ÇOCUK VE SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUK KAVRAMI, ÇOCUK YARGILAMASINDA TEMEL AMAÇ VE İLKELER, SORUŞTURMA EVRESİ, SAĞIR VE DİLSİZLERİN DURUMU, İLGİLİ MEVZUAT
I. ÇOCUK VE SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUK KAVRAMI
29
II. ÇOCUK YARGILAMASININ AMACI VE YARGILAMADA DİKKATE ALINACAK
III. SORUŞTURMA EVRESİ
37
IV. SAĞIR VE DİLSİZLERİN DURUMU
50
B. Uluslararası Mevzuat
55
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNUN (GENEL HÜKÜMLER) UYGULAMASINDAN KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
I. TCK'NIN "YAŞ KÜÇÜKLÜĞÜ" MADDE BAŞLIKLI 31'İNCİ MADDESİ
KAPSAMINDA YAPILAN CEZA SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN HATALAR VE
1) Cezai Sorumluluklarının Bulunmaması Nedeniyle 12 Yaşından Küçük
Çocuklar Hakkında Ceza Kovuşturması Yapılamayacağının Gözetilmemesi
59
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
59
2) 12–15 Yaş Aralığında Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklardan İşlediği Fiilin
Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını
Yönlendirme Yeteneği Gelişmeyenlerin Cezai Sorumluluklarının
Bulunmadığının / Bu Kişiler Hakkında Kusurlarının Bulunmaması Nedeniyle
5271 sayılı CMK'nın 223/3–a Maddesi Gereğince "Ceza Verilmesine Yer
Olmadığı Kararı" Verilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi
65
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
65
3) 12–15 Yaş Aralığında Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklardan İşlediği
Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Bu Fiille İlgili Olarak
Davranışlarını Yönlendirme Yeteneği Gelişenlerin Cezai
Sorumluluklarının Bulunduğunun / Bu Yaş Grubunun Cezalarından
TCK'nın 31/2 Maddesinde Belirtilen Miktar veya Oranda İndirim
Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi
70
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
70
4) 15–18 Yaş Aralığında Bulunan Suça Sürüklenen Çocukların
Cezalarından TCK'nın 31/3 Maddesinde Belirtilen Miktar ve Oranda
İndirim Yapılması Gerektiğinin Nazara Alınmaması
75
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
75
5) Suça Sürüklenen Çocuğun 12'nci, 15'inci veya 18'inci Yaş Gününde Suç
İşlemesi Halinde Yaşın Tamamlanıp Tamamlanmadığının Tespiti
Hususunda Hata Yapılması
79
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
79
II. 5237 SAYILI TCK'NIN 31/2–3 MADDELERİNİN UYGULANMASI AKABİNDE
VERİLECEK HAPİS CEZASININ SÜRESİNE İLİŞKİN YAPILAN HATALAR VE
1) 12–15 Yaş Grubunda Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında
TCK'nın 31/2 Maddesinin Uygulanması Akabinde Belirlenen Süreli
Hükmüne Aykırı Karar Verilmesi
82
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
82
2) 15–18 Yaş Grubunda Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında
TCK'nın 31/3–Son Cümle Maddesinin Uygulanması Akabinde
Belirlenen Süreli Hapis Cezasının 12 Yıldan Fazla Olamayacağı
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
86
3) Temel Ceza Olarak Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis ve Müebbet Hapis
Cezalarına Hükmedilmesi Halinde TCK'nın 31/2–Son Cümle ila 31/3–
Son Cümle Maddelerinin Uygulanmasında Hata Yapılması
89
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
89
III. SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLAR HAKKINDA TCK'NIN 31/2 MADDESİ
UYARINCA ALINMASI GEREKEN "UZMAN HEKİM RAPORU" İLE İLGİLİ
YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
93
1) 12–15 Yaş Grubu Suça Sürüklenen Çocukların İşledikleri Fiilin Hukuki
Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını
Yönlendirme Yeteneklerinin Gelişip Gelişmediği Yönünde Uzman
