Siparişlerim

Ana Sayfa

Hukuk Kitapları

Borçlar Hukuku

Sözleşmesel Sorumlulukta Ağır Kusur ve Ağır Kusurun Uygulama Alanları

Dr. Burak Kara

1. Baskı,

Kasım 2025

Kitabın Detayları

Dili:

Türkçe

Ebat:

17x25

Sayfa Sayısı:

456

Barkod / ISBN:

9786253815295

Kapak Türü:

Ciltli

Yayınevi:

Seçkin Yayıncılık

Kitabın Fiyatı:

1.150,00₺

24 saat içerisinde temin edilir.

Kitabın Açıklaması

Kusur kavramsal olarak haksız fiil sorumluluğu veya sözleşmesel sorumluluk için farklı olan bir kavram değildir. Borca aykırılık hallerinin çoğu zaman sözleşme temelinde ortaya çıkacağı göz önünde alınarak sözleşmesel kusur veya eski ifadeyle akdi kusurdan bahsedilmektedir. Borçlunun mensup olduğu sosyal ve mesleki çevrede yaşayan standart ve normal bir borçlu tipinin davranışından sapan, hukuk düzeninin kınadığı, onaylamadığı bir davranış biçiminin niteliği sözleşmesel kusur olarak anlaşılmalıdır.

Kusuru ve ağırlık derecelerini tahlil ile ağır kusurun uygulama alanlarını tespit etmeye çalıştığımız bu eser, sözleşmeye aykırılık bağlamında ortaya çıkan sorumluluk hukuku kavramları bakımından geniş bir literatürden beslenen açıklamalara yer vermekte ve tartışmalı meseleler bakımından tatmin edici çözümler önermektedir.

Kitabın Konu Başlıkları

Sözleşmesel Sorumluluğun Unsurları

Kusurun Ağırlık Dereceleri ve Sözleşmesel (Akdi) Kusur

Ağır Kusurun Hukuki Durumu ve Özellikle Sorumluluğu Ağırlaştırma İşlevi Bakımından Uygulama Alanları

Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru ve Zarar Görenin Ağır Kusuru

