Davranış Bilimleri İçin
Bilimsel Araştırma Süreci
Araştırmaya Düşünsel Hazırlık – Araştırmalarda Merak Edilenler – Bilim ve Bilimsel Yöntem
8. Baskı,
Temmuz 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa Sayısı:
344
Kitabın Fiyatı:
420,00₺
İndirimli (%10):
378,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Bu kitap, Yazar Adnan Erkuş'un ders notları, öğrencilerden gelen sorular ve uzun yıllara dayanan deneyimleriyle şekillendirilmiş ve üst üste ek baskıların ardından güncellenmiş 8. Baskısını yapmıştır.
Bilimsel yöntem; araştırma sorularından başlayarak bilimsel çalışmaların yazılması ve sunulmasına kadar durağan değil, dinamik bir süreç olarak ele alınmıştır. Bu süreçte, bilimsel çalışmanın kuramsal ve kavramsal yönü ile bilim insanının bilişsel süreçleri, yöntem, araştırma düzenekleri, verilerin toplanması ve analizi, bilimin diyalektik işleyişine uygun bir şekilde detaylandırılmıştır.
2005 yılından bu yana her baskıda okuyuculardan gelen geri bildirimlerle giderek zenginleşen kitap, 8. baskısında daha kapsamlı bir içerikle sunulmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
Bilimin Felsefi Temelleri
Bilim ve Bilimsel Yöntem: Özellikleri, Amaçları, Aşamaları, Sayıltıları
Farklılık ve İlişkiler, Nedensellik ve Koşulları
"Nitel"in Bilimsel Araştırmalardaki Yeri
Bilimsel Araştırma Düzenekleri
Örnekleme Teknikleri
Veri Toplama Yöntemleri, Teknikleri ve Araçları
Verilerin Analizi
Bilimsel Çalışmaların Yazılması, Yayınlanması ve Sunulması
Bilimsel Çalışmalarda Etik
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
8. Baskıya Önsöz
8
GİRİŞ
19
Sıfırıncı Bölüm
BİLİMİN FELSEFİ TEMELLERİ
BİLİMİN FELSEFİ TEMELLERİ
29
Birinci Bölüm
BİLİM VE BİLİMSEL YÖNTEM
I. BİLİMSEL YAKLAŞIM
47
A. Bilgi, Bilgi Kaynakları ve Bilgiye Ulaşma Yolları
47
1. Bilgi Kaynakları
47
2. Bilgiye Ulaşma Yolları
50
B. Bilim Nedir?
51
1. Tanım
51
2. Bilimin Dayandığı Sayıltılar
52
3. Bilimin Ölçütleri
57
4. Bilimin Çalışma Amaçları
58
C. Bilim Alanlarının Sınıflandırılması
60
D. Bilimsel Yöntem
61
1. Bilimsel Yöntemin Kavramsal Yanı
63
a. Kuram
63
b. Kavramlar ve Kavramların Tanımlanması
64
c. İşevuruk Tanım (Operational Definition)
66
2. Bilimsel Yöntemin Görgül Yanı
67
İkinci Bölüm
BİLİMSEL ARAŞTIRMALARDA MERAK EDİLENLER
I. İLİŞKİLER–FARKLAR VE NEDENSELLİK
69
A. Ölçümler ve Gruplar Arası Farklılıklar
71
B. Değişkenler Arasındaki İlişkiler
71
1. Karşılıklı İlişki
72
2. Nedensel İlişki
72
B. Olası Karıştırıcı Değişkenler (İkincil–Secondary– Tali Değişken)
78
1. Deneklerin Ardalanı (Proactive History)
