Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin
Özen Yükümlülüğü Dr. Öğr. Üyesi Ali Murat Sevi  - Kitap

Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Özen Yükümlülüğü

1. Baskı, 
Ekim 2021
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
384
Barkod:
9789750273247
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
495,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Yönetim kurulu üyeleri ve yöneticilerin özen yükümlülüğü, anonim ortaklığın yönetimine ilişkin öngörülen sistemin merkezinde bulunan temel unsurlardan birisidir. Kitabımızın ilk bölümünde, TTK m.369'da öngörülen özen yükümlülüğünün tabi olduğu hükümler ve uygulanışı üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda, özen yükümlülüğü hakkındaki genel esasların ardından, kavramın kişi ve zaman yönünden kapsamı ve bilhassa yönetimle görevli üçüncü kişiler konusu ele alınmaktadır. Özen yükümlülüğünün konu bakımından kapsamı dahilinde, ortaklığın yönetiminden kaynaklanan başlıca görevlerin nasıl özenle yerine getirilebileceği ile ilgili açıklama ve değerlendirmelere yer verilmektedir. Bunun ardından, uygulanacak özen ölçütü üzerinde durulmakta ve objektif özen ölçütünün nasıl tespit edilerek uygulanacağı incelenmektedir. Birinci bölümde en son olarak, özen yükümlülüğünün yerine getirilmemesinin doğurabileceği hukuki sonuçlar değerlendirilmektedir.
İkinci bölümün konusunu ise, ticari takdir kuralı (iş adamı kararı) ile söz konusu müessesenin özen yükümlülüğü üzerindeki etkileri teşkil etmektedir. Bu bölümde öncelikle, ticari takdir kuralının kavramsal olarak ilk ortaya çıktığı ve uygulandığı ABD hukukundaki genel özellikleri ile diğer çeşitli yabancı hukuk sistemlerindeki örnekler ele alınmakta ve ticari takdir kuralı kavramsal olarak tanıtılmaktadır. Ardından konu Türk hukuku perspektifinden incelenmekte, bu bağlamda öğreti ve yargı kararlarındaki durum ele alınmakta ve bunların ışığında müessesenin Türk hukukundaki uygulanma kabiliyeti değerlendirilmektedir. Son kısımda, ticari takdir kuralının Türk hukuku kapsamında uygulama koşulları, daha detaylı olarak incelenmektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Özen Yükümlülüğünün Düzenlenişi
.
Ticari Takdir Kuralı (Busıness Judgment Rule) ve Özen Yükümlülüğü Üzerindeki Etkisi
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
17
Giriş 
23
Birinci Bölüm
YÖNETİM KURULU ÜYELERİ VE YÖNETİCİLERİN ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN DÜZENLENİŞİ
§ 1. ANONİM ORTAKLIKLAR HUKUKUNDA ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE GENEL BAKIŞ 
27
I. Özen Yükümlülüğü ve Borçlar Hukuku ile Anonim Ortaklıklar Hukuku’ndaki Yeri 
27
II. Özen Yükümlülüğünün Hukuki Niteliği 
32
A. İş Görme Borcu Doğuran Sözleşmelerdeki Özen Yükümlülüğünün Hukuki Niteliği Konusundaki Görüşler 
32
B. Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyesinin Özen Yükümlülüğünün Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler 
34
C. Değerlendirmemiz 
35
III. Anonim Ortaklığın Yönetiminde Özen Yükümlülüğünün Fonksiyonları 
37
A. Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticiler Bakımından Açıklık ve Hukuk Güvenliği Sağlaması 
38
B. Yönetim Görevlerinin Belirlenmesi ve Somutlaştırılması 
39
C. Kurumsal Yönetimin Gerçekleştirilmesine Katkıda Bulunması 
39
D. Pay Sahipleri ile Yönetim Kurulu Üyeleri Arasındaki Menfaat Ayrılığından Kaynaklanan Temsil Sorununun Çözümüne Katkı Sağlanması 
41
E. Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Hukuki Sorumluluğuna İlişkin Belirleyici Rol Oynaması 
43
IV. Öğretide Özen Yükümlülüğü Aleyhine Getirilen Eleştiriler ve Bunların Değerlendirilmesi 
45
§ 2. ANONİM ORTAKLIKTA ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KİŞİ BAKIMINDAN KAPSAMI 
46
I. Genel Bakış 
46
II. Özen Yükümlülüğünün Sahibi Olarak Yönetim Kurulu Üyeleri 
47
A. Genel Esaslar 
47
B. Tüzel Kişi Üyeler Bakımından Özellikler 
49
C. Bağlı Ortaklık Yönetim Kurulu Üyeleri Bakımından Çeşitli Özellikler 
52
1. Tam Hâkimiyet Altındaki Bağlı Ortaklıklarda 
53
a. Talimatlar Haricinde Kalan Yönetimsel Konularda 
53
b. Talimat Serbestisi Kapsamında Değerlendirilebilecek Talimatların Uygulanması Hâlinde 
54
c. Talimat Serbestisi Dışında Kalan Talimatların Uygulanması ile İlgili Olarak 
55
2. Kısmi Hâkimiyet Altındaki Bağlı Ortaklıklarda 
58
a. Genel Esaslar 
58
b. Talimat ve Yönlendirmelerin Özen Yükümlülüğü Doğrultusunda, Kayıp ve Denkleştirme Sistemi Çerçevesinde Değerlendirilmesi 
59
aa. Yöneltilen İşlemin Kayba Yol Açma Olasılığının Değerlendirilmesi 
60
bb. Kayba Yol Açabilecek Yöneltilen İşlemin Özen ve Bağlılık Yükümlülükleri Işığında Değerlendirilmesi 
60
cc. Yöneltilen İşlemin Yol Açabileceği Kaybın Denkleştirmeye Uygunluğunun Değerlendirilmesi 
62
ee. Denkleştirmenin Gereğince Yerine Getirilmemesi Hâlinde Alınacak Tedbirler 
64
D. Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri Bakımından Özellikler 
65
E. Yönetim Kurulu Başkanı ve Başkan Vekili Bakımından Özellikler 
68
F. Yönetim Kurulu Üyesi Tek Pay Sahibinin Durumu 
70
III. Özen Yükümlülüğünün Sahibi Olarak Yönetimle Görevli Üçüncü Kişiler 
71
A. Kavram ve TTK m.553 Anlamında Yönetici Kavramı ile İlişkisi 
71
B. Özen Yükümlülüğünün Kişi Yönünden Kapsamı Perspektifinden, Anonim Ortaklıklarda Hukuki Sorumluluk Süjesi Olarak Organ Kavramı ve Unsurları 
74
1. Organ Sıfatının Şeklî Ölçütü ile Şeklî Organ ve Maddi Organ Kavramları 
77
2. Organ Sıfatının Fiilî Ölçütü ve Fiilî Organ Kavramı 
79
C. Kimlerin Yönetimle Görevli Üçüncü Kişiler Dâhilinde Sayılabileceklerinin Değerlendirilmesi 
86
1. Yönetimin veya Temsil Yetkisinin Devredildiği Üçüncü Kişiler 
86
a. TTK m.367 Uyarınca Yönetimin Devredildiği Üçüncü Kişiler 
