ANONİM ŞİRKETİN HAKLI SEBEPLERLE FESHİ DAVASINA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER
 
I. ANONİM ŞİRKETİN HAKLI SEBEPLERLE FESHİ 
 
5
II. ŞAHIS ŞİRKETLERİ VE LİMİTED ŞİRKETTE HAKLI SEBEPLE FESİH KURUMU 11
 
A. Şahıs Şirketlerinde Haklı Sebeple Fesih 
 
11
1.Şahıs Şirketlerinde Haklı Sebep Kavramı 
 
11
2. Şahsi Sebeplerin Anonim Şirketlerde Haklı Sebep Teşkil Edip Etmeyeceği 14
 
B. Limited Şirkette Haklı Sebeple Fesih 
 
16
III. DAVANIN TARİHSEL GELİŞİMİ 
 
19
IV. DAVANIN HUKUKİ TEMELİ ve İŞLEVİ 
 
24
A. Davanın Hukuki Temeline İlişkin Çeşitli Yaklaşımların Değerlendirilmesi 24
 
1. Dürüstlük Kuralı Doktrini 
 
24
3. Clausula Rebus Sic Stantibus Doktrini 
 
27
B. Davanın Azınlığı Çoğunluk Gücüne
 
V. DAVANIN BAZI ŞİRKETLER HUKUKU DAVALARIYLA İLİŞKİSİ 
 
37
A. Bilgi Alma ve İnceleme Davasıyla İlişkisi 
 
37
1.Bilgi Alma ve İnceleme Davası 
 
37
2. Basamaklı Dava (Stufenklage)
 
B. Genel Kurul Kararının İptali Davasıyla İlişkisi 
 
45
1. Genel Kurul Kararının İptali Davası 
 
45
2. Genel Kurul Kararının İptali Davasına Bakan Mahkeme Tarafından Kâr Dağıtımına
 
Karar Verilip Verilemeyeceği Sorunu 
 
48
(1) Çoğunluk Gücünün Kötüye Kullanılmasının
 
Yaygın Örneği: Temettü Açlığı 
 
48
(2) İlmi ve Kazai İçtihatların Soruna Yaklaşımı 
 
50
C. Yönetim Kurulu Üyesinin Sorumluluğu Davasıyla İlişkisi 54
 
VI. DAVANIN KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ GÖRÜNÜMLERİ 
 
58
A. Alman Hukuku (GmbHG § 61) 
 
58
B. İsviçre Hukuku (Sch.§ Art. 736 Abs. 1 Ziff. 4) 
 
60
C. İngiliz Hukuku (UK Companies Act m. 994) 
 
64
ANONİM ŞİRKETİN HAKLI SEBEPLERLE FESHİ DAVASINDA USULE İLİŞKİN HÜKÜMLER
 
I. GÖREVLİ ve YETKİLİ MAHKEME 
 
69
A. Benimsenen Terminolojik Ayrım 
 
69
C. İşlev (Fonksiyon) İtibarıyla Yetkili Mahkeme 
 
72
1. Asliye Ticaret Mahkemesinin Teşekkülünün
 
2. Davanın Heyet Yerine Münferit Hâkim Tarafından Görülmesi Sorunu 74
 
A. Taraf Kavramı ve Teorileri 
 
83
B. Sıfat ve Dava Takip Yetkisi Ayrımı 
 
86
1. Davacı Statüsünün Hukuki Niteliği Sorunu 
 
89
2. Davacı (Azınlık) Statüsünün Sulandırılmasının
 
3. Birden Fazla Pay Sahibinin Davacı (Azınlık)
 
Statüsünü Birlikte Oluşturması 
 
98
D. Davalı Anonim Şirket 
 
99
E. Şirketin Davada Avukatla Temsil Zorunluluğu 
 
100
III. DAVANIN HUKUKİ NİTELİĞİ 
 
102
A. Talep Edilen Hukuki Himayenin
 
(Talep Sonucunun) Niteliği Bakımından 
 
102
1. İnşai Hak ve İnşai Dava Kavramları 
 
102
2. İnşai Davaların Öngörülme Gerekçeleri 
 
105
3. Gerçek–Gerçek Olmayan İnşai Dava Ayrımı 
 
107
a. Türk Hukukunda İnşai Dava Kavramına
 
b. Gerçek İnşai Davalar (echte Gestaltungsklages) 
 
