BİRİNCİ BÖLÜM VERGİ HUKUKU BAKIMINDAN BELGE, FATURA, VERGİ CEZA HUKUKU, VERGİ KAÇAKÇILIĞI KAVRAMLARI
1.1.1. Genel Olarak Belge Kavramı
5
1.1.2. Mevzuatımızda Belge Kavramı
5
1.1.3. Öğretide Belge Kavramı
7
1.1.4. Yargı Kararlarında Belge Kavramı
8
1.1.5. Belgelerde Bulunması Gereken Nitelikler
8
1.1.5.1. Yazılı İrade Açıklaması İçermeli
10
1.1.5.2. Hukuki Sonuç Doğurmaya Yönelik Olmalı
10
1.1.5.3. Düzenleyicisi Belli Olmalı
11
1.1.6. Belgeler Bakımından Asıl, Nüsha(Örnek), Suret Kavramları Asıl
12
1.1.7.1. Türk Ceza Kanunu’na Göre Belge Türleri
13
1.1.7.2. Ticaret Kanunu’na Göre Belgeler
16
1.1.7.3. Vergi Usul Kanunu’na Göre Belgeler
19
1.2.1. Genel Olarak Fatura
21
1.2.2. Faturanın Tanımı
21
1.2.3. Faturada Bulunması Gereken Unsurlar ve Faturanın Şekli 23
1.2.5. Faturalarda Süre ve Dönemsellik İlkesi
28
1.2.6. Faturaların Bastırılması ve Tasdiki
30
1.2.7. Faturaların Hukuki Niteliği
31
1.2.8. Fatura Kullanma Mecburiyeti Bulunanlar
33
1.2.9. Faturaların Muhafaza ve İbraz Zorunluluğu
35
1.2.9.1. Muhafaza ve İbraz Süreleri
35
1.2.9.2. İbrazın Yapılacağı Yer
36
1.2.9.3. İbraz Zorunluluğunda Sürelerin İşlemesine Engel Olan Durumlar
37
1.2.9.4. Zayi Belgesinin Alınması
38
1.2.9.5. İbraz Zorunluğunun Yerine Getirilmemesi
39
1.2.10. VUK’a Göre Fatura Yerine Geçen Belgeler
41
6. Günlük Müşteri Listesi
48
8. Serbest Meslek Makbuzu
49
9. Maliye Bakanlığınca Düzenleme Zorunluluğu Getirilen Belgeler
50
1.2.11. Fatura Türleri
51
2. Basit–Adi–Klasik Fatura
51
8. Açık Fatura–Kapalı Fatura
55
9. Komisyoncu Alış ve Satış Faturaları
55
1.3. VERGİ SUÇLARI, VERGİ KABAHATLERİ VE CEZALARI
57
1.3.1. Vergi Kabahatleri ve Cezaları
60
1.3.1.1. Vergi Ziyaı Kabahati
61
1.3.1.2. Usulsüzlük Kabahati
65
1.3.1.2.1. Genel Usulsüzlük Kabahati
65
1.3.1.2.1.1. Birinci Derece Genel Usulsüzlükler
66
1.3.1.2.1.2. İkinci Derece Genel Usulsüzlükler
70
1.3.1.2.2. Özel Usulsüzlük Kabahati
74
1.3.2. Vergi Suçları ve Cezaları
86
1.3.2.1. Vergi Kaçakçılığı Suçu
87
1.3.2.2. Vergi Mahremiyetini İhlal Suçu
87
1.3.2.3. Mükellefin Özel İşlerini Yapma Suçu
88
1.3.2.4. Hassasiyet ve Şerefe Tecavüz Suçu
89
1.3.2.5. Ekim–Sayım Beyanlarını Denetlememe Suçu
90
1.4. VERGİLERE KARŞI MÜKELLEFLERİN GÖSTERDİĞİ TEPKİLER
91
1.4.1. Subjektif Vergi Yükü
93
1.4.3. Vergide Peçeleme
94
1.4.4. Vergiden Kaçınma
97
1.4.5. Vergi Kaçakçılığı
99
1.4.5.1. Genel Olarak Vergi Kaçakçılığı
99
1.4.5.2. Vergi Kaçakçılığı Suçunun Ortaya Çıkış Nedenleri 102
1.4.5.2.1. Tarihi Nedenler
102
1.4.5.2.2. Sosyal Nedenler
103
1.4.5.2.3. Ekonomik ve Mali Nedenler
104
1.4.5.2.4. Hukuki Nedenler
105
1.4.5.2.5. İdari Nedenler
106
1.4.5.2.6. Kişisel Nedenler
107
1.4.5.3. Hileli Vergi Suçu Ve Vergi Kaçakçılığı Suçu Ayrımının Tarihsel Süreci
108
1.4.5.4. Vergi Kaçakçılığı Suçu Hakkında VUK’ta Yapılan Değişiklikler
110
