Fransız ve Türk Medeni Yargılama Hukuklarında Temyiz Mahkemesinin Yapısı ve İşlevi Dr. Ozan Tok  - Kitap
Fransız ve Türk Medeni Yargılama Hukuklarında

Temyiz Mahkemesinin Yapısı ve İşlevi

1. Baskı, 
Ocak 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
432
Barkod:
9789750282188
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
545,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Temyiz mahkemeleri içtihatlarıyla hukukun yeknesaklaştırılmasını sağlar. Diğer taraftan temyiz yargılamasının varlığı, hukuk süjesinin hakkının muhafazası için de önemlidir.
Temyiz mahkemelerinin yapısı ve işlevini ele alman bu çalışma Fransız ve Türk Temyiz Mahkemelerini incelemektedir. Çalışmada öncelikli olarak Fransız ve Türk hukuklarında kanun yollarının tarihçesi değerlendirilmektedir. Fransız ve Türk hukuklarında kanun yollarının unsurları ilk bölümde ele alınan diğer konular arasındadır. Bu noktada Fransız hukukunda kullanılan bazı kavramların pekâlâ Türk hukukunda da geçerli olabileceği ifade edilmiştir.
Mahkemelerin usuli işlemler dışında da yapmış oldukları birçok işlem bulunmaktadır. Çalışmada temyiz mahkemelerinin bu işlemlerinin ait olduğu bu tipoloji (adli ve idari işlemler) değerlendirilmiştir. Diğer taraftan Türk ve Fransız Temyiz Mahkemelerinin daireleri ve kurulları da çalışmanın ikinci bölümünde ele alınmıştır.
İstinaf kanun yolunun konusunu esasen uyuşmazlığın kendisi oluşturur. Temyiz kanun yolunun konusu ise uyuşmazlıktan çok kararın kendisidir. Bu kapsamda çalışmanın üçüncü bölümünde Fransız ve Türk hukuklarında karara karşı kanun yoluna müracaat için kabul edilen sistemler ve iki hukuktaki temyiz sebeplerine ilişkin doktrin ele alınmıştır.
Temyiz mahkemelerinin kararları ve bu kararların etkisi kanun yolu rejimi bakımından önem arz eden noktalardan birini oluşturmaktadır. Bu noktada Fransız ve Türk hukuklarında bozma kararının etkisi bakımından kabul edilen esaslar özellikle incelenmiştir. Son bölümün ikinci kısmındaysa Fransız ve Türk hukuklarında içtihat kurumu ve içtihadın meydana getirilmesine sağlayan kurum ve organlar değerlendirilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Temyiz Mahkemelerinin Yaptığı İşlemler
.
Temyiz Yargılamasının Konusu
.
Temyiz Mahkemelerinin Kararları ve İçtihat Kurumu
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Sunuş ve Teşekkür 
5
Kısaltmalar 
13
GİRİŞ 
17
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMYİZ KANUN YOLUNUN MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDAKİ YERİ
I. TEMYİZ KANUN YOLUNUN TARİHÇESİ 
21
A. Temyiz Kanun Yolunun ve Temyiz Mahkemelerinin Siyasi Arka Planı 
21
B. Temyiz Kanun Yolunun Türk Hukukundaki Gelişimi 
26
1. Osmanlı İmparatorluğu’nun Klasik Çağı 
26
2. Tanzimat Sonrası Dönem 
32
