İdari Yargılama Hukuku (Temel Bilgiler) Prof. Dr. Ramazan Çağlayan  - Kitap

İdari Yargılama Hukuku (Temel Bilgiler)

12. Baskı, 
Eylül 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
13x19
Sayfa:
376
Barkod:
9786253812089
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
425,00
İndirimli (%10):
382,50
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
11. baskı
Eylül 2024
425,00
215,00 (%49)
5. baskı
Eylül 2017
265,00
25,00 (%91)
Kitabın Açıklaması
İdari yargılama hukuku dersleri; hukuk fakülteleri dışında, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinin kamu yönetimi bölümleri başta olmak üzere, birçok bölümde zorunlu ya da seçmeli ders olarak okutulmaktadır.
Bu derslerin, hukuk fakültelerindeki kapsamda anlatılması düşünülemeyeceğinden, kitap bu bölümlere hitap edecek, idari yargıya ilişkin temel bilgileri içermektedir.
HMGS, hâkimlik-savcılık, müfettişlik, kaymakamlık gibi meslek sınavlarında, idare hukuku ve idari yargılama hukukuna ilişkin sorular çıktığından, kitap bu sınavlara çalışırken özet bilgi sunması bakımından da faydalı olmayı hedeflemektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
İdârî Yargının Gelişimi ve Türk Yargı Teşkilatının Genel Görünümü
.
İdârî Yargının Görev Alanı ve Uyuşmazlık Mahkemesi
.
Yargılamanın Aşamaları
.
İdârî Yargılama Usûlünde Dava Çeşitleri
.
İdârî Yargılama Usûlünde Kanun Yolları
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Kısaltmalar 
21
Giriş 
23
Birinci Bölüm
İDARÎ YARGININ GELİŞİMİ VE TÜRK YARGI
TEŞKİLATININ GENEL GÖRÜNÜMÜ
I. YARGI DENETİMİNDE SİSTEMLER VE İDARİ YARGININ GELİŞİMİ 
25
A. Yargı Denetiminde Sistemler 
25
1. Yargı Birliği Sistemi 
25
2. Yargı Ayrılığı Sistemi 
26
B. İdarî Yargı Sisteminde Farklı Uygulamalar 
27
1. Kuruluş Yönünden Farklı Uygulamalar 
27
2. Görev Yönünden Farklı Uygulamalar 
28
3. Dava Konuları Bakımından Farklı Uygulamalar 
29
C. İdarî Yargının Doğuşu ve Gelişimi 
29
1. Fransa’da İdarî Yargının Doğuşu 
29
2. Hukukumuzda İdarî Yargının Gelişimi 
31
II. TÜRK YARGI TEŞKİLATININ GENEL GÖRÜNÜMÜ 
33
A. Genel Olarak Yargı Teşkilâtı 
33
1. Yargı Düzenleri ve Kuruluşları 
33
2. Yargı Düzenleri ve Kuruluşlarının Oluşumu 
34
a. Anayasa Yargısı: Anayasa Mahkemesi 
34
b. Adlî Yargı: Yargıtay ve Adlî Mahkemeler 
36
c. İdarî Yargı: Danıştay ve İdarî Mahkemeler 
37
d. Görev Uyuşmazlıkları: Uyuşmazlık Mahkemesi 
37
e. Hâkimler ve Savcılar Kurulu 
38
f. Sayıştay 
39
g. Yüksek Seçim Kurulu 
40
B. Türk İdarî Yargı Teşkilâtı 
41
1. Danıştay 
41
a. Danıştay’da Görev Yapan Kişiler 
42
b. Danıştay’ın Karar Organları 
45
c. Danıştay’ın Görevleri 
53
2. Bölge İdare Mahkemeleri 
57
a. Oluşumu 
57
b. İşleyişi 
58
c. Görevleri 
59
3. İlk Derece Mahkemeleri 
59
a. Kuruluş 
60
b. İşleyişi 
60
c. Görevleri 
60
İkinci Bölüm
İDARÎ YARGININ GÖREV ALANI VE
UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
I. İDARÎ YARGININ GÖREV ALANI 
63
A. Görev Yetki ve İdarî Dava Kavramları 
63
1. Görev ve Yetki Kavramları 
63
2. İdarî Dava Kavramı 
64
B. İdarî Yargının Görev Alanının Tespitinde Kıstaslar 
64
1. Kamu Gücü Kıstası 
65
2. Kamu Hizmeti Kıstası 
66
3. İdarî İşlev Kıstası 
66
C. İdarî Yargının Görevine Giren ve Girmeyen Konular 
67
1. İdarî Yargının Görevine Giren Konular 
