Sahte Belge Düzenleme ve Kullanma Fiillerinin Yargı Kararları Işığında Değerlendirilmesi Dr. Ayşe Benzer  - Kitap

Sahte Belge Düzenleme ve Kullanma Fiillerinin Yargı Kararları Işığında Değerlendirilmesi

1. Baskı, 
Nisan 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
395
Barkod:
9786050521894
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
650,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
213 sayılı Kanun'un 359. maddesinin b bendinde ortada gerçek bir işlem veya gerçek bir durum bulunmamasına rağmen sanki varmış gibi hazırlanan belgelerin sahte belge olduğu ifade edilmektedir. Söz konusu madde uyarınca; vergi mevzuatına göre düzenlenmesi, saklanması ve ibrazı zorunlu olan belgelerin asıllarının ya da suretlerinin tamamının veya bir kısmının sahte biçimde düzenlenmesi veyahut sahte olarak düzenlenen belgelerin kullanılması kaçakçılık suçunu oluşturmakta ve hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. Görüldüğü üzere sahte belgeleri düzenleme ya da kullanma filleri kaçakçılık suçları kategorisine dahil edilmektedir.
Vergi mevzuatı uyarınca sahte belgeleri düzenlemek ya da kullanmak bu suç tipinin gerçekleşmesi açısından iki farklı seçenek olarak gösterilmektedir. Madde metninde söz konusu hareketlerin işlenmesi neticesinde herhangi bir vergi ziyaının meydana gelmesi koşulu aranmamaktadır. Yani bu fiillerin işlenmesi neticesinde kaçakçılık suçunun oluşabilmesi için mükelleflerin vergi matrahlarında azalma meydana gelmesi gerekmemektedir. Söz konusu suç tipini düzenleyen maddenin gerekçesinde sahte belge suçlarının topluma yönelik olarak işlendiği ve mali sistemin ve mali belge düzeninin zayıflatılması amacına yönelik olarak işlenen suçlardan olduğu belirtilmektedir.
Sahte belge düzenleme ve kullanma fiillerinin tespit edilmesi, bu fiillere yaptırımlar uygulanması ve yaptırımlara karşı yargı yoluna gidilmesi gibi konularda bazı sorunlar yaşanmakta olup bu konulara değinildikten sonra çözüm önerileri sunulacaktır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Vergi Hukuku Bakımından Belge, Fatura, Vergi Ceza Hukuku, Vergi Kaçakçılığı Kavramları
.
Sahte Belge Düzenleme ve Kullanma Suçları
.
Sahte Belge Fiillerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar ve Çözüm Yolları
.
Sahte Belge Fiillerine Uygulanan Yaptırımlar Açısından ‘Non Bis İn İdem İlkesi' (Aynı Suçtan İki Kez Yargılanmama ve Cezalandırılmama İlkesi)
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ 
