Hile Ekonomisi Piyasalarda Yatırımcı Psikolojisi ve Finansal Skandallar Prof. Dr. Utku Altunöz, Hasip Altunöz  - Kitap

Hile Ekonomisi

Piyasalarda Yatırımcı Psikolojisi ve Finansal Skandallar

4. Baskı, 
Temmuz 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
13x19
Sayfa:
280
Barkod:
9786253812041
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
330,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
3. baskı
Ocak 2022
295,00
295,00 (%0)
Kitabın Açıklaması
Gördüğü yoğun ilgi üzerine 4. baskısını yapan bu kitap, güncel finansal skandallara ve kripto para hilelerine de yer vererek içeriğini zenginleştirmiştir.
Kitap; Hile Ekonomisi, Piyasalarda Yatırımcı Psikolojisi ve Finansal Skandallar gibi birbiriyle bağlantılı üç ana konuyu araştıran bir okuyucunun beklentileri göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır.
Kitabın ilk bölümünde, hile ekonomisiyle ilgili temel kavramlar ve hile modelleri ayrıntılı bir şekilde, örnekler eşliğinde ele alınmıştır.
İkinci bölümde, insanı hileye yönlendiren ve dolandırıcıların eline düşüren faktörün "o an içinde bulunulan psikoloji" olduğu tezinden hareketle, piyasalarda yatırımcı psikolojisi davranışsal ekonomi ve finans teorileri ışığında incelenmiştir. "Neden dolandırıcılığa maruz kalmaktayız?", "Risk algısı nedir?", "Hangi faktörler risk algımız üzerinde etkilidir?" gibi sorulara bu bölümde cevap aranmıştır.
Üçüncü bölümde, öncelikle iknanın psikolojik kökenleri ele alınmış; akabinde insanların nasıl kolaylıkla ikna edildikleri, ikna ilkeleri ve teknikleri ile analiz edilmiştir. Aynı bölümde, dolandırıcıların en sık kullandığı dolandırıcılık teknikleri de okuyucularımızla ayrıntılı olarak paylaşılmıştır.
Dördüncü ve son bölümde ise, Türkiye'de ve dünyada gerçekleşen, hukuki yaptırımlarla sonuçlanan finansal skandallar derinlemesine analiz edilmiştir.
Bu eser, banka ve finans sektöründe çalışanlar, üst düzey yöneticiler, firma sahipleri ile ekonomi ve finans öğrencilerine yönelik hazırlanmış olup, aynı zamanda ekonomi ve finans bilimine ilgi duyan, bu alanda kendini geliştirmek isteyen herkese hitap etmektedir. Ekonomi altyapısı gerektirmeyen, kolay takip edilebilir ve eğlenceli bir üsluba sahip olan bu kitabın, ilgili konularda kaynak arayanlara rehber olması amaçlanmaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Hile Modelleri
.
Hile Ekonomisi ile İlgili Temel Kavramlar
.
Ayı ve Boğa Piyasalarında Yatırımcı Psikolojisi
.
Keriz Silkeleme, Spekülasyon ve Manüpilasyon
.
Yatırımcı Teorileri
.
Finans Piyasalarında Yatırımcı Profilleri
.
Risk Algısı Bakımından Yatırımcı Tipleri
.
Yatırımcıların Risk Algısına Etki eden Faktörler
.
Yatırımcıların Karar Almada Karşılaştıkları Zihinsel Tuzaklar
.
Ponzi Oyununda Yatırımcı Psikolojisi
.
Dolandırılanların Ortak Özellikleri
.
İknanın Psikolojik Kökenleri
.
Nasıl İnanmadığımız Şeylere İkna Oluyoruz
.
Yatırım Hileleri
.
Sık Kullanılan Dolandırıcılıklar (Fraud
.
Sahtecilik) ve Baş Etme Yöntemleri
.
Banka Dolandırıcılıkları
.
Muhasebe (Mali Tablo) Hileleri
.
Karaborsa (Kara Piyasa, Black Market)
.
