İkinci Baskı İçin Sunuş
7
ULUSLARARASI HAKSIZ FİİLDEN KAYNAKLANAN
DEVLETİN ULUSLARARASI SORUMLULUĞU MÜESSESESİNİN
TEORİSİNE VE MEKANİZMASINA GİRİŞ
II. DEVLETİN ULUSLARARASI SORUMLULUĞU
25
A. Uluslararası Sorumluluğa İlişkin Kuralların Kaynağı
26
C. Uluslararası Hukukun İhlâli
28
D. Devletin Uluslararası Sorumluluğunun Doğurduğu Yükümlülükler
29
III. ROMA HUKUKUNDA HAKSIZ FİİL KAVRAMI VE SORUMLULUK
31
IV. ÖZEL HUKUKTA HAKSIZ FİİL KAVRAMI VE SORUMLULUK
38
A. Sorumluluğun Tanımı
38
1. Sorumluluk Kavramının Tarihçesi
38
b. Hukukî Sorumluluğun Cezaî Sorumluluktan Ayrılması
39
c. Kusur Sorumluluğu İlkesinin Kabulü
40
d. Sebep (Objektif, Kusursuz) Sorumluluğunun Kabulü
40
2. Sorumluluk Kavramının Tanımı
41
3. Sorumluluk Hukukunun Amaçları
42
a. Zararı Denkleştirme (Giderme, Karşılama) Amacı
42
b. Zararı Önleme Amacı
42
c. Tazminat Talebinde İhlâl Edilen Hakkın Devamı Amacı
43
B. Özel Hukukta Sorumluluğun Kaynakları
43
1. Kusurdan Kaynaklanan Sorumluluk
44
2. Sözleşmeden Kaynaklanan Sorumluluk
44
3. Kanun Hükümlerinden Kaynaklanan Sorumluluk
44
C. Özel Hukukta Sorumluluk Türleri
45
1. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk
45
d. Nedensellik (İlliyet) Bağı
47
3. Kusursuz Sorumluluk
47
i. Olağan Sebep Sorumluluğu
48
ii. Tehlike Sorumluluğu
49
b. Hakkaniyet Esasına Dayanan Sorumluluk
50
4. Hukuka Uygun Müdahaleden Doğan Sorumluluk (Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesine Dayanan Sorumluluk)
50
D. Sorumluluğa Hâkim Olan İlkeler
51
1. Ferdi Sorumluluk İlkesi
51
2. Aynî Sorumluluk İlkesi
51
3. Tam Sorumluluk İlkesi
51
4. Kıymet İtibariyle Sorumluluk İlkesi
51
E. Haksız Fiil Sorumluluğu
51
2. Haksız Fiilin Unsurları
52
a. Davranış (Fiil, Hareket)
52
i. Maddi Zararın Tanımı ve Unsurları
53
i–b. Malvarlığının Azalması
54
i–c. Azalmanın Zarar Görenin İradesi Dışında Meydana Gelmesi
54
ii. Maddi Zarar Çeşitleri
54
ii–a. Fiili Zarar – Mahrum Kalınan Kâr – Normatif (Hükmi) Zarar
55
ii–b. Doğrudan Zarar – Dolayısıyla Zarar – Yansıma Zarar
55
ii–c. Mevcut Zarar – Müstakbel Zarar – Muhtemel Zarar
56
ii. Uygun İlliyet Bağı Teorisi
58
i. Kusur Hakkında Açıklamalar
60
ii. Kusur Açısından Fiil Ehliyeti
63
V. DEVLETİN ULUSLARARASI SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN TEORİLER
65
A. Genel Açıklama – Uluslararası Hukukun Niteliği
65
B. Sorumluluğa İlişkin Tanımlar
81
C. Dionisio Anzilotti’den Roberto Ago’ya Kadar Devletlerin Uluslararası Sorumluluğunun Teorik Gelişimi
84
1. Anzilotti’den Önceki Klasik Uluslararası Hukuk
86
2. Anzilotti’nin Teorisi ve Uluslararası Hukuka Katkıları
88
3. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları Arasındaki Gelişmeler
89
b. Birinci Dünya Savaşının Ardından
90
D. İkinci Dünya Savaşı Sonrası Komisyon’un Kodifikasyon Çalışması
92
ULUSLARARASI HAKSIZ FİİLDEN KAYNAKLANAN
DEVLETİN ULUSLARARASI SORUMLULUĞUNUN MEYDANA GELMESİ
I. DEVLETİN ULUSLARARASI NİTELİKTEKİ HAKSIZ FİİLİ
99
1. Uluslararası Haksız Bir Fiilden Ötürü Devletin Sorumluluğu
99
2. Devletin Uluslararası Haksız Fiilinin Unsurları
104
c. Zararın ve Kusurun Değerlendirilmesi
107
3. Devletin Fiilinin Uluslararası Nitelikteki Bir Haksız Fiil Olarak Nitelendirilmesi
112
II. BİR DAVRANIŞIN DEVLETE İSNAT EDİLMESİ
114
B. Devlet Organlarının Davranışlarının İsnat Edilmesi
117
C. Kamu Gücü Yetkilerini Kullanırken Bir Kişinin ya da Bir Birimin Davranışının İsnat Edilmesi
122
D. Bir Devlete Bir Başka Devlet Tarafından Emrine Verilmiş Bir Organın Davranışının İsnat Edilmesi
123
E. Yetki Aşımı ya da Talimatlara Aykırı Davranışın İsnat Edilmesi
