Pay Alım Teklifine Dayalı Çıkarma ve Satma Hakkı Dr. Öğr. Üyesi Firdevs Arslan  - Kitap

Pay Alım Teklifine Dayalı Çıkarma ve Satma Hakkı

1. Baskı, 
Mart 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
327
Barkod:
9786052647554
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
420,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Halka açık anonim ortaklarda ortaklıktan çıkarma ve satma haklarına Türk hukukunda ilk defa 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 27. maddesinde yer verilmiştir. Hakların kullanılmasına ilişkin usul ve esaslar ise II27.3 sayılı Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliğ ile düzenlenmiştir.
Düzenlemeler ortaklık paylarının ve oy haklarının büyük kısmını elde eden hâkim ortağın, tam hâkimiyeti elde ederek ortaklık yapısını, azınlık pay sahiplerinin engeli ile karşılaşmadan şekillendirmesine ve ortaklığın halka açıklık statüsünü sonlandırarak borsa kotundan çıkmasına olanak sağlamıştır. Bunun yanı sıra hâkim ortak karşısındaki etkisini kaybetmiş olan azınlık pay sahiplerine ortaklıktan çıkarma hakkının karşı yansıması olarak satma hakkı tanınarak, bir zarara uğramadan paylarını hâkim ortağa satarak ortaklıktan çıkma imkânı getirilmiştir. Böylece çoğunluk-azınlık pay sahipleri arasında menfaat dengesi kurularak ortaklık işleyişinin devamı gözetilmiştir. SerPK'nın 27. maddesine kaynak teşkil eden temel düşünce kendini 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda da göstermektedir. Bu kapsamda çoğunluk pay sahiplerinin azınlıkta kalan pay sahiplerini ortaklıktan çıkarmasını ya da azınlık pay sahiplerinin paylarını çoğunluk pay sahiplerine satarak ortaklıktan çıkmasını sağlayan düzenlemeler, halka açık ortaklıklarda uygulama alanı bulmaktadır.
Çalışmamızda esas alınan temel hususlar, SerPK m. 27 hükmü ile dayanak bulan ortaklıktan çıkarma ve satma haklarına ilişkin sistemin tanıtılması, SerPK ve TTK'da yer alan benzer müesseseler ile karşılaştırılarak Türk hukukundaki yerinin tespit edilmesi, ortaklıktan çıkarma ve satma hakkının doğumuna sebep olan hususların incelenmesi ve bunlardan biri olan ve pay alım teklifine dayalı ortaya çıkan ortaklıktan çıkarma ve satma hakkının değerlendirilmesi ile birlikte ortaya çıkan Kanun ve ikincil düzenlemelerindeki eksikliklere çözüm aranmasıdır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Çıkarma ve Satma Haklarına İlişkin Genel Çerçeve
.
Çıkarma ve Satma Haklarının Kullanım Şartları
.
Çıkarma ve Satma Haklarının Kullanılması Usulü
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
5
ÖZET 
7
ABSTRACT 
8
İÇİNDEKİLER 
9
SİMGELER VE KISALTMALAR LİSTESİ 
17
GİRİŞ 
