DOLANDIRICILIK SUÇU VE GENEL KAVRAMLAR
I. DOLANDIRICILIK SUÇUNUN TANIMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ
29
II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER
38
A. Tipiklik (Kanuni Tipe Uygunluk–Kanunilik)
42
1. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları
44
bb. Hileli Davranışlarda Bulunmak
58
bbb. Tartışmalı Konular
65
aaaa. Hile Davranışların Zamanı
65
bbbb. Özel Hukuk Hilesi–Ceza Hukuku Hilesi Ayrımı
66
cccc. Soyut Yalan–Hilenin Aldatmaya Elverişli Olması–Basit Yalan–Nitelikli Yalan Ölçütleri
68
dddd. Hileli Davranışın Gerçekleştiriliş Şekilleri (İcrai Davranışla Hile–İhmali Davranışla Hile)
81
eeee. Usul Hilesi (Yargılama Dolandırıcılığı)
84
ccc. Hile Kavramının Değişkenliği ve Sınırlarının Belirsizliği
88
aa. Mağdurda Hataya Sebep Olmak veya Hatayı Devam Ettirmek (Aldatma)
90
bb. Mağdurun Mal Varlığı Üzerinde Tasarrufta Bulunması
93
cc. Mağdurun veya Bir Başkasının Mal Varlığında Zarar Meydana Gelmesi ve Failin veya Bir Başkasının Yarar Elde Etmesi
98
ccc. Yarar ve Zarar Kavramlarına İlişkin Tartışmalı Konular
103
2. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru
116
B. Hukuka Aykırılık Unsuru
118
BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNUN UNSURLARI,
İŞLENME YÖNTEMLERİ VE ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
I. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNUN KONUSU, UNSURLARI, İŞLENME YÖNTEMLERİ
125
A. Bilişim Suçlarının Tasnifi (Doğrudan–Dolaylı Bilişim Suçları)
126
B. Bilişim Sistemine İlişkin Temel Kavramlar (Bilişim, Bilişim Sistemi, Bilgisayar, İnternet, Ağ, IP/PORT, DNS, Erişim Sağlayıcı, Yer Sağlayıcı)
129
C. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçunun Unsurları
136
D. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçunun İşlenme Yöntemleri
143
1. Sosyal Medya Üzerinden Gerçekleştirilen Dolandırıcılık
144
2. Elektronik Ticaret Yöntemiyle Dolandırıcılık
149
3. Sosyal Mühendislik Yöntemiyle Dolandırıcılık
152
4. Ortadaki Adam Saldırısı İle Dolandırıcılık
155
6. Dijital Ponzi Dolandırıcılığı
161
7. Phishing (Oltalama) Yöntemiyle Dolandırıcılık
168
II. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
172
A. Suça Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme
172
3. Fikri İçtima (Farklı Neviden Fikri İçtima TCK m. 44)
193
a. Aynı Suçun Aynı Kişiye Karşı Farklı Zamanlarda İşlenmesi (TCK m. 43/1)
195
b. Aynı Suçun Tek Bir Fiile Birden Fazla Kişiye Karşı İşlenmesi (Aynı Neviden Fikri İçtima TCK m. 43/2)
202
III. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNA İLİŞKİN ŞAHSİ CEZASIZLIK NEDENLERİ, ETKİN PİŞMANLIK, CEZAYI ARTIRAN VE AZALTAN NEDENLER, ZAMANAŞIMI, MUHAKEME HUKUKU
204
A. Şahsi Cezasızlık Nedenleri ve Cezadan İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Nedenler
204
C. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçunda Daha Az Cezanın Verilmesini Gerektiren Nitelikli Hal (Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağı Tahsil Etmek Amacıyla İşlenmesi TCK m. 159)
212
D. Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçunun Üç veya Daha Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmesi veya Suç İşlemek İçin Teşkil Edilmiş Bir Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi (TCK m. 158/3)
217
E. Görev ve Yetki Kuralı, Kovuşturma Usulü, Yaptırımı, Zamanaşımı
219
BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNUN BENZER SUÇ TİPLERİ İLE İLİŞKİSİ, YARGITAY VE İSTİNAF UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
I. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇU ÖZELİNDEKİ TARTIŞMALI HUSUSLAR
225
A. Araç Olarak Kullanma Unsurunun İstisnaları: – Fail ile Mağdurun Yüz Yüze Gelmesi – E–Ticaret İlanının Mağdur Tarafından Verilmesi – Bilişim Sisteminin Sadece İletişim Aracı veya Ödeme Aracı Olarak Kullanılması
225
B. Elektronik Ticaret Yöntemi İle Dolandırıcılık Eyleminin Hukuki Uyuşmazlık Kabul Edilmesi Riski
231
C. Hilenin Gerçek Kişiye Yönelmeyip Bilişim Sistemine Yönelmiş Olması