I
İÇİNDEKİLER 
III
KISALTMALAR 
XIV
GİRİŞ 
1
BİRİNCİ BÖLÜM VERGİ HUKUKU BAKIMINDAN BELGE, FATURA, VERGİ CEZA HUKUKU, VERGİ KAÇAKÇILIĞI KAVRAMLARI
1.1. BELGE 
5
1.1.1. Genel Olarak Belge Kavramı 
5
1.1.2. Mevzuatımızda Belge Kavramı 
5
1.1.3. Öğretide Belge Kavramı 
7
1.1.4. Yargı Kararlarında Belge Kavramı 
8
1.1.5. Belgelerde Bulunması Gereken Nitelikler 
8
1.1.5.1. Yazılı İrade Açıklaması İçermeli 
10
1.1.5.2. Hukuki Sonuç Doğurmaya Yönelik Olmalı 
10
1.1.5.3. Düzenleyicisi Belli Olmalı 
11
1.1.6. Belgeler Bakımından Asıl, Nüsha(Örnek), Suret Kavramları Asıl 
12
1.1.7. Belge Türleri 
13
1.1.7.1. Türk Ceza Kanunu’na Göre Belge Türleri 
13
1.1.7.2. Ticaret Kanunu’na Göre Belgeler 
16
1.1.7.3. Vergi Usul Kanunu’na Göre Belgeler 
19
1.2. FATURA 
21
1.2.1. Genel Olarak Fatura 
21
1.2.2. Faturanın Tanımı 
21
1.2.3. Faturada Bulunması Gereken Unsurlar ve Faturanın Şekli 23
1.2.4. Fatura Düzeni 
25
1.2.5. Faturalarda Süre ve Dönemsellik İlkesi 
28
1.2.6. Faturaların Bastırılması ve Tasdiki 
30
1.2.7. Faturaların Hukuki Niteliği 
31
1.2.8. Fatura Kullanma Mecburiyeti Bulunanlar 
33
1.2.9. Faturaların Muhafaza ve İbraz Zorunluluğu 
35
1.2.9.1. Muhafaza ve İbraz Süreleri 
35
1.2.9.2. İbrazın Yapılacağı Yer 
36
1.2.9.3. İbraz Zorunluluğunda Sürelerin İşlemesine Engel Olan Durumlar 
37
1.2.9.4. Zayi Belgesinin Alınması 
38
1.2.9.5. İbraz Zorunluğunun Yerine Getirilmemesi 
39
1.2.10. VUK’a Göre Fatura Yerine Geçen Belgeler 
41
1. Gider Pusulası 
43
2. Müstahsil Makbuzu 
45
3. Sevk İrsaliyesi 
46
4. Taşıma İrsaliyesi 
47
5. Yolcu Listeleri 
47
6. Günlük Müşteri Listesi 
48
7. Ücret Bordroları 
48
8. Serbest Meslek Makbuzu 
49
9. Maliye Bakanlığınca Düzenleme Zorunluluğu Getirilen Belgeler 
50
1.2.11. Fatura Türleri 
51
1. Numune Faturası 
51
2. Basit–Adi–Klasik Fatura 
51
3. İade Faturası 
52
4. İhracat Faturası 
53
Konsolosluk Faturası 
53
5. İrsaliyeli Fatura: 
53
6. Proforma Fatura 
54
7. Geçici Fatura 
54
8. Açık Fatura–Kapalı Fatura 
55
9. Komisyoncu Alış ve Satış Faturaları 
55
10. e–Fatura 
56
11. Sahte Fatura 
57
1.3. VERGİ SUÇLARI, VERGİ KABAHATLERİ VE CEZALARI 
57
1.3.1. Vergi Kabahatleri ve Cezaları 
60
1.3.1.1. Vergi Ziyaı Kabahati 
61
1.3.1.2. Usulsüzlük Kabahati 
65
1.3.1.2.1. Genel Usulsüzlük Kabahati 
65
1.3.1.2.1.1. Birinci Derece Genel Usulsüzlükler 
66
1.3.1.2.1.2. İkinci Derece Genel Usulsüzlükler 
70
1.3.1.2.2. Özel Usulsüzlük Kabahati 
74
1.3.2. Vergi Suçları ve Cezaları 
