KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI
 
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 
 
22
GENEL OLARAK MÜCBİR SEBEP
 
I. MÜCBİR SEBEP KAVRAMI 
 
25
II. MÜCBİR SEBEBİ AÇIKLAMAYA ÇALIŞAN TEORİLER 
 
27
III. MÜCBİR SEBEBİN UNSURLARI 
 
33
2. Genel Mücbir Sebep Örnekleri 
 
36
c. Sosyal ve Beşerî Olaylar 
 
38
3. Mücbir Sebep Teşkil Edecek Olayların Sözleşmede Öngörülmesi 
 
39
C. Borcun İhlâli Unsuru 
 
44
D. Kaçınılmazlık Unsuru 
 
46
E. Öngörülmezlik Unsuru 
 
46
F. İlliyet Bağı Unsuru 
 
50
IV. MÜCBİR SEBEP İLE BEKLENMEYEN HALİN KARŞILAŞTIRILMASI 
 
50
B. Beklenmeyen Hal Kavramı 
 
51
C. Mücbir Sebep ile Beklenmeyen Hal Arasındaki Benzerlik ve Farklar 
 
53
3. Türk–İsviçre Hukuku’nda 
 
53
V. YAKIN TARİHTE YAŞANAN BAZI OLAYLARIN MÜCBİR SEBEP OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ 
 
56
B. 22 Ağustos 2020 Giresun Sel Felaketi 
 
62
C. 30 Ekim 2020 Ege Denizi Depremi 
 
64
I. MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE İFANIN İMKÂNSIZLAŞMASI 
 
69
A. Genel Olarak İmkânsızlık 
 
70
1. İmkânsızlığın Dayandığı Sebepler 
 
72
a. Mantıksal İmkânsızlık 
 
72
b. Fiilî (Maddi) İmkânsızlık 
 
73
aaa. Sözleşmeyle Devredilmesi Kararlaştırılmış Olan Bir Hakkın Sona Ermiş Olması 
 
75
bbb. Edimin İfa Edilmesinin Kanun veya Yetkili Makam Kararıyla Yasaklanmış Olması 
 
76
ccc. Borcun Yerine Getirilebilmesi İçin Gereken Bir İdari Kararın veya Verilen Yetki ya da İznin Kaldırılmış Olması 
 
77
e. Ekonomik İmkânsızlık 
 
78
2. İmkânsızlık Türleri 
 
79
a. Başlangıçtaki İmkânsızlık – Sonraki İmkânsızlık 
 
79
b. Objektif İmkânsızlık – Sübjektif İmkânsızlık 
 
81
c. Sürekli İmkânsızlık – Geçici İmkânsızlık 
 
82
d. Borçlunun Sorumlu Olduğu – Borçlunun Sorumlu Olmadığı İmkânsızlık 
 
83
B. İfa İmkânsızlığının Genel Sonuçları 
 
84
1. Kural: Asli Edim Yükümlülüğünün Sona Ermesi 
 
84
b. Asli Edime Bağlı Hakların Durumu 
 
86
c. İfanın Sonradan Mümkün Olmasının Edim Yükümlülüğüne Etkisi 
 
88
d. İmkânsızlığın Sözleşmeye Etkisi 
 
88
e. İmkânsızlığın Borcun Niteliğine Göre Etkisi 
 
89
aa. Konusu Parça Borcu Olan Sözleşmeler 
 
89
bb. Konusu Cins Borcu Olan Sözleşmeler 
 
90
cc. Konusu Sınırlı Cins Borcu Olan Sözleşmeler 
 
91
dd. Konusu Para Borcu Olan Sözleşmeler 
 
92
ee. Konusu Seçimlik Borç Olan Sözleşmeler 
 
93
ff. Konusu Yapmama Borçları Olan Sözleşmeler 
 
94
f. İmkânsızlığın Sürekli Borç İlişkilerine Etkisi 
 
95
2. İstisna: Sözleşmeyle Edim Riskinin Borçluya Yüklenmiş Olması 
 
96
aa. Eşyadan Kaynaklanan Kaim Değer 
 
100
bb. Hukuki İşlemden Kaynaklanan Kaim Değer 
 
100
aa. İfa Sonradan İmkânsız Hale Gelmelidir 
 
100
bb. İmkânsızlığa Sebebiyet Veren Olay ile Kaim Değer Arasında Ekonomik Bir İlliyet Bağı Bulunmalıdır 
 
100
cc. Kaim Değer ile İmkânsızlaşan Edim Arasında Ekonomik Bir Özdeşlik Bulunmalıdır 
 