1.4.5.5. VUK’a Göre Vergi Kaçakçılığı Fiilleri
113
1.4.5.5.1. 359. Maddenin A Fıkrasında Düzenlenen Kaçakçılık Fiilleri
113
1.4.5.5.2. 359. Maddenin B Fıkrasında Düzenlenen Kaçakçılık Suçları
118
1.4.5.5.3. 359. Maddenin C Fıkrasında Düzenlenen Kaçakçılık Fiilleri
124
1.4.5.5.4. 359. Maddenin Ç Fıkrasında Düzenlenen Kaçakçılık Fiilleri
125
1.4.5.5.5. 359. Maddenin D Fıkrasında Düzenlenen Kaçakçılık Fiilleri
130
İKİNCİ BÖLÜM SAHTE BELGE DÜZENLEME VE KULLANMA SUÇLARI
2.2. SAHTE BELGE SUÇLARI AÇISINDAN BELGE
133
2.2.1. Sahte Belge Suçunun Oluşabilmesi İçin Söz Konusu Belgelerin Vergi Kanunları Uyarınca Düzenlenme–Saklanma– İbraz Mecburiyeti Olan Belgelerden Olması Gerekmektedir
135
2.2.2. Sahte Belge Suçunun Oluşabilmesi İçin Söz Konusu Belgelerin Vergiyi Doğuran Olayın İspat Aracı Olması Gerekmektedir
137
2.2.3. Sahte Belge Suçunun Oluşabilmesi İçin Söz Konusu Belgelerin Hukuken Geçerli Gerekmektedir
138
2.3. SAHTE BELGE SUÇLARI AÇISINDAN FİİL
141
2.3.1. Sahte Belge Düzenleme Fiili
141
2.3.1.1. Sahte Belge Düzenleyenler
141
2.3.1.1.1. Bireysel Olarak Sahte Belge Düzenleyenler
143
2.3.1.1.2. Organize Bir Şekilde Sahte Belge Düzenleyenler
144
2.3.1.1.3. Sahte Belge Ticaretinde Paravan Olarak Kullanılanlar
144
2.3.1.2. Sahte Belge Düzenleme Fiilinin Sebepleri
145
2.3.2. Sahte Belge Kullanma Fiili
150
2.3.2.1 Sahte Belge Kullananlar
150
2.3.2.1.1. Sahte Belgeleri Bilmeden Kullananlar
150
2.3.2.1.2. Sahte Belgeleri Bilerek Kullananlar
152
2.3.2.2. Sahte Belge Kullanma Fiilinin Sebepleri
152
2.3.2.2.1. Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Açısından Sahte Belge Kullanma Sebepleri
153
2.3.2.2.2. KDV Açısından Sahte Belge Kullanma Sebepleri
154
2.3.2.2.3. Kayıt Dışı Ekonomik Faaliyetlerin Çok Yoğun Olduğu Bazı Sektörlerde Gerçek Belgeleri Temin Etmede Karşılaşılan Sorunlar Nedeniyle Sahte Belge Kullanılması
156
2.4. SAHTE BELGE SUÇLARININ EKONOMİK ETKİLERİ
158
2.5. SAHTE BELGE SUÇLARI AÇISINDAN VERGİ DENETİMİ
159
2.5.1. Genel Olarak Vergi Denetimi
159
2.5.2. Vergi Denetimi Türleri
160
2.5.2.4. Bilgi Toplama
185
2.6. SAHTE BELGE SUÇLARINA UYGULANAN YAPTIRIMLAR
186
2.6.1. Vergisel Yaptırımlar
186
2.6.1.1. Düzeltme Beyannamesi Verilmesinin İstenmesi
186
2.6.1.2. Vergi Tarhiyatının Yapılması
194
2.6.1.3. KDV İadelerinin Reddedilmesi
195
2.6.1.4. Vergi Ziyaı Cezasının Kesilmesi
198
2.6.1.5. Usulsüzlük Cezasının Kesilmesi
203
2.6.1.6. Özel Usulsüzlük Cezasının Kesilmesi
204
2.6.2. İdari Yaptırımlar
206
2.6.2.2. Özel Esaslar Uygulamasına Tabi Mükellefler Listesine Alınma
214
2.6.2.3. VUK Kapsamında Teminat Uygulanması
222
2.6.2.4. Uzlaşma Haklarının Kısıtlanması
226
2.6.2.5. Basit Usulden Yararlanılamaması
227
2.6.2.6. Mesleki Kuruluşlara Bildirim ve Bu Bildirimlerin Vergi Mahremiyetini İhlal Etmemesi
228
2.6.2.7. Kamu Alacağının Güvence Altına Alınmasına Yönelik Tedbirlerin Uygulanması