Finansal Skandallar
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
4. Baskıya Önsöz 
5
3. Baskıya Önsöz 
7
2. Baskıya Önsöz 
9
Önsöz 
11
Giriş 
23
Bölüm 1
HİLE, HİLE EKONOMİSİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE FİNANSAL PİYASALARA YANSIMALARI
1.1. Hile Kavramı ve Hile Yapanların Karakteristik Özellikleri 
31
1.2. Hile Modelleri 
33
1.2.1. Hile (Suistimal) Üçgeni 
34
1.2.2. Hile Ölçeği (Suistimal Cetveli) ve Hile Küpü Modeli 
37
1.2.3. Suiistimal (Dolandırıcılık /Hile) Elması (Fraud Diamond) 
38
1.2.4. Hile Karesi ve Örgütsel Hile Üçgeni 
39
1.2.5. ABC Modeli (2008) ve Hile Beşgeni (2009) 
40
1.2.6. Hile Karesi (2010) ve M–I–C–E (2012) 
41
1.3. Hile Ekonomisi ile İlgili Temel Kavramlar 
42
1.3.1. Ponzi Hilesi (Ponzi Şeması, Ponzi Piramidi) 
42
1.3.2. Spekülasyon ve Spekülatör 
45
1.3.3. Manüpilasyon ve Manipülatör 
46
1.3.4. Insider Trading (İçeriden Öğrenilenlerin Ticareti) 
48
1.3.5. Kaldıraç ve Kaldıraçlı İşlem 
49
1.3.7. Batmayacak Kadar Büyük (Too Big to Fail) 
52
1.3.8. Bilgi İfşası (Whistleblowing) 
55
1.3.9. Yatırımcı Risk Toleransı (Risk Profili) 
56
1.3.10. Panik Hareketler 
57
1.3.11. Ekonomik Balonlar (Spekülatif Balon, Piyasa Balonu, Fiyat Balonu) 
57
1.3.12. Keriz Silkeleme 
58
1.3.13. Ayı ve Boğa Piyasalar 
60
1.3.14. Toplamları Sıfır Olan Oyunlar (Zero–Sum Games) 
62
1.3.15. Hedge (Riskten Korunma) 
63
1.3.16. Mail Order İşlemler 
65
1.3.17. Limon Piyasaları, Asimetrik Bilgi, Ters Seçim ve Ahlaki Risk 
65
1.3.18. Sinyal Verme Sorunu (Signaling) ve Ekranlama (Ayırt Etme, Screening) 
67
1.3.19. Asil–Vekil Sorunu (Principal Agent) ve Yolsuzluk Ekonomisinin Tahlili 
70
1.3.20. Yolsuzluk 
70
1.3.21. Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International) 
71
1.3.22. Deregülasyon 
72
1.3.23. Chapter 7 ve Chapter 11 
72
Bölüm 2
FİNANSAL PİYASALARDA YATIRIMCI PSİKOLOJİSİ
2.1. Yatırımcı Teorileri 
75
2.1.1. Yatırımcı Duyarlılığı Teorisi 
75
2.1.2. Zihinsel Muhasebe Teorisi 
77
2.1.3. Sürü Davranışı Teorisi (Herding Behaviour, Bandwagon Effect) 
78
2.2. Finans Piyasalarında Yatırımcı Profilleri 
83
2.2.1. Yeterli Sermayeye Sahip Olmayan Yatırımcı 
83
2.2.2. Devamlı Karar Değiştiren (Karasız) Yatırımcı 
84
2.2.3. Aracı Kurum Seçiminde Yanlışa Düşen Yatırımcı 
84
2.2.4. Duygularına Yenik Düşen Yatırımcı 
85
2.2.5. Kulaktan Dolma Bilgilerle Göre Pozisyon Alan Yatırımcı 
85
2.2.6. Rasyonel (Akılcı) Yatırımcı 
85
2.2.7. Ön Sezileri ile Hareket Eden Yatırımcı 
86
2.3. Risk Algısı Bakımından Yatırımcı Tipleri 
86
2.4. Yatırımcıların Risk Algısına Etki eden Faktörler 
87
2.4.1. Kişilik Özellikleri 
88
2.4.2. Psikolojik Faktörler 
88
2.4.2.1. Hevristikler 
88
2.4.2.2. Bilişsel Önyargılar (Cognitive Bias) 
90
2.4.2.3. Duygusal Faktörler 
94
2.4.3. Demografik (Nüfusla İlgili) ve Sosyoekonomik Faktörler 