19
BİRİNCİ BÖLÜM
ÇIKARMA VE SATMA HAKLARINA İLİŞKİN GENEL ÇERÇEVE
1.1. Ortaklıktan Ayrılma ve Çıkarma Kavramları 
23
1.1.1. Ayrılma Hakkı 
24
1.1.2. Çıkarma, Satın Alma ve Satma Hakkı 
26
1.2. Çıkarma ve Satma Hakkının Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması 
29
1.2.1. SerPK’ da Düzenlenen Kurumlar 
31
1.2.1.1. Halka Açık Anonim Ortaklıklarda Ayrılma Hakkı 
31
1.2.1.1.1. Ayrılma Hakkı ve Çıkarma Hakkı 
35
1.2.1.1.2. Ayrılma Hakkı ve Satma Hakkı 
36
1.2.1.2. Halka Açık Anonim Ortaklıklarda Pay Alım Teklifi 
36
1.2.1.2.1. Genel Olarak Zorunlu Pay Alım Teklifi 
38
1.2.1.2.2. Zorunlu Pay Alım Teklifi ve Çıkarma Hakkı 
43
1.2.2. TTK Bakımından Çıkarma Hakkına Benzer Kurumlar 
46
1.2.2.1. Şirketler Topluluğunda Hâkim Şirketin Satın Alma Hakkı 
46
1.2.2.1.1. Kavram ve Hukuki Nitelik 
47
1.2.2.1.2. Amaç ve Uygulama Alanı 
50
1.2.2.1.3. Hakkın Kullanımına İlişkin Esaslar 
52
1.2.2.2. Ortaklık Birleşmelerinde Ayrılma ve Ortaklıktan Çıkarma Hakkı 
53
1.2.2.2.1. Birleşme Kararına Onay Vermeyen Pay Sahiplerinin
Ayrılma Akçesi İle Ayrılma Hakkı 
54
1.2.2.2.2. Birleşme Kararına Onay Veren Pay Sahiplerinin
Ayrılma Akçesi ile Ortaklıktan Çıkarma Hakkı 
57
1.2.2.3. Iskat 
58
1.2.2.4. Haklı Sebeple Fesih Davasında Çıkarılma 
62
1.3. Yabancı Hukuk Sistemlerinde Çıkarma ve Satma Hakkı 
67
1.3.1. AB Hukuku 
67
1.3.1.1. Tarihsel Gelişim 
67
1.3.1.2. AB Direktifi Uyarınca Hakkın Doğumu ve Kullanımına İlişkin Esaslar 
69
1.3.2. ABD Hukuku 
71
1.3.2.1. Tarihsel Gelişim 
71
1.3.2.2. Hakkın Doğumu ve Kullanımı 
73
1.3.3. Alman Hukuku 
75
1.3.3.1. Tarihsel Gelişim 
75
1.3.3.2. Düzenlemeler Bağlamında Hakkın Doğumu ve Kullanımına İlişkin
Esaslar 
76
1.3.3.2.1. Genel Anlamda Ortaklıktan Çıkarılma Usulü (Kurumsal
Ortaklıktan Çıkarılma/ Corporate Squeeze–Out) 
77
1.3.3.2.2. Devralmaya Bağlı Ortaklıktan Çıkarılma Usulü 
78
1.3.3.2.3. Birleşme Kararına Bağlı Ortaklıktan Çıkarılma Usulü 
79
1.3.4. İngiliz Hukuku 
80
1.3.4.1. Tarihsel Gelişim 
80
1.3.4.2. Hakkın Doğumu ve Kullanımına İlişkin Esaslar 
81
1.3.4.3. Scheme of Arrangement Düzenlemesi 
82
1.3.5. İsviçre Hukuku 
82
1.3.6. Fransız Hukuku 
83
1.4. Türk Hukukundaki Tarihsel ve Yasal Gelişim 
85
1.5. Çıkarma ve Satma Hakkının Öngörülme Nedenleri 
87
1.5.1. Halka Açık Anonim Ortaklık Statüsü ve Onun Gerektirdiği
Külfetlerden Kurtulmak (Going Private) 
87
1.5.2. Çoğunluk ve Azınlık Pay Sahipleri Arasındaki Menfaat Çatışmalarına
Son Vermek 
94
1.6. Çıkarma Hakkının Mülkiyet Hakkının İhlali Yönüyle İncelenmesi 
98
1.6.1. Kanun Hükmü 
101
1.6.2. Kamu Yararı 
101
1.6.3. Hakkın Özü 
102
1.6.4. Ölçülülük İlkesi 
103
1.7. Çıkarma ve Satma Hakkının Hukuki Niteliği 
