KAMU KESİMİ BORÇLANMA GEREĞİ 
 
1
A. KAMU KESİMİ GENEL DENGESİ 
 
1
1. Merkezi Yönetim Bütçesi 
 
2
2. Kamu İktisadi Teşebbüsleri 
 
2
5. Sosyal Güvenlik Kuruluşları 
 
3
B. KAMU AÇIKLARI VE FİNANSMANI 
 
5
1. Kamu Açıklarının Nedenleri 
 
6
2. Kamu Açıklarının Sonuçları 
 
8
3. Kamu Açıklarının Finansmanı 
 
9
i. Vergi ile Finansman 
 
10
ii. Diğer Olağan Finansman Türleri 
 
10
b. Olağanüstü Finansman 
 
11
DEVLET BORÇLANMASI TANIM VE TÜRLERİ 
 
13
1. Hanehalkı Borçlanması 
 
14
2. Özel Sektör Borçlanması 
 
14
C. DEVLET BORÇLARININ TÜRLERİ 
 
16
a. Kısa Vadeli (Dalgalı) Borçlanma 
 
18
b. Uzun Vadeli Borçlanma 
 
19
b. Zorunlu (Cebri) Borçlanma 
 
20
B. KLASİK–ORTODOKS YAKLAŞIM 
 
22
C. YENİ KLASİK YAKLAŞIM 
 
24
DEVLET BORÇLANMASININ NEDENLERİ 
 
29
A. MALİ VE İKTİSADİ NEDENLER 
 
29
1. Kamu Harcamalarındaki Artışlar 
 
30
a. Kamu Sektörünün Büyüklüğü 
 
30
b. Büyük Ölçekli Yatırımlar 
 
30
c. Diğer Harcama Artırıcı Nedenler 
 
31
2. Kamu Gelirlerinin Yetersizliği 
 
31
3. Bütçede Gelir ile Gider Arasında Zaman Dengesizliği 
 
32
5. İktisat Politikası Aracı Olarak Borçlanma 
 
34
6. Ekonomik İstikrarsızlıklar 
 
35
8. Borç Faiz Kısır Döngüsü 
 
36
1. Popülist İktisat Politikaları 
 
37
a. Aflar ve Muafiyetler 
 
38
b. Popülist İktisadi Kararlar 
 
38
2. İç ve Dış Siyasi Dengeler 
 
39
3. Yolsuzluklar ve Kayırmalar 
 
39
DEVLET BORÇLANMASININ ETKİLERİ 
 
43
A. BORÇLANMANIN İKTİSADİ ETKİLERİ 
 
43
1. Milli Gelire ve Büyümeye Etkisi 
 
44
2. Yatırımlar ve Dışlama (Crowding–Out) Etkisi 
 
46
4. Fiyat İstikrarına Etkisi 
 
49
5. Gelir Dağılımı Dengesine Etkisi 
 
50
6. Ödemeler Dengesine Etkisi 
 
52
DEVLET BORÇLANMASININ AZALTILMASI VEYA SONA ERDİRİLMESİ 
 
55
A. BORCUN AZALTILMASI VEYA SONA ERDİRİLMESİ 
 
56
3. Dr. Price Yöntemi ile Ödeme 
 
57
4. Borcun Reddi (Repudiation) ve Moratoryum 
 
57
5. Borçların Silinmesi 
 
59
B. BORCUN DOLAYLI OLARAK AZALMASI 
 
59
2. Döviz Kurlarındaki Dalgalanma 
 
60
C. ÖDEMENİN KAYNAĞI VE ÖDEME ŞEKİLLERİ 
 
61
a. Bütçeye Ödenek Koyarak Ödeme 
 
62
b. Bağımsız Ödeme Kuruluşları (Amortisman Sandıkları) 
 
62
1. Borç Yönetiminin Amaçları, Hedefi ve Kapsamı 
 
64
2. Borcun Miktarı ve Yapısı 
 
65
3. Borcun Sürdürülebilirliği 
 
66
4. Para ve Maliye Politikaları 
 
67
5. Hazine ve Maliye Bakanlığı 
 
68
B. OLAĞANÜSTÜ BORÇ YÖNETİMİ 
 
74
1. Tahkim (Konsolidasyon) 
 