67
2. İdarî Yargının Görevine Girmeyen Konular 
69
II. YARGILAMA YETKİSİNİN KAPSAMI VE SINIRI 
73
A. Yargılama Yetkisinin Kapsamı 
73
1. Yüksek Askerî Şûrâ Kararları 
74
2. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kararları 
74
3. Uyarma ve Kınama Cezaları 
75
4. Olağanüstü Hallerdeki İdarî İşlemler 
75
5. Tahkim Öngörülen Sözleşmelerden Doğan Davalar 
77
B. İdarî Yargı Yetkisinin Sınırı 
78
1. Hukuka Uygunluk Denetimi 
79
2. Bağlı Yetki ve Takdir Yetkisi 
80
3. Yerindelik Denetimi Yasağı 
82
4. İdarî İşlem Niteliğinde Yargı Kararı Verilememesi 
84
III. YARGI DÜZENLERİ ARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ 
85
A. Uyuşmazlık Mahkemesinin Yapısı ve İşleyişi 
85
1. Uyuşmazlık Mahkemesinin Yapısı 
85
2. Uyuşmazlık Mahkemesinin İşleyişi 
86
B. Uyuşmazlık Türleri ve Giderilmesi 
87
1. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı Çıkarma 
88
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarmanın Şartları 
88
b. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarma ve Çözüm 
89
2. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı 
92
a. Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Şartları 
93
b. Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Giderilmesi 
98
3. Olumlu Görev Uyuşmazlığı 
99
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığının Şartları 
99
b. Olumlu Görev Uyuşmazlığının Giderilmesi 
100
4. Hüküm Uyuşmazlığı 
102
a. Hüküm Uyuşmazlığının Şartları 
102
b. Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi 
104
C. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları 
105
Üçüncü Bölüm
YARGILAMANIN AŞAMALARI
I. İDARÎ YARGIDA KAYNAKLAR, ÖZELLİKLER VE TARAFSIZLIK 
107
A. İdarî Yargılama Usûlünün Kaynakları 
107
1. İdarî Yargılama Hukukunun Temel Kaynakları 
107
2. Tartışmalı Hususlar 
110
a. Hukuk Muhakemeleri Kanununa Açıkça Yollamada Bulunulmayan Haller 
110
b. Hukuk Muhakemeleri Müesseselerinin İdarî Yargıda Uygulanabilirliği 
112
B. İdarî Yargılama Usûlünün Özellikleri 
112
1. Yazılı Yargılama Usûlü 
112
2. Basit ve Az Masraflı Oluşu 
113
3. Savcılık Kurumu 
113
4. Re’sen Araştırma İlkesi 
114
C. Hâkimin Tarafsızlığı 
116
1. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı 
116
2. Hâkimin Reddi 
117
3. Çekinme ve Reddin Karara Bağlanması 
118
a. Danıştay’da Çekinme ve Reddin Karara Bağlanması 
118
b. Mahkemelerde Çekinme ve Reddin Karara Bağlanması 
119
II. DAVANIN AÇILMASI VE DAVA DİLEKÇESİ 
120
A. Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Hususlar 
120
1. Mahkemenin Adı 
120
2. Taraflar 
121
3. Davanın Konusu 
121
4. Bildirim Tarihi 
122
5. Davanın Sebepleri ve Deliller 
123
6. Sonuç 
123
7. İmza 
124
8. Dilekçe Nüshaları ve Ekleri 
125
B. Dava Dilekçesinin Verileceği Yerler 
125
1. Dava Açılan Mahkeme 
125
2. İdare veya Vergi Mahkemesi 
126
3. Asliye Hukuk Hâkimliği 
126
4. Konsolosluklar 
126
5. En Yakın Âmir 
127
C. Dava Açmada Farklı Durumlar 
128
1. Bir Dilekçe İle Birden Fazla İşleme Karşı Dava Açılması 
128
2. Bir İşleme Karşı Birlikte Dava Açılması 
130
3. İptal ve Tam Yargı Davasının Birlikte Açılması 
131
D. Dilekçenin Verilmesi Üzerine Yapılacak İşlemler 
131
1. Dilekçenin Kaydı 
132
2. Harç veya Posta Ücretlerinde Eksiklik 
