Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Yasama, Yürütme ve Yargı Doç. Dr. Ferhat Uslu  - Kitap

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi

Yasama, Yürütme ve Yargı

3. Baskı, 
Haziran 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
1542
Barkod:
9786050522334
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
2.500,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bilindiği gibi ülkemizde, 09/07/2018 tarihinden itibaren parlamenter hükümet sistemi terkedilerek başkanlık hükümet sisteminin bir türü ve demokratik hükümet sistemlerinden olan "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi"ne geçilmiştir. Başkanlık hükümet sisteminin diğer uygulamalarıyla karşılaştırıldığında çeşitli farklılıklara sahip olan "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi", anılan hükümet sisteminin yeni ve bir alt sistemidir. Durum böyle olunca sistemde kurumsallaşmanın sağlanabilmesi ve uygulamaların istikrar kazanabilmesi için, sistemin belirli bir süreye (en az 15/20 yıla ya da 3/4 döneme) ihtiyacı bulunmaktadır. Ayrıca sistem teorik olarak kurgulanırken öngörülemeyen kimi eksikliklerin ve sistemin aksayan yönlerinin belirlenmesi ve gerekli değişiklik önerilerinin ortaya konulabilmesi için de uygulamaların belirli bir süre gözlenmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan hükümet sistemlerinin sınıflandırılmasında yasama ve yürütme organları arasındaki ilişkiler dikkate alınmaktadır. Ayrıca bir hükümet sisteminin başarısının temel şartı, yasama ve yürütme organları arasındaki ilişkilerin dengeli ve her iki organın da birbirlerini denetleyebilecekleri şekilde kurgulanmasıdır. Ne var ki, yargı organının yapısı, kurgulanması, kurumsallaşmış olması ve yargı organına sistem içinde biçilen rol, hükümet sisteminin başarısında bu sayılanlardan daha az etkili değildir. Dolayısıyla yargı organındaki yanlış kurgulamalar ve anılan organın yeterince kurum-sallaşamamış olması uygulanan hükümet sisteminin başarısını doğrudan etkileyen temel etkenlerdendir. "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin daha iyi anlaşılması için kaleme alınan bu kitapta, yasama ve yürütme organlarının yanında yargı organı üzerinde de durulması, bu sebepledir.
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ 
9
İÇİNDEKİLER 
11
KISALTMALAR 
25
TABLOLAR LİSTESİ 
35
GİRİŞ 
37
BİRİNCİ BÖLÜM
YASAMA VE YÜRÜTME ORGANLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLERE GENEL BAKIŞ VE BAZI HÜKÛMET SİSTEMİ UYGULAMALARI
I. GENEL OLARAK 
43
II. KUVVETLER ARASINDAKİ İLİŞKİLERE GÖRE HÜ–
KÛMET SİSTEMLERİ 
66
A. Parlamenter Hükûmet Sistemi 
73
B. Başkanlık Hükûmet Sistemi 
94
C. Yarı Başkanlık Hükûmet Sistemi 
105
D. Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi 
128
1. Genel Olarak 
130
 
132
3. Anayasa Değişikliğinden Önceki Süreç ve Bazı
Tespitler 
138
İKİNCİ BÖLÜM
YASAMA ORGANI:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
I. GENEL OLARAK 
161
II. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN ÜYE TAM
SAYISI 
162
III. YASAMA DÖNEMİ 
168
IV. MİLLETVEKİLLERİNİN SEÇİMİ 
178
A. Milletvekili Seçilme Yeterliliği 
179
B. Seçim Barajı ve Seçim İttifakları 
185
1. Seçim Barajının Anayasaya Aykırılığı Sorunu 192
C. Seçmen Olma Şartları 
198
1. Yurtdışı Seçmenlerle İlgili Kimi Esaslar 
207
D. Seçim İlkeleri 
212
1. Seçimlerin Serbestliği 
213
2. Genel Oy 
215
3. Eşit Oy 
215
4. Tek Dereceli Seçim 
215
5. Gizli Oy 
216
6. Açık Sayım ve Döküm 
217
7. Yargı Organlarının Yönetimi ve Denetimi 
217
E. Seçim Çevreleri 
217
F. Adaylık 
222
G. Seçim Sistemi 
224
H. Seçimlerin Başlangıcı 
225
İ. Ara Seçimler 
228
J. Seçimlerin Yönetimi ve Denetimi 
228
1. Yüksek Seçim Kurulu 
229
2. İl Seçim Kurulları 
257
3. İlçe Seçim Kurulları ve Geçici İlçe Seçim Kurulları
…… 
260
4. Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu 
263
5. Sandık Kurulları 
265
V. MİLLETVEKİLLERİNİN HUKUKİ STATÜSÜ 
267
A. Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması 
267
B. Milletvekillerinin Göreve Başlaması 
268
C. Milletvekilliği Sıfatının Sona Ermesi 
269
D. Milletvekilliği Sıfatının Düşmesi 
270
1. İstifa Nedeniyle Milletvekilliğinin Düşmesi 
270
2. Kesin Hüküm Giyme veya Kısıtlanma Durumlarında
Milletvekilliğinin Düşmesi 
273
3. Milletvekilliği ile Bağdaşmayan Bir Görev veya
Hizmetin Sürdürülmesinde Israr Edilmesi Nedeniyle
Milletvekilliğinin Düşmesi 
280
4. Meclis Çalışmalarına Özürsüz veya İzinsiz Olarak
Bir Ay İçerisinde Toplam Beş Birleşim Günü
Katılmama Nedeniyle Milletvekilliğinin Düşmesi
 