3. Cumhuriyet Dönemi 
41
C. Temyiz Kanun Yolunun Fransız Hukukundaki Gelişimi 
43
1. Eski Rejim (Ancien Régime) Dönemi 
43
a. Eski Rejimdeki Yargı Teşkilatı 
43
b. Parlemanlar (Les Parlements Provinciaux) 
48
c. Kralın Şûrası (Conseil du Roi) 
51
2. İhtilal Sonrası Dönem 
55
II. KANUN YOLU KAVRAMI 
60
A. Dar Anlamda Kanun Yolu ve Geniş Anlamda Kanun Yolu Kavramları 
60
1. Tanım ve Kavram Sorunu 
60
2. Kanun Yolunun Unsuru Olarak Aktarıcı ve Erteleyici Etki 
64
a. Teknik Anlamda Kanun Yolları Bakımından Aktarıcı ve Erteleyici Etki 
64
b. Aktarıcı Etki (Effet Dévolutif) 
65
c. Erteleyici Etki (Effet Suspensif) 
72
B. Olağan Kanun Yolu ve Olağanüstü Kanun Yolu Kavramları 
77
1. Türk Hukukunda Olağan Kanun Yolu ve Olağanüstü Kanun Yolu Kavramları 
77
2. Fransız Hukukunda Olağan Kanun Yolu ve Olağanüstü Kanun Yolu Kavramları 
80
III. TEMYİZ KANUN YOLUNUN UNSURLARI 
83
A. İstinaf ve Temyiz Kanun Yollarının Mukayesesi 
83
1. Genel Olarak 
83
2. Temyiz ve İstinaf Sebeplerinin Mukayesesi 
85
3. Temyiz ve İstinaf Mahkemesi Kararlarının Mukayesesi 
90
B. Temyiz Kanun Yolunun Amacı 
94
1. Genel Olarak 
94
2. İstinaf ve Temyiz Kanun Yolunun Amacının Somut Olay Adaleti Olduğunu Savunan Görüş 
96
3. Temyiz Kanun Yolunun Amacının Hukuk Birliğini Sağlamak Olduğunu Savunan Görüş 
98
4. Görüşümüz 
101
İKİNCİ BÖLÜM
TEMYİZ MAHKEMESİNİN YAPISI VE İŞLEYİŞİ
I. TEMYİZ MAHKEMELERİNİN TEŞKİLATI 
107
A. Kanuni Düzenlemeler 
107
1. 2797 sayılı Yargıtay Kanunu 
107
2. Fransız Adli Teşkilat Kanunu (Code de l’organisation judiciaire) 
109
3. Adli ve İdari Birimler 
111
a. Yargıtay’ın Adli ve İdari Birimleri 
111
b. Fransız Temyiz mahkemesinin Adli ve İdari Birimleri 
113
B. Temyiz Mahkemelerinin Yargı Teşkilatına İlişkin İşlemlerinin Teorik Temeli 
114
1. Genel Olarak 
114
2. Mahkemelerin Usuli Nitelikte Olmayan İşlemlerinin Tasnifi 
116
a. Adli ve Adli İdari İşlemler Kategorisi 
116
b. Adli İşlem ve Adli–İdari İşlem Ayrımı 
122
c. Bir İşlem Kategorisi Olarak Adli İşlemler 
123
aa. Adli İşlem ve Usuli İşlem Ayrımı 
123
bb. Adli İşlemlerin Hukuki Rejimi 
125
d. Adli–İdari Nitelikte İşlemler Kategorisi 
129
aa. Mahkemelerin İdari veya Adli–İdari Nitelikte İşlem Tesis Edebilme İmkânı 
129
bb. Adli–İdari İşlemlerin Hukuki Rejimi 
132
C. Temyiz Mahkemelerinin Adli İşlemleri 
136
1. Dairelerin Görevi ve İşbölümüne İlişkin Kuralların Tespiti 
136
2. Temyiz Mahkemesi Üyelerinin Yerlerinin Belirlenmesi ve Değiştirilmesine İlişkin İşlemler 
139
3. İçtihadı Birleştirme Kararları 
140
4. Temyiz Mahkemelerinin Teşkilatına İlişkin Düzenleyici İşlemler 
143
D. Temyiz Mahkemelerinin Adli–İdari Nitelikteki İşlemleri 
144
1. Temyiz Mahkemesi Üyelerinin Hukuki Statülerine Yönelik İşlemler 
144
2. Temyiz Mahkemesinin İdari Birimleri ve Personeli Hakkındaki İşlemler 