133
E. Davanın Açılmasının Sonuçları 
134
1. Zamanaşımının Kesilmesi 
134
2. Derdestlik 
134
3. Hüküm Verme Zorunluluğu 
135
4. İddia ve Savunmaların Sınırlandırılması 
135
III. DAVA DİLEKÇESİ ÜZERİNDE İLK İNCELEME 
136
A. Görev ve Yetki 
137
1. Görevsiz Yargı Yerinde Dava Açılması 
137
2. İdarî Yargı Yerlerinde Yetki Kuralları 
138
a. İptal Davalarında Yetki 
139
b. Tam Yargı Davalarında Yetki 
140
c. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki 
141
3. İdarî Yargıda Yetki ve Görev Uyuşmazlığının Çözümü 
142
B. İdarî Merci Tecâvüzü 
143
1. İdarî Merci Tecâvüzü Tanımı ve Niteliği 
143
2. İdarî Merci Tecâvüzü Hâlinde Yapılacak İşlem 
144
C. Ehliyet 
144
1. Taraf Ehliyeti 
145
2. Dava Ehliyeti 
146
3. İdarî Davalara Özgü Şartlar 
147
4. Davaya Vekâlet 
148
5. Davanın Taraflarında Değişme 
149
D. Kesin ve Yürütülmesi Gerekli Bir İşlemin Varlığı 
150
E. Süre Aşımı 
151
1. Dava Açma Süresinin Niteliği 
151
2. Genel ve Özel Dava Süreleri 
152
3. Sürelerin Başlangıcı 
152
a. İptal Davalarında Dava Süresi 
152
b. Tam Yargı Davalarında 
156
4. Dava Süresinin Hesaplanması 
158
5. Sürenin Durması ve Ek Süreler 
158
F. Husûmet 
160
1. Davalı Gösterilmemesi veya Yanlış Gösterilmesi 
160
2. Husûmet Açısından Kamu Kuruluşlarının Durumu 
161
G. Dava Dilekçesinin Usûl ve Şekle Uygunluğu 
164
IV. DAVANIN İLERLETİLMESİ 
164
A. Dosyanın Tekemmülü 
164
1. Dava Dilekçesinin Tebliği ve Cevap 
165
2. Bilgi ve Belgelerin İstenmesi 
166
B. Üçüncü Kişilerin Taraflar Yanında Yer Alması 
167
1. Davanın İhbarı 
168
2. Davaya Müdahale 
169
C. Davaya Son Veren Taraf İşlemleri 
171
1. Davadan Ferâgat 
171
2. Davanın Kabûlü 
174
D. Bağlantılı Davalar 
175
1. Bağlantılı Dava Kavramı 
175
2. Davalar Arasında Bağlantı Halleri 
177
3. Bağlantı Nedeniyle Gönderme Kararı ve Sonuçları 
178
4. Bağlantı Hakkında Karar Verecek Merciler 
179
E. İdarî Yargılama Usûlünde İspat ve Deliller 
180
1. İspat 
180
2. Delil 
182
3. İdarî Yargılama Usûlünde Deliller 
186
a. Bilirkişi İncelemesi 
186
b. Keşif 
188
c. Belge Delili 
189
d. Tanık Beyanı 
190
e. Kesin Hüküm 
192
f. Yemin ve İkrar Delilleri 
193
F. İdarî Yargıda Duruşma 
193
1. İlk Derece Yargılamasında Duruşma 
194
2. Kanun Yolları Aşamasında Duruşma 
195
3. Duruşmanın Usûlü 
195
V. DAVANIN SONUÇLANDIRILMASI 
196
A. Davanın Hüküm Dışında Sonuçlandırılması 
197
1. Davanın Konusuz Kalması 
197
2. Davanın Açılmamış Sayılması 
199
B. Hüküm 
200
1. Mahkeme Kararlarının Türleri 
200
2. Hüküm 
201
a. Karar Verilme Usûlü 
201
b. Kararlarda Bulunacak Hususlar 
202
3. Kararların Saklanması ve Tebliği 
203
C. Açıklama ve Yanlışlıkların Düzeltilmesi 
203
1. Açıklama 
203
2. Yanlışlıkların Düzeltilmesi 
204
VI. İVEDİ YARGILAMA USÛLÜ 
205
A. Genel İvedi Yargılama Usûlü 
205
1. İvedi Yargılama Usûlüne Tâbi Konular 
205
2. İvedi Yargılamada Usûl Kuralları 
206
B. Merkezî Sınavlara İlişkin İvedi Yargılama 
208
Dördüncü Bölüm
İDARÎ YARGILAMA USÛLÜNDE
DAVA ÇEŞİTLERİ
I. İPTAL DAVASI 
211
A. İptal Davasının Özellikleri ve Konusu 
211
1. İptal Davasının Tanımı 
211
2. İptal Davasının Özellikleri 
211
3. İptal Davasının Konusu 
212
4. İptal Davasında Menfaat İhlâli Şartı 
217
a. İptal Davasında Menfaat Kavramı 
217
b. Menfaat İhlâlinin Özellikleri 