86
1.3.2.1. Vergi Kaçakçılığı Suçu 
87
1.3.2.2. Vergi Mahremiyetini İhlal Suçu 
87
1.3.2.3. Mükellefin Özel İşlerini Yapma Suçu 
88
1.3.2.4. Hassasiyet ve Şerefe Tecavüz Suçu 
89
1.3.2.5. Ekim–Sayım Beyanlarını Denetlememe Suçu 
90
1.4. VERGİLERE KARŞI MÜKELLEFLERİN GÖSTERDİĞİ TEPKİLER 
91
1.4.1. Subjektif Vergi Yükü 
93
1.4.2. Vergi Cenneti 
94
1.4.3. Vergide Peçeleme 
94
1.4.4. Vergiden Kaçınma 
97
1.4.5. Vergi Kaçakçılığı 
99
1.4.5.1. Genel Olarak Vergi Kaçakçılığı 
99
1.4.5.2. Vergi Kaçakçılığı Suçunun Ortaya Çıkış Nedenleri 102
1.4.5.2.1. Tarihi Nedenler 
102
1.4.5.2.2. Sosyal Nedenler 
103
1.4.5.2.3. Ekonomik ve Mali Nedenler 
104
1.4.5.2.4. Hukuki Nedenler 
105
1.4.5.2.5. İdari Nedenler 
106
1.4.5.2.6. Kişisel Nedenler 
107
1.4.5.3. Hileli Vergi Suçu Ve Vergi Kaçakçılığı Suçu Ayrımının Tarihsel Süreci 
108
1.4.5.4. Vergi Kaçakçılığı Suçu Hakkında VUK’ta Yapılan Değişiklikler 
110
1.4.5.5. VUK’a Göre Vergi Kaçakçılığı Fiilleri 
113
1.4.5.5.1. 359. Maddenin A Fıkrasında Düzenlenen Kaçakçılık Fiilleri 
113
1.4.5.5.2. 359. Maddenin B Fıkrasında Düzenlenen Kaçakçılık Suçları 
118
1.4.5.5.3. 359. Maddenin C Fıkrasında Düzenlenen Kaçakçılık Fiilleri 
124
1.4.5.5.4. 359. Maddenin Ç Fıkrasında Düzenlenen Kaçakçılık Fiilleri 
125
1.4.5.5.5. 359. Maddenin D Fıkrasında Düzenlenen Kaçakçılık Fiilleri 
130
İKİNCİ BÖLÜM SAHTE BELGE DÜZENLEME VE KULLANMA SUÇLARI
2.1. GENEL OLARAK 
133
2.2. SAHTE BELGE SUÇLARI AÇISINDAN BELGE 
133
2.2.1. Sahte Belge Suçunun Oluşabilmesi İçin Söz Konusu Belgelerin Vergi Kanunları Uyarınca Düzenlenme–Saklanma– İbraz Mecburiyeti Olan Belgelerden Olması Gerekmektedir 
135
2.2.2. Sahte Belge Suçunun Oluşabilmesi İçin Söz Konusu Belgelerin Vergiyi Doğuran Olayın İspat Aracı Olması Gerekmektedir 
137
2.2.3. Sahte Belge Suçunun Oluşabilmesi İçin Söz Konusu Belgelerin Hukuken Geçerli Gerekmektedir 
138
2.3. SAHTE BELGE SUÇLARI AÇISINDAN FİİL 
141
2.3.1. Sahte Belge Düzenleme Fiili 
141
2.3.1.1. Sahte Belge Düzenleyenler 
141
2.3.1.1.1. Bireysel Olarak Sahte Belge Düzenleyenler 
143
2.3.1.1.2. Organize Bir Şekilde Sahte Belge Düzenleyenler 
144
2.3.1.1.3. Sahte Belge Ticaretinde Paravan Olarak Kullanılanlar 
144
2.3.1.2. Sahte Belge Düzenleme Fiilinin Sebepleri 
145
2.3.2. Sahte Belge Kullanma Fiili 
150
2.3.2.1 Sahte Belge Kullananlar 
150
2.3.2.1.1. Sahte Belgeleri Bilmeden Kullananlar 
150
2.3.2.1.2. Sahte Belgeleri Bilerek Kullananlar 
152
2.3.2.2. Sahte Belge Kullanma Fiilinin Sebepleri 
