Prof. Dr. Abdülkadir ARPACI Takdim 
 
5
Prof. Dr. Aydın ZEVKLİLER Takdim 
 
7
Prof. Dr. Ayşe HAVUTCU Takdim 
 
11
1.1. KONUYA GENEL BİR BAKIŞ 
 
27
1.2. ÇALIŞMANIN AMACI VE SINIRLARI 
 
28
1.3. GENEL İŞLEM ŞARTLARININ TARİHİ GELİŞİMİ 
 
30
1.3.2. Genel İşlem Şartlarının Karşılaştırmalı Hukuktaki Gelişimi 
 
31
1.3.3. Genel İşlem Şartlarının Türk Hukuku’ndaki Gelişimi 
 
41
1.3.3.2. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunundan Önceki Uygulama 
 
41
1.3.3.2.1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunundan Önce Yürürlük Denetimi 
 
46
1.3.3.2.2. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunundan Önce Genel İşlem Şartlarının Yorumlanması 
 
49
1.3.3.2.3. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunundan Önce İçerik Denetimi 
 
52
1.3.3.3. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunundan Sonraki Uygulama 
 
66
1.4. USULİ SÖZLEŞMELER VE GENEL İŞLEM ŞARTLARI 
 
67
1.4.1. Yetki Sözleşmeleri ve Genel İşlem Şartları 
 
68
1.4.2. Delil Sözleşmeleri ve Genel İşlem Şartları 
 
72
1.4.3. Tahkim Sözleşmeleri ve Genel İşlem Şartları 
 
73
2. GENEL İŞLEM ŞARTLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ 
 
81
2.1. GENEL İŞLEM ŞARTLARININ TANIMI VE TARAFLARI 
 
81
2.1.1. Genel İşlem Şartlarının Tanımı 
 
81
2.1.2. Genel İşlem Şartlarının Tarafları 
 
88
2.1.2.1. Genel İşlem Şartlarını Düzenleyen Taraf (Kullanan) 
 
88
2.1.2.2. Sözleşmenin Karşı Tarafı (Kendisine Genel İşlem Şartları Dayatılan Taraf) 
 
90
2.2. GENEL İŞLEM ŞARTLARININ UNSURLARI 
 
92
2.2.1. Genel İşlem Şartlarının Bir Sözleşmenin Şartlarını Oluşturması 
 
92
2.2.2. Bir Sözleşmenin Kurulmasından Önce Tek Yanlı Olarak Düzenlenmiş Olması 
 
94
2.2.3. Birden Fazla Sözleşme İlişkisinde Kullanılmak Amacıyla Düzenlenmiş Olması 
 
96
2.2.4. Sözleşmede Genel İşlem Şartlarını Kullanma İsteği Olan Tarafın, Bu Şartları, Sözleşmenin Diğer Tarafına, Sözleşmeye Dâhil Etmek Amacıyla, Müzakereye Kapalı Olarak Sunmuş Olması 
 
101
2.3. GENEL İŞLEM ŞARTLARININ BENZER HUKUKÎ KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 
 
108
2.3.2. Genel İşlem Şartlarına Duyulan İhtiyaç 
 
109
2.3.3. Klasik Sözleşme Modelinin Genel İşlem Şartları Kavramı Sayesinde Ortaya Çıkan Standart Sözleşmeler İle Karşılaştırılması 
 
110
2.3.4. Genel İşlem Şartları İle Diğer Sözleşme Modellerinin Karşılaştırılması 
 
112
3. GENEL İŞLEM ŞARTLARI İLE İLGİLİ KANUNİ DÜZENLEMELER VE BU DÜZENLEMELERİN UYGULAMA ALANI 
 
117
3.1. GENEL İŞLEM ŞARTLARINA İLİŞKİN TEMEL KANUNİ DÜZENLEMELER VE BU DÜZENLEMELERİN UYGULAMA ALANI 
 
117
3.2. TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUNUN İLGİLİ HÜKÜMLERİ VE BU HÜKÜMLERİN UYGULAMA ALANI 
 
118
3.3. TÜRK TİCARET KANUNU’NUN İLGİLİ HÜKÜMLERİ VE BU HÜKÜMLERİN UYGULAMA ALANI 
 
121
6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU
 
HÜKÜMLERİ IŞIĞINDA GENEL İŞLEM
 
ŞARTLARININ DENETLENMESİ VE YORUMU
 
4. GENEL İŞLEM ŞARTLARININ DENETLENMESİ 
 
131
4.2. YÜRÜRLÜK DENETİMİ 
 
134
4.2.2. Yürürlük Denetiminin Unsurları 
 
136
4.2.2.1. Açıkça Bilgi Verme 
 
136
4.2.2.2. İçeriğini Öğrenme İmkânının Sağlama 
 
140
4.2.2.4. İlişkilendirme Anlaşması 
 
148
4.2.3. Şaşırtıcı Şartlar 
 
156
4.3.2. İçerik Denetiminin Unsurları 
 
168
4.3.2.1. Çıkar İhlali İle Ölçüsüz Derecede Mağduriyete Yol Açılmış Olmalı 
 
168
4.3.2.2. Risk Aktarımı Ölçülü ve Zorunlu Olmalı 
 
170
4.3.2.3. Sözleşme İle Ne Tür Mal veya Hizmet Sağlanmak İstenildiği Belirtilmeli 
 
171
4.3.2.4. Edim İle Karşı Edim Arasında Denge Olmalı 
 
172
4.3.3. Denetim Ölçütü 
 
176
4.3.4. Sözleşmenin Dengesinin Dürüstlük Kuralına Aykırı Olarak Bozulması 
 
180
4.3.5. Denetim Dışında Kalan Genel İşlem Şartları 
 
182
4.3.6. İçerik Denetiminin Sonuçları 
 
184
5. GENEL İŞLEM ŞARTLARININ YORUMU 
 
191
6. GENEL İŞLEM ŞARTLARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 
 
203
6.1. GENEL İŞLEM ŞARTLARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 
 
203
6.1.1. Genel Olarak Yazılmamış Sayılma 
 
203
6.1.2. Yazılmamış Sayılmanın Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler Dikkate Alınarak Diğer Geçersizlik Türleri İle Karşılaştırılması 
 
216
6.1.2.1. Yazılmamış Sayılma İle “Yokluk” Kavramının Karşılaştırılması 
 
217
6.1.2.2. Yazılmamış Sayılma İle “Kesin Hükümsüzlük” Kavramının Karşılaştırılması 
 
226
6.1.2.3. Yazılmamış Sayılmanın Kendine Özgü Bir Yaptırım Türü Olup Olmadığına İlişkin Değerlendirme 
 
235
6.1.2.4. Yazılmamış Sayılmanın Niteliğine İlişkin Değerlendirmemiz 
 
241
6.1.3. Yazılmamış Sayılmanın Sözleşmeye Etkisi 
 
242
6.1.3.1. Genel Olarak 
 
242
6.1.3.2. Diğer Genel İşlem Şartlarının Geçerliliğine Etkisi 
 
247
6.1.3.3. Genel İşlem Şartları İçeren Sözleşmeye Etkisi 
 
250
6.1.3.4. Yazılmamış Sayılan Genel İşlem Şartlarının Yerinin Doldurulması (Sözleşme Boşluklarının Giderilmesi) 
 
253
6.1.3.5. TBK. m. 27/II c.2 Hükmünün Özel Olarak İncelenmesi 
 
256