218
B. İptal Davasında İptal Sebepleri 
222
1. Yetki Yönünden Hukuka Aykırılık 
222
a. Genel İlkeler 
222
b. Yetki Çeşitleri Bakımından Hukuka Aykırılıklar 
228
2. Biçim Yönünden Hukuka Aykırılık 
232
a. Şekil Bakımından Hukuka Aykırılık 
232
b. Usûl Bakımından Hukuka Aykırılık 
234
3. Sebep Yönünden Hukuka Aykırılık 
238
a. Sebep Unsurunda Sakatlık Halleri 
239
b. Sebeplerin Çokluğu ve Sebep İkâmesi 
240
4. Konu Yönünden Hukuka Aykırılık 
241
a. İmkânsız Bir Konuda İşlem Yapılması 
242
b. Hukuka Aykırı İşlem Tesis Edilmesi 
242
5. Maksat Yönünden Hukuka Aykırılık 
246
a. Kamu Yararına Yabancı Amaçla Hareket Edilmesi 
246
b. Kanunun Özel Maksadının Dışına Çıkılarak İşlem Yapılması 
248
c. Usûl Saptırması ve Maksatların Çokluğu 
248
C. İptal Davasının Sonuçları 
249
1. Genel Bilgiler 
249
2. Davanın Reddedilmesinin Sonuçları 
250
3. İptal Kararı Verilmesinin Sonuçları 
252
4. İptal Kararının Etkileri 
254
a. Kendiliğinden Sonuç Doğuran İptal Kararları 
254
b. Aynı Nitelikte Yeni Bir Karar Alınmasını Engellemeyen İptal Kararları 
256
c. Tersine İşlem Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları 
256
d. Hukuksal Durumlarda Değişiklik Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları 
257
5. İptal Kararının Yerine Getirilmesinde İmkânsızlık 
258
D. Yürütmenin Durdurulması 
259
1. Yürütmenin Durdurulması Kararının Şartları 
259
a. Usûle İlişkin Şartlar 
260
b. Esasa İlişkin Şartlar 
261
2. Yürütmenin Durdurulması Talebi Hakkında Verilen Kararlar 
263
3. Vergi Davalarında Yürütmenin Durdurulması 
263
4. Kanun Yolu Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 
264
5. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilemeyecek Haller 
266
6. Yürütmenin Durdurulması Kararına İtiraz 
266
7. Yürütmenin Durdurulması Kararının Sonuçları 
269
II. TAM YARGI DAVALARI 
271
A. Tam Yargı Davasının Hukukî Mahiyeti ve Konusu 
271
1. Tam Yargı Davasının Hukukî Mahiyeti 
271
2. Tam Yargı Davası ile İptal Davası Arasındaki Farklar 
272
3. Tam Yargı Davasının Çeşitleri 
273
4. Tam Yargı Davasında Hak İhlâli Şartı 
275
5. Tam Yargı Davasında Hâkimin Yetkileri 
275
6. Tam Yargı Davasının Konuları 
276
a. İdarî İşlemlerden Doğan Tam Yargı Davaları 
276
b. İdarî Eylemlerden Doğan Tam Yargı Davaları 
279
c. İdarî Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Davaları 
280
B. Tam Yargı Davasında Sorumluluk Esasları 
281
1. Sorumluluk ve İdarenin Sorumluluğu Kavramları 
281
2. İdarî Sorumluluğun Doğuşu, Hukukî Temeli ve Bağımsızlığı 
283
a. İdarî Sorumluluğun Doğuşu 
283
b. İdarî Sorumluluğun Hukukî Temeli 
284
c. İdarî Sorumluluğun Bağımsızlığı 
285
3. İdare Hukukunda Sorumluluk Türleri 
285
a. Kusur Sorumluluğu: Hizmet Kusuru 
286
b. Kusursuz Sorumluluk 
293
4. İdarenin Sorumluluğunun Şartları 
301
a. İdarî Davranış 
301
b. Zarar 
301
c. İlliyet Bağı 
303
5. İdarenin Sorumluluğunu Etkileyen Haller 
304
a. Mücbir Sebep 
304
b. Beklenilmeyen Hâl 
306
c. Zarar Görenin Davranışı 
307
d. Üçüncü Kişinin Davranışı 
309
6. Zararın Tazmini 
311
C. Tam Yargı Davasının Sonuçları ve Uygulanması 
312
1. Tam Yargı Davasının Sonuçları 
312
a. Davanın Reddi 
312
b. Davanın Kabûlü 
313
2. Tam Yargı Kararının Uygulanması 
313
a. İflas Uygulaması 