106
1.7.1. Çıkarma Hakkı 
106
1.7.2. Satma Hakkı 
109
İKİNCİ BÖLÜM
ÇIKARMA VE SATMA HAKLARININ KULLANIM ŞARTLARI
2.1. Genel Olarak 
111
2.2. Kullanım Şartları 
113
2.2.1. Halka Açık Anonim Ortaklıklarda Pay Sahibi Olunması 
113
2.2.2. Hâkim Ortak Sıfatının Kazanılması 
115
2.2.2.1. Hâkimiyet Eşiği 
116
2.2.2.2. Hâkimiyet Eşiğinin Tespiti 
120
2.2.3. Hâkim Ortak Sıfatının Kazanılmasına İmkân Veren Hukuki
İşlemlerin Yapılması 
122
2.2.3.1. Hâkim Ortak Sıfatının Pay Alım Teklifine Dayalı Olarak Kazanılması 
123
2.2.3.1.1. Pay Alım Teklifinin Tanımı 
124
2.2.3.1.2. Pay Alım Teklifinin Tarihsel Gelişimi 
127
2.2.3.1.3. Pay Alım Teklifine Hâkim Olan Genel İlkeler 
130
2.2.3.1.3.1. Pay Sahiplerinin Korunması İlkesi 
131
2.2.3.1.3.2. Ortaklık Menfaatinin Korunması 
134
2.1.3.1.4. Gönüllü (İsteğe Bağlı)– Zorunlu Pay Alım Teklifi Ayrımı 
136
2.2.3.1.4.1. Genel Olarak 
136
2.2.3.1.4.2. Gönüllü (İsteğe Bağlı) Pay Alım Teklifi 
137
2.2.3.1.4.3. Zorunlu Pay Alım Teklifi 
141
2.2.3.1.4.3.1. Kavram 
142
2.2.3.1.4.3.2. Amaç 
145
2.2.3.1.4.3.3. Sözleşme Özgürlüğü ve Tek Borç İlkesi Bakımından 
148
2.2.3.1.4.3.4. Önemli Nitelikte İşlemlerden Doğan Zorunlu Pay
Alım Teklifi (SerPK m. 25) 
152
2.2.3.1.4.3.4.1. Borsa Kotundan Çıkma Hali 
155
2.2.3.1.4.3.4.2. Ayrılma Hakkı Hususu 
161
2.2.3.1.4.3.5. Yönetim Kontrolünün Elde Edilmesinden Doğan
Zorunlu Pay Alım Teklifi 
163
2.1.3.1.4.3.5.1. Genel Olarak 
163
2.2.3.1.4.3.5.2. Yönetim Kontrolünü Sağlayan Pay veya
Oy Haklarının Elde Edilmesi 
165
2.2.3.1.4.3.5.3. Pay veya Oy Haklarının Elde Edilmesinin
Yöntemleri 
168
2.2.3.1.4.3.5.3.1. Doğrudan ve Dolaylı Elde Edilmesi 
168
2.2.3.1.4.3.5.3.2. İntifa Hakkı Tesisi ile Elde Edilmesi 
169
2.2.3.1.4.3.5.3.3. Birlikte Hareket Etme Suretiyle Elde Edilmesi 
170
2.2.3.1.4.3.5.3.4. Oyda İmtiyaz ile Elde Edilmesi 
174
2.2.3.1.4.3.5.4. Yönetim Kontrolünün Elde Edilmesi Halleri 
174
2.2.3.1.4.3.5.5. Yönetim Kontrolünün Özel (Yazılı)
Anlaşmalarla Elde Edilmesi 
178
2.2.3.1.4.3.5.5.1. Anlaşmaların Şekil Şartı 
178
2.3.1.4.3.5.5.2. SerPK m. 23 ve m. 29’da Yer Alan Esaslar
Dışında Yapılması Şartı 
179
2.2.3.1.4.3.5.5.3. Hâkim Ortak Konumunun Kazanılması Şartı 
180
2.2.3.1.4.3.6. Sermaye Piyasası Kurulu’nun Öngörebileceği
Hallerde Zorunlu Pay Alım Teklifi 
182
2.2.3.1.4.3.6.1. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Bakımından 
183
2.2.3.1.4.3.6.2. Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları
Bakımından 
183
2.2.3.1.4.3.6.3. Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları
Bakımından 
184
2.2.3.1.4.3.7. Halka Açık Ortaklık Statüsünden Çıkarılan
Ortaklıkta Oluşan Zorunlu Pay Alım Teklifi 
