226
2. Şirket Kompleks Bir Yapılanmadır.
227
3. Şirketlerin Özen Yükümlülüğü, İhlal Değerlendirmelerinde Önem Arz Etmektedir
228
4. Şirketlerin Mülkiyet Hakkına Müdahalesinde Devletlerin Daha Geniş Bir Takdir Yetkisi Mevcuttur
231
5. Şirketin Mülkiyet Hakkının Gerçek Kişilerin Hakları Karşısındaki Durumu
232
6. Mülkiyet Hakkının Şirketler Açısından Önemi
234
II. ADİL YARGILANMA HAKKI VE ŞİRKETLERİN ADİL YARGILANMA HAKKI ÖZNELİĞİ
236
A. Genel Olarak Adil Yargılanma Hakkı
236
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Adil Yargılanma Hakkı
236
2. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Adil Yargılanma Hakkı
239
B. Şirketlerin Adil Yargılanma Hakkı Güvencelerinden Faydalanması
242
1. Ticari Şirketlerin Mahkemeye Erişim Hakkı
243
b. Adi Şirketlerin Mahkemeye Erişim Hakkı Sorunu
247
c. Haksız Çıkma Halinde Uygulanan Yaptırımlarının Hukukiliği Sorunu
248
2. Ticari Şirketlerin Makul Sürede Yargılanma Hakkı
253
3. Ticari Şirketlerin Aleni Yargılanma ve Aleni Karar Hakkı
256
4. Ticari Şirketlerin Hakkaniyete Uygun Yargılanma Hakkı
259
a. Silahların Eşitliği İlkesi
260
b. Çelişmeli Yargılama İlkesi
262
5. Ticari Şirketlerin Gerekçeli Karar Hakkı
264
6. Ticari Şirketlerin Susma ve Kendini Suçlamama Hakkı
270
7. Delillere İlişkin Temel Kurallar
273
8. Masumiyet Karinesi
274
9. Ticari Şirketlerin Aynı Suçtan Dolayı İki Kez Cezalandırılmama Hakkı
279
III. ÖZEL YAŞAMA VE AİLE YAŞAMINA SAYGI HAKKI VE TİCARİ ŞİRKETLERİN HAK ÖZNELİĞİ
282
B. Özel Yaşama Saygı Hakkı
285
1. Mahremiyetin Korunması
285
2. Kişisel Verilerin Korunması Hakkı
287
3. Şeref ve İtibarın Korunması
290
4. Konuta Saygı Hakkı
294
5. Haberleşmeye Saygı Hakkı
298
C. Aile Yaşamına Saygı Hakkı Sorunu
300
IV. DÜŞÜNCE, VİCDAN VE DİN ÖZGÜRLÜĞÜ VE TİCARİ ŞİRKETLERİN HAK ÖZNELİĞİ
302
B. Ticari Şirketlerin Hak Özneliği Sorunu
303
1. Genel Anlamda Tüzel Kişiler ve Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü
303
2. Ticari Şirketlerin Hak Özneliği
308
B. Ticari İfadelerin İfade Hürriyeti Bağlamında Değerlendirilmesi
313
C. Şirketlerin İfade Hürriyeti Bağlamında Basın Özgürlüğü
314
D. İnternet Hukuku ve Şirketlerin İfade Hürriyeti
318
VI. TİCARİ ŞİRKETLERİN ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
323
VII. EŞİTLİK İLKESİ VE AYRIMCILIK YASAĞI
326