Hekim Raporu Alınması Gerekliliğine Aykırı Davranılması
94
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
94
2) Suça Sürüklenen Çocuğa İsnat Edilen Her Suç Yönünden Ayrı Ayrı
Uzman Hekim Raporu Alınması Gerektiğinin / Genel Nitelikte Raporla
Yetinilemeyeceğinin Dikkate Alınmaması
98
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
98
3) Yargılama Konusu Suça İlişkin Olmayan, Başka Dosyalardan
Temin Edilen Uzman Hekim Raporlarının Hükme Esas
Alınamayacağının Gözetilmemesi
100
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
100
c. Yargıtay Kararları
101
4) Uzman Hekim Raporlarında Kanuni Tabirlerin Kullanılması Gerektiğinin
Nazara Alınmaması / Kanuni Tabirlerin Kullanılmadığı Uzman Hekim
Raporuna Dayanılarak Hüküm Kurulamayacağının Gözetilmemesi
102
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
102
c. Yargıtay Kararları
103
5) Uzman Hekim Raporları Arasındaki Çelişkinin Giderilmesi Gerektiğinin
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
104
c. Yargıtay Kararları
105
6) Uzman Hekim Raporu İle Sosyal İnceleme Raporu Arasında Çelişki
Bulunması Durumunda Çelişki Giderilmeden Esas Hakkında Hüküm
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
106
c. Yargıtay Kararları
107
7) Raporun Uzmanlığı Bulunan Hekimlerden (Adli Tıp Uzmanı, Uzman
Çocuk Doktoru, Psikiyatrist veya Zorunluluk Halinde Uzman Hekim)
Alınması Gerektiğinin Nazara Alınmaması
109
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
109
c. Yargıtay Kararları
110
8) Mahkemenin Atılı Suçu İşlediği Sabit Olan Suça Sürüklenen Çocuğun
Fiiliyle İlgili Olarak, Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve
Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Yeterince Gelişip
Gelişmediğine Dair Kesin Bir Kanaate Varamaması Halinde, Çocuğun
Mahkumiyetine Karar Veremeyeceğinin Gözetilmemesi
111
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
111
c. Yargıtay Kararları
112
IV. 5237 SAYILI TCK'NIN 31. MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN
SAİR KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ
113
1) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Uygulanan Kanun Maddelerinin ve
İndirim Oranının Kararda Gösterilmesi Gerektiğinin Dikkate Alınmaması
113
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
113
c. Yargıtay Kararları
114
2) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında TCK'nın 31/2–3 Maddelerinde
Gösterilen Oranlardan Farklı İndirim Oranlarının Uygulanması
115
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
115
c. Yargıtay Kararları
116
3) TCK'nın 31/2 ila 31/3 Maddelerinin Birbirine Karıştırılarak Uygulanması
117
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
117
c. Yargıtay Kararları
117
V. TÜRK CEZA KANUNUNUN AKIL HASTALIĞINI DÜZENLEYEN 32'NCİ
MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA
1) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında, Akıl Hastalığı Nedeniyle İşlediği Fiilin
Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılayamadığı veya Bu Fiille İlgili Olarak
Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Önemli Derecede Azalmış Olduğu
ve Bu Yönde Araştırma Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi
127
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
127
c. Yargıtay Kararları
129
2) 15 Yaşını Doldurmayan Suça Sürüklenen Çocukların Aynı Zamanda Akıl
Hastası Olmaları Halinde Haklarında Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik
Tedbirlerinin Uygulanamayacağının / Çocuklara Özgü Güvenlik
Tedbirlerinin Uygulanması Gerektiğinin Gözetilmemesi
131