Kitapla İlgili Kategoriler

Hukuk Kitapları>Borçlar Hukuku

Kitabın İçindekileri

İçindekiler

Sunuş

Önsöz

Kısaltmalar

GİRİŞ

I. KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ

II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI

III. TERMİNOLOJİ

IV. ARAŞTIRMA PLANI

Birinci Bölüm

SORUMLULUK KAVRAMI VE

SÖZLEŞMESEL SORUMLULUĞUN UNSURLARI

I. SORUMLULUK KAVRAMI, SORUMLULUĞUN KAYNAKLARI VE SORUMLULUK HUKUKUNUN TEMEL PRENSİPLERİ

A. Sorumluluk Kavramının Farklı Anlamları

B. Sorumluluğun Kaynakları

1. Sözleşmesel Sorumluluk

2. Sözleşme Dışı İlişkilerden Kaynaklanan Sorumluluk

3. Sorumluluk Hukukunu Yeknesaklaştırma Çabası

C. Sorumluluk Hukukuna Hakim Olan Temel Prensipler

1. Sorumluluğun Kural Olarak Kusura Dayanması

2. Malvarlığı İle Sorumluluğun Esas Olması

3. Tazminatın Kural Olarak Zarar Miktarını Aşamaması

4. Haksız Fiil Sorumluluğuna İlişkin Hükümlerin Kıyas Yoluyla Sözleşmeye Aykırılık Hallerine De Uygulanması

II. SÖZLEŞMESEL SORUMLULUĞUN UNSURLARI

A. Sözleşmeye Aykırılık

1. Sözleşme İçeriğinin Belirlenmesi

a. Edim Yükümleri

b. Yan Yükümler

2. Sözleşmeden Doğan Bir Yükümün İhlali

a. Hiç İfa Etmeme Durumu

aa. Temerrüt

bb. İfa İmkansızlığı

b. Gereği Gibi İfa Etmeme Durumu ve Özellikle Akdin Müspet İhlali Kavramı

c. Sözleşmesel Sorumluluk Alanını Genişleten Kuramlar

aa. Culpa in Contrahendo

bb. Culpa Post Pactum Perfectum

cc. Edim Yükümünden Bağımsız Borç İlişkileri

dd. Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme

3. Hukuka Uygunluk Sebebinin Bulunmaması

B. Zarar

1. Olumlu Zarar, Olumsuz Zarar

2. Doğrudan Zarar, Dolaylı Zarar ve Yansıma Zararı

3. Zararın Hesaplanmasında Fark Teorisi ve Değişim Teorisi

C. Nedensellik Bağı

1. Zararın Sözleşmeye Aykırılıktan İleri Gelmesi

2. Zararın Sözleşmeden Kaynaklanan Yükümlülüklerin Koruma Amacı İçerisinde Kalması (Hukuka Aykırılık Bağı)

3. Nedensellik Bağını Kesen Sebepler

100

D. Sözleşmesel Sorumluluğun Kurulmasında Kusurun Rolü

102

1. Kusur Prensibi ve TBK m. 112’de Tercih Edilen İspat Yükü Dağılımı

102

2. Borçlunun Her Türlü Kusurundan Sorumlu Olması

104

3. Kusur Prensibinin İstisnası Olan Bazı Haller (Kusursuz Sorumluluk Halleri)

105

a. Temerrüt Faizi

105

b. Temerrüt Sırasında Beklenmeyen Halden Sorumluluk

105

c. İfa Yardımcılarının Fiillerinden Sorumluluk

106

d. Hakkaniyete Dayalı Sorumluluk

107

e. Garanti (Tekeffül) Sorumluluğu

107

aa. Alacağın Devri

108

bb. Satış Sözleşmesinde Zapt Sorumluluğu

109

cc. Satış Sözleşmesinde Satıcının Ayıptan Sorumluluğunda Alıcının Dönme Hakkını Kullanmasının Sonucu

110

f. Diğer Haller

110

İkinci Bölüm

KUSUR KAVRAMI, KUSURUN AĞIRLIK DERECELERİ VE SÖZLEŞMESEL (AKDİ) KUSUR

I. SORUMLULUĞU ÖZGÜR İRADEYE DAYANDIRAN FELSEFİ DÜŞÜNCE VE İRADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN BULUNUP BULUNMADIĞI SORUNU

113

A. İrade Özgürlüğünü Açıklayan Yaklaşımlar ve Kusurun Bu Yaklaşımlardaki Konumu

115

1. Aristoteles

115

2. Thomas Aquinas

116

3. İslam İtikat Düşüncesi

116

4. John Locke

117

5. Jean–Jacques Rousseau

118

6. Immanuel Kant

118

7. Pragmatizm

119

8. Varoluşçuluk

119

9. Determinizm

119

10. İndeterminizm

121

11. Değerlendirmemiz

122

B. Kusurun Liberal ve Bireyci Akımdaki Konumu

123

1. Liberal ve Bireyci Akımın Hukukla İlişkisi

123

2. Liberal ve Bireyci Anlayışın Sorumluluk Tasavvurunda Kusura Duyulan Gereklilik

127

II. ROMA HUKUKUNDA KUSUR KAVRAMININ GELİŞİMİ

128

A. Roma Hukukunda Sorumluluk Anlayışı

129

B. Roma Hukukunda Kusur (Culpa) Sorumluluğu

135

1. Lex Aquilia Kapsamındaki Haksız Fiilden Sorumluluk Bakımından Iniuria (Hukuka Aykırılık) ve Culpa (Kusur) İlişkisi

136

2. Kusur Olarak Culpa

137

a. Dolus (Kast)

139

b. Dar Anlamda Culpa (İhmal)