235
D. Elektronik Ticaret Yöntemiyle Dolandırıcılık Fiilinin Hangi Nitelikli Hali Oluşturduğu Tartışması (TCK m. 158/1–g / TCK m. 158/1–f)
238
E. Gerçeğe Çok Yakın Elektronik Ticaret İlanlarının TCK’nın 158/1–f Maddesi Kapsamında Olmadığına Dair Tartışma
239
F. Phishing’in (Oltalama) Suç Vasfının Belirlenmesi
243
II. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNUN BAĞLANTILI OLDUĞU SUÇ TİPLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI
260
A. Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle Hırsızlık Suçu İle Karşılaştırılması (TCK m.142/2–e)
260
B. Başkasına Ait Banka veya Kredi Kartının İzinsiz Kullanılması Suretiyle Yarar Sağlama Suçu İle Karşılaştırılması (TCK m. 245/1)
269
C. Bilişim Sistemine Hukuka Aykırı Müdahale Suretiyle Haksız Çıkar Sağlama Suçu ile Ayrımı (TCK m. 244/4)
281
III. BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN ARAÇ OLARAK KULLANILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇU İLE BAĞLANTILI OLAN DİĞER NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK HALLERİ
289
A. Suçun “Dini İnanç ve Duyguların İstismar Edilmesi Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–a)
290
B. Suçun “Kişinin İçinde Bulunduğu Tehlikeli Durum ve Zor Şartlardan Yaralanmak Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–b)
292
C. Suçun “Kişinin Algılama Yeteneğinin Zayıflığından Yararlanmak Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–c)
295
D. Suçun “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının, Kamu Meslek Kuruluşlarının, Siyasi Parti, Vakıf veya Dernek Tüzel Kişiliklerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–d)
299
E. Suçun “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Zararına Olarak” İşlenmesi (TCK m. 158/1–e)
302
F. Suçun “Banka veya Kredi Kurumlarının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle” İşlenmesi” (TCK m. 158/1–f–2. Cümle)
305
G. Suçun “Basın ve Yayın Araçlarının Sağladığı Kolaylıktan Yararlanmak Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–g)
309
H. Suçun “Tacir veya Şirket Yöneticisi Olan ya da Şirket Adına Hareket Eden Kişilerin Ticari Faaliyetleri Sırasında; Kooperatif Yöneticilerinin Kooperatifin Faaliyeti Kapsamında” İşlenmesi (TCK m. 158/1–h)
311
I. Suçun “Serbest Meslek Sahibi Kişiler Tarafından, Mesleklerinden Dolayı Kendilerine Duyulan Güvenin Kötüye Kullanılması Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–i)
314
İ. Suçun “Banka veya Kredi Kurumlarınca Tahsis Edilmemesi Gereken Bir Kredinin Açılmasını Sağlamak Maksadıyla” İşlenmesi (TCK m. 158/1–j)
317
J. Suçun “Sigorta Bedelini Almak Maksadıyla” İşlenmesi (TCK m. 158/1–k)
319
K. Suçun “Kişinin, Kendisini Kamu Görevlisi veya Banka, Sigorta ya da Kredi Kurumlarının Çalışanı Olarak Tanıtması veya Bu Kurum ve Kuruluşlarla İlişkili Olduğunu Söylemesi Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1–l)
321
IV. UYGULAMADA KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
325
A. Bilişim Sistemleri Teknolojilerinin Karmaşıklığından Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri
325
B. Kripto Para Borsalarının Denetimsizliği Sorunu ve Çözüm Önerileri
331
C. Elektronik Ticaretin Denetimsizliği Sorunu, Güvenli Ödeme Yönteminin Mecburi Hale Getirilmesi
337
D. Diğer Paydaşların (Bankalar, Telekomünikasyon Firmaları, Elektronik Para Kuruluşları, E–Ticaret Siteleri, Sosyal Medya Platformları) İşlemlerinden Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri
340
E. İnternet Bankacılığı Kullanılarak İşlenen TCK 142/2–e ve TCK m. 245/1 Suçlarında Banka Tüzel Kişiliğinin Mağdur Kabul Edilmemesi Sorunu
344
F. Dolandırıcılık Suçuna İştirak Etmeksizin Banka Hesaplarının Suçta Kullanılmasına İzin Veren veya Banka Hesaplarını Kiralayan Şahısların Hukuki Statüsünün Açıklığa Kavuşturulması
345
G. Bilişim Suçlarına İlişkin Yürütülen Soruşturmalarda Yargı Teşkilatının Verimliliğinin Arttırılmasına İlişkin Öneriler
348