108
c. Gerçek Olmayan İnşai Davalar 
 
110
B. Talep Sonucunun Niceliği Bakımından 
 
113
1. Dava Konusu Kavramına Verilecek
 
2. Dava Konusu Olarak Usuli Talep Kavramı 
 
114
3. Davaların Yığılması (HMK m.110) 
 
116
4. Dava Konusu ile Davaların Yığılması
 
5. Davaların Yığılması Bakımından
 
C. Terditli (Kademeli) Dava Bakımından 
 
121
1. Terditli Dava (HMK m. 111) 
 
121
2. Gerçek–Gerçek Olmayan Terditli Dava Ayrımı 
 
123
D. Yarışan Haklara Dayalı (Mütelahik)
 
1. Yarışan Haklara Dayalı (Mütelahik)
 
Dava Kavramı ve İnceleme Bakımından Önemi 
 
128
2. Organların Eksikliği Sebebiyle
 
Anonim Şirketin Feshi Davası (TTK m. 530) 
 
130
3. Şirket Organlarının Karar Alma İşlevini Yitirmesi (Kilitlenme) ile Haklı Sebeplerle
 
Fesih Davası Arasındaki İlişki 
 
132
b. Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 
 
135
a. Hukuki Sebep–Dava Sebebi Ayrımı 
 
136
b. Yarışan Haklara Dayalı (Mütelahik) Davada Hâkimin Hukuku Re’sen Uygulaması
 
İlkesinin Uygulanması 
 
138
IV. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN DAVADAKİ KONUMU 
 
142
A. İnşai Hükmün Üçüncü Kişilere Etkisi 
 
142
1. İnşai Hükmün Etkisi (İnşai Tesir) 
 
142
2. İnşai Hükmün Unsurları 
 
143
1. Fer’i Müdahale Kurumu ve Türleri 
 
145
2. Bağımlı (Adi) Fer’i Müdahale 
 
146
C. Dava Arkadaşlığı Biçiminde Fer’i Müdahale (Streitgenössische Nebenintervention) 148
 
1. Kurumun Tanıtılması 
 
148
a. Sorunun Takdimi ve Uygulamanın bu Soruna Yaklaşımı 151
 
1. Davanın Re’sen İhbarı 
 
156
V. DAVANIN TAHKİME ELVERİŞLİLİĞİ SORUNU 
 
160
A. Şirketler Hukukundan Kaynaklanan (Korporatif) Uyuşmazlıklarda Tahkim 160
 
B. Davanın Tahkime Elverişliliği Sorunu 
 
162
1. İsviçre Hukukundaki Güncel Gelişmeler 
 
162
2. Objektif Tahkime Elverişlilik 
 
164
C. Tahkime Elverişliliğe İlişkin Ara Değerlendirme 
 
167
1. Tarafların Dava Konusu Üzerinde
 
Serbestçe Tasarrufta Bulunabilme Kriteri 
 
168
2. Devlet Mahkemesi Tekeli Kriteri (Justizgewährungsmonopol) 169
 
3. Kamu Düzeni Kriteri 
 
170
D. Yetkili Mahkeme Kuralının Hukuki Niteliği ve
 
Tahkime Elverişlilik İlişkisi 
 
173
1. Doktrin ve Uygulamanın Soruna Yaklaşımının
 
E. Esas Sözleşmeye Konulan Tahkim Kaydının
 
1. Kamu Düzenine Aykırılık Bakımından 
 
176
2. Emredici Hükümler İlkesi (TTK m. 340)
 