86
b. TTK m.370 f.2 Uyarınca Temsil Yetkisinin Devredildiği Üçüncü Kişiler 
90
2. Bağlı Tacir Yardımcıları 
94
a. Ticari Temsilci 
95
b. Ticari Vekil ve Diğer Tacir Yardımcıları 
97
3. Fiilî Organ Konumundaki Kişiler 
98
a. Terminoloji 
98
b. Fiilî Organ Konumunda Bulunabilecek Pay Sahipleri ve Diğer Menfaat Çevreleri 
102
aa. Hâkim Ortaklık 
102
bb. İnançlı Yönetim Sözleşmesinde Menfaat Sahibi 
105
cc. TTK m.360 uyarınca Temsil Hakkına Sahip Pay Sahiplerinin Durumu 
109
c. Fiilî Organ Konumunda Bulunabilecek Ortaklık Çalışanları 
110
d. Fiilî Organ Konumunda Bulunabilecek Çeşitli Üçüncü Kişiler 
111
4. Kayyım 
114
5. Tasfiye Memuru 
116
IV. Özen Yükümlülüğünün Alacaklısı Olarak Anonim Ortaklık Tüzel Kişiliği 
116
§ 3. ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN ZAMAN YÖNÜNDEN KAPSAMI 
118
I. Giriş 
118
II. Yönetim Kurulu Üyeleri Bakımından 
118
A. Yükümlülüğün Başlangıç Zamanı 
118
B. Yükümlülüğün Sona Erme Zamanı 
122
1. Genel Esaslar 
122
2. Yönetim Kurulu Üyesinin, Üyeliğinin Sona Ermesinden Sonra Anonim Ortaklığa Karşı Yükümlülükleri 
123
III. Yönetimle Görevli Üçüncü Kişiler Bakımından 
127
A. Yönetimin Devredildiği Kişiler ile Anonim Ortaklığın Şeklî veya Maddi Organı Konumundaki Diğer Kişiler 
127
B. Fiilî Organ Konumundaki Kişiler 
128
§ 4. ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KONUSU 
130
I. Genel Olarak 
130
II. Görevin Kabulünde Özen 
132
A. Gerçek Kişi Yönetim Kurulu Üyeleri ile Yöneticiler Bakımından 
132
B. Tüzel Kişi Yönetim Kurulu Üyeleri Bakımından 
135
III. Karar Alma Sürecinde Özen 
137
A. Toplantıya Çağrı ve Hazırlık 
138
B. Toplantıya Katılım 
142
C. Müzakerelere Etkili Katılım 
143
1. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkının Etkin Biçimde Kullanılması 
146
2. Gerektiğinde Uzmanların Görüşüne Başvurulması 
147
D. TTK m.390 f.4 Uyarınca Toplantı Yapılmaksızın Karar Alınması Durumu 
150
E. Oy Hakkının Kullanılması 
151
IV. Yönetim Teşkilatının Belirlenmesinde Özen 
152
A. Genel Esaslar 
152
B. Yönetim Kurulunun İç Yapısına İlişkin Düzenlemeler 
153
1. Yönetim Kurulunun Çalışma Sisteminin Tespiti 
153
2. Yönetim Kurulu Bünyesinde İşlerinin Görülmesine Yardımcı Olan Komiteler ve Komisyonlar Kurulması 
156
C. Yönetimin Devri ve Üst Düzey Yönetimin Düzenlenmesi 
159
1. Yönetim Sisteminin Ortaklığın İhtiyaç ve Kaynakları Doğrultusunda Belirlenmesi 
160
2. Yönetim ve Gözetim Fonksiyonlarının Düzenlenmesi 
163
D. Orta ve Alt Düzey Yönetim Teşkilatının Düzenlenmesi 
167
E. Ortaklıklar Topluluğu Yapısının Düzenlenmesi 
168
V. Göreve Getirilecek Kişilerin Belirlenmesinde Özen 
169
A. Yönetim Kurulu Başkanı ve Başkan Vekilinin Seçimi 
170
B. Boşalan Üyelik İçin Geçici Yönetim Kurulu Üyesinin Seçimi 
171
C. Yönetimin Devredildiği Üçüncü Kişilerin Seçimi 
173
1. Gerçek Kişiler Bakımından 
173
2. Tüzel Kişiler Bakımından 
175
