Uluslararası Bildirgeler ve Tıp Etiği Açısından Hasta Hakları Doç. Dr. Gürkan Sert  - Kitap
Uluslararası Bildirgeler ve Tıp Etiği Açısından

Hasta Hakları

2. Baskı, 
Mayıs 2019
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
13x19
Sayfa:
320
Barkod:
9789750254482
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
225,00
İndirimli (%67):
75,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu kitapta, hasta haklarının gelişimi ve gelişim nedenleri ile ilgili bilgilerin yanında gelişimde önemli etkiye sahip olan uluslararası hasta hakları belgeleri ve içeriklerine yer verilmiştir. Hasta haklarının Türkiye'deki gelişimi de incelenmiş, mevzuatta yer verilen hasta hakları sayılmış ve bu haklar ile ilgili bilgi sunulmuştur.
Ülkemiz gündeminde önemli bir yer tutan; aydınlatılmış onam, tedaviyi reddetme, onuru ile ölme, sağlık hizmetlerinden yararlanma, özel hayata saygı, şikayet ve tazminat hakları ile insan üzerinde araştırmada hasta haklarının ülkemizdeki yasal temelleri ve kapsamı ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Bu hakların ülkemizdeki kapsamı, uluslararası belgelerdeki kapsamları ile karşılaştırılmıştır. Kitapta hasta haklarının kapsamı ile ilgili yalın bilgilerin yanında, hakların sınırları ve kapsamı ile ilgili tartışmalar, tıp etiği, tıp hukuku ve yargı kararları çerçevesinde incelenmiştir. Bu bağlamda okuyucunun her hakkın ülkemiz mevzuatındaki ve uluslararası belgelerdeki kapsamı hakkında bilgi edinmesi, fiili ve olası hak ihlallerini fark edebilmesi, hakların düzenlenme şekli nedeniyle getirdiği etik ve yasal sorunlara duyarlılık göstermesi, amaçlanmıştır.
Hasta haklarının insan haklarının sağlık alanındaki yansıması olması nedeniyle kitabın içeriği hasta hakları ile ilgili tüm paydaşların (hastalar, hukukçular, sağlık çalışanları, sağlık çalışanı adayları, konu ile ilgili akademik çalışma yürütenler, sağlık yöneticileri gibi) yararlanacağı şekilde yazılmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Aydınlatılmış Onam Hakkı
.
Tedaviyi Reddetme Hakkı
.
Onuru ile Ölme Hakkı
.
Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı
.
Özel Hayata Saygı Hakkı
.
Tıp Etiği
.
Şikayet ve Tazminat Hakkı
.
Sağlık Personelini ve Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme Hakkı
.
Kişisel Verilere ve Kayıtlara Erişim Hakkı
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Teşekkür 
11
Özgeçmiş 
13
Kısaltmalar 
25
GİRİŞ 
27
1. BÖLÜM:
HASTA HAKLARININ GELİŞİMİ VE SAĞLIK HAKKI
GİRİŞ 
33
1. GELİŞİM 
34
2. SAĞLIK HAKKI 
40
2.1. Sağlık Hakkı Yaşam Hakkı İlişkisi 
42
2.2. Sağlık Hakkının Devletlere Getirdiği Yükümlülükler 
48
2. BÖLÜM:
HASTA HAKLARI VE ULUSLARARASI BELGELER
GİRİŞ 
51
1. LİZBON HASTA HAKLARI BİLDİRGESİ 
52
1.1. Nitelikli Sağlık Bakımı Hakkı 
54
1.2. Seçim Yapma Özgürlüğü 
55
1.3. Kendi Geleceğini Belirleme Hakkı 
56
1.4. Bilinci Kapalı Hasta 
56
1.5. Yasal Olarak Yeterliliği Bulunmayan Hasta 
57
1.6. Hastanın İsteğine Karşın Yapılan Girişimler 
57
1.7. Bilgilenme Hakkı 
58
1.8. Gizlilik Hakkı 
58
1.9. Sağlık Eğitimi Hakkı 
59
1.10. Onurunu Koruma Hakkı 
59
1.11. Dini Destek Hakkı 
60
2. AVRUPA’DA HASTA HAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ BİLDİRGESİ 
60
2.1. SAĞLIK HİZMETLERİNDE İNSAN HAKLARI VE DEĞERLERİ 
61
2.2. Bilgilendirme 
61
2.3. Onam 
63
2.4. Mahremiyet ve Özel Hayat 
64
2.5. Bakım ve Tedavi 
66
2.6. Başvuru 
67
3. BİYOETİK SÖZLEŞMESİ 
68
3.1. Sözleşme’nin Amacı 
70
3.2. İnsanın Önceliği 
71
3.3. Sağlık Hizmetlerinden Adil Şekilde Yararlanma 
71
3.4. Meslekî Standartlar 
72
3.5. Onam 
72
3.6. Akıl Hastalığı Olan Kişilerin Korunması 
73
3.7. Acil Durum 
74
3.8. Önceden Açıklanmış İstek 
74
3.9. Onam İle İlgili Diğer Maddeler 
74
3.10. Özel Hayat ve Bilgilendirilme Hakkı. 