3. Tahkim Sözleşmesinin İradi (Rızai) Niteliği Bakımından 184
 
4. Hakem veya Hakem Heyetinin
 
İnşai Hüküm Vermesi Bakımından 
 
187
VI. DAVANIN ARABULUCULUĞA ELVERİŞLİ OLUP OLMADIĞI 
 
191
A. İhtiyari Arabuluculuk Bakımından 
 
191
1. Arabuluculuğa Elverişlilik 
 
191
2. Tarafların Üzerinde Serbestçe
 
Tasarrufta Bulunabilmesi Kriteri 
 
192
3. Kamu Düzenine İlişkin Olmama
 
B. Dava Şartı (Zorunlu) Arabuluculuk Bakımından 
 
196
YARGILAMANIN AŞAMALARI, HÜKÜM ve KANUN YOLLARI
 
I. DİLEKÇELER ve ÖN İNCELEME AŞAMASI 
 
197
A. Dilekçeler Aşaması 
 
197
1. Koşul Vakıa–Somut Vakıa Ayrımının Dava Dilekçesinin Hazırlanması Bakımından Önemi 
 
197
2. Cevap Dilekçesi Verilmesi ve Şirketin Muhtemel Savunmaları 199
 
a. Cevap Dilekçesi Verilmesi 
 
199
b. Şirketin Muhtemel Savunma Biçimleri 
 
200
(1) Davayı Kabulün Mümkün Olup Olmadığı 
 
200
(2) Dava Temelinin Yetersizliği Savunması 
 
202
c. Davaya Cevap Verilmemesi 
 
203
B. Karşı Dava Yoluyla Davacı Azınlığın Şirketten Çıkarılmasının Mümkün Olup Olmadığı 204
 
C. Ön İnceleme Aşaması 
 
206
1. Uygulanacak Yargılama Usulü 
 
206
2. Ayrı Bir Ön İnceleme Aşamasının Bulunup Bulunmadığı 208
 
3. Ön İncelemenin Kapsamı 
 
210
a. Dava Şartları ve İlk İtirazların İncelenmesi 
 
210
b. Mahkemenin Tarafları Sulh veya Arabuluculuğa Teşvik Ödevi 212
 
4. Ön İnceleme Aşamasıyla Bağlantılı Olan
 
a. İddia ve Savunmanın Değiştirilmesi veya Genişletilmesi Yasağı 213
 
b. Dava Hakkının Uzunca Bir Süre Kullanılmaması Sorunu 215
 
II. TAHKİKAT AŞAMASINDA ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR 
 
218
1. Başka bir Mahkemede Görülen Davanın Bekletici Sorun Yapılması 219
 
2. Aynı Mahkemede Görülen Davalarda
 
Bekletici Sorun Kararı Verilip Verilemeyeceği 
 
220
C. Davaların Birleştirilmesi 
 
224
1. Davaların Aynı veya Benzer Sebeplerden Doğmuş Olması 224
 
2. Davalardan Biri Hakkında Verilecek
 
Hükmün Diğerini Etkileyecek Nitelikte Olması 
 
225
D. Dosyanın İşlemden Kaldırılması 
 
228
E. Dava Konusunun Devri 
 
230
F. İddia ve Savunmanın Değiştirilmesi veya
 
Genişletilmesi Yasağı 
 
232
III. İSPAT ve DELİLLER 
 
235
A. İspatın Konusu ve İspat Yükü 
 
235
1. İspatın Konusu: Haklı Sebepler 
 
235
B. Davada Özellik Arz Eden Deliller 
 
241
3. Özel Denetim Raporu 
 
245
4. Hükmün Unsur Etkisi 
 
247
a. Hükmün Unsur Etkisi ve Güçlü Delil Kavramı 
 
247
b. Yönetim Kurulu Üyesinin Sorumluluğu
 
Davasında Verilen Hükmün Unsur Etkisi 
 
250
C. Delillerin Değerlendirilmesi ve Uzman Görüşü 
 
251
VI. DAVADA GEÇİCİ HUKUKİ KORUMALAR 
 
254
A. Geçici Hukuki Koruma Kavramı 
 
254
B. Davada Geçici Hukuki Korumaya Duyulan İhtiyaç 
 
256
C. Davada Başvurulabilecek Geçici
 
1. Dava Sonucunu Öne Alacak Biçimde Geçici Hukuki Korumaya Karar Verilip Verilemeyeceği 
 
259
2. Düzenleme Amaçlı İhtiyati Tedbirlerin Şirketler Hukukunda Uygulama Alanı 261
 