152
2.3.2.2.1. Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Açısından Sahte Belge Kullanma Sebepleri 
153
2.3.2.2.2. KDV Açısından Sahte Belge Kullanma Sebepleri 
154
2.3.2.2.3. Kayıt Dışı Ekonomik Faaliyetlerin Çok Yoğun Olduğu Bazı Sektörlerde Gerçek Belgeleri Temin Etmede Karşılaşılan Sorunlar Nedeniyle Sahte Belge Kullanılması 
156
2.4. SAHTE BELGE SUÇLARININ EKONOMİK ETKİLERİ 
158
2.5. SAHTE BELGE SUÇLARI AÇISINDAN VERGİ DENETİMİ 
159
2.5.1. Genel Olarak Vergi Denetimi 
159
2.5.2. Vergi Denetimi Türleri 
160
2.5.2.1. Yoklama 
162
2.5.2.2. İnceleme 
166
2.5.2.3. Arama 
182
2.5.2.4. Bilgi Toplama 
185
2.6. SAHTE BELGE SUÇLARINA UYGULANAN YAPTIRIMLAR 
186
2.6.1. Vergisel Yaptırımlar 
186
2.6.1.1. Düzeltme Beyannamesi Verilmesinin İstenmesi 
186
2.6.1.2. Vergi Tarhiyatının Yapılması 
194
2.6.1.3. KDV İadelerinin Reddedilmesi 
195
2.6.1.4. Vergi Ziyaı Cezasının Kesilmesi 
198
2.6.1.5. Usulsüzlük Cezasının Kesilmesi 
203
2.6.1.6. Özel Usulsüzlük Cezasının Kesilmesi 
204
2.6.2. İdari Yaptırımlar 
206
2.6.2.2. Özel Esaslar Uygulamasına Tabi Mükellefler Listesine Alınma 
214
2.6.2.3. VUK Kapsamında Teminat Uygulanması 
222
2.6.2.4. Uzlaşma Haklarının Kısıtlanması 
226
2.6.2.5. Basit Usulden Yararlanılamaması 
227
2.6.2.6. Mesleki Kuruluşlara Bildirim ve Bu Bildirimlerin Vergi Mahremiyetini İhlal Etmemesi 
228
2.6.2.7. Kamu Alacağının Güvence Altına Alınmasına Yönelik Tedbirlerin Uygulanması 
228
2.6.3. Diğer Yaptırımlar 
229
2.6.3.1. 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’ndaki Yaptırımlar 
229
2.6.3.2. Ticari Defterin Sahibinin Lehine Delil Olma Niteliğini Kaybetmesi 
230
2.6.3.3. İflas Durumunda Taksiratlı Müflis Sayılma 
231
2.6.3.4. Konkordato Talebinin Reddedilmesi 
231
2.6.3.5. Yatırım Teşvik Belgesinin İptal Edilmesi 
231
2.6.3.6. Kamu İhalelerine Katılmanın Yasaklanması 
232
2.6.3.7. Bazı Sermaye Şirketleri Bakımından Kısıtlamalara Tabi Olunması 
232
2.6.3.8. Kamu Görevinden Yasaklılık 
233
2.6.3.9. Belirli Meslekleri İcra Etmekten Yasaklılık 
233
2.6.4. Sahte Belge Fiillerine Uygulanan Yaptırımlar Açısından Ölçülülük İlkesi 
234
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SAHTE BELGE FİİLLERİNDEN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIKLAR VE ÇÖZÜM YOLLARI
3.1. ADLİ UYUŞMAZLIKLAR 
239
3.1.2. Suçun Konusu 
239
3.1.3. Suçun Faili 
240
3.1.4. Kanunilik Unsuru 
242
3.1.5. Hukuka Aykırılık Unsuru 
242
3.1.6. Suçun Maddi Unsuru 
242