287
E. Üyesi Olduğu Siyasi Partinin Kapatılmasının
Milletvekilliğine Etkisi 
289
F. Yasama Bağışıklıkları (Parlamenter Muafiyetler–Teşrîî
Muafiyetler) 
291
1. Yasama Sorumsuzluğu (Teşrîî Mes’ûliyetsizlik)
……… 
292
2. Yasama Dokunulmazlığı (Teşrîî Masûniyet) 
296
VI. MİLLETVEKİLLERİNİN MÂLÎ STATÜSÜ 
302
VII. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN İÇ YAPISI
 
305
A. Başkanlık Divanı 
305
B. Danışma Kurulu 
307
C. İhtisas Komisyonları 
308
D. Siyasi Parti Grupları 
312
VIII. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN ÇALIŞMA DÜZENİ 
313
A. Genel Olarak 
313
B. Oylama Yöntemleri 
315
C. Toplantı Yeter Sayısı 
318
D. Karar Yeter Sayıları 
319
IX. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN GÖREV
VE YETKİLERİ 
321
A. Kanun Koymak, Değiştirmek, Kaldırmak 
324
1. Torba ya da Temel Kanunlar 
331
2. Kanunların Veto Edilmesi 
334
3. Kanunların Yürürlüğe Girmesi 
336
B. Bilgi Edinmek ve Denetlemek 
338
1. Bilgi Edinme ve Denetleme Araçları 
339
C. Olağanüstü Hal ile İlgili Kararlar 
356
D. Olağanüstü Hallerde Çıkarılan Cumhurbaşkanlığı
Kararnamelerini Görüşmek ve Kabul Etmek 
357
E. Bütçe ve Kesin Hesap Kanun Tekliflerini Görüş–mek
ve Kabul Etmek 
358
F. Uluslararası Antlaşmaların Onaylanmasını Uygun
Bulmak 
359
1. Uluslararası Antlaşmaların Kabul Edilme Süreci
……… 
360
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YÜRÜTME ORGANI: CUMHURBAŞKANI
I. GENEL OLARAK 
371
II. SEÇİMİ 
375
III. GÖREVE BAŞLAMASI VE GÖREVİNİN SONA ERMESİ
 
387
IV. GÖREV VE YETKİLERİ 
392
V. SİYASİ VE HUKUKİ SORUMLULUĞU 
396
VI. DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ 
400
A. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 
401
B. Cumhurbaşkanlığı Yönetmelikleri 
418
C. Cumhurbaşkanlığı Kararları 
421
D. Adsız Düzenleyici İşlemler 
424
VII. KABİNENİN DİĞER ÜYELERİ: CUMHURBAŞKANI
YARDIMCILARI VE BAKANLAR 
425
A. Cumhurbaşkanı Yardımcıları 
427
1. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Atanabilmek İçin
Gerekli Şartlar 
430
2. Cumhurbaşkanı Yardımcılarının Görev ve
Yetkileri 
430
3. Cumhurbaşkanı Yardımcılarının Sorumluluğu
………. 
431
B. Bakanlar 
432
1. Bakan Atanabilmek İçin Gerekli Şartlar 
437
2. Bakanların Görev ve Yetkileri 
438
3. Bakanların Sorumlulukları 
439
4. Bakan Yardımcıları 
441
5. Bakanlıklar 
442
VIII. POLİTİKA KURULLARI 
444
IX. CUMHURBAŞKANLIĞI YATIRIM VE FİNANS OFİ–
Sİ 
448
X. BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR 
450
XI. YASAMA VE YÜRÜTME ORGANLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLER VE KİMİ ETKİLEŞİM ARAÇLARI 
451
A. Kanun Yapım Sürecinde Yürütme Organının Etkisi
………… 
452
B. Cumhurbaşkanı’nın “Kanunları Veto Yetkisi” 
456
C. Cumhurbaşkanı’nın “Seçimlerin Yenilenmesine Karar
Verme Yetkisi” 
460
D. Cumhurbaşkanı’nın Cezai Sorumluluğu 
469
E. Cumhurbaşkanı Yardımcılarının ve Bakanların Cezai
Sorumlulukları ve Yargılanmaları 
478
F. Cumhurbaşkanı Seçimi ile Milletvekili Genel
Seçiminin Aynı Tarihte Yapılması 
482
XII. CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÛMET SİSTEMİ İLE PARLAMENTER HÜKÛMET SİSTEMİNİN TÜRKİYE CUMHURİYETİ UYGULAMASININ KARŞILAŞTIRILMASI
 