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
131
c. Yargıtay Kararları
131
3) 15 Yaşını Doldurmuş Suça Sürüklenen Çocukların Suç Tarihinde Akıl
Hastası Olduklarının Tespit Edilmesi Halinde Haklarında Akıl
Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbiri Uygulanacağının / Çocuklara Özgü
Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanamayacağının Gözetilmemesi
135
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
135
c. Yargıtay Kararları
136
4) Akıl Hastalığından Kaynaklanmayıp Yaş Küçüklüğünden Kaynaklanan
"Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılayamama veya Davranışlarını
Yönlendirme Yeteneğinin Gelişmemesi" Hallerinde Akıl Hastalığına
Özgü Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanamayacağı / Çocuklara Özgü
Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanması Gerektiğinin Gözetilmemesi
138
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
138
c. Yargıtay Kararları
139
VI. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU'NUN KISA SÜRELİ HAPİS CEZASINA
SEÇENEK YAPTIRIMLARI DÜZENLEYEN 50. MADDESİNİN UYGULANMASINA
İLİŞKİN YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
141
1) Daha Önceden Hapis Cezasına Mahkumiyeti Bulunmayan ve Fiili İşlediği
Tarihte Onsekiz Yaşını Doldurmamış Bulunan Çocukların Mahkum
Edildikleri Bir Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezalarının Seçenek
Yaptırımlara Çevrilmesi Zorunluluğuna Aykırı Hareket Edilmesi
148
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
148
c. Yargıtay Kararları
153
2) Suç Karşılığında Kanunda Öngörülen Seçenekli Cezalardan Hapis Cezası
Tercih Edilmiş İse, Daha Önceden Hapis Cezasına Mahkum Edilmemiş
Olup Suç Tarihinde 18 Yaşından Küçük Olan Çocuğun Mahkum Edildiği
Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası Dışındaki Diğer Seçenek
Tedbirlere Çevrilmesinin Zorunlu Olduğunun Gözetilmemesi
154
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
154
c. Yargıtay Kararları
156
3) Daha Önceden Hapis Cezasına Mahkumiyeti Bulunan Suça Sürüklenen
Çocuklar Hakkında Hükmolunan Kısa Süreli Hapis Cezasının Seçenek
Yaptırıma Çevrilmesinin Mahkemenin Takdirinde Olduğunun / Talep
Halinde TCK'nın 50/1 Maddesinin Uygulanıp Uygulanmayacağının
Kararda Tartışılması Gerektiğinin Gözetilmemesi
157
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
157
c. Yargıtay Kararları
158
4) 5237 Sayılı CMK'nın 231. Maddesi Uyarınca Verilen Hükmün
Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının, "Denetim Süresi İçerisinde
İşlenen Kasıtlı Suç Nedeniyle" Açıklanmasına Karar Verilirken Daha
Önceden Hapis Cezasına Mahkumiyeti Bulunmayan ve Fiili İşlediği
Tarihte Onsekiz Yaşını Doldurmamış Bulunanların Mahkum Edildiği Bir
Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezasının Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi
Zorunluluğu Bulunduğunun / Hükmün Aynen Açıklanamayacağının
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
160
c. Yargıtay Kararları
162
5) Gönüllü Olsa Dahi 12–15 Yaş Arasındaki Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında
Kamuya Yararlı Bir İşte Çalışma Tedbirinin Uygulanamayacağının Nazara
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
164
c. Yargıtay Kararları
166
6) Bir Yıldan Fazla Süreli Hapis Cezalarının Seçenek Yaptırıma Çevrilmesine
Karar Verilemeyeceğinin Gözetilmemesi
166
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
166
c. Yargıtay Kararları
167
7) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Suçla Mantıksal Olarak Bağı
Bulunmayan Seçenek Tedbir Belirlenemeyeceğinin veya Seçenek