4. Şirkete Kayyım Tayini 
 
265
A. Duruma Uygun ve Kabul Edilebilir
 
Diğer Bir Çözüme Hükmedilebilmesi 
 
267
1. Davanın Taleple Bağlılık İlkesine
 
2. Davanın Bağlı Olmayan İnşai Dava
 
(nicht gebundene Gestaltungklage) Niteliği 
 
268
3. Fesih Dışındaki Çözüme Hükmedilirken
 
Kullanılacak Takdir Yetkisinin Kapsamı 
 
271
4. Mahkeme ve Tarafların İş Birliği İlkesi (Kooperationsmaxime) 273
 
B. Davacı Azınlığın Şirketten Ayrılmasına
 
1. Kanunda Ayrılmaya İlişkin Çözümün Açıkça Belirtilmesi 276
 
2. Ayrılma Akçesine İlişkin Temel Bilgiler 
 
279
3. Ayrılma Akçesinin Ödeneceği Kaynağın
 
Mahkemece Belirlenmesi 
 
281
4. Ayrılma Akçesi Ödenmesine İlişkin Hükmün Kesinleşmeden İcra Edilip Edilemeyeceği 283
 
5. Mevsimsiz İcra Takibi Sorunu 
 
285
6. Ayrılma Akçesinin Davada Taraf Olmayan Pay Sahiplerince Ödenmesine Hükmedilip Hükmedilemeyeceği 
 
288
7. Ayrılma Akçesinin Şirket Özsermayesinden
 
a. Şirketin Kendi Paylarını İktisabı 
 
292
b. Şirketin Kendi Paylarını İktisabının
 
Hukuki Niteliği ve Ödemezlik Def’i 
 
293
c. Aynı Anda (Zug um Zug/Birlikte)
 
İfaya Mahkûmiyet Hükmü Verilmesi 
 
295
C. Davacı Dışındaki Pay Sahiplerinin Şirketten Çıkarılmasının Mümkün Olup Olmadığı 298
 
D. Genel Kurulun Yetki Alanına Dâhil Olan Hususlara İlişkin Olası Çözümlere Hükmedilip
 
2. İrade Beyanında Bulunma Borcunun
 
Hukuki Niteliği ve Bu Borcun Cebri İcrası 
 
302
3. Alman (DZPO § 894) ve İsviçre (Sch. ZPO § 344) Hukuklarında İrade Beyanında Bulunma
 
Borcunun Cebri İcrası 
 
305
4. Türk Hukukunda İrade Beyanında Bulunma
 
Borcunun Cebri İcrası 
 
306
E. Anonim Şirket Esas Sözleşmesinin Değiştirilmesini Gerektiren Çözümlere Hükmedilip
 
F. Şirketin Feshine Hükmedilmesi 
 
315
1. Şirketin Feshi Hükmünün Unsurları 
 
315
2. Şirketin Feshi Hükmünün Etkisi 
 
316
3. Davacının Payları Satın Alınmadığı Takdirde
 
Şirketin Feshine Karar Verilmesi Sorunu 
 
318
a. Sorunun Takdimi ve Doktrinin
 
G. Davanın Reddine Hükmedilmesi 
 
322
1. Davanın Usulden Reddi 
 
322
2. Davanın Esastan Reddi 
 
323
VI. YARGILAMA HARÇ VE GİDERLERİNDEN SORUMLULUK 
 
324
A. Olağan Kanun Yolları 
 
327
a. Temyiz Denetiminin Kapsamı 
 
329
b. Koşul Vakıa (Belirsiz Kavram) Denetimi 
 
330
B. Olağanüstü Kanun Yolları 
 
335
1. Yargılamanın İadesi 
 
335
2. Üçüncü Kişilerin Hükmün İptalini Talep Etmesi 
 
338
3. Kanun Yararına Temyiz 
 
340
VIII. ANAYASA MAHKEMESİNE
 
YENİ KANUNİ DÜZENLEME ÖNERİSİ 
 
345