75
3.11. Üzerinde Araştırma Yapılan Kişilerin Korunması 
75
4. AVRUPA HASTA HAKLARI ŞARTI 
78
4.1. Hastanın 14 Hakkı 
81
4.2. Koruyucu Tedbirlerin Alınması Hakkı 
83
4.3. Erişim Hakkı 
84
4.4. Bilgi Hakkı 
84
4.5. Onam Hakkı 
85
4.6. Özgür Seçim Hakkı 
86
4.7. Özel Yaşam ve Gizlilik Hakkı 
87
4.8. Hastaların Vaktine Saygı 
87
4.9. Kalite Standartları Hakkı 
88
4.10. Güvenlik Hakkı 
88
4.11. Yenilik Hakkı 
89
4.12. Gereksiz Ağrı ve Sıkıntıdan Sakınma Hakkı 
89
4.13. Kişisel Tedavi Hakkı 
89
4.14. Şikâyet Hakkı 
90
4.15. Tazminat 
90
3. BÖLÜM:
TÜRKİYE’DE HASTA HAKLARI
Giriş 
91
1. 1961 ANAYASASI’NA KADAR OLAN YASAL DÜZENLEMELERDE HASTA HAKLARI 
91
1.1. Tababet ve Şuabat–ı Sanatlarının Tarz–ı İcrasına Dair Kanun 
92
1.2. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 
93
1.3. Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi 
94
1.4. Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun 
98
2. 1961 ANAYASASI VE SONRAKİ YASAL DÜZENLEMELERDE HASTA HAKLARI 
99
2.1. Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun 
99
3. 1982 ANAYASASI VE SONRAKİ DÜZENLEMELERDE HASTA HAKLARI 
100
3.1. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 
101
3.2. Nüfus Planlaması Hakkında Kanun 
102
3.3. Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu 
103
4. HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ 
103
4.1. Dayanak ve Amaç 
104
4.2. Kapsam 
105
4.3. Tanımlar 
105
4.3.1. HHY’de Hasta Tanımı 
105
4.3.2. HHY’de Hasta Haklarının Tanımı 
106
4.3.3. HHY’de Sağlık Kurumu ve Personeli Tanımları 
106
4.3.4. Temel İlkeler 
107
4. BÖLÜM:
SAĞLIK HİZMETLERİNDEN YARARLANMA HAKKI
Giriş 
111
1. Sağlık Hizmetlerinden Adalete ve Hakkaniyete Uygun Yararlanma 
111
2. Hizmet Konusunda Bilgi İsteme Hakkı 
112
3. Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme Hakkı 
115
4. Sağlık Personelini Seçme ve Değiştirme Hakkı 
116
5. Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme Hakkı 
121
6. Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım Alma Hakkı 
122
7. Tıbbi Gereklilikler Dışında Müdahale Edilememesi 
123
8. Tıbbi Özenle Hizmet Alma Hakkı 
124
5. BÖLÜM:
HASTANIN AYDINLATILMA VE
ONAM VERME HAKKI
Giriş 
135
1. AYDINLATILMIŞ ONAMIN TIP ETİĞİ VE HUKUKU AÇISINDAN TAŞIDIĞI ÖNEM 
137
2. TÜRKİYE’DE AYDINLATILMIŞ ONAM İLE İLGİLİ HUKUKİ DURUM 
140
3. HASTANIN TIBBİ GİRİŞİME ONAM VEREBİLMESİ İÇİN GEREKEN ŞARTLAR 
146