78
2. Deney Sırasında İstenmeyen Etkilere Maruz Kalma (Retroactive History)
79
3. Olgunlaşma (Maturation)
79
4. Ölçülme (Measuring)
79
5. Denek Kaybı
80
6. Regresyon Etkisi
80
7. Ölçme Araç–Gereçlerinde Meydana Gelen Değişiklikler
80
8. Deneyci ve Denek Yanlılığı (Experimenter and Subject Bias)
80
9. Dış Ortamsal Karıştırıcılar
80
10. İç Ortamsal Karıştırıcılar
81
11. Karıştırıcı Değişkenlerin Ortak etkisi
81
C. Denetimleme (Controlling) Teknikleri
82
1. Ortamdan Uzaklaştırma (Elimination)
82
2. İstatistiksel Tekniklerden Yararlanma
82
a. Seçkisizleştirme (Randomization)
82
b. Kovaryans Analizi
82
c. Tabaka ve Küme Örnekleme
83
3. Dengeleme–Sabitleme–Eşitleme
83
a. Gruplar Oluşturulurken
83
b. İşlem Yapılırken
84
5. Körlemesine (Blind) Teknik
85
a. Tek Yönlü
85
b. Çift Yönlü
85
6. Denetim Grubu Kullanma
85
7. Sanal Uygulama (Placebo) Grubu Kullanma
86
Üçüncü Bölüm
BİLİMSEL ARAŞTIRMA
I. BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN SINIFLANDIRILMASI
90
II. BİLİMSEL ARAŞTIRMANIN AŞAMALARI
92
A. Araştırma Problemi
92
B. Araştırma Denenceleri ve/veya Soruları
96
C. Araştırma Yöntemi ve Araştırma Düzeneği Oluşturma
98
D. Kimler (Neler) Üzerinde Veri Toplanacağını Belirleme
98
E. Veri Toplama Yöntem, Teknikleri ile Araçlarını Belirleme ve Veri Toplama
99
F. Verileri Çözümleme
99
G. Yorum ve Genelleme Yapma
99
H. Araştırmanın Raporlaştırılması, Sunulması ve/veya Yayınlanması
100
III. DEĞİŞKENLER
100
A. Araştırmada Yer Alan Değişkenler
102
1. Bağımlı Değişkenler
102
2. Bağımsız Değişkenler
103
B. Ölçme ve İstatistikte Yer Alan Değişkenler
105
1. Sınıflama Düzeyinde Ölçme ve Değişkenler
105
2. Sıralama (“Sort” Değil, “Ordinal”) Düzeyinde Ölçme ve Değişkenler
105
3. Eşit Aralıklı Düzeyde Ölçme ve Değişkenler
106
4. Oranlı Düzeyde Ölçme ve Değişkenler
107
Dördüncü Bölüm
“NİTEL”İN BİLİMSEL ARAŞTIRMADAKİ YERİ
1. “Nitel” İsimlendirmesi Doğru Görünmemektedir
112
2. Bugün Artık Geçerliği Kalmamış Arkaik Görüşleri ve Doğru Olmayan “Bilgileri” Bilime Atfederek Bir Temel Yaratma Çabası Görülmektedir
115
3. Bilimsel Yöntemde Kullanılan Terimler Olduğu Gibi Alınıp Farklı Anlamlarda Kullanılarak veya Bilimsel Yönteme İlişkin Yanlış–Eksik Bilgiler Verilerek Kafa Karıştırılmaya Çalışılmaktadır
123
4. “Nitel” Yöntem–Düzenek (Design) Sorunu…
124
5. “Güvenirlik–Geçerlik”… Aslında “Bilimsellik” Sorunu…
128
6. “Ölçme ile Pek Çok Kişi Hakkında Karar Veriliyor, Nitelciler Daha Az Kişiyle Görüştükleri İçin Daha Ayrıntılı Açıklama Yapıyorlar” Safsatası…
129
Beşinci Bölüm
