CEZA ADALETİ KAVRAMI, CEZA ADALETİ TÜRLERİ VE
CEZA ADALETİ OLARAK ONARICI ADALET
1.2. SUÇA KARŞI BİR TEPKİ OLARAK CEZA ADALETİ SİSTEMİ
31
1.2.1. Cezalandırıcı Adalet (Retributive Justice)
42
1.2.2. Tazmin Edici Adalet (Restitutive Justice)
49
1.3. ONARICI ADALET (Restorative Justice)
53
1.3.2. Onarıcı Adalet Kavramının Kapsamı
55
1.3.3. Onarıcı Adaletin Tarihsel Gelişimi
57
1.3.3.2. Erken Dönem Topluluklarından M. S. V’nci Yüzyıla Kadar Olan Dönem
58
1.3.3.3. Orta Çağda Onarıcı Adalet
61
1.3.3.4. XVI’ncı Yüzyıldan 1970’lere Kadar Olan Dönem
62
1.3.3.5. 1970’lerden Günümüze Onarıcı Adaletin Tekrar Yükselme Dönemi
63
1.3.4. Onarıcı Adaletin Tanımı
66
1.3.5. Onarıcı Adaletin Amacı ve Temel İlkeleri
71
1.3.6. Onarıcı Adalet Uygulamaları
73
1.3.6.1. Fail – Mağdur Uzlaştırması (Victim – Offender Mediation)
74
1.3.6.2. Grup Toplantıları (Konferans) Yöntemi
77
1.3.6.3. Cezalandırma Halkaları
82
1.3.7. Onarıcı Adalet – Cezalandırıcı Adalet Karşılaştırılması
83
UZLAŞTIRMA KAVRAMI, HUKUKİ NİTELİĞİ, BENZER KURUMLARDAN FARKLARI, TÜRK HUKUKUNDA KURUMUN GELİŞİMİ VE UZLAŞTIRMANIN ANA İLKELERİ
2.1. UZLAŞTIRMA KAVRAMI
87
2.2.2. Ceza Muhakemesi Hukuku Kurumu Olarak Uzlaştırma
92
2.2.3. Ceza Hukuku Kurumu Olarak Uzlaştırma
94
2.2.4. Karma Kurum Olarak Uzlaştırma
95
2.3. ULUSLARARASI BELGELERDE UZLAŞTIRMA
96
2.3.2. Avrupa Birliğinin Düzenleyici Araçlarında Uzlaştırma
97
2.3.3. Avrupa Konseyinin Düzenleyici Araçlarında Uzlaştırma
99
2.3.3.1. Mağdurun Korunması veya Yargılamanın Hızlandırılması Tavsiye Kararları Kapsamında Uzlaştırma
99
2.3.3.2. Uzlaştırma ve Onarıcı Adaleti Düzenleyen Tavsiye Kararları
101
2.3.3.2.1. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin R (99) 19 Sayılı Tavsiye Kararı
101
2.3.3.2.2. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin CM/Rec (2018) 8 Sayılı Tavsiye Kararı
103
2.3.4. Birleşmiş Milletlerin Düzenleyici Araçlarında Uzlaştırma
104
2.4. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA UZLAŞTIRMA
105
2.5. BENZER KURUMLARDAN FARKLARI
115
2.5.1. Arabuluculuk ve Uzlaştırma
115
2.5.2. Önödeme ve Uzlaştırma
115
2.5.3. Şikâyetin Geri Alınması (Vazgeçme) ve Uzlaştırma
118
2.5.4. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi ve Uzlaştırma
121
2.5.5. Avukatın Uzlaşma Yetkisi (Avukatlık K. m. 35/A)
122
2.6. TÜRK HUKUKUNDA UZLAŞTIRMA KURUMUNUN GELİŞİMİ VE ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI
123
2.6.2. Osmanlı Hukukunda Uzlaştırma
123
2.6.3. Ceza ve Ceza Muhakemesi Kanun Tasarılarında Uzlaştırma
125
2.6.3.1. 2001 TCK ve CMK Tasarısında Uzlaştırma
125
2.6.3.2. 2003 TCK ve CMK Tasarısında Uzlaştırma
127
2.6.4. Türk Hukukunda Uzlaştırma ve Zaman Bakımından Uygulanması
129
2.6.4.1. Genel Olarak
129
2.6.4.2. 5560 Sayılı Kanundan Önceki Durum
130
2.6.4.2.1. Yetişkinler Bakımından
130
2.6.4.2.2. Çocuklar Bakımından
130
2.6.4.3. 5560 Sayılı Kanun İle 5918 Sayılı Kanun Arasındaki Dönem
131
2.6.4.4. 5918 Sayılı Kanun İle 6763 Sayılı Kanun Arasındaki Dönem
135
2.6.4.5. 6763 Sayılı Kanun İle 7188 Sayılı Kanun Arasındaki Dönem
135
2.6.4.6. 7188 Sayılı Kanun İle Yapılan Değişiklik
137