Yaptırımın İnfazı İle Ulaşılmak İstenilen Temel Amacın Gözetilmesi
Gerektiğinin Dikkate Alınmaması
168
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
168
c. Yargıtay Kararları
169
8) İnfazı Olanaksız Olan Seçenek Yaptırımlara Karar Verilemeyeceğinin
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
171
c. Yargıtay Kararları
172
9) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Sonuç Ceza Olarak Adli Para
Cezasına Hükmedilmesi Halinde, Adli Para Cezasının Yerine
Getirilmemesi Durumunda Hapse Çevrileceğine Dair İhtarat
Yapılamayacağının Nazara Alınmaması
174
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
174
c. Yargıtay Kararları
175
10) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Verilen Seçenek Tedbirin Yerine
Getirilmemesi Halinde, Tedbire Çevrilen Kısa Süreli Hapis Cezasının
Tamamen veya Kısmen İnfazına Karar Verilemeyeceğinin, Bu Yönde
İhtarat Yapılamayacağının, Tedbire Aykırılık Halinde Diğer Seçenek
Tedbirlerden Birine veya Adli Para Cezasına Karar Verilebileceğinin
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
176
c. Yargıtay Kararları
178
VII. 5237 SAYILI TCK'NIN HAPİS CEZASININ ERTELENMESİNİ DÜZENLEYEN
51. MADDESİNİN UYGULANMASINA DAİR YAPILAN HATALAR VE BOZMA
1) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Hükmolunan 3 Yıl veya Daha Az
Süreli Hapis Cezasının Ertelenebileceğinin Gözetilmemesi
187
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
187
c. Yargıtay Kararları
189
2) Lehe Yasaların Uygulanma Talebi Bulunması Halinde Denetime Olanak
Sağlayacak Şekilde Erteleme Hususunun Da Kararda Tartışılması
Gerektiğinin Gözetilmemesi
190
a. Kanuna Aykırılık Bozma Nedeni
190
c. Yargıtay Kararları
192
3) Hapis Cezasının Ertelenmesine veya Ertelenmesine Yer Olmadığına
Karar Verilirken Yasal ve Yeterli Gerekçenin Gösterilmesi Gerekliliğine
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
193
c. Yargıtay Kararları
195
VIII. 5237 SAYILI TCK'NIN BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA
HÜKMÜNÜ DÜZENLEYEN 53. MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN
YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
197
1) Suç İşlediği Tarihte Onsekiz Yaşından Küçük Olan Suça Sürüklenen
Çocuklar Hakkında TCK'nın 53/1 Maddesinde Yer Alan Hak
Yoksunluklarına Hükmedilemeyeceğinin Gözetilmemesi
200
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
200
c. Yargıtay Kararları
201
2) Geçerli Bir Sürücü Belgesi Bulunmayan Suça Sürüklenen Çocuklar
Hakkında "Sürücü Belgesinin Geri Alınmasına" Karar
Verilemeyeceğinin / Yalnızca Kazaya Neden Olunan Aracı Kullanma
Yetkisini İçeren Sınıftaki Sürücü Belgesinin Geri Alınmasına Karar
Verilebileceğinin Düşünülmemesi
202
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
202
c. Yargıtay Kararları
205
IX. "SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR" DÜZENLEMESİNİN YER ALDIĞI TCK'NIN 58. MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN YAPILAN
HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
206
1) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Tekerrür Hükümlerinin
Uygulanamayacağının Gözetilmemesi
210
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
210
c. Yargıtay Kararları
211
2) Örgüt Mensubu Suçlu Olan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında
TCK'nın 58/9 Maddesinin Uygulanacağının Gözetilmemesi
212
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
212
c. Yargıtay Kararları
213
X. 5237 SAYILI TCK'NIN CEZANIN BELİRLENMESİ BAŞLIKLI 61. MADDESİNİN
UYGULANMASINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ
214
1) TCK'nın 31'inci Maddesinin Uygulanma Sırasına Riayet Edilmeyerek