3.1.7. Netice ve Nedensellik Bağı 
244
3.1.8. Suçun Manevi Unsuru 
244
3.1.9. Mağdur 
248
3.1.10. Suç Tarihi 
249
3.1.10.1. Sahte Belge Düzenleme Suçlarında Suç Tarihinin Tespiti 
249
3.1.10.2. Sahte Belge Kullanma Suçlarında Suç Tarihinin Tespiti 
252
3.1.11. İştirak 
253
3.1.12. Teşebbüs 
254
3.1.13. Tekerrür 
255
3.1.14. Zincirleme Suç 
256
3.1.15. Etkin Pişmanlık 
258
3.1.16. Adli Yargılama Süreci 
260
3.1.16.1. Soruşturma Aşaması 
260
3.1.16.2. Kovuşturma Aşaması 
265
3.1.16.3. Kanun Yolları Aşaması 
267
3.1.16.3.1. Olağan Kanun Yolları 
267
3.1.16.3.2. Olağanüstü Kanun Yolları 
269
3.1.16.4. İnfaz Aşaması 
273
3.2. İDARİ UYUŞMAZLIKLAR 
275
3.2.1. İdari Çözüm Yolları 
275
3.2.1.1. VUK’a Göre İdari Çözüm Yolları 
276
3.2.1.1.1. Vergi Hatalarında Düzeltme 
276
3.2.1.1.2. Uzlaşma 
278
3.2.1.1.3. Cezalarda İndirim 
281
3.2.1.1.4. Pişmanlık ve Islah 
282
3.2.1.1.5. İzaha Davet 
283
3.2.1.2. İYUK’a Göre İdari Çözüm Yolları 
285
3.2.1.3. Kamu Denetçiliği Kanunu’na Göre Çözüm Yolları 286
3.2.2. Yargısal Çözüm Yolları 
287
3.2.2.1. Vergi Yargısının Tanımı 
288
3.2.2.2. Vergi Yargısının Fonksiyonları 
288
3.2.2.3. Vergi Yargısı Teşkilatı 
289
3.2.2.4. Vergi Yargısına Hakim Olan İlkeler 
289
3.2.2.5. Vergi Yargısının Konusu 
290
3.2.2.6. Vergi Yargısında Süre 
290
3.2.2.7. Vergi Yargısında Dava Açmaya Yetkili Olanlar 
290
3.2.2.8. Vergi Yargısında Dava Açma Usulü 
291
3.2.2.9. Vergi Yargısında İlk İnceleme Usulü 
292
3.2.2.10. Vergi Yargısında Dosyaların Tekemmülü 
293
3.2.2.11. Vergi Yargısının Sahte Belge Uyuşmazlıklarında İncelediği Kriterler 
294
3.2.2.12. Vergi Yargısında Dosyaların Karara Bağlanması . 297
3.2.2.13. Vergi Yargısında Kanun Yolları 
299
3.2.2.13.1. Olağan Kanun Yolları 
299
3.2.2.13.2. Olağanüstü Kanun Yolları 
301
3.3. SAHTE BELGE FİİLLERİ AÇISINDAN VERGİ İDARELERİ, VERGİ MAHKEMELERİ VE CEZA MAHKEMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ 
303
3.4. SAHTE BELGE FİİLLERİNİN TESPİTİ İLE CEZALANDIRILMASINA İLİŞKİN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 
306
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SAHTE BELGE FİİLLERİNE UYGULANAN YAPTIRIMLAR AÇISINDAN ‘NON BİS İN İDEM İLKESİ’ (AYNI SUÇTAN İKİ KEZ YARGILANMAMA VE CEZALANDIRILMAMA İLKESİ)
4.1. GENEL OLARAK 
309
4.2. DOKTRİNE GÖRE İLKE 
310
4.3. İLKENİN UNSURLARI 
311
4.4. İLKENİN SAHTE BELGE FİİLLERİ YÖNÜNDEN GEÇERLİ OLUP OLMADIĞINA İLİŞKİN HUKUK KURALARI 
313
4.5. YARGILAMA MAKAMLARININ İLKEYE YAKLAŞIMI 