185
2.2.3.1.5. Pay Alım Teklifinde Bulunma Yükümlülüğünün Doğmaması Halleri . 188
3.2.3.1.5.1. Gönüllü Pay Alım Teklifini Takiben Yönetim Kontrolü 
188
2.2.3.1.5.2. Ayrılma Hakkı Veren Yönetim Kontrolü 
190
2.2.3.1.5.3. Yeni Pay Alımları ile Yönetim Kontrolü 
190
2.2.3.1.5.4. Birlikte Hareket Edenlerin Devir İşlemleri ile Yönetim
Kontrolü 
191
2.2.3.1.5.5. Yönetim Kontrolünün Paylaşılması 
193
2.2.3.1.5.6. Yönetim Kontrolü ile Birlikte Çıkarma ve Satma Hakkının
Doğumu 
194
2.2.3.1.5.7. Sermaye Artırımı ile Yönetim Kontrolünün Elde Edilmesi 
194
2.2.3.1.5.8. İrade Dışı Sebeplerle Yönetim Kontrolünün Elde Edilmesi 
195
2.2.3.1.6. Pay Alım Teklifinde Bulunma Yükümlülüğünden Muafiyet 
195
2.2.3.1.6.1. Muafiyet Halleri 
197
2.2.3.1.6.1.1. Sermaye Yapısı Değişikliği Gereği Pay veya Oy
İktisabı 
197
2.2.3.1.6.1.2. Pay Alım Teklifi Yapma Zorunluluğu Gerektiren
Pay Kısmının Elden Çıkarılması 
198
2.2.3.1.6.1.3. Ana Ortaklıktaki Yönetim Kontrolü Değişikliğinin
Amacı 
199
2.2.3.1.6.1.4. Kamu Paylarının Satışı 
200
2.2.3.1.6.1.5. Birleşme İşlemi Sonrası Yönetim Kontrolünün Elde
Edilmesi 
201
2.2.3.1.6.1.6. Bankanın Mülkiyetine Geçen Payların Üçüncü
Kişilerce Satın Alınması 
202
2.2.3.1.6.1.7. Payların Bir Mevzuat Hükmü Gereği Devredilmesi 
202
2.2.3.1.6.1.8. Yönetim Kontrolünün Yasal Zorunluluklar
Nedeniyle Ele Geçirilmesi 
202
2.2.3.1.6.2. Muafiyete İlişkin Usul ve Esaslar 
203
2.2.3.2. Hâkim Ortak Sıfatının Diğer Kazanım Şekilleri 
205
2.2.3.2.1. Birlikte Hareket Etmek Suretiyle Kazanılması 
205
2.2.3.2.1.1. Birlikte Hareket Eden Kişiler 
206
2.2.3.2.1.2. Birlikte Hareket Etmenin Unsurları 
207
2.2.3.2.1.2.1. Çıkarma ve Satma Hakkına Sebebiyet Verecek Pay
Alımları 
207
2.1.3.2.1.2.2. Anlaşmaya Dayalı İşbirliği 
209
2.2.3.2.2. Hâkim Ortak Sınırına Ulaştıktan Sonra Ek Pay Alımında
Bulunulması 
210
2.3. Hâkim Ortak Sıfatı İçin Gerekli Olan Oy Hakkının Hesaplanması 
211
2.3.1. Dolaylı Olarak Sahip Olunan Payların Etkisi 
212
2.3.2. İmtiyazlı Payların Etkisi 
213
2.3.4. Oy Hakkının Donması ve Oydan Yoksunluk Hususlarının Etkisi 
216
2.4. Hakların Kullanımına İlişkin Sınırlamalar 
219
2.4.1. II–27.3 Sayılı Tebliğ 4. Maddesinde Sayılan Sınırlamalar 
219
2.4.1.1. Sermaye Artırımı Yoluyla Payların Elde Edilmesi 
219
2.4.1.2. Miras Yoluyla Payların Elde Edilmesi 
220
2.4.1.3. Geri Alınan Payların Varlığı 
221
2.4.1.4. Oy Haklarının Donması 
221
2.4.2. Satma Hakkının Kullanılmasına İlişkin Sürenin Dolması 
221
2.4.3. Payların İki Yıl Süreyle Borsada İşlem Görmesi 
222
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÇIKARMA VE SATMA HAKLARININ KULLANILMASI USULÜ
3.1. Genel Olarak 
225