TCK'nın 61/5 Maddesine Aykırı Davranılması
216
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
216
c. Yargıtay Kararları
219
XI. 5237 SAYILI TCK'NIN ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİNİN
UYGULANMASINDAN KAYNAKLANAN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA
1) Fiili İşlediği Sırada Oniki Yaşını Doldurmuş Olup Onbeş Yaşını Doldurmamış
Olanlar Hakkında, TCK'nın 66/1 Maddesinde Yazılı Sürelerin Yarısının
Geçmesiyle Kamu Davasının Düşeceğinin Gözetilmemesi
226
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
226
c. Yargıtay Kararları
228
2) Fiili İşlediği Sırada Onbeş Yaşını Doldurmuş Olup Onsekiz Yaşını
Doldurmamış Olan Kişiler Hakkında TCK'nın 66/1 Maddesinde Yazılı
Zamanaşımı Sürelerinin Üçte İkisinin Geçmesiyle Kamu Davasının
Düşmesine Karar Verilmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması
229
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
229
c. Yargıtay Kararları
230
3) Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi Bakımından Suça Sürüklenen
Çocuğun Gerçek Yaşının Tespitinin Gerekliliğine Aykırı Davranılması
232
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
232
c. Yargıtay Kararları
233
5395 SAYILI ÇOCUK KORUMA KANUNU'NUN UYGULANMASINDAN
KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
I. SOSYAL İNCELEME RAPORU ALINMASI İLE İLGİLİ KANUNA AYKIRILIKLAR VE
1) 12–15 Yaş Arası Suça Sürüklenen Çocuklar Yönünden Sosyal İnceleme
Raporu Alınmasının Zorunlu Olduğunun Gözetilmemesi
242
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
242
c. Yargıtay Kararları
245
2) 15–18 Yaş Arası Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Sosyal İnceleme
Raporu Alınmaması veya Kararda Rapor Alınmamasının Gerekçesinin
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
246
c. Yargıtay Kararları
249
3) Sosyal İnceleme Raporu Alınmaması Hususunda Gösterilen
Gerekçenin Yasal, Yeterli ve Dosya Kapsamına Uygun Olmaması
251
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
251
c. Yargıtay Kararları
253
4) Dosyaya Özgü Sosyal İnceleme Raporu Alınması Gerekirken Başka
Dosyalardan Temin Edilen Sosyal İnceleme Raporları İle Yetinilmesi
254
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
254
c. Yargıtay Kararları
254
5) Yetersiz Olan ve Yönetmeliğe Uygun Nitelikleri Taşımayan Sosyal
İnceleme Raporuna Dayanılarak Hüküm Kurulması
256
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
256
c. Yargıtay Kararları
257
6) Sosyal İnceleme Raporu Alınmamasına Tensip Aşamasında Karar
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
258
c. Yargıtay Kararları
259
II. ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN UYGULANMASI İLE İLGİLİ
KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ
261
1) Ceza Sorumluluğu Bulunan Çocuklar Hakkında ÇKK'nın 5'inci
Maddesinde Öngörülen Koruyucu ve Destekleyici Tedbirlerin
Uygulanamayacağının Gözetilmemesi
273
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
273
c. Yargıtay Kararları
275
2) 12–15 Yaş Aralığında Bulunup İşlediği Fiilin Hukuki Anlam ve
Sonuçlarını Algılama ve Davranışlarını Yönlendirme Yeteneği Yeterince
Gelişmeyen Çocuklar Hakkında "Ceza Verilmesine Yer Olmadığına"
Karar Verilmesi ve Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirlerine
Hükmedilmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması
277
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
277
c. Yargıtay Kararları
278
3) Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanmamasının Kazanılmış
Hakka Konu Olamayacağının Nazara Alınmaması
279
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