2.6.4.7. Kanunların Zaman Bakımından Uygulanmasına İlişkin Değerlendirme
137
2.7. UZLAŞTIRMA KURUMUNUN ANA İLKELERİ
141
2.7.1. Tarafların Özgür İradesine Dayanması
141
2.7.2. Tarafların Temel Hakları ve Menfaatlerinin Korunması
145
2.7.3. Taraflara Tercüman Hizmetinin Sunulması
145
2.7.4. Tarafların Aydınlatılması
145
2.7.5. Tarafların Farklılıklarının Gözönüne Alınması
146
2.7.6. Müzakerelerin Gizliliği
146
2.7.6.1. Genel Olarak
146
2.7.6.2. Gizlilik Yükümlülüğü Altındaki Kişiler
149
2.7.6.3. Gizlilik Yükümlülüğünün Kapsamı
151
2.7.6.4. Gizlilik Yükümlülüğü İhlalinin Sonuçları
154
2.7.6.4.1. Disiplin Yaptırımı Sorumluluğu
154
2.7.6.4.2. Ceza Sorumluluğu
155
2.7.6.4.3. Delil Yasağı Olarak Dikkate Alınması
156
2.7.6.4.4. Tarafların Gizlilik Yükümlülüğünün Kaldırılması Noktasında Anlaşması
157
2.7.7. Tarafların Uzlaşmasını Sağlayacak Tedbirlerin Alınması
157
UZLAŞTIRMANIN ŞARTLARI, UZLAŞTIRMA SÜRECİ VE
3.1. UZLAŞTIRMANIN ŞARTLARI
159
3.1.2. Uzlaştırma Kapsamında Bir Suçun Bulunması
162
3.1.2.1. Genel Olarak
162
3.1.2.2. Yetişkinler Bakımından Uzlaştırmaya Tabi Suçlar
162
3.1.2.2.1. Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Suçlar
162
3.1.2.2.2. Kanunda İsmen Uzlaştırmaya Tabi Olarak Belirlenen Suçlar
166
3.1.2.3. Çocuklar Bakımından Uzlaştırmaya Tabi Suçlar
173
3.1.2.4. Uzlaştırmaya Tabi Suçların İstisnaları
176
3.1.2.4.1. Genel Olarak
176
3.1.2.4.2. Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar
177
3.1.2.4.3. Uzlaştırmaya Tabi Bir Suçun, Uzlaştırmaya Tabi Olmayan Bir Suçla Birlikte İşlenmesi
177
3.1.2.5. Birden Fazla Kişi Tarafından İşlenen Suçlarda Uzlaştırma
187
3.1.2.6. Birden Fazla Mağdur veya Suçtan Zarar Görenin Bulunduğu Suçlarda Uzlaştırma
190
3.1.3. Ceza Muhakemesi Şartının Gerçekleşmesi
197
3.1.3.1. Genel Olarak
197
3.1.3.4. Karar, Yabancı Hükümetin Talebi, Mütalaa
204
3.1.3.5. Kusur Yeteneğinin Bulunmaması
206
3.1.3.6. Duruşma Ehliyetinin Bulunmaması
207
3.1.3.7. Suçun Zamanaşımına Uğramamış Olması
208
3.1.3.8. Failin Dokunulmazlığının Bulunması
210
3.1.4. Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Gerçek Kişi veya Özel Hukuk Tüzel Kişisi Olması
214
3.1.5. Uzlaştırmanın Yetkili Kimse Tarafından Yapılması
219
3.1.6. Zararın Giderilmesi Bakımından Tarafların Anlaşmaya Varmış Olması
220
3.1.7. Anlaşma Kapsamında Zararın Giderilmesi
220
3.2. UZLAŞTIRMA SÜRECİ
220
3.2.2. Soruşturma Evresinde Uzlaştırma Süreci
228
3.2.2.1. Uzlaştırma Sürecinin Başlatılması ve Soruşturma Savcısının Rolü
228
3.2.2.2. Uzlaştırma Bürosu ve Uzlaştırma Savcılığının Görevleri
233
3.2.2.3. Uzlaştırmacı Görevlendirilmesi
235
3.2.2.3.1. Genel Olarak
235
3.2.2.3.2. Uzlaştırmacının Reddi veya Çekinmesi
239
3.2.2.3.3. Uzlaştırmacıya Belgelerin Verilmesi
240
3.2.2.4. Uzlaştırma İşlemlerinin Yapılması
242
3.2.2.4.1. Taraflara Uzlaştırma Teklifinin Yapılması
242
3.2.2.4.1.1. Genel Olarak
242
3.2.2.4.1.2. Uzlaştırma Teklifinin Tarafları
242
3.2.2.4.1.3. Uzlaştırma Teklifinin Yapılması
255
3.2.2.4.1.3.1. Genel Olarak
255
3.2.2.4.1.3.2. Uzlaştırma Teklifi
256
3.2.2.4.1.3.3. Uzlaştırma Teklifine Davet
267
3.2.2.4.1.3.4. Uzlaşma Teklifinin Sonuçlanması