ARAŞTIRMA DÜZENEKLERİ
I. DENEYSEL ARAŞTIRMA DÜZENEKLERİ
135
A. Deneysel Düzenekler
136
1. Klasik Deney Düzeneği
136
2. Yalnız Sontestli– Denetim Gruplu Deney Düzeneği
137
3. Dörtlü Solomon Deney Düzeneği
137
4. Çok Faktörlü Deney Düzenekleri
138
II. ‘İLİŞKİSEL’ (‘KORELASYONEL’) ARAŞTIRMA DÜZENEKLERİ
142
A. Tek Grup Öntest–Sontestli Düzenek
143
B. Karşılaştırma Gruplu Düzenekler
144
1. Yalnız Son Testli Karşılaştırma Gruplu Düzenek
144
2. Öntest– Son Testli Karşılaştırma Gruplu Düzenek
144
C. Farklı Grupların Bir Bağımlı Değişken Açısından Karşılaştırılması
145
D. Tek Grubun Birden Çok Değişkenler Arası İlişkisinin İncelenmesi
145
E. Zaman Dizisi Düzenekleri
145
1. Tek Grup Zaman Dizisi Düzeneği
145
2. Karşılaştırma Gruplu Zaman Dizisi Düzeneği
147
III. BETİMSEL ÇALIŞMALAR
147
IV. ÖZEL DURUM ARAŞTIRMA TÜRLERİ
148
A. Tek Denekli Araştırmalar
149
1. Vaka–Olgu Çalışması
149
2. Temel Çalışmalara Yönelik Tek Denekli Araştırmalar
149
B. Geriye Dönük Çalışmalar (Retrospective Studies)
149
1. Arşiv ve Fiziksel İzler Çalışmaları
149
2. Gözden Geçirme Çalışmaları
150
a. Metaanalitik Çalışmalar (İstatistiksel Bakış)
150
b. Derleme (Alanyazın Tarama) Çalışmaları (Kuramsal Bakış)
150
C. Benzetim (simulation) Çalışmaları
150
D. Gelişimsel Araştırmalar
151
1. Enlemesine (Cross–Sectional) Kesitsel Çalışmalar
151
2. Boylamasına (Longitutinal) Çalışmalar
151
3. Ardışık (Sequential) Çalışmalar
152
Altıncı Bölüm
ÖRNEKLEME TEKNİKLERİ
I. ÖRNEKLEM OLUŞTURMA YOLLARI
157
A. Olasılığa Göre Sınıflama
158
1. Olasılığı Bilinen Örnekleme
159
a. Basit Seçkisiz Örnekleme (Simple Random Sampling)
159
b. Sistematik Örnekleme (Systematic Sampling)
160
c. Tabakalı Örnekleme (Stratified Sampling)
160
d. Küme Örnekleme (Cluster Sampling)
161
2. Olasılığı Bilinmeyen Örnekleme
162
a. Kolaylıkla Bulunabileni Örnekleme (Convenience Sampling)
163
b. Amaçlı Örnekleme (Purposive Sampling)
163
c. Kota Örnekleme (Quota Sampling)
163
d. Dilim Örnekleme (Chunk Sampling)
164
e. Rastlantısal (Gelişigüzel) Örnekleme (Accidental Sampling)
164
f. Kartopu Örnekleme (Snowball Sampling)
165
g. Karar Örnekleme (Judgement Sampling)
165
B. Evrenin Benzeşikliğine (Homojenliğine) Göre Sınıflama
165
C. Örnekleme Aşamasına Göre Sınıflama
166
II. ÖRNEKLEMDEKİ BİRİM SAYISINI BELİRLEME
166
A. Veriler Sürekli ve Ortalamalar İncelenecekse
168
B. Veriler Süreksiz ve Görünüş Sıklığı İncelenecekse
169
Yedinci Bölüm
VERİLERİN TOPLANMASI
I. BAZI TEMEL KAVRAMLAR
173
II. VERİ TOPLAMA YOLLARI
176
A. Gözlem
177
1. Ortamın Değişimlenmesine Göre
178