3.2. Çıkarma Hakkının Kullanılması Usulü 
227
3.2.1. Hâkim Ortak Tarafından Kamunun Aydınlatılması 
227
3.2.2. Satma Hakkının Kullanılması Usulü 
229
3.2.2.1. Başvuru Üzerine Ortaklığın Yapması Gereken İşlemler 
230
3.2.2.2. Pay Bedellerinin Ödenmesi 
231
3.2.3. Hâkim Ortağın Ortaklığa Başvurusu 
232
3.2.4. Başvuru Üzerine Ortaklık Tarafından Yapılması Gereken İşlemler 
233
3.2.4.1. Başvuru Evrakının İncelenmesi 
233
3.2.4.2. Paylarının İptali ve Yeni Payların İhracı 
234
3.2.4.2.1. Payların İptali 
234
3.2.4.2.2. Yeni Payların İhracı 
238
3.2.4.3. SPK’ya Başvurulması ve İhraç Kararının Onayı 
241
3.2.4.4. Satım Bedelinin Ortaklık Hesabına Yatırılması 
244
3.2.4.5. Satım Bedelinin Çıkarılan Pay Sahiplerine Ödenmesi 
245
3.2.4.6. Çıkarma Hakkının Kullanılmasının Sonuçları 
249
3.2.4.6.1. Payın İptali ve Pay Sahipliğinin Sona Ermesi 
249
3.2.4.6.2. Borsada İşlem Gören Payların Borsa Kotundan Çıkarılması 
251
3.3. Kullanım Bedelinin Belirlenmesi 
253
3.3.1. Değişiklik Öncesi Kullanım Bedelinin Belirlenmesi 
254
3.3.2. Değişiklikten Sonra Kullanım Bedelinin Belirlenmesi 
257
3.3.3. Payları Borsada İşlem Gören Ortaklıklarda Çıkarma ve Satma Hakkı
Kullanım Bedelinin Belirlenmesi 
260
3.3.3.1. Pay Piyasalarının Dikkate Alındığı Yöntem 
261
3.3.3.2. Değerleme Raporunun Dikkate Alındığı Yöntem 
262
3.3.3.3. Zorunlu Pay Alım Teklifi Fiyatının Dikkate Alındığı Yöntem 
264
3.3.4. Payları Borsada İşlem Görmeyen Ortaklıklarda Çıkarma ve Satma
Hakkı Kullanım Bedelinin Belirlenmesi 
267
3.3.5. Bedelin Belirlenmesinde Adil Bedel Kavramı 
268
3.3.5.1. Değerleme Esasları 
270
3.3.5.2. Değerleme Yöntemleri 
273
3.3.5.2.1. Aktif Bazlı Değerleme Yöntemi 
273
3.3.5.2.2. Piyasa Bazlı Değerleme Yöntemi 
273
3.3.5.2.3. Gelir Bazlı Değerleme Yöntemi 
274
3.3.5.2.4. Düzeltilmiş Defter Değeri Yöntemi 
274
3.3.5.2.5. Karma Yöntem 
274
3.3.5.3. Karşılaştırmalı Hukukta Adil Bedelin Belirlenmesi Hususu 
275
3.3.5.3.1. AB Hukuku 
276
3.3.5.3.2. ABD Hukuku 
279
3.3.5.3.3. Alman Hukuku 
281
3.3.5.3.4. İngiliz Hukuku 
283
3.3.5.3.5. İsviçre Hukuku 
283
3.3.5.3.6. Fransız Hukuku 
284
3.3.5.4. Türk Hukukunda Adil Bedelin Belirlenmesi Hususu 
285
3.3.5.4.1. Çıkarma Hakkı Bakımından Adil Bedel 
285
3.3.5.4.2. Satma Hakkı Bakımından Adil Bedel 
288
3.4. Çıkarma ve Satma Hakkına Dayalı Yargısal Denetim 
289
3.4.1. Bedele İtiraz 
292
3.4.1.1. Tebliğ Değişikliği Öncesinde Durum 
292
3.4.1.2. Tebliğ Değişikliği Sonrası Durum 
294
3.4.1.3. Bedele İtiraz Davasında Usul ve Esaslar 
295
3.4.2. Kesin Hükümsüzlük 
299
3.4.3. Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu 
301
3.4.4. İdari Davalar 
303
SONUÇ 
305
KAYNAKÇA 
315