94
2.4.3.1. Finansal Risk Algısı ile Yatırımcının Yaşı Arasındaki İlişki 
95
2.4.3.2. Finansal Risk Algısı ile Cinsiyet Arasındaki İlişki 
96
2.4.3.3. Finansal Risk Algısı ile Yatırımcının Geliri Arasındaki İlişki 
97
2.4.3.4. Finansal Risk Algısı ile Finansal Bilgi Düzeyi /Finansal Okur–Yazarlık Arasındaki İlişki 
97
2.4.3.5. Finansal Risk Algısı ile Medeni Durum Arasındaki İlişki 
98
2.5. Yatırımcıların Karar Almada Karşılaştıkları Zihinsel Tuzaklar 
99
2.5.1. Demirleme Tuzağı (Çıpa, Çapa, Anchoring) 
100
2.5.2. Statüko (Sahiplenme) Tuzağı 
101
2.5.3. Batık Maliyet (Sunk Cost) Tuzağı 
103
2.5.4. Çerçeveleme Tuzağı 
104
2.5.5. Kendini Doğrulama (Confirming–Evidence) Tuzağı 
105
2.5.6. Tahmin ve Öngörü Tuzakları 
106
2.6. Ponzi Oyununda Yatırımcı Psikolojisi 
107
Bölüm 3
DOLANDIRICILAR KARŞISINDA NASIL İKNA OLUYORUZ? İKNANIN PSİKOLOJİK KÖKENLERİ VE EN SIK BAŞVURULAN DOLANDIRICILIK YÖNTEMLERİ
3.1. Dolandırılanların Ortak Özellikleri 
109
3.2. İknanın Psikolojik Kökenleri 
113
3.3. Yatırım Hileleri 
128
3.4. Sık Kullanılan Dolandırıcılıklar (Fraud/ Sahtecilik) ve Baş Etme Yöntemleri 
130
3.4.1. Fiziki Ortamda Yapılan Sahtecilikler (Card Present Fraud) 
130
3.4.2. Sanal Ortamda Yapılan Sahtecilikler (Card Not Present Fraud) 
131
3.4.3. İkna ve Mesaj Yolu ile Yapılan Dolandırıcılıklar 
132
3.4.4. Oltalama (Phishing) Saldırısı 
133
3.4.5. Banka ATM Cihazlarına Kopyalama Düzeneği Yerleştirilmesi 
135
3.4.6. Nijeryalı Prens Dolandırıcılığı 
136
3.4.7. Borsa Dolandırıcılıkları 
137
3.4.8. Sosyal Medyada 'Sponsorlu–Reklamlı Dolandırıcılığı 
137
3.5. Banka Dolandırıcılıkları 
139
3.5.1. Kredi Hileleri (Loan Frauds) 
139
3.5.2. Hesap Hileleri (Account Frauds) 
140
3.5.3. Plastik Kart Hileleri (Plastic Card Frauds, Card) 
140
3.5.4. Çek Hileleri (Cheque Frauds) 
143
3.5.5. Akreditif Hileleri (Letter of Credit Frauds) 
144
3.5.6. Bilgisayar ve Elektronik Bankacılık Hileleri (Computer and e–Banking Frauds) 
145
3.5.7. Kara Para Aklama (Money Laundering) 
147
3.5.8. Yağmalama (Looting) ve Risk Öteleme (Risk Shifting) 
149
3.6. Muhasebe (Mali Tablo) Hileleri 
149
3.6.1. Maddi Duran Varlık ve Stoklar Hesabında Yapılan Hileler 
149
3.6.2. Kasa ve Banka Hesabında Yapılan Hileler 
151
3.6.3. Verilen Çekler Hesabı ve Ticari Alacaklar Hesabında Yapılan Hileler 
152
3.7. Kripto Para Dolandırıcılığı 
154
3.8. Karaborsa (Kara Piyasa, Black Market) 
161
Bölüm 4
FİNANSAL SKANDALLAR
Archegos Capital Skandalı (2021) 
164
Wirecard Skandalı (2020–2021) 
165
Thodex Skandalı (2021) 
167
Vebitcoin Skandalı (2021) 
169
Ponzi Arzu ile 20 Milyon TL Dolandırıcılık (2020) 
169
Barclays Skandalı (2020) 
170
Kamyon Nakliye Devi Celadon’un Muhasebe Skandalı ve Chapter 11 İflası (2019) 
171
D. K. Shivakumar ve Kara Para Aklama (2019) 
173
Amit Bhardwaj ve Bitcoin Dolandırıcılığı (2019) 