a. Doğal Gözlem
178
b. Denetimli Gözlem
178
2. Araştırmacının Katılımına Göre
178
a. Katılımlı Gözlem
178
b. Katılımsız Gözlem
179
3. Gözlemin Süresine Göre
179
B. Görüşme (Mülakat–Interview)
180
1. Görüşmenin Yapısı Bakımından
181
a. Yapılandırılmamış Görüşme
181
b. Yapılandırılmış Görüşme
181
c. Yarı Yapılandırılmış Görüşme
181
2. İletişim ve Kayıt Biçimi Bakımından
182
a. Sözel Görüşme
182
b. Yazılı Görüşme
182
3. Görüşme Yapılacak Birey Sayısı Açısından
183
a. Bireysel Görüşme
183
b. Grup Görüşmesi
183
C. Müdahalesiz Veri Toplama Yöntemleri
185
1. Arşivler
185
2. Fiziksel İzler
185
3. Çeşitli Kayıt Belgeleri
185
4. İnternetteki Arama Motorları ve Web Sayfaları
185
D. Özel Gereçler
185
E. Kağıt–Kalem Türü Araçlar
186
Sekizinci Bölüm
KAĞIT–KALEME DAYANAN VERİ TOPLAMA ARAÇLARI
I. PSİKOLOJİK ÖLÇME ARAÇLARI
190
A. Tanım ve Sınıflama
190
B. Psikolojik Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Özellikler
195
1. Güvenirlik
195
a. Birden Çok Uygulamaya Dayanan Yöntemler
196
aa. Eşdeğer Formlar Yöntemi
196
ab. Test–Tekrar Test Yöntemi
196
b. Tek Uygulamaya Dayanan Yöntemler
196
ba. Yarıya Bölme Yöntemleri
196
bb. Madde Kovaryanslarına Dayanan Yöntemler
197
2. Geçerlik
197
a. Ölçme Geçerliği
197
aa. Kapsam Geçerliği
198
ab. Ölçüt–Bağıntılı (Ölçütle İlişkili) Geçerlik
198
ac. Yapı Geçerliği
199
b. Karar Geçerliği
199
ba. Sınıflama Geçerliği
200
bb. Sıralama Geçerliği
200
II. SORMACA (ANKET)
201
Dokuzuncu Bölüm
VERİLERİN ÇÖZÜMLENMESİ
I. VERİLERİN ÇÖZÜMLENMESİNİ BELİRLEYEN KOŞULLAR
210
II. VERİLERİ ÖZETLEME VE ANLAMLILAŞTIRMA
213
III. VERİLERİN TEMEL İKİ İSTATİSTİKSEL ÖLÇÜSÜ
214
A. Benzerlik Ölçüleri (Merkezi Eğilim/Yığılım–Vasat Ölçüleri)
214
1. Tepedeğer (Mod)
214
2. Ortanca (Median)
214
3. Aritmetik Ortalama
214
B. Farklılık Ölçüleri (Değişim/Dağılım Ölçüleri)
215
1. Ranj (Range)
215
2. Çeyrek Sapma (Semi Interquartile Range)
215
3. Standart Sapma (Standart Deviation) ve Varyans
215
IV. SAYBAĞ (KORELASYON)
217
V. REGRESYON
219
VI. ÖRNEKLEMDEN EVRENE GENELLEYEBİLME (VARDAMLI İSTATİSTİK): DENENCE TESTİ
220
VII. BAZI İSTATİSTİKSEL TESTLER
222
VIII. TESTİN GÜCÜ VE ETKİ BÜYÜKLÜĞÜ
230
Onuncu Bölüm
BİLİMSEL ÇALIŞMALARIN YAZIMI,
YAYINLANMASI VE SUNULMASI
I. BİLİMSEL ÇALIŞMALARIN YAZILMASI
238
A. Görgül Bir Araştırma Makalesinin Yapısı
242
1. Başlık ve Başlıklama
242
2. Ana Bölüm ve Alt Bölümler
242
a. Giriş
242
b. Yöntem
243
c. Bulgular (Results)
244
d. Tartışma ve Yorum
245
e. Sonuç ve Öneriler
245
f. Kaynaklar (veya Kaynakça)
246
g. Ekler
246
B. Araştırma Önerisi Yazımı
247