317
4.5.1. Danıştay ve Yargıtay’ın İlkeye Yaklaşımı 
317
4.5.2. AYM’nin İlkeye Yaklaşımı 
318
4.5.2.1. Genel Olarak 
318
4.3.2.2. 2015 Tarihli ABP Gıda San. Tur. Ve Tic. Ltd. Şti. Kararı 
319
4.3.2.3. 2017 Tarihli, E.2017/28, K.2017/107 Sayılı Karar . 319
4.3.2.4. 2019 Tarihli Ünal Gökpınar Kararı 
319
4.3.2.5. 2020 Tarihli Mehmet Turgay Özbekler Kararı 
321
4.3.2.6. 2021 Tarihli 2019/4 E., 2021/78 K. Sayılı Ne Bis In Idem Kararı 
321
4.3.2.7. AYM’in Non Bis İn İdem İlkesine İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 
322
4.5.3. AİHM’in İlkeye Yaklaşımı 
323
4.5.3.1. 1999 Tarihli Ponsetti ve Chesnel/Fransa Kararı 
325
4.5.3.2. 2004 Tarihli Rosenquist/İsveç Kararı 
325
4.5.3.3. 2009 Tarihli Zolotoukhine/Rusya Kararı 
326
4.5.3.4. 2014 Tarihli Hakka/Finlandiya Kararı 
326
4.5.3.5. 2014 Tarihli Glantz/Finlandiya kararı 
326
4.5.3.7. 2014 Tarihli Lucky Dev/İsveç Kararı 
328
4.5.3.8. 2016 tarihli A ve B/Norveç Kararı 
329
4.5.3.9. 2017 Tarihli Johannesson ve Diğerleri/İzlanda Kararı 
331
4.5.3.10. 2018 tarihli Ingvarsdottir/İzlanda kararı 
333
4.5.3.11. 2019 Tarihli Thorisson Kararı 
333
4.5.3.12. 2019 tarihli Bjarni Armannsson/İzlanda Kararı 
333
4.5.3.13. 2021 tarihli Kristjansson kararı 
334
4.5.3.14. AİHM’in Non Bis İn İdem İlkesine İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 
335
4.6. SAHTE BELGE FİİLLERİNDE NON BİS İN İDEM İKESİNİN İHLALİ HAKKINDA ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 
339
4.6.1. Asliye Ceza Mahkemesi Tarafından Sanıklar Hakkında Verilen Mahkumiyet Kararının Kesinleşmesi Şartına Bağlı Olarak Vergi İdareleri Tarafından İdari Yaptırım Uygulanması 
339
4.6.2. Üç Katı Tutarındaki Vergi Ziyaı Cezasının İki Katına İlişkin Kısmının Ceza Yargılamasında Kesin Hükme Varılıncaya Kadar Tahsil Edilmemesi 
339
4.6.3. Yargılamanın Yenilenmesi Yoluna Başvurulması 
340
4.6.4. Uyuşmazlık Mahkemesi Nezdinde Hüküm Uyuşmazlığı İleri Sürülmesi 
341
4.6.5. Vergi İdareleri, Vergi Mahkemesi Ve Asliye Ceza Mahkemesi Arasında Etkileşimin Sağlanması 
341
4.6.6. Bekletici Mesele Yapılması 
342
4.6.7. Aynı Fiilin Hem Vergi Kabahati Hem De Vergi Suçu Sayılmaması, Yaptırım Uygulama Yetkisinin Sadece Asliye Ceza Mahkemelerine Verilmesi, Vergi Ziyaı Cezasının Adli Para Cezası Olarak Uygulanması 
344
4.6.8. Sahte Belge Fiillerine Sadece Bir Kat Vergi Ziyaı Cezası Kesilmesi 
346
4.6.9. AİHM Kararları Işığında Köklü Kanuni Değişiklikler Yapılması 
346
SONUÇ 
351
KAYNAKÇA 
369