228
2.6.3. Diğer Yaptırımlar
229
2.6.3.1. 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’ndaki Yaptırımlar
229
2.6.3.2. Ticari Defterin Sahibinin Lehine Delil Olma Niteliğini Kaybetmesi
230
2.6.3.3. İflas Durumunda Taksiratlı Müflis Sayılma
231
2.6.3.4. Konkordato Talebinin Reddedilmesi
231
2.6.3.5. Yatırım Teşvik Belgesinin İptal Edilmesi
231
2.6.3.6. Kamu İhalelerine Katılmanın Yasaklanması
232
2.6.3.7. Bazı Sermaye Şirketleri Bakımından Kısıtlamalara Tabi Olunması
232
2.6.3.8. Kamu Görevinden Yasaklılık
233
2.6.3.9. Belirli Meslekleri İcra Etmekten Yasaklılık
233
2.6.4. Sahte Belge Fiillerine Uygulanan Yaptırımlar Açısından Ölçülülük İlkesi
234
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SAHTE BELGE FİİLLERİNDEN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIKLAR VE ÇÖZÜM YOLLARI
3.1. ADLİ UYUŞMAZLIKLAR
239
3.1.4. Kanunilik Unsuru
242
3.1.5. Hukuka Aykırılık Unsuru
242
3.1.6. Suçun Maddi Unsuru
242
3.1.7. Netice ve Nedensellik Bağı
244
3.1.8. Suçun Manevi Unsuru
244
3.1.10.1. Sahte Belge Düzenleme Suçlarında Suç Tarihinin Tespiti
249
3.1.10.2. Sahte Belge Kullanma Suçlarında Suç Tarihinin Tespiti
252
3.1.14. Zincirleme Suç
256
3.1.15. Etkin Pişmanlık
258
3.1.16. Adli Yargılama Süreci
260
3.1.16.1. Soruşturma Aşaması
260
3.1.16.2. Kovuşturma Aşaması
265
3.1.16.3. Kanun Yolları Aşaması
267
3.1.16.3.1. Olağan Kanun Yolları
267
3.1.16.3.2. Olağanüstü Kanun Yolları
269
3.1.16.4. İnfaz Aşaması
273
3.2. İDARİ UYUŞMAZLIKLAR
275
3.2.1. İdari Çözüm Yolları
275
3.2.1.1. VUK’a Göre İdari Çözüm Yolları
276
3.2.1.1.1. Vergi Hatalarında Düzeltme
276
3.2.1.1.3. Cezalarda İndirim
281
3.2.1.1.4. Pişmanlık ve Islah
282
3.2.1.1.5. İzaha Davet
283
3.2.1.2. İYUK’a Göre İdari Çözüm Yolları
285
3.2.1.3. Kamu Denetçiliği Kanunu’na Göre Çözüm Yolları 286
3.2.2. Yargısal Çözüm Yolları
287
3.2.2.1. Vergi Yargısının Tanımı
288
3.2.2.2. Vergi Yargısının Fonksiyonları
288
3.2.2.3. Vergi Yargısı Teşkilatı
289
3.2.2.4. Vergi Yargısına Hakim Olan İlkeler
289
3.2.2.5. Vergi Yargısının Konusu
290
3.2.2.6. Vergi Yargısında Süre
290
3.2.2.7. Vergi Yargısında Dava Açmaya Yetkili Olanlar
290
3.2.2.8. Vergi Yargısında Dava Açma Usulü
291
3.2.2.9. Vergi Yargısında İlk İnceleme Usulü
292
3.2.2.10. Vergi Yargısında Dosyaların Tekemmülü
293
3.2.2.11. Vergi Yargısının Sahte Belge Uyuşmazlıklarında İncelediği Kriterler
294
3.2.2.12. Vergi Yargısında Dosyaların Karara Bağlanması . 297
3.2.2.13. Vergi Yargısında Kanun Yolları
299
3.2.2.13.1. Olağan Kanun Yolları
299
3.2.2.13.2. Olağanüstü Kanun Yolları
301
3.3. SAHTE BELGE FİİLLERİ AÇISINDAN VERGİ İDARELERİ, VERGİ MAHKEMELERİ VE CEZA MAHKEMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
303
3.4. SAHTE BELGE FİİLLERİNİN TESPİTİ İLE CEZALANDIRILMASINA İLİŞKİN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