75
a. Tahkim (Konsolidasyon) Kavramı 
 
75
d. Tahkimin Etki ve Sonuçları 
 
77
e. Tahkim Uygulamaları 
 
79
a. Konversiyon Kavramı 
 
81
b. Konversiyonun Nedenleri 
 
82
c. Konversiyon Türleri 
 
82
d. Konversiyonun Etki ve Sonuçları 
 
84
e. Konversiyon Uygulamaları 
 
85
A. İÇ BORÇLANMA KAVRAMI 
 
87
1. İç Borçlanmanın Tanımı 
 
87
2. İç Borçlanma Sistemi 
 
88
3. İç Borçlanma Türleri 
 
88
B. İÇ BORÇLANMA KAYNAKLARI 
 
88
3. Özel Kişi ve Kuruluşlar 
 
90
4. Sosyal Güvenlik Kuruluşları ile Sigorta Şirketleri 
 
91
C. İÇ BORÇLANMA ARAÇLARI 
 
91
a. İskontolu ve Kuponlu Tahviller 
 
92
c. Altın Tahvili ve Altına Dayalı Kira Sertifikası 
 
93
4. Kısa Vadeli Avanslar 
 
95
6. Hazine Kefaletini Haiz Bonolar 
 
96
8. Gelir Ortaklığı Senetleri 
 
97
D. İÇ BORÇLANMA YÖNTEMLERİ 
 
98
1. Bütçe Finansmanında Kullanılan İç Borçlanma Senetleri 
 
99
a. İhale Sistemiyle İhraç Edilen İç Borçlanma Senetleri 
 
99
b. “Tap” Sistemiyle İhraç Edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri 
 
100
c. Doğrudan Satış Yöntemiyle İhraç Edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri 
 
101
d. Halka Arz Yöntemiyle İhraç Edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri 
 
101
2. Bütçe Finansmanı Dışında İhraç Edilen Özel Tertip Tahviller 
 
102
c. Kur Farkları Karşılığı İhraç Edilen Tahviller 
 
103
d. Kısa Vadeli Avans Borcu Karşılığı İhraç Edilen Tahviller 
 
103
e. Görev Zararı Karşılığı İhraç Edilen Tahviller 
 
103
f. Faiz Ödemeleri Karşılığı İhraç Edilen Tahviller 
 
104
E. İÇ BORÇLANMA SENETLERİNİN İKİNCİL PİYASASI 
 
104
A. DIŞ BORÇLANMA KAVRAMI 
 
107
1. Dış Borçlanma Kavramı 
 
107
2. Dış Borçlanma Türleri 
 
109
a. Kaynaklarına Göre Dış Borçlar 
 
109
i. Resmi Kaynaklı Dış Borçlar 
 
110
ii. Özel Kaynaklı Dış Borçlar 
 
110
b. Borçlulara Göre Dış Borçlar 
 
110
i. Kamu Sektörü Dış Borçları 
 
110
ii. Özel Sektör Dış Borçları 
 
110
c. Vadelerine Göre Dış Borçlar 
 
111
i. Kısa Vadeli Dış Borçlar 
 
111
ii. Orta ve Uzun Vadeli Dış Borçlar 
 
111
d. Geri Ödenme Şekline Göre Dış Borçlar 
 
112
e. Kullanım Şekline Göre Dış Borçlar (Kalkınma Kredileri) 
 
112
i. Proje–Program Kredileri 
 
112
ii. Bağlı–Serbest Krediler 
 
113
iii. Satıcı (İhracat) Kredileri 
 
114
iv. Borç Erteleme ve Refinansman Kredileri 
 
115
ii. Savunma Yardımları 
 
116
B. DIŞ BORÇLANMA KAYNAKLARI 
 
117
1. Uluslararası İktisadi Kuruluşlar 
 
117
a. Uluslararası Para Fonu (IMF) 
 
117
c. Diğer Uluslararası Kuruluşlar 
 
123
4. Diğer Tasarruf Sahipleri 
 
125
İÇ VE DIŞ BORÇLANMANIN GELİŞİMİ 
 
127
A. TÜRKİYE’DE İÇ BORÇLANMANIN GELİŞİMİ 
 
127
e. 1994–1999 Koalisyonlar Dönemi 
 
139
f. 2000–2001 Krizleri Dönemi 
 
149
2. 2002 Sonrası Dönem 
 
152
B. DIŞ BORÇLANMANIN GELİŞİMİ 
 
165
1. Gelişmekte Olan Ülkelerde Dış Borçlanmanın Gelişimi 
 
165
c. 2000 Sonrası Dönem 
 
172
2. Türkiye’de Dış Borçlanmanın Gelişimi 
 
176
a. Osmanlı Devleti Dış Borçları ve Düyun–u Umumiye 
 
176
f. 2002 Sonrası Dönem 
 
194