3.1. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak 
147
3.1.1. Biyolojik Öğe 
148
3.1.2. Yaş Küçüklüğü 
149
3.1.3. Akıl Hastalığı 
149
3.1.4. Akıl Zayıflığı 
150
3.1.5. Sarhoşluk 
150
3.2. Ergin (Reşit) Olmak 
151
3.3. Kısıtlı Olmamak 
152
3.4. Hastanın Aydınlatılması 
154
3.4.1. Aydınlatmanın İçeriği 
154
3.4.1.1. Tanı ve Tedavi Hakkında Bilgilendirme 
157
3.4.1.2. Risk Aydınlatması 
158
3.4.2. Aydınlatma Kapsamının Genişlemesi 
160
3.4.3. Kapsamın Daralması veya Aydınlatmanın Hiç Yapılmaması 
161
3.4.3.1. Hastanın Serbest İradesi ile Aydınlatılmak İstememesi 
162
3.4.3.2. Hastanın Uygulanması Düşünülen Tıbbi Girişim Hakkında Bilgi Sahibi Olması 
164
3.4.3.3. Acil Haller 
165
3.4.3.4. Aydınlatmanın Hasta İçin Öneminin Kalmaması 
166
3.4.3.5. Tedavi Ayrıcalığı 
167
3.4.4. Aydınlatmanın Verilme Tarzı 
169
3.4.5. Aydınlatma Kime Yapılmalıdır? 
170
3.4.6. Bilgilendirme Kim Tarafından Yapılmalıdır? 
172
3.4.7. Aydınlatmada Şekil 
173
3.4.8. Bilgilendirme Ne Zaman Yapılmalıdır? 
177
4. ÇOCUK ADINA TIBBİ GİRİŞİMLERE KARAR VERİLMESİNDE ETİK VE YASAL TARTIŞMALAR 
178
4.1. Ayırt Etme Gücü Bulunmayan Çocuklar Adına Tıbbi Girişime Karar Verilmesi 
180
4.2. Ayırt Etme Gücü Bulunan Çocuklardan Tıbbi Girişimler İçin Aydınlatılmış Onam Alınması 
181
6. BÖLÜM:
HASTANIN TEDAVİYİ REDDETME HAKKI
Giriş 
187
1. TEDAVİYİ REDDETME HAKKI VE ETİK TARTIŞMALAR 
188
2. KARAR VERME YETERLİLİĞİ OLAN HASTANIN TEDAVİYİ REDDETME HAKKI VE TÜRK HUKUKU 
190
2.1. Anayasa ve Karar Verme Yeterliliği Olan Hastanın Tedaviyi Reddetme Hakkı 
191
2.2. Özel Hukuk ve Karar Verme Yeterliliği Olan Hastanın Tedaviyi Reddetme Hakkı 
193
2.3. Ceza Hukuku ve Karar Verme Yeterliliği Olan Hastanın Tedaviyi Reddetme Hakkı 
196
2.3.1. Tedaviyi Ret Hakkı ve Yaşam Hakkından Vazgeçmeye Onam Vermek 
196
2.3.2. Tedaviyi Ret Hakkı ve Zorunluluk Hali 
198
2.3.3. Hekimin Tıbbi Uygulama Gerçekleştirme Yükümlülüğü ve Tedaviyi Ret Hakkı 
200
3. HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ VE TEDAVİYİ RET HAKKININ SINIRLARI 
201
7. BÖLÜM:
ONURU İLE ÖLME HAKKI
Giriş 
211
1. ÖLÜMÜN TANIMI 
213
2. ONURU İLE ÖLME HAKKI BAĞLAMINDA ÖTANAZİ 
216
3. ONURU İLE ÖLME HAKKI 
218
3.1. Gerçeği Bilme ve Gizlilik Hakkı 
220
3.2. Yaşamının Son Döneminde Olan Hastanın Tedaviyi Reddetme ve Karara Katılma Hakkı 
222
3.3. Ölmekte Olan Hastanın Tıbbi Deneme ve Uygulamalara Katılmama Hakkı Vardır 
224