487
XIII. CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÛMET SİSTEMİNİN, BAŞKANLIK HÜKÛMET SİSTEMİNİN AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ UYGULAMASI VE YARIBAŞKANLIK HÜKÛMET SİSTEMİNİN FRANSIZ CUMHURİYETİ UYGULAMASI İLE KARŞILAŞTIRILMASI
 
490
XIV. DEĞERLENDİRME 
497
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YARGI ORGANI
I. GENEL OLARAK 
517
II. YARGI ERKİNE İLİŞKİN TEMEL İLKELER 
528
A. Tabiî Hâkim İlkesi 
529
B. Hâkimlerin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı 
533
C. Hâkimlik Güvencesi 
535
III. HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULU 
536
A. Görevleri 
538
B. Organlar ve Birimleri 
539
1. Başkanlık 
539
2. Genel Kurul 
540
3. Daireler 
541
4. Genel Sekreterlik 
544
5. Tetkik Hâkimleri 
545
IV. YÜKSEK MAHKEMELER 
545
A. Anayasa Mahkemesi 
545
B. Yargıtay 
546
1. Karar Organları 
546
2. Yargıtay Daire ve Kurullarının Görevleri 
549
C. Danıştay 
555
1. Karar Organları 
555
2. Genel Sekreterlik 
560
3. İdari Hizmetler 
560
4. Danıştay Üyelerinin Nitelikleri 
560
5. Görevleri 
564
6. Göreve İlişkin Kimi Konular 
572
D. Uyuşmazlık Mahkemesi 
573
1. Kuruluşu 
574
2. Yönetim ve Temsili 
574
3. İşleyişi 
574
4. Raportörlük 
577
V. ASKERİ YARGI 
577
VI. ANAYASA MAHKEMESİ VE ANAYASA YARGISI
………… 
579
A. Anayasa Mahkemesi 
580
1. Kuruluşu 
580
2. Görev ve Yetkileri 
584
B. Denetlenebilen İşlemler 
591
C. Denetimin Kapsamı 
591
1. Şekil Bakımından Denetim 
591
2. Esas Bakımından Denetim 
592
D. Denetimin Biçimleri ve Özellikleri 
593
1. Soyut Norm Denetimi–İptal Davası 
593
2. Somut Norm Denetimi–İtiraz Yolu 
596
3. Bireylerin Doğrudan Başvurusu–Anayasa Şikâyeti
 
598
E. Denetimin Etki ve Sonuçları 
602
F. Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’nin ve Anayasa Yargısının
İşlevleri 
603
BEŞİNCİ BÖLÜM
ANAYASANIN YAPILMASI VE DEĞİŞTİRİLMESİ
I. GENEL OLARAK 
607
II. ANAYASANIN YAPILMASI VE DEĞİŞTİRİLMESİ
SÜRECİ 
607
A. Teklif 
607
B. Görüşmeler ve Oylamalar 
607
C. Karar 
609
D. Onay 
609
III. YENİ ANAYASANIN VE ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİN
YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 
615
ALTINCI BÖLÜM
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÛMET SİSTEMİNDE YASAMA VE YÜRÜTME ORGANLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLER BAKIMINDAN ÇIKABİLECEK SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ İLE BAZI TARTIŞMALAR
I. GENEL OLARAK 
623
II. CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÛMET SİSTEMİNDE YASAMA VE YÜRÜTME ORGANLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLERLE İLGİLİ KİMİ SORUNLAR VE TARTIŞMALAR
 