306
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SAHTE BELGE FİİLLERİNE UYGULANAN YAPTIRIMLAR AÇISINDAN ‘NON BİS İN İDEM İLKESİ’ (AYNI SUÇTAN İKİ KEZ YARGILANMAMA VE CEZALANDIRILMAMA İLKESİ)
4.2. DOKTRİNE GÖRE İLKE
310
4.3. İLKENİN UNSURLARI
311
4.4. İLKENİN SAHTE BELGE FİİLLERİ YÖNÜNDEN GEÇERLİ OLUP OLMADIĞINA İLİŞKİN HUKUK KURALARI
313
4.5. YARGILAMA MAKAMLARININ İLKEYE YAKLAŞIMI
317
4.5.1. Danıştay ve Yargıtay’ın İlkeye Yaklaşımı
317
4.5.2. AYM’nin İlkeye Yaklaşımı
318
4.5.2.1. Genel Olarak
318
4.3.2.2. 2015 Tarihli ABP Gıda San. Tur. Ve Tic. Ltd. Şti. Kararı
319
4.3.2.3. 2017 Tarihli, E.2017/28, K.2017/107 Sayılı Karar . 319
4.3.2.4. 2019 Tarihli Ünal Gökpınar Kararı
319
4.3.2.5. 2020 Tarihli Mehmet Turgay Özbekler Kararı
321
4.3.2.6. 2021 Tarihli 2019/4 E., 2021/78 K. Sayılı Ne Bis In Idem Kararı
321
4.3.2.7. AYM’in Non Bis İn İdem İlkesine İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi
322
4.5.3. AİHM’in İlkeye Yaklaşımı
323
4.5.3.1. 1999 Tarihli Ponsetti ve Chesnel/Fransa Kararı
325
4.5.3.2. 2004 Tarihli Rosenquist/İsveç Kararı
325
4.5.3.3. 2009 Tarihli Zolotoukhine/Rusya Kararı
326
4.5.3.4. 2014 Tarihli Hakka/Finlandiya Kararı
326
4.5.3.5. 2014 Tarihli Glantz/Finlandiya kararı
326
4.5.3.7. 2014 Tarihli Lucky Dev/İsveç Kararı
328
4.5.3.8. 2016 tarihli A ve B/Norveç Kararı
329
4.5.3.9. 2017 Tarihli Johannesson ve Diğerleri/İzlanda Kararı
331
4.5.3.10. 2018 tarihli Ingvarsdottir/İzlanda kararı
333
4.5.3.11. 2019 Tarihli Thorisson Kararı
333
4.5.3.12. 2019 tarihli Bjarni Armannsson/İzlanda Kararı
333
4.5.3.13. 2021 tarihli Kristjansson kararı
334
4.5.3.14. AİHM’in Non Bis İn İdem İlkesine İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi
335
4.6. SAHTE BELGE FİİLLERİNDE NON BİS İN İDEM İKESİNİN İHLALİ HAKKINDA ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
339
4.6.1. Asliye Ceza Mahkemesi Tarafından Sanıklar Hakkında Verilen Mahkumiyet Kararının Kesinleşmesi Şartına Bağlı Olarak Vergi İdareleri Tarafından İdari Yaptırım Uygulanması
339
4.6.2. Üç Katı Tutarındaki Vergi Ziyaı Cezasının İki Katına İlişkin Kısmının Ceza Yargılamasında Kesin Hükme Varılıncaya Kadar Tahsil Edilmemesi
339
4.6.3. Yargılamanın Yenilenmesi Yoluna Başvurulması
340
4.6.4. Uyuşmazlık Mahkemesi Nezdinde Hüküm Uyuşmazlığı İleri Sürülmesi
341
4.6.5. Vergi İdareleri, Vergi Mahkemesi Ve Asliye Ceza Mahkemesi Arasında Etkileşimin Sağlanması
341
4.6.6. Bekletici Mesele Yapılması
342
4.6.7. Aynı Fiilin Hem Vergi Kabahati Hem De Vergi Suçu Sayılmaması, Yaptırım Uygulama Yetkisinin Sadece Asliye Ceza Mahkemelerine Verilmesi, Vergi Ziyaı Cezasının Adli Para Cezası Olarak Uygulanması
344
4.6.8. Sahte Belge Fiillerine Sadece Bir Kat Vergi Ziyaı Cezası Kesilmesi
346
4.6.9. AİHM Kararları Işığında Köklü Kanuni Değişiklikler Yapılması
346