279
c. Yargıtay Kararları
280
4) Cezai Sorumluluklarının Bulunmadığı Gerekçesiyle Haklarında
Hakkında Tedbir Kararı Verecek Görevli Mahkemenin Mahalde
Teşkilatlanmış Olması Durumuna Göre Sırasıyla Çocuk Mahkemesi, Aile
Mahkemesi ve Asliye Hukuk Mahkemesi Olduğunun Gözetilmemesi
281
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
281
c. Yargıtay Kararları
283
III. GÖREV KURALLARINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA
1) Çocuk Mahkemesi Bulunan Mahallerde Suça Sürüklenen Çocuklar
Hakkındaki Yargılamaya Genel Mahkemelerde Devam Edilemeyeceği /
Çocuk Mahkemesine Yönelik Olarak Görevsizlik Kararı Verilmesi
Gerektiğinin Gözetilmemesi
294
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
294
c. Yargıtay Kararları
296
2) Çocuk Mahkemesi Bulunmayan Mahallerde, Suç Tarihinde 18
Yaşından Küçük Olanların Yargılamalarının Genel Mahkemelerde
"Çocuk Mahkemesi Sıfatıyla" Görülmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi
297
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedenleri
297
c. Yargıtay Kararları
299
3) Suç Tarihinde Onsekiz Yaşından Büyük Olanların Çocuk
Mahkemelerinde Yargılanamayacaklarının Gözetilmemesi
300
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
300
c. Yargıtay Kararları
301
4) Suça Sürüklenen Çocuklarca İşlenen ve Ağır Ceza Mahkemelerinin
Görevine Giren Davalarda Çocuk Ağır Ceza Mahkemesinin Görevli
Olduğunun Gözetilmemesi
303
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
303
c. Yargıtay Kararları
304
5) Çocuk Mahkemesi Sıfatıyla Görülen Davalara Cumhuriyet Savcısının
Katılamayacağının Dikkate Alınmaması
306
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
306
c. Yargıtay Kararları
308
6) Özel Kanunlarca Belirlenen Görev Kurallarının Çocuk Mahkemelerinde
De Gözetilmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması
309
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
309
c. Yargıtay Kararları
310
5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNU KAPSAMINDA YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
I. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ İLE İLGİLİ YAPILAN HATALAR VE BOZMA
1) Çocuk Dosyası İle Yetişkin Dosyalarının Birleştirilmesinin Zorunlu
Olduğu Hallerde Mümkünse Birleştirme Kararı Verilmesi, Mümkün
Değilse Dosya Akıbetinin Araştırılması İle Onaylı Suretlerin Dosya
Arasına Alınması Gerekliliğine Aykırı Davranılması
319
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
319
c. Yargıtay Kararları
321
2) Çocuklarla Yetişkinler Hakkında Ayrı Ayrı Açılan Kamu Davalarının
Birleştirilmelerine Karar Verilmesi Halinde Bu Davaların Çocuk
Mahkemelerinde Görülemeyeceği, Birleşen Davaların ÇKK'nın 17'nci
Maddesi Uyarınca Genel Mahkemelerde Görülmesi Gerektiğinin
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
324
c. Yargıtay Kararları
327
3) Çocuklarla Yetişkinler Hakkında Ayrı Ayrı Açılan Kamu Davalarının
Birleştirilebilmesi İçin Yargılama Yapan Diğer Mahkemenin
Birleştirmeyi Uygun Bulması Gerektiğinin Nazara Alınmaması
327
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
327
c. Yargıtay Kararları
328
II. MÜDAFİ GÖREVLENDİRİLMESİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİN
UYGULANMASINDAN KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
331
1) Suça Sürüklenen Çocuğa CMK'nın 150/2 Maddesi Uyarınca Zorunlu
Müdafii Atanmadan Yargılamaya Devam Edilmesi
340
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
340
c. Yargıtay Kararları
346
2) Hükmün Zorunlu Müdafiinin Hazır Bulunmadığı Duruşmada
Açıklanamayacağının Gözetilmemesi
346
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