141

c. Culpa–neglegentia, Culpa–imperitia, Culpa–infirmitas

146

C. Kusurun Ağırlığının Sorumluluk Üzerindeki Etkisi

148

III. KUSURUN MODERN HUKUKLARDA KURUMSALLAŞTIRILMASI

152

A. Kusur Yargısı

153

B. Kusuru Açıklayan Teoriler

158

1. Sübjektif Kusur Teorisi

158

a. Teoriye Göre Kusurun Anlamı

158

b. Sübjektif Kusur Teorisine Yönelik Eleştiriler

160

2. Objektif Kusur Teorisi

162

a. Teoriye Göre Kusurun Anlamı

162

b. Objektif Kusur Teorisine Yönelik Eleştiriler

164

3. Objektifleştirilmiş (Karma) Kusur Teorisi

165

a. Teoriye Göre Kusurun Anlamı

165

b. Teoriye Yönelik Eleştiriler

169

C. Değerlendirmemiz ve Çalışmamızın Devamında Takip Edeceğimiz Sistem

171

IV. KARMA KUSUR TEORİSİNE GÖRE KUSURUN UNSURLARI

175

A. Kusurun Sübjektif Unsuru

175

1. Kusur Ehliyeti ve Ayırt Etme Gücü

178

2. Kusur Ehliyetinin Derecelendirilebilirliği Sorunu

182

B. Objektif Unsur

184

1. Hukuka Aykırılık ve Kusurun Objektif Unsuru Hakkında Görüşler

185

2. Karşılaştırmada Ölçü Alınacak Kişi Modeli

187

a. Dışsal Kıstaslar

189

b. İçsel Kıstaslar

189

c. Yer ve Zaman ile Faaliyetin Türü

193

d. Diğer Yardımcı Kıstaslar

194

3. Model Kişiden Beklenen Davranıştan Sapma

195

V. AĞIRLIK DERECESİNE GÖRE KUSURUN SINIFLANDIRILMASI

196

A. Genel Olarak

196

B. Kast

198

1. Doğrudan Kast

204

2. Dolaylı Kast

204

3. Kastın Belirlenmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar

205

C. İhmal

207

1. İhmalin Merkezinde Yer Alan Özen Kavramı ve Özenin Farklı İşlevleri

208

a. Dış Özen, İç Özen ve Üstlenme Kusuru (Başlangıçtaki İhmal)

210

b. Talep Edilen Özenin Ölçüsü

213

aa. Sübjektif Ölçü (Diligentia quam in suis)

213

bb. Objektif Ölçü

215

cc. Normatif Ölçü

219

dd. Diğer Kriterler

221

2. Öngörülebilirlik ve Önlenebilirlik (Kaçınılabilirlik)

222

a. Öngörülebilirlik

222

b. Önlenebilirlik

224

3. Hukuka Aykırı Sonucun Önceden Görülüp Görülmemesine Göre İhmalin Çeşitleri: Bilinçli İhmal – Bilinçsiz İhmal

226

4. İhmalin Ağırlık Derecesine Göre İhmalin Çeşitleri: Ağır İhmal – Hafif İhmal Ayrımı ve Orta İhmal Kavramı

228

a. Ağır İhmal Hakkındaki Görüşler

229

aa. Bokelmann’ın Yaklaşımı

232

bb. Röhl’ün Yaklaşımı

235

cc. Müller’in Yaklaşımı

238

b. Ağır İhmal Yargısına Zemin Oluşturan Vakıa ve Emareler

238

aa. Zararın Meydana Gelme Olasılığı

238

bb. Özen İhlalinin Süresi

239

cc. Özen İhlallerinin Sıklığı

240

dd. Olası Zarar Miktarı

241

ee. Önceden Gerçekleşen İkaz

242

ff. Düşünme Süresi

242

gg. Anlık Hata

243

hh. Unutma Vakıaları

245

ii. Yerleşmiş Özensiz Davranışlar

246

jj. Koruma Normlarına Aykırılık

247

kk. Durumun Zorluk Derecesi

248

c. Ağır İhmale Yaklaşımların Değerlendirilmesi ve Sonuç

249

d. Hafif İhmal

251

e. Orta İhmal

252

D. Kusurun Ağırlık Derecelerinin Türk Borçlar Kanunu Üzerindeki Etkisi

254

1. Ağır Kusur – Hafif Kusur Ayırımının Esas Alınmış Olması

254

2. Terk Edilmiş Bir Düzenleme: Manevi Tazminat Talebinin Kusurun Özel Ağırlığına Bağlılığı

260

VI. SÖZLEŞMESEL (AKDİ) KUSURUN UNSURLARI VE ÖZEN BORCUNA AYKIRILIK İLE KUSURUN AYRIŞTIRILMASI SORUNU

262

A. Sözleşmesel (Akdi) Kusur

262

1. Sübjektif Unsur

267

2. Objektif Unsur

269

a. Sözleşmesel (Akdi) Kast

269

b. Sözleşmesel (Akdi) İhmal (Sözleşme İlişkilerinde Gerekli Özenin Yasal Açımlaması)

270

B. İşgörme Borcu Doğuran Sözleşmelerde Özen Borcuna Aykırılık ve Kusurun Ayrıştırılmasındaki Güçlük

272

1. Sözleşme İhlali Perspektifinden Özen Borcuna Aykırılık İle İşgörme Borcunun İçeriği Arasındaki İlişki

272

2. Kusur Perspektifinden Gerekli Özenin Ölçüsü ve İşçinin Sorumluluğu Arasındaki İlişki

281

a. İşin Tehlikeli Olup Olmaması (Mesleki Riziko)