268
3.2.2.4.1.3.4.1. Genel Olarak
268
3.2.2.4.1.3.4.2. Taraflara Ulaşılamaması
269
3.2.2.4.1.3.4.3. Tarafların Uzlaştırma Teklif Formunu İmzalayarak Uzlaşma Teklifini Kabul Etmesi
270
3.2.2.4.1.3.4.4. Tarafların Sürenin Geçmesi Dolayısıyla Uzlaştırma Teklifini Reddetmiş Sayılmaları
271
3.2.2.4.2. Uzlaştırma Müzakerelerinin Yürütülmesi
272
3.2.2.4.2.1. Genel Olarak
272
3.2.2.4.2.2. Uzlaştırmacının Yükümlülükleri
273
3.2.2.4.2.3. Müzakere Aşaması
273
3.2.2.4.2.3.1. Genel Olarak
273
3.2.2.4.2.3.2. Müzakere Aşamasının Evreleri
275
3.2.2.4.3. Uzlaştırma Müzakerelerinin Sonlandırılması ve Uzlaştırma Raporunun Hazırlanması
278
3.2.2.4.3.1. Edimin Kararlaştırılması
278
3.2.2.4.3.1.1. Genel Olarak
278
3.2.2.4.3.1.2. Uzlaştırma Kapsamında Giderilebilecek Zarar
279
3.2.2.4.3.1.3. Zararın Giderilmesinin Yolu Olarak Üstlenilecek Edim
280
3.2.2.4.3.1.4. Uzlaştırma Kapsamında Üstlenilebilecek Edim Türleri
282
3.2.2.4.3.1.4.1. Genel Olarak
282
3.2.2.4.3.1.4.2. Uzlaştırma Yönetmeliğinde Belirlenen Edim Türleri
284
3.2.2.4.3.2. Uzlaştırma Raporunun Hazırlanması ve İmzalanması
296
3.2.2.4.3.3. Uzlaştırma Raporunun Cumhuriyet Savcısına Sunulması
298
3.2.2.5. Uzlaştırma Süresinin Zamanaşımını ve Dava Süresini Durdurma Etkisi
301
3.2.3. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma
305
3.2.3.1. Genel Olarak
305
3.2.3.2. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırmaya Gidilebilecek Durumlar
308
3.2.3.3. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma Sürecinin Özellik Arz Eden Durumları
314
3.3. UZLAŞTIRMANIN SONUÇLARI
316
3.3.1. Soruşturma Evresinde Uzlaştırmanın Sonuçları
316
3.3.2. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırmanın Sonuçları
317
3.3.3. Uzlaştırmanın Genel Sonuçları
321
UZLAŞTIRMACININ GÖREVLENDİRİLMESİ,
NİTELİKLERİ, EĞİTİMİ VE ETİK KURALLARI,
UZLAŞTIRMACI ÜCRETİ VE GİDERLERİ
4.1. UZLAŞTIRMANIN GÖREVLENDİRİLMESİ
329
4.1.1. Uzlaştırmacı Olarak Görevlendirilebilmek İçin Gereken Şartlar
329
4.1.2. Uzlaştırmacı Siciline Kayıt ve Sicilin Tutulması
338
4.1.3. Uzlaştırmacı Sicilinden ve Listeden Çıkarılma
339
4.1.2. Uzlaştırmacının Görevlendirilmesi
348
4.2. UZLAŞTIRMACININ NİTELİKLERİ
350
4.3. UZLAŞTIRMACI EĞİTİMİ
352
4.3.2. Başlangıç Eğitimi
354
4.3.3. Yenileme Eğitimi
354
4.3.4. Uzlaştırma Eğitimi Vermeye Yetkili Kurumlar
355
4.3.5. Uzlaştırmacı Sınavı
356
4.4. UZLAŞTIRMACIYA İLİŞKİN ETİK KURALLAR
357
4.4.2. Dürüstlük Kurallarına Uygun Davranma
358
4.4.3. Bağımsız Olması
359
4.4.4. Tarafsız Olması
362
4.4.5. Görevini Özen Kurallarına Uygun Olarak Yapma Yükümlülüğü
367
4.4.6. Taraflara Nazik ve Saygılı Davranma Yükümlülüğü
368
4.4.7. Taraflara Önyargılı Davranmama Yükümlülüğü
369
4.4.8. Ayrımcılık Yapmama Yükümlülüğü
369
4.4.9. Aynı Olayda Daha Sonra Vekil veya Müdafi Olarak Görev Almama Yükümlülüğü
372
4.4.10. Menfaat Temin Etmeme Yükümlülüğü
373
4.4.11. Görevinin Saygınlığını ve Kişilerin Adalete Olan Güveninin Zedeleyici Davranışta Bulunmama Yükümlülüğü
375
4.5. UZLAŞTIRMACI ÜCRETİ VE GİDERLERİ
375
4.5.1. Uzlaştırmacı Ücreti
375
4.5.1. Uzlaştırmacı Giderleri
379
EK A: UZLAŞMAYA TABİ SUÇLAR
431