346
c. Yargıtay Kararları
348
3) Suça Sürüklenen Çocuğun Başka Mahalde Bulunması Nedeniyle
Yargılamaya Katılamadığı ve Savunmasının Talimat (İstinabe) Yoluyla
Alındığı Dosyalarda, Hem Talimat Mahkemesinde Hem De Esas
Mahkemesinde Müdafi Atanması Gerektiğinin Gözetilmemesi
348
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
348
c. Yargıtay Kararları
350
4) Atanan Zorunlu Müdafiin Görevini Etkin ve Yeterli Şekilde Yerine
Getirmemesi Halinde Mahkemece Başka Bir Müdafi Atanmasının
Sağlanması Gerektiğinin Gözetilmemesi
351
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
351
c. Yargıtay Kararları
352
5) Henüz Müdafii Atanmadan Onsekiz Yaşını Tamamlayan Suça
Sürüklenen Çocuğun Müdafi Seçebilecek Durumda Olmadığını
Belirterek Müdafii Talebinde Bulunması Halinde Talebin CMK'nın
150/1 Maddesi Gereğince Karşılanması Gerektiğinin Gözetilmemesi
353
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
353
c. Yargıtay Kararları
354
6) Zorunlu Müdafilik Görevinin Kararın Kesinleşmesine Kadar Devam
Ettiğinin / Görevin Devamı Süresince Bildirimlerin/Tebligatların
Müdafiye Yapılması Gerektiğinin / Görevin Sona Ermesinden Sonra
Yapılan Tebligatların Geçersiz Olduğunun Gözetilmemesi
356
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
356
c. Yargıtay Kararları
359
7) Birden Fazla Suça Sürüklenen Çocuk Arasında Menfaat Çatışması
Bulunması Halinde Çocukların Aynı Müdafii Tarafından
Savunulamayacaklarının, Bu Halde Aralarında Çatışma Bulunanlara
Farklı Müdafi Görevlendirilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi
361
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
361
c. Yargıtay Kararları
363
III. DURUŞMANIN KAPALI VEYA AÇIK YAPILMASINA VE HÜKMÜN KAPALI YA
DA AÇIK DURUŞMADA AÇIKLANMASINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE
1) Suça Sürüklenen Çocuklardan Duruşma Tarihinde Onsekiz Yaşını
Doldurmayanların Duruşmalarının Kapalı / Onsekiz Yaşını Dolduranların
Duruşmalarının İse Açık Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi
367
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
367
c. Yargıtay Kararları
370
2) 18 Yaşını İkmal Etmeyen Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Verilen
Hükmün Kapalı Duruşmada / Onsekiz Yaşını Dolduranlar Hakkında
Verilen Hükmün İse Açık Duruşmada Tefhim Edilmesi Gerektiğinin
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
371
c. Yargıtay Kararları
372
3) Safahatın Tutanağa Geçirilmesi Sırasında Duruşmanın Açık veya Kapalı
Yapıldığı Hususunda Çelişki Meydana Getirilmesi
373
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
373
c. Yargıtay Kararları
374
4) Büyüklerle Onsekiz Yaşından Küçüklerin Dosyalarının Birleştirilmesi
Halinde Yargılamanın Kapalı Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi
375
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
375
c. Yargıtay Kararları
376
IV. YAŞ DÜZELTİLMESİNE İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ
378
1) Suça Sürüklenen Çocuğun Gerçek Yaşı Hususunda Tereddüt Oluşması
Halinde Öncelikle Yaş Düzeltimi Konusunda Usulünce Bir Karar
Verilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi
386
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
386
c. Yargıtay Kararları
393
2) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Devam Eden Yaş Değişikliği Davası
Var İse, Verilecek Kararın Kesinleşmesinin Beklenmesi Gerekliliğine
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
395
c. Yargıtay Kararları
396
3) Suça Sürüklenen Çocuğun Yaşı İle İlgili Sorunla Karşılaşan Esas
Mahkemesinin Tespite Dayanarak Hüküm Kuramayacağının / Usule