625
A. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin “Bütçe Hakkı”nın
Zayıflatılması Tartışmaları 
626
B. “Tarafsız ve Partili Cumhurbaşkanı” Tartışmaları 650
C. “Çift ya da Çifte Meşruiyet” İddiası 
661
D. “Seçimlerin Yenilenmesine Karar Verme Yetkisi”
Bakımından Cumhurbaşkanı ile Türkiye Büyük Millet
Meclisi Arasındaki Denge(sizlik) 
669
E. Delegasyoncu Demokrasi Tartışmaları ve
Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 
677
F. Cumhurbaşkanı’nın Atama Yetkileri 
690
G. “Cumhurbaşkanı’nın Sorumluluğu” Tartışmaları 702
H. Otoriterizm ve Kuvvetler Birliği Tartışmaları 
707
İ. Parlamenter Hükûmet Sistemine Dönüş ve Bu
Sistemin Rasyonelleştirilmesi Önerileri 
725
1. “Kurucu ya da Yapıcı Güvensizlik Oyu” Kurumu
……… 
737
2. Alternatif ya da Aralıklı Başkanlık Sistemi 
740
III. NELER YAPILABİLİR? 
742
A. Milletvekillerinin Seçildikleri Bölgedeki Seçmenleriyle
Daha Yakın İlişki İçerisinde Bulunmaları Sağlanabilir
 
746
Yapılabilir 
751
C. Kamu Denetçiliği Kurumu Güçlendirilebilir ve
Kurumun Etkinliği Artırılabilir 
754
D. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’yla İlgili
Kimi Değişiklikler Yapılabilir 
762
E. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Denetim
Mekanizmaları Güçlendirilebilir 
767
F. Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları ile Türkiye
Büyük Millet Meclisi Komisyonları Arasında
Etkileşim Sağlanabilir 
770
G. Kamu Siyasalarının Belirlenmesinde Halk Oylaması
Usulü Benimsenebilir 
772
1. “Halkın Vetosu” Kurumu Kabul Edilebilir 
781
2. Seçmene “Kanun Teklifi Sunma Hakkı” Verilebilir
 
784
3. Seçmene “Geri Çağırma Hakkı” Verilebilir 
785
4. E–Demokrasi Uygulamaları ve Dijitalleşme
Yaygınlaştırılabilir 
789
H. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Güçlendirilebilir 
793
İ. Anayasa Yargısıyla İlgili Reform Yapılabilir 
800
Giderilebilir 
810
K. Cumhurbaşkanı Seçimi ile Birlikte Cumhurbaşkanı
Yardımcısı Seçimi de Yapılabilir 
821
YEDİNCİ BÖLÜM
21/01/2017 TARİHLİ VE 6771 SAYILI KANUN’LA YAPILAN ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ
I. GENEL OLARAK 
829
II. 6771 SAYILI KANUN METNİ 
832
III. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA
SUNUŞ YAZISI 
850
IV. ANAYASA DEĞİŞİKLĞİ TEKLİFİNİN GENEL GEREKÇESİ
 
857
V. ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ TEKLİFİNİN MADDE
GEREKÇELERİ 
860
VI. ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ TEKLİFİNİN ANAYASA
KOMİSYONU RAPORU 
867
A. Anayasa Komisyonu Raporu Muhalefet Şerhi I 
912
B. Anayasa Komisyonu Raporu Muhalefet Şerhi II 
942
VII. ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ TEKLİFİ İLE ANAYASA
KOMİSYONU’NUN KABUL ETTİĞİ METNİN KARŞILAŞTIRMALI
MADDELERİ 
985
VIII. 6771 SAYILI KANUN’LA YAPILAN DEĞİŞİKLİK
ÖNCESİ VE SONRASINDAKİ ANAYASA HÜKÜMLERİNİN
KARŞILAŞTIRILMASI 
1009
IX. 6771 SAYILI KANUN’UN TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ GENEL KURULU’NDAKİ İKİNCİ GÖRÜŞMESİNİN GİZLİ OYLAMA SONUÇLARI 
1117
SEKİZİNCİ BÖLÜM
GÜÇLENDİRİLMİŞ PARLAMENTER SİSTEM ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ
ÖNERİSİ
I. GENEL OLARAK 
1121
II. GENEL GEREKÇE 
1121
III. YÜRÜRLÜKTEKİ ANAYASA MADDELERİ İLE DEĞİŞİKLİK ÖNERİSİ HÜKÜMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI VE ÖNERİNİN MADDE GEREKÇELERİ
……… 
1127
SONUÇ YERİNE 
1333
KAYNAKLAR 
1369
ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI LİSTESİ 
1481
YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ VE AKADEMİK YAYINLARI
……… 
1485
KAVRAMLAR DİZİNİ 
1533