101
dd. İmkânsızlaşan Edim Bir Verme Edimi Olmalıdır 
 
102
d. Borçlunun Kaim Değerden Kaynaklanan Yan Yükümlülükleri 
 
102
e. Kaim Değer Talebine İlişkin Hak Düşürücü Süre 
 
103
f. Kaim Değer Talebinin Sonuçları 
 
103
4. Borçlunun Tali Yükümlülükleri 
 
104
a. İmkânsızlığı Gecikmeksizin Bildirme Yükümlülüğü 
 
104
b. Zararın Artmaması İçin Gerekli Önlemleri Alma Yükümlülüğü 
 
105
c. Yükümlülüklere Uymamanın Yaptırımı 
 
106
5. İmkânsızlığın Diğer Sonuçları 
 
106
C. İfa İmkânsızlığının Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmeler Yönünden Sonuçları 
 
107
1. Kural: Alacaklının Karşı Edim Yükümlülüğünün Sona Ermesi 
 
107
b. Karşı Edimi İade Yükümlülüğü 
 
111
aa. İade Yükümlülüğünün Şartları 
 
112
aaa. Karşılıklı Borç Yükleyen Bir Sözleşmenin Varlığı 
 
112
bbb. Karşı Edimin Borçluya İfa Edilmiş Olması 
 
112
ccc. Bir Kanun ya da Sözleşme Maddesi ile Anılan Kuralın Aksinin Belirlenmemiş Olması 
 
113
bb. İade Talebinin Hukuki Dayanağı 
 
113
cc. İade Borcunun İfası 
 
114
aaa. İadenin Gerçekleşme Şekli 
 
114
ccc. İade Konusunun Azalması ya da Varlığını Yitirmesi 
 
115
ddd. İadenin Edimin Parasal Değeri Üzerinden Sağlanması 
 
116
eee. Masrafların ve Yararların Durumu 
 
117
dd. İade Borcunun Tabi Olduğu Zamanaşımı Süresi 
 
119
2. İstisna: Alacaklının Karşı Edim Yükümlülüğünün Sona Ermemesi 
 
119
a. Sözleşmeden Kaynaklanan İstisnalar 
 
121
b. Kanundan Kaynaklanan İstisnalar 
 
122
aa. Satış Sözleşmesinde 
 
123
bb. Hizmet Sözleşmesinde 
 
124
cc. Eser Sözleşmesinde 
 
125
dd. Yayım Sözleşmesinde 
 
128
ee. Adi Ortaklık Sözleşmesinde 
 
129
c. Öğretide Kabul Edilen İstisna: Alacaklının Kaim Değer Talebi 
 
130
aa. Karşı Edimin Kapsamı 
 
131
aaa. Kaim Değerin Asli Edimin Değeriyle Aynı Olması 
 
131
bbb. Kaim Değerin Asli Edimin Değerinden Düşük Olması 
 
132
bbb. Kaim Değerin Asli Edim Değerinden Fazla Olması 
 
133
aa. Masrafların ve Yararların Durumu 
 
134
bb. Kaim Değer Alacağının Tabi Olduğu Zamanaşımı Süresi 
 
135
II. MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE İFANIN KISMÎ OLARAK İMKÂNSIZLAŞMASI 
 
135
A. Kısmî İfa İmkânsızlığının Genel Sonuçları 
 
135
1. Genel Olarak Bölünebilen Edim ve Edimin Bölünebilirliği Kavramları 
 
135
2. Kural: Asli Edim Yükümlülüğünün Kısmen Sona Ermesi 
 
137
3. İstisna: Borcun Tamamının Sona Ermesi 
 
138
4. Kısmî İfa İmkânsızlığının Borcun Niteliğine Etkisi 
 
139
a. Konusu Parça Borcu Olan Sözleşmeler 
 
139
b. Konusu Cins Borcu Olan Sözleşmeler 
 
140
5. Borçlunun Tali Yükümlülükleri 
 
141
B. Kısmî İfa İmkânsızlığının Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmeler Yönünden Sonuçları 
 
141
1. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde Kısmî İfa İmkânsızlığının Şartları 
 
141
a. Alacaklının Kısmî İfaya Razı Olması 
 
141
b. Karşı Edimin Bölünebilir Nitelikte Olması 
 
143
2. Karşı Edimin Durumu 
 
143
a. Karşı Edim Riskine Borçlunun Katlanması Gereken Hallerde 
 
144
b. Karşı Edim Riskine Alacaklının Katlanması Gereken Hallerde 
 
145
III. MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE İFANIN GEÇİCİ OLARAK İMKÂNSIZLAŞMASI 
 
146
B. Sürekli Olduğu Varsayılan Geçici İmkânsızlık Halleri 
 
147
1. Geçici İmkânsızlığın Ne Kadar Süreceğinin Bilinmemesi 
 
147
2. Mutlak Kesin Vadeli İşlemler 
 
148
3. Sürekli Borç İlişkileri 
 
150
C. Geçici İmkânsızlığın Sonuçları 
 
150
1. Geçici İmkânsızlık Hali Sürerken 
 
152
b. Sözleşmeden Dönme veya Sözleşmeyi Fesih Hakkı 
 
153
2. Geçici İmkânsızlık Hali Son Bulduktan Sonra 
 
155
b. Tek Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler Yönünden 
 
155
c. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmeler Yönünden 
 
155
3. Para Borçları ve Temerrüt Faizi 
 
156
4. Karşı Edimin Durumu 
 
157