3.4. Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı 
226
3.5. Diğer Haklar 
227
8. BÖLÜM:
HASTANIN ÖZEL HAYATINA SAYGI HAKKI
Giriş 
229
1. ÖZEL HAYAT KAVRAMI 
230
1.1. Özel Hayatın Sınırları 
230
2. ÖZEL HAYATA SAYGI HAKKI VE ULUSLARASI BELGELER 
232
3. TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE ÖZEL HAYATA SAYGI HAKKI 
236
3.1. T.C. 1982 Anayasası’nda Özel Hayata Saygı Hakkı 
236
3.2. Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu Kapsamında Özel Hayata Saygı Hakkı 
237
3.3. Türk Ceza Kanunu ve Özel Hayata Saygı Hakkı 
238
3.4. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 
239
4. SAĞLIK HİZMETLERİNDE ÖZEL HAYATA SAYGI HAKKI 
241
4.1. Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinde Özel Hayata Saygı Hakkının Kapsamı 
244
4.2. Sağlık Hizmetlerinde Özel Hayata Saygı Hakkının İnsan Hakları ve Tıp Etiği Açısından Önemi 
247
4.3. Sağlık Hizmetlerinde Özel Hayata Saygı Hakkının Temel Sorunları 
250
4.4. Hastalara Ait Bilgilerin Gizliliği ve Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Karşılaşılan Etik ve Yasal Sorunlar 
252
4.4.1. Sağlık Hizmetlerinde Meslek Sırrı ve Karşılaşılan Etik/Yasal Sorunlar 
252
4.4.1.1. Sağlık Hizmetlerinde Meslek Sırrı Yükümlüğü Olan Kişiler 
254
4.4.1.2. Sağlık Hizmetlerinde Meslek Sırrının Sınırları ve Karşılaşılan Etik /Yasal Sorunlar 
255
4.4.2. Türk Hukukunda Sağlık Hizmetlerinde Meslek Sırrı 
258
4.4.2.1. Bir Kanun Hükmünü Yerine Getirme 
259
4.4.2.1.1. Bulaşıcı Hastalıklarda Bildirim 
259
4.4.2.1.2. Suçun Bildirimi 
262
4.4.2.2. Yetkili Makamın Emrini Yerine Getirme 
263
4.4.2.3. Tanıklıktan Çekinme 
263
4.4.2.4. Meşru Savunma ve Zorunluluk Hali 
265
4.4.2.5. Hastanın Rızası 
266
4.5. Sağlık Hizmetlerinde Arşiv / Kayıtların Gizliliğinde Karşılaşılan Etik ve Yasal Sorunlar 
267
4.5.1. Türk Hukukunda Durum 
272
4.6. Hastaların Beden Mahremiyeti ve Sağlık Hizmetlerinde Etik / Yasal Sorunlar 
274
4.6.1. Sağlık Eğitimi Sürecinde Beden Mahremiyeti 
276
9. BÖLÜM:
ŞİKÂYET HAKKI
GİRİŞ 
281
1. SORUMLULUK VE HUKUKİ KORUNMA YOLLARI 
284
1.1. Sağlık Tesislerinde Hasta Hakları Uygulamalarına Dair Yönerge (2003) 
286
1.2. Hasta Hakları Uygulama Yönergesi (2005) 
290
1.3. HHY 2014 Değişikliği ve 2014 Genelgesi 
293
1.3.1. Hasta Hakları Kurulları 
293
1.3.2. Karar ve Karara İtiraz 
296
1.3.3. Hasta Hakları İl Koordinatörlüğü 
297
1.3.4. Hasta Hakları Birimi 
298
Kaynaklar 
301
Kavram Dizini 
317