Uygun Bir Karar Vermesi Gerektiğinin Gözetilmemesi
397
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
397
c. Yargıtay Kararları
398
4) Hukuk Mahkemesinin veya Başka Ceza Mahkemesinin Verdiği Yaş
Düzeltme Kararının Ceza Hâkimini Bağlamayacağının Gözetilmemesi
399
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
399
c. Yargıtay Kararları
401
5) Failin Düzeltilen Yaşına Göre, Öngörülen Usul ve Maddi Hukuka İlişkin
Hükümlerin Uygulanması Gerektiğinin Gözetilmemesi
403
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
403
c. Yargıtay Kararları
404
6) Görevsizlik Kararı İle Birlikte Verilen Yaş Düzeltme Kararının Hükme
Esas Alınamayacağı, Esasla Birlikte 5490 Sayılı Kanunun 36'ncı
Maddesinde Belirtilen Usule Uygun Şekilde Yaş Düzeltme Kararı
Verilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi
406
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
406
c. Yargıtay Kararları
407
V. EK SAVUNMA HAKKI VERİLMESİNE İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE
1) İddianamede Gösterildiğinden Farklı Olarak Cezanın Artırılmasını veya
Cezaya Ek Olarak Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanmasını Gerektirecek
Haller Nedeniyle Ek Savunma Hakkı Tanınması Gerektiğinin
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
416
c. Yargıtay Kararları
418
VI. UZLAŞTIRMAYA İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDAN
KAYNAKLANAN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ
419
1) Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Gerçek veya Özel Hukuk Tüzel
Kişisi Olması Koşuluyla, Suça Sürüklenen Çocuklar Bakımından Ayrıca,
Üst Sınırı Üç Yılı Geçmeyen Hapis veya Adli Para Cezasını Gerektiren
Suçların Da Uzlaşma Kapsamında Bulunduğunun Gözetilmemesi
427
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
427
c. Yargıtay Kararları
428
2) Uzlaştırma Hükümlerinin Uygulanabilmesi İçin Çocuğun Cezai
Sorumluluğunun Bulunması Gerektiğinin Gözetilmemesi
429
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
429
c. Yargıtay Kararları
430
3) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Görülmekte Olan Yargılamada Uzlaşma
Teklifinin Kanuni Temsilcisine Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi
430
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
430
c. Yargıtay Kararları
432
VII. YARGILAMA GİDERLERİNE İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDAN
KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
434
1) Suça Sürüklenen Çocuğun Duruşmada Dinlenmesi Sırasında Hazır
Bulundurulan Uzman Bilirkişiye (Sosyal Çalışma Görevlisi, Psikolog,
Pedagog vs.) Ödenen Ücretin Yargılama Gideri Olarak Çocuğa
Yükletilemeyeceğinin Gözetilmemesi
443
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedenleri
443
c. Yargıtay Kararları
444
2) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Hazırlatılan "Sosyal İnceleme Raporu"
Ücretinin Yargılama Gideri Olarak Çocuğa Yükletilemeyeceğinin Nazara
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
444
c. Yargıtay Kararları
445
3) Suça Sürüklenen Çocuğun Cezai Ehliyetinin Bulunup Bulunmadığının
Değerlendirilmesi Bakımından 5237 Sayılı TCK'nın 32/2 Maddesi
Gereğince Alınan Uzman Hekim Raporundan Kaynaklanan Masrafların
Yargılama Gideri Olarak Çocuğa Yükletilemeyeceğinin Gözetilmemesi
446
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
446
c. Yargıtay Kararları
447
4) Suça Sürüklenen Çocuk İçin Ceza Muhakemesi Kanunu Uyarınca
Zorunlu Olarak Atanan Müdafiye Ödenen Ücretin Çocuktan Talep
Edilemeyeceğinin Gözetilmemesi
448
a. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni
448
c. Yargıtay Kararları
449