148
E. Temyiz Mahkemelerinin Adli–İdari Nitelikteki İşlemlerinin Denetimi Sorunu 
149
II. COUR DE CASSATİON İLE YARGITAY’IN DAİRELERİ VE KURULLARI 
152
A. Kanuni Düzenlemeler 
152
1. Yargıtay’ın Daireleri ve Kurulları 
152
2. Fransız Temyiz mahkemesinin Daireleri ve Kurulları 
153
B. Dairelere İlişkin Esaslar 
154
1. Daireler Arasındaki İlişki 
154
a. Yargıtay’ın Daireleri Arasındaki İlişki 
154
b. Fransız Temyiz Mahkemesinin Daireleri Arasındaki İlişki 
158
2. Dairelerin Tabi Olduğu Hüküm ve İlkeler 
160
a. Temel Yargılama Hakları ve Dairelerin Kuruluş ve Görevlerinin Kanunla Belirlenmesi Zorunluluğu 
160
b. Dairelerinin Görevlerinin Tabii Hâkim Prensibine Uygun Olması Zorunluluğu 
167
c. Dairelerin Yargılamalarına İlişkin Esaslar 
169
aa. Yargıtay’ın Daireleri 
169
bb. Fransız Temyiz mahkemesinin Dairelerine İlişkin Esaslar 
172
3. Kurulların Tabi Olduğu Hüküm ve İlkeler 
177
a. Yargıtay’ın Kurulları 
177
b. Fransız Temyiz mahkemesinin Kurulları 
181
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TEMYİZ MAHKEMELERİNİN YARGILAMASININ KONUSU
I. TEMYİZİN KONUSUNU OLUŞTURABİLECEK KARARLAR 
187
A. Genel Olarak 
187
B. Temyizin Konusunu Oluşturabilecek Kararların Hukuki Niteliği 
191
1. Türk Hukukunda Temyizin Konusunu Oluşturabilecek Kararların Hukuki Niteliği 
191
2. Türk Hukukunda Hukuki Niteliği Sebebiyle Temyizin Konusunu Oluşturamayan Kararlar 
194
a. Sulh Hukuk Mahkemesinin Görevine Giren Kararlar 
194
b. Bölge Adliye Mahkemesinin Görev Yetki ve Yargı Yeri Belirlenmesine İlişkin Kararları 
196
c. Bölge Adliye Mahkemesinin HMK m. 353/f.I/b.a Hükmü Gereği Vermiş Olduğu Kararların Durumu 
197
d. Çekişmesiz Yargı İşlerinde Verilen Kararlar 
201
e. Geçici Hukuki Korumalar Hakkında Verilen Kararlar 
202
f. Diğer Kararlar 
202
3. Fransız Hukukunda Temyizin Konusunu Oluşturabilecek Kararların Hukuki Niteliği 
203
a. Son Derece Mahkemesinin Nihai Kararları 
203
b. Karma Kararların (Jugements Mixtes) Hukuki Rejimi 
205
c. Usule İlişkin Kararların Hukuki Rejimi 
207
d. Yetki Gaspına (Excès de Pouvoir) Yol Açan Kararların Hukuki Rejimi 
211
C. Temyiz Sistemi 
214
1. Değere Bağlı Temyiz Sistemi ve Anayasallık Sorunu 
214
2. Temyize Konu Olan Değerin Belirlenmesi 
225
a. Dava Değeri ve Kararın Değerine İlişkin Ayrım 
225
b. Kararın Değerinin Hesaplanmasındaki Özel Durumlar 
229
3. Başarıya Bağlı Temyiz Sistemi 
239
a. Sisteme Yönelik Değerlendirmeler ve Eleştiriler 
239
b. Başarıya Bağlı Temyiz Sisteminde Cour de cassation Tarafından Yapılan İnceleme ve Verilen Karar 
245
II. TEMYİZ SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 
251
A. Temyiz Sebeplerinin Teorik Dayanakları 
251
1. Temyiz Sebepleri ve Temyiz İncelemesi Arasındaki İlişki 
251