124
F. Devletin Yönlendirmesi ya da Denetimi Altında İken ki Davranışın İsnat Edilmesi
126
H. Bir İsyan Hareketinin ya da Benzerinin Davranışının İsnat Edilmesi
134
I. Devlet Tarafından Kendisinin Olarak Tanınan ve Benimsenen Davranışın İsnat Edilmesi
135
III. BİR ULUSLARARASI YÜKÜMLÜLÜĞÜN İHLALİ
136
B. Bir Uluslararası Yükümlülüğün İhlâlinin Varlığı
140
C. Devlet Bakımından Yürürlükte Olan Yükümlülük
142
D. Bir Uluslararası Yükümlülüğün İhlalinin Zamana Yayılması
144
E. Bileşik Bir Davranışla Meydana Gelen İhlâl
146
IV. BİR BAŞKA DEVLETİN FİİLİNDEN ÖTÜRÜ DEVLETİN SORUMLULUĞU
147
B. Uluslararası Haksız Fiilin Yapılmasında Yardım
148
C. Uluslararası Haksız Fiilin Yapılmasında Talimatlar ve Denetim
149
D. Bir Başka Devleti Zorlama
150
V. HUKUKA AYKIRILIĞI ORTADAN KALDIRAN HALLER
151
D. Uluslararası Haksız Bir Fiil Nedeniyle Karşı–Önlemler
157
H. Emredici Kurallara Saygı
164
I. Hukuka Aykırılı ortadan Kaldıran Bir Hali İleri Sürmenin Neticeleri
165
B. Uluslararası Haksız Fiilin Hukukî Neticeleri
169
C. İhlâl Edilen Yükümlülüğü Yerine Getirme Ödevinin Devam Etmesi
170
D. İhlale Son Verme ve İhlâli Tekrar Etmeme Yükümlülüğü
172
E. Onarım Yükümlülüğü
173
F. İç Hukuk ile Uluslararası Hukuk Arasındaki Ayrım
178
G. Sorumluluktan Doğan Uluslararası Yükümlülüklerin Değerlendirilmesi
179
III. GENEL ULUSLARARASI HUKUKUN EMREDİCİ KURALLARINDAN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLERİN AĞIR İHLÂLLERİNE MAHSUS NETİCELER
196
B. Komisyon’un 40. maddesi: Uluslararası Hukukun Emredici Kurallarının Ağır İhlâli Kavramı
212
C. Uluslararası Hukukun Emredici Kurallarının Ağır İhlâllerinin Özel Neticeleri
215
1. Devletlerin İşbirliği Yapma Yükümlülüğü
216
2. Gayr–meşru Durumu Tanımama Yükümlülüğü
217
3. Yardım ve Destek Vermeme Yükümlülüğü
219
SORUMLULUĞUNUN UYGULANMASI
II. DEVLETİN SORUMLULUĞUNA BAŞVURULMASI
221
A. Mağdur Devlet Tarafından Sorumluluğa Başvurulması
221
B. Mağdur Devlet Tarafından Bildirim
226
C. Talebin Kabul Edilebilirliği
228
D. Sorumluluğa Başvurma Hakkından Vazgeçme
229
E. Mağdur Devletlerin Çokluğu
231
F. Sorumlu Devletlerin Çokluğu
232
G. Mağdur Devletten Başka Bir Devlet Tarafından Sorumluluğa Başvurulması
233
B. Karşı–Önlemlerin Konusu ve Sınırları
238
C. Karşı– Önlemler ile Etkilenemeyecek Yükümlülükler
240
D. Karşı–Önlemlerin Uygulanmasında Ölçülülük İlkesinin Yeri ve Değeri
246
E. Karşı–Önlemlere Başvurmanın Şartları
247
F. Karşı–Önlemlerin Sona Erdirilmesi
249
G. Mağdur Devletten Başka Devletlerce Alınan Önlemler
249
IV. DEVLETİN ULUSLARARASI SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER
252
C. Uluslararası Hukukun Genel Kurallarının Etkisi
253
D. Bir Uluslararası Örgütün Sorumluluğuna Uygulanacak Kurallar
253
E. Kişisel Sorumluluk
254
F. Birleşmiş Milletler Şartı
254
EK I: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER A/RES/56/83 BELGESİNİN TÜRKÇE TERCÜMESİ: ULUSLARARASI HAKSIZ FİİLDEN ÖTÜRÜ DEVLETİN ULUSLARARASI SORUMLULUĞU
263
EK II: UNİTED NATİONS A/RES/56/83. Resolution adopted by the General Assembly [on the report of the Sixth Committee (A/56/589 and Corr.1)] 56/83. Responsibility of States for internationally wrongful acts
277
EK III: NATIONS UNIES A/RES/56/83. Résolution adoptée par l’Assemblée générale [sur le rapport de la Sixième Commission (A/56/589)] 56/83. Responsabilité de l’État pour fait internationalement illicite
291
Devletin Haksız Fiilden Kaynaklanan Uluslararası Sorumluluğuna İlişkin Birleşmiş Milletler Uluslararası Hukuk Komisyonu ve Genel Kurul Belgeleri
325