173
Haiti’de PetroCaribe Skandalı (2019) 
174
CryptoRobo Kripto Para Dolandırıcılığı (2019) 
175
Malezya’nın Kalkınma Fonu (1MBD) Skandalı (2019) 
176
Türkiye’ye Ponzinin Dönüşü: Çiftlikbank (2018) 
178
Kan ve Dolandırıcılık: Theranos Inc Skandalı (2018) 
180
Avrupa’nın En Büyük Kara Para Aklama Vakası: Danske Bank (2018) 
183
ABD’nin Banka Devi Wells Fargo’nun Hesap Skandalı (2018) 
184
Hindistan’ın En Büyük Banka Dolandırıcılığı: Pencap (Punjab) Ulusal Bankası (2018) 
186
İngiliz İnşaat Devi Carillion’un Batışı (2018) 
187
FİFA’dan UEFA’ya Uzanan Futbol Skandalı (2015) 
189
Volkswagen Dizel Emisyon Skandalı (2015) 
190
Teknoloji Devi Toshiba’nın Muhasebe Hilesi (2015) 
192
ABD’li İlaç Firması Valeant’ın Stok Manüpilasyonu (2015) 
193
İngiltere’nin En Büyük Marketler Zinciri Tesco Skandalı (2014) 
194
Libor Faiz Oranı ve Libor Skandalı (2012) 
195
Beazer Homes Muhasebe Manipülasyonu (2011) 
197
Japonya’nın Enronu: Olympus (2011) 
197
Hindistan’ın Enronu: Satyam (2009) 
199
Dünya Finans Tarihinin En Büyük İflası: Lehman Brothers (2008) 
200
Madoff’un Ponzi Oyunu (2008) 
202
American International Group ve Zarar Karşılığının Yükseltilmesi (2005) 
204
Kanebo Skandalı (2006) 
204
Parmalat Skandalı (2003) 
205
Worldcom Skandalı (2002) 
206
Xerox Skandalı (2002) 
207
Imclone System İçeriden Bilgi Ticareti (2002) 
208
Galleon Group İçerden Bilgi Ticareti (2001) 
209
Enron Skandalı (2001) 
210
Global Crossing (2001) 
212
Royal Ahold Skandalı (2003) 
213
Dot–Com İnternet Balonu (2001) 
214
Carme Skandalı (1995) 
216
Baring Bank Skandalı (1995) 
216
İmar Bankası Skandalı (1994) 
218
Hileli İflas Hikayesi: Egebank (1994) 
220
Teapot Dome Skandalı (1921) 
221
Tarihteki En Büyük Ekonomik Çöküşlerden Biri: Mississippi Balonu 1920 (The Mississippi Bubble) 
222
Ekonomi Dünyasındaki İlk Spekülatif Balon: Lale Balonu (Lale Çılgınlığı, Lale Spekülasyonu) 1636 
223
Greensill Capital İflası (2021): Küresel Finans Sistemine Etkileri ve Dersler 
225
Archegos Capital Management Çöküşü (2021): Finansal Sistemde Kaldıraç Riski ve Düzenleyici Açıklar 
227
Evergrande Krizi (2021 ve Sonrası): Çin’in Gayrimenkul Balonu ve Küresel Etkileri 
230
Borsa İstanbul’da Başkent Doğalgaz Dağıtım Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (BASGZ) Manüpilasyonu (2021) 
234
FTX Kripto Para Borsası Çöküşü (2022) 
237
Terra–Luna Ekosisteminin Çöküşü (Mayıs 2022) 
239
Silicon Valley Bank (SVB) Çöküşü (2023): Nedenleri ve Sonuçları 
242
Credit Suisse Krizi ve UBS Tarafından Satın Alınması (2023) 
244
WeWork İflası (2023): Aşırı Genişleme ve Yönetim Skandalları 
246
Adani Grubu Hisselerinde Çöküş (2023): Hindenburg Raporu ve Şeffaflık Krizi 
248
Bed Bath & Beyond İflası (2023): Dijital Dönüşümü Kaçırmanın Bedeli 
250
Sonuç 
253
Kaynaklar 
257
Kavramlar Dizini 
277