314
b. İcra Uygulaması 
314
III. İDARÎ YARGI KARARLARININ UYGULANMASI 
315
A. Genel Bilgiler 
315
1. Kararın Uygulamasında Süre 
316
2. Kararın Uygulamaması Halleri 
316
B. Kararının Uygulanmamasından Doğan Sorumluluklar 
317
1. İdarî Sorumluluk 
317
2. Kamu Görevlisinin Sorumluluğu 
319
3. Dava Usûlü 
320
Beşinci Bölüm
İDARÎ YARGILAMA USÛLÜNDE KANUN YOLLARI
I. İSTÎNAF 
324
A. Genel Olarak İstînaf 
324
1. Tanımı ve Hukukî Mahiyeti 
324
2. İstînaf ve Diğer Kanun Yolları 
324
B. İstînafa Tâbi Kararlar 
325
1. Genel Kural 
325
2. İstînaf Yolu Kapalı Kararlar 
326
C. İstînafa Başvuru Usûlü 
327
1. İstînaf Başvurusunun Süresi ve Şekli 
327
2. İstînaf Sebepleri 
328
3. Ön İnceleme 
328
D. İstînaf İncelemesi 
329
1. İstînafta Görevli Merci 
329
2. İstînaf İncelemesi 
330
E. İstînaf İncelemesi Sonunda Verilen Kararın Kesinliği 
332
1. İstînaf İncelemesi Sonunda Verilen Kesin Kararlar 
332
2. İstisnai Durumlar 
333
3. İstînaf Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 
333
II. TEMYİZ 
334
A. Temyiz Edilebilecek Kararlar ve Temyiz Usûlü 
334
1. Temyiz Edilebilecek Kararlar 
334
2. Temyiz Usûlü 
337
a. Temyiz Süresi 
337
b. Temyiz Talebinde Taraflar 
338
c. Temyiz Başvurusu 
339
B. Temyiz Sebepleri 
343
1. Görev ve Yetki Dışında Bir İşe Bakılmış Olması 
343
2. Hukuka Aykırı Karar Verilmiş Olması 
344
3. Usûl Hükümlerine Uyulmaması 
344
C. Temyiz İncelemesi 
346
1. Temel İlkeler 
346
2. Temyiz İncelemesi Sonunda Karar 
348
3. Derece Mahkemesinin Tutumu 
348
D. Temyiz Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 
350
1. Genel Kurallar 
350
2. Yürütmeyi Durdurma Kararı 
350
E. Kanun Yararına Temyiz 
351
1. Kanun Yararına Temyize Konu Olabilecek Kararlar 
351
2. Kanun Yararına Temyiz Talebinde Yetki 
352
3. Kanun Yararına Temyizde Süre ve Başvuru Biçimi 
352
4. Kanun Yararına Temyiz Sebepleri 
352
5. Kanun Yararına Temyiz Başvurusunun Sonuçları 
353
III. YARGILAMANIN YENİLENMESİ 
353
A. Yargılamanın Yenilenmesine Tâbi Kararlar ve Usûl 
354
1. Yargılamanın Yenilenmesine Tâbi Kararlar 
354
2. Yargılamanın Yenilenmesi Usûlü 
355
B. Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri 
356
1. Karardan Sonra Yeni Bir Belgenin Ortaya Çıkması 
357
2. Hükme Esas Alınan Belgenin Sahteliğinin Anlaşılması 
357
3. Hükme Esas Alınan İlamın Kesin Bir Hükümle Kalkması 
358
4. Bilirkişinin Gerçeğe Aykırı Rapor Vermesi 
358
5. Hile Kullanılmış Olması 
359
6. Yetkisiz Kimselerin Huzurunda Davanın Görülmesi 
359
7. Davaya Bakması Yasak Olan Hâkimin Hüküm Vermesi 
359
8. Çelişik Hükümlerin Varlığı 
360
9. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kararı 
360
C. İstemin Karara Bağlanması 
361
1. İlk İnceleme ve Esastan İnceleme 
361
2. Kararın Sonuçları 
362
EKLER
İPTAL DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK I) 
363
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEBİNİ İÇEREN İPTAL DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK II) 
364
TAM YARGI DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK III) 
365
İPTAL DAVASI İLE TAM YARGI DAVASI BİRLİKTE DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK IV) 
366
İDARİ YARGI YERLERİ VE YARGI ÇEVRELERİ (EK V) 
367
Yararlanılan Kaynaklar 
369
Kavramlar Dizini 
373