2. Temyiz Sebeplerinin Hukuki Niteliği 
254
b. İhlal Edilen Normun Karakteri Üzerinden Yapılan Tasnif 
259
3. Fransız ve Türk Hukuklarında Maddi Hukuka Aykırılık 
262
B. Fransız ve Türk Hukuklarında Usul Hukukuna İlişkin Temyiz Sebepleri 
268
1. Türk Hukukundaki Sebepler 
268
a. Dava Şartlarına Aykırılık 
268
b. Delillerin Hukuka Aykırı Olarak Reddedilmesi 
271
c. Karara Etki Eden Yargılama Hatalarının veya Eksiklerinin Bulunması 
274
2. Fransız Hukukundaki Sebepler 
278
a. Görev (Compétence Matérielle) 
278
b. Yetki Gaspı (Excès de Pouvoir) 
279
c. Şekil Kurallarına Aykırılık (Vices de Formes) 
282
d. Aynı Dava Konusu Hakkında Birden Fazla Karar Bulunması 
287
e. Kararın Hukuki Dayanağının Ortadan Kalkması (La Perte de Fondement Juridique) 
289
f. Gerekçeye İlişkin Noksanlıklar (Défaut de Motifs) 
292
C. Temyiz Sebeplerinin Re’Sen Dikkate Alınması 
299
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TEMYİZ MAHKEMESİ KARARI VE İÇTİHAT KURUMU
I. TEMYİZ MAHKEMELERİNİN KARAR TİPLERİ VE KARARLARININ SONUÇLARI 
301
A. Temyiz Mahkemelerinin Karar Tipolojisinin Genel Olarak Değerlendirmesi 
301
B. Temyiz Mahkemelerinin Usul Hukukuna İlişkin Kararları 
303
1. Yargıtay’ın Usul Hukukuna İlişkin Kararları 
303
a. Yargıtay’ın Usul Hukukuna İlişkin Kararları İçin Uygulanması Gereken Hükümler 
303
b. Gönderme Kararı 
304
c. Temyiz Müracaatının Reddi Kararı 
305
d. Dosyanın Derece Mahkemesine İadesi Kararı 
307
e. Temyiz Dilekçesinin Reddi Kararı 
309
2. Fransız Temyiz mahkemesinin Usul Hukukuna İlişkin Kararları 
310
a. Temyiz Müracaatının Usul Kurallarına Aykırı Olması 
310
b. Dayanaktan Yoksun Temyiz Başvurularının Reddi 
312
C. Temyiz Mahkemelerinin Esasa İlişkin Kararları 
314
1. Yargıtay’ın Esasa İlişkin Kararları 
314
a. Onama Kararı 
314
b. Düzelterek Onama 
315
c. Bozma Kararı 
323
aa. Bozma Kararının Tanımı ve Unsurları 
323
bb. Direnme Kararı Verilmesi Hâlinde Bozmanın Etkisi 
324
cc. Uyma Kararı Verilmesi Hâlinde Bozmanın Etkisi 
328
2. Fransız Temyiz mahkemesinin Esasa İlişkin Kararları 
337
a. Onama Kararı (Arrêt de Rejet) 
337
b. Bozma Kararı (Arrêt de Cassation) 
340
aa. Bozmanın Etkisi 
340
bb. Bozmadan Sonra Yapılacak Yargılamanın Esasları 
344
cc. Bozma Kararı Üzerine Temyiz Mahkemesinin Uyuşmazlığın Esasına İlişkin Karar Vermesi 
348
II. TEMYİZ MAHKEMESİNİN İÇTİHADI 
354
A. İçtihat Kurumu 
354
1. İçtihadın Tanımı ve Unsurları 
354
2. Kanunun Yorumu ve Hukuk Yaratma 
360
3. Temyiz Mahkemelerinin İçtihadının Etkisi 
365
B. İçtihatların Birleştirilmesi 
369
1. Türk Hukukunda İçtihadın Birleştirilmesi Kararı 
369
a. İçtihadı Birleştirme Kararlarının Usulü 
369
b. İçtihadı Birleştirme Kararının Bağlayıcı Etkisi 
377
2. Fransız Temyiz mahkemesinin Kurullarının Kararları 
382
Sonuç 
385
Kaynakça 
391