C. Derleme (Gözden Geçirme) Yazıları
248
D. Ölçek Geliştirme Çalışmalarının Yazımı (Bir Yazım Önerisi)
248
E. Temel Çalışmaların Yazımı
249
II. BİLİMSEL ÇALIŞMALARIN YAYINLANMASI
252
III. BİLİMSEL ÇALIŞMALARIN SUNULMASI
254
A. Bilimsel Kongreler
254
1. Sözel Bildiriler
254
2. Poster Bildiriler
254
3. İşlik Çalışmaları (Workshops)
254
4. Panel
254
5. Davetli Konuşma (Konferans)
255
B. Sempozyum
256
C. Kollokyum
256
D. Bienal
256
E. Seminer
256
Onbirinci Bölüm
BİLİMSEL ARAŞTIRMALARDA ETİK
TÜRK PSİKOLOGLAR DERNEĞİ ETİK YÖNETMELİĞİ PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME VE ARAŞTIRMA İLE İLGİLİ ETİK İLKELER
273
A. Psikolojik Değerlendirmeler ile İlgili Etik Kurallar
273
1. Değerlendirmenin Temelleri
273
2. Değerlendirmelerin Kullanımı
273
3. Danışanın Bilgilendirilmiş Onamının Alınması
273
4. Test Verilerinin Sunulması
274
5. Test Hazırlamak
274
6. Değerlendirme Sonuçlarının Yorumlanması
274
7. Niteliksiz/Yetkisiz Kişiler Tarafından Değerlendirme
274
8. Geçerliliğini Yitirmiş Testler ve Test Sonuçları
274
9. Test Puanlaması ve Yorumlama Hizmetleri
275
10. Değerlendirme Sonuçlarının Açıklanması
275
11. Test Güvenliğini Koruma
275
12. Eğitim Amaçlı Değerlendirmelerin Paylaşımı
275
13. Testlerin Uygunsuz Kullanımı
275
B. Araştırma ve Yayınlama ile İlgili Etik Kurallar
275
1. Kurumsal Onay
275
2. Araştırmalarda Bilgilendirilmiş Onam Almak
275
3. Film Çekimleri ve Kayıtlar İçin İzin Almak
276
4. Danışan, Öğrenci ya da Alt konumdaki Katılımcılar
276
5. Bilgilendirilmiş Onamın Gerekmediği Durumlar
276
6. Araştırma Katılımcılarını Teşvik Etmek
276
7. Araştırmada Yanıltma
276
8. Çalışmalar Hakkında Katılanları Bilgilendirmek
277
9. Araştırmadaki Hayvanların Kullanım ve Bakımı
277
10. Sonuçları Rapor Etme
278
11. Kaynak Hırsızlığı
278
12. Yayın Hakkı
278
13. Aynı Verilerden Birden Fazla Yayın Yapmak
278
14. Verilerin Paylaşımı
278
15. Yayınları Değerlendirenler
278
EK: 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
279
Kaynaklar
327
Sözlükçe
333
Kavramlar Dizini
339
Kitabın Fiyatı:
420,00₺
İndirimli (%10):
378,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Bu kitaplar da ilginizi çekebilir
Araştırma Yöntemleri
Mehmet Arif Şahinli
Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Veri Analizi
Tufan Öztürk
Bilimsel Araştırma El Kitabı
Nurettin Bilici
Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri
Orhan Çağlayan
Hakkımızda
|
Uluslararası Yayınevi Belgesi|
Kaynakça Dosyası|
Kişisel Verilerin Korunması |
Üyelik|
Siparişlerim|
İade Politikası|
İletişim