D. Ortaklık Çalışanlarının ve Diğer Kişilerin Seçimi 
176
VI. Gözetim Görevinin Yerine Getirilmesinde Özen 
176
A. Kavram ve Kaynaklar 
176
B. Sağlıklı Bilgi Akışını ve Gözetimin Etkin Biçimde Yürütülmesini Sağlayacak Bir Sistemin Oluşturulması 
179
C. Gözetimin Konu Bakımından Kapsamı 
181
D. Talimat Verme ve Gerektiğinde Azletme 
183
VII. Ortaklığın Finansal Yönetiminde Özen 
184
A. Finansal Denetim ve Finansal Planlama Sistemlerinin Kurularak İşletilmesi 
184
B. Yatırım Kararının Verilmesinde Özen 
186
C. Finansman Kararının Verilmesinde Özen 
188
D. Pay Sahiplerine Yapılacak Ödemelerde Özen 
191
VIII. Diğer Konular 
193
A. Ortaklığın Finansal Durumunun Bozulması Hâlinde Alınacak Önlemler Bakımından 
193
B. İş Ortaklarının Kredi İtibarlarının Belirlenmesinde Özen 
196
C. Genel Kurul Kararlarının Yerine Getirilmesinde Özen 
197
§ 5. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN VE YÖNETİCİLERİN TABİ OLDUKLARI ÖZEN ÖLÇÜTÜ 
199
I. Genel Esaslar 
199
II. Özen Ölçütlerine Genel Bakış 
200
A. Sübjektif Özen Ölçütü (Diligentia Quam in Suis) 
200
B. Objektif Özen Ölçütü 
202
III. Yabancı Hukuk Sistemlerinde Benimsenen Prensipler 
203
A. ABD Hukuku 
203
B. İngiliz Hukuku 
205
C. Alman Hukuku 
206
D. İsviçre Hukuku 
208
IV. Türk Hukukunda Tarihsel Süreç İçerisinde Gelişim 
210
V. Yürürlükte Olan Hukuka Göre Uygulanacak Özenin Tespiti 
212
A. Genel Esaslar 
212
B. Gösterilmesi Gereken Özenin Alt Sınırı: Objektif Özen Ölçütü 
213
1. Tedbirli Yönetici Kavramı ve Tedbirli Yöneticiden Beklentiler 
213
2. Objektif Özen Ölçütünün Somut Olayın Özelliklerine Göre Bireyselleştirilmesi 
216
C. Özen Ölçütünün Ağırlaşması Hâli 
218
D. Özen Ölçütüne İlişkin Değerlendirmenin Zamansal Boyutu 
220
E. Eleştiriler ve Değerlendirmeler 
221
§ 6. ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLMEMESİNİN DOĞURABİLECEĞİ HUKUKİ SONUÇLAR 
225
I. Hukuki Sorumluluk 
225
A. Sorumluluk Şartları Bakımından Değerlendirme 
225
1. Özen ve Kusur 
226
2. Özen Yükümlülüğünün İhlali ve Hukuka Aykırılık 
227
3. Zarar 
228
4. Uygun İlliyet Bağı 
229
B. Yönetimin Devri Hâlinde Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Hakkında Değerlendirme 
230
C. İbra Bakımından Değerlendirme 
232
D. İspat Yükü Bakımından Değerlendirme 
233
II. Görevden Alınma İçin Haklı Sebebin Ortaya Çıkması 
234
A. Yönetim Kurulu Üyeleri Bakımından 
234
B. Yöneticiler Bakımından 
235
III. Anonim Ortaklığın Feshi İçin Haklı Sebep Teşkil Edebilmesi 
236
IV. Aynen İfa Talebinin Mümkün Olmaması 
238
İkinci Bölüm
TİCARİ TAKDİR KURALI (BUSINESS JUDGMENT RULE) VE ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
§ 7. TİCARİ TAKDİR KURALI VE YABANCI HUKUK SİSTEMLERİNDE UYGULANIŞI 
239
I. Genel Esaslar 
239
II. Terminoloji 
240
III. Ticari Takdir Kuralının Amaç ve İşlevleri ile Aleyhine Getirilen Eleştiriler 
242
A. Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin İşletmesel Kararlarında Korunmaları 
242
1. Riskten Kaçınma Eğilimi ve Ekonomik Temelleri 
242
2. İşletmesel Kararlarda Takdir Yetkisinin Önemi 
245
3. Yönetim Kurulu Üyeliği Görevinin Üstlenilmesini Teşvik Edici Etkisi 
246
4. Pay Sahiplerinin Açabilecekleri Kötüniyetli Davalar Bakımından Koruma 
247
B. Mahkemelerin İşletmesel Kararların Ekonomik Yerindeliğini Değerlendirmelerinin Önüne Geçilmesi 
249
1. İşletmesel Kararların Yargısal Denetiminin Esasları 
249
2. Geriye Bakış Yanılgısı (Hindsight Bias) 
252
C. Ticari Takdir Kuralı Aleyhine Getirilen Eleştiriler 
254
IV. Yabancı Hukuk Sistemlerinde Ticari Takdir Kuralının Uygulanışı 
255
A. ABD Hukuku 
255
1. Tarihsel Gelişim 
255
2. Uygulanış Esasları 
260
B. İngiliz Hukuku 
264
C. Alman Hukuku 
269
1. Tarihsel Gelişim 
269
2. Uygulanış Esasları 
272
D. İsviçre Hukuku 
277
1. Tarihsel Gelişim 
277
2. Uygulanış Esasları 
280
§ 8. TÜRK HUKUKU PERSPEKTİFİNDEN TİCARİ TAKDİR KURALI 
283
I. Giriş 
283
II. Yargıtay’ın Yaklaşımı 
284
III. Öğretideki Değerlendirmeler 
288
IV. Değerlendirmemiz 
292
A. Ticari Takdir Kuralının Türk Hukukunda Uygulanabilirliği 
292
B. Ticari Takdir Kuralının Hukuki Niteliği 
298
§ 9. TİCARİ TAKDİR KURALININ UYGULANMA KOŞULLARI 
301
I. Genel Değerlendirmeler 
301
II. İşletmesel Bir Kararın Mevcudiyeti 
303
A. İşletmesel Kararın Tarifi 
303
B. Bilinçli Olmayan Kaçınmaların İşletmesel Karar Olarak Değerlendirilmemesi 
307
C. İşletmesel Karar Verebilecek Kişiler 
308
D. Hukuki Belirsizlik Altında Verilen Kararların Ticari Takdir Kuralı Karşısındaki Durumu 
310
E. Ortaklık İçin Fayda Sağlama Amacıyla Hukuka veya Sözleşmeye Aykırılık Yönünde Verilen Kararların Durumu 
315
1. Hukuk Kurallarına Aykırılık Bakımından 
316
2. Sözleşme İhlalleri Bakımından 
318
III. İşletmesel Kararın Özenli Bir Karar Alma Sürecine ve Uygun Bilgiye Dayanması 
319
A. Genel Esaslar 
319
B. İşletmesel Kararın Özenli Bir Karar Alma Sürecine Dayanması 
320
C. İşletmesel Kararın Uygun Bilgiye Dayalı Olarak Alınması 
323
IV. Kararı Verenlerin Menfaat Çatışması İçerisinde Bulunmamaları 
327
A. Genel Esaslar 
327
B. Unsurları 
328
1. Karar Verenlerin Kendileri veya Yakın Çevreleri ile Ortaklık Arasında, Verilen Karar Hakkında Menfaat İlişkisinin Bulunmaması 
328
2. Karar Verenlerin Ortaklık Harici Çevrelerin Etkisi Altında Olmadan Bağımsız İradeleriyle Hareket Etmeleri 
331
a. Bağlı Ortaklığın Yönetim Kurulu Üyeleri Bakımından 
332
b. İnançlı Yönetim Kurulu Üyeleri Bakımından 
334
C. Kurul Hâlinde Alınan Kararlarda Özellik Arz Eden Durumlar 
336
V. İşletmesel Kararın Ortaklık Menfaatleri Göz Önünde Bulundurulduğunda Objektif Olarak Anlaşılabilir ve Savunulabilir Nitelikte Olması 
337
VI. Ticari Takdir Kuralının Uygulanması Bakımından İspat Yükü 
342
Sonuç 
347
Kaynaklar 
359
Kavramlar Dizini 
381