288

b. İşin Uzmanlığı ve Eğitimi Gerektirip Gerektirmemesi

289

c. İşçinin İşveren Tarafından Bilinen veya Bilinmesi Gereken Yetenek ve Nitelikleri

291

3. Özen Borcuna Aykırılık İle İhmal Bakımından Özensizlik Arasındaki Sınır Konusunda Öğretide İleri Sürülen Görüşler

293

4. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Kanaatimiz

301

Üçüncü Bölüm

AĞIR KUSURUN İŞLEVLERİ VE TÜRK BORÇLAR KANUNUNDA YER ALAN UYGULAMA ALANLARI

I. AĞIR KUSURUN SORUMLULUĞUN KURULMASINDAKİ UYGULAMA ALANI VE AĞIR KUSUR HALİNDE SORUMLULUĞUN SINIRLANAMAMASI

305

A. Ağır Kusurun Karşılık Gözetmeyen Faaliyetlerde Sorumluluğu Kurucu Rolü

305

1. Bağışlayanın Sorumluluğu

305

2. Borçlunun Yararının Bulunmadığı Diğer Hallerin Değerlendirilmesi

308

B. Kişinin Kendi İşlerinde Gösterdiği Çaba ve Özen (Diligentia Quam In Suis) Ölçütünün Uygulandığı Hallerde Ağır Kusurun Sorumluluğu Kurucu Rolü

315

C. Ağır Kusurun Hayvan Satışında Ayıp Sorumluluğu İstisnasını Etkisiz Kılmak Suretiyle Sorumluluğu Kurucu Rolü

317

D. Ağır Kusurun Sözleşmeye Dayanan Sorumluluk Sınırlamalarını Etkisiz Kılmak Suretiyle Sorumluluğu Kurucu Rolü

318

1. Sorumsuzluk Anlaşmaları

318

a. Ağır Kusurdan Sorumsuzluk Hakkındaki Genel Düzenlemeler

319

aa. Borçlunun Kendi Davranışları Bakımından

319

bb. İfa Yardımcıları Bakımından

328

b. Satış Hukukunda Zapt ve Ayıp Bakımından Özel Düzenlemeler

330

aa. Zapt Bakımından

330

bb. Ayıp Bakımından

332

cc. İsteğe Bağlı Açık Arttırmayla Satışta Satıcının Aldatmasının Artırma Koşullarındaki Sorumsuzluk Kaydını Etkisiz Bırakması

334

E. Karşılaştırmalı Hukukla Mukayeseli Olarak Ağır Kusurun İstihdam İlişkilerinde Sorumluluğu Kurucu Rolü

336

II. AĞIR KUSURUN HUKUKİ DURUMU VE ÖZELLİKLE SORUMLULUĞU AĞIRLAŞTIRMA İŞLEVİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANLARI

339

A. Ağır Kusurun Tazminatın Belirlenmesindeki Rolü

339

1. Tazminat Borçlusunun Ağır Kusuru ile Tazminatın Belirlenmesi Arasındaki İlişki

339

a. Tazminatın Belirlenmesi

339

b. Tazminatın İndirilmesi Sebebi Olan Kusurun Hafifliğine İlave Olarak Başka Bir Kıstasın Gerekip Gerekmediği Sorunu

343

2. Tazminatın Belirlenmesinde Borçlunun Ağır Kusuru ile Zarar Görenin (Müterafik) Kusuru Arasındaki İlişki

345

a. Zarar Görenin Kusuru Kavramı ve Zararı Azaltma Külfetinden Ayırt Edilmesi

345

b. Borçlunun Ağır Kusuru ile Zarar Görenin Kusuru Arasındaki İlişki

348

B. Ağır Kusurun Ayıp Sorumluluğunu Ağırlaştırıcı Rolü (Satış ve Eser Sözleşmesinde Ayıp Sorumluluğunda İhbar Külfeti ve Zamanaşımına İlişkin Hükümler)

350

1. Ayıbı İhbar (Bildirim) Külfetine İlişkin Olarak

350

a. Satış Sözleşmesinde

350

aa. Satıcılığı Meslek Edinmeyenler Bakımından

350

bb. Satıcılığı Meslek Edinmiş Olanlar Bakımından

352

b. Eser Sözleşmesinde

361

2. Zamanaşımına İlişkin Olarak