YAPAY ZEKÂ ÇAĞINA GİRERKEN! 
 
25
Yapay Zekanın Bilgisayar Öncesi Tarihi Arkaplanı 
 
31
Bilgisayar Teknolojileri ve Yapay Zekâ 
 
33
1.1. TANIM ARAYIŞINDA BİR ARAŞTIRMA ALANI 
 
37
1.2.1. Yapay Zekâ Sistemi (AI system) 
 
42
1.2.1.1. Yapay Zekâ Sistemlerinin Mimarisi 
 
44
1.2.1.2. Yapay Zekâ Sistemlerinin Genel
 
1.2.1.3. Yapay Zekâ Sistemlerinin
 
Geliştirilmesinde Temel Yaklaşımlar 
 
46
1.2.2. Yapay Zekâ Sistemi Yaşam Döngüsü (AI System
 
1.2.3. Yapay Zekâ Uygulaması (AI application) 
 
50
1.2.4. Yapay Zekâ Bilgisi (AI Knowledge) 
 
52
1.2.5. Yapay Zekâ Aktörleri (AI actors) 
 
52
1.2.6. Yapay Sinir Ağları (Artificial Neural Networks) 
 
53
1.2.7. Hukukta Yapay Zekâ (AI in law) 
 
54
1.3. TERİMİN KÖKENİ VE İTİRAZLAR 
 
55
1.4. YAPAY ZEKÂ BİLİMİ VE ALT DALLARI 
 
59
1.4.1. Yapay Zekâ Bilimi 
 
59
1.4.2. Yapay Zekâ Biliminin Alt Dalları 
 
63
1.4.2.1. Makine Öğrenimi (Machine Learning) 
 
65
1.4.2.2. Derin Öğrenme (Deep Learning) 
 
69
1.4.2.3. Doğal Dil İşleme (Natural Language
 
1.4.2.4. Uzman Sistemler (Expert Systems) 
 
71
1.4.2.5. Robot ve Robotik (Robot and Robotics) 
 
73
1.4.2.6. Bilgisayarlı Görü (Computer Vision) 
 
75
1.4.2.7. Ajan Tabanlı Sistemler (Agent–based
 
1.4.2.8. Üretken Çekişmeli Ağlar (Generative
 
Adversarial Networks/ GAN). 
 
77
ChatGBT’nin Geliştirilmesi Aşamasında Mevlana Şiiri Testi 
 
78
2.2.1. Algoritma (Algorithm) 
 
94
2.2.2. Veri ve Büyük Veri (Data and Big Data) 
 
97
2.2.3. Nesnelerin İnterneti (Internet of things (IoT) 
 
99
2.2.4. Teknolojik Yakınsama (Technological Convergence) 
 
99
2.3. YAPAY ZEKÂ TÜRLERİ 
 
100
2.3.1. Gelişmişlik Düzeyine Göre 
 
101
2.3.1.1. Zayıf Yapay Zekâ (Artificial Narrow/Week Intelligence (ANI) 
 
101
2.3.1.2. Genel Yapay Zekâ (Artificial General Intelligence (AGI) 
 
102
2.3.1.3. Süper Yapay Zekâ (Artificial Super Intelligence (ASI) 
 
104
2.3.2. Yaratıcılık Niteliğine Göre 
 
104
2.3.2.1. Üretken Yapay Zekâ (Generative Artificial Intelligence /GAI) 
 
104
2.3.2.2. Ayırt Edici Yapay Zekâ (Discriminative AI) 
 
108
2.3.3. Etik Açıdan Yapay Zekâ 
 
109
2.3.3.1. Güvenilir Yapay Zekâ (Secure Artificial Intelligence) 
 
109
2.3.3.2. Sorumlu Yapay Zekâ (Responsible Artificial Intelligence) 
 
110
2.3.2.3. Şeffaf ve Açıklanabilir Yapay Zekâ
 
(Transparent and Explainable Artificial Intelligence) 
 
111
2.3.4. Risk Temelli Sınıflandırma 
 
112
2.4. GÜNLÜK HAYATTA YAPAY ZEK 
 
114
2.4.1. Online Alışveriş ve Reklam 
 
115
2.4.2. Online Araştırma 
 
115
2.4.3. Kişisel Dijital Asistanlar 
 
116
2.4.4. Otomatik Çeviri 
 
117
2.4.5. Evler, Şehirler ve Bağlantılı Altyapılar 
 
118
2.4.7. Siber Güvenlik 
 
119
2.4.8. Dezenformasyona Karşı Mücadele 
 
119
2.4.9. Yapay Zekânın Diğer Kullanım Örnekleri 
 
120
2.5. YAPAY ZEKÂ PAZARI 
 
123
2.5.1. ABD–Çin Rekabeti 
 
123
2.5.2. Ekonomik Büyüklüğü ve Geleceği 
 
125
2.5.3. Pazarın Popüler Yapay Zekâları 
 
128
2.6. YAPAY ZEKÂNIN GELECEĞİ 
 
133
2.6.3. Gelecek Öngörüleri 
 
136
2.6.5. Yapaya Zekâ Neden Hata Yapar? 
 
141
2.6.6. Yapay Zekâ: İklim Değişikliğiyle Mücadelede
 
Fırsatlar ve Çevresel Maliyetler 
 
143
2.6.7. Yapay Zekâ: Güvenlik Alanındaki Fırsatlar ve
 
Google, “Robot Anayasası” Hazırladı 
 
152
YAPAY ZEKÂ ETİĞİ: ETİK AYNASINDAN İNSAN –MAKİNE ETKİLEŞİMİ
 
3.2. YAPAY ZEKÂ ETİĞİ VE TÜRLERİ 
 
166
3.3. SİVİL VE ÖZEL GİRİŞİMLERİN BİLDİRİLERİ 
 
171
3.3.1. Asilomar Yapay Zekâ İlkeleri (2017) 
 
171
3.3.1.1. Hazırlık Süreci 
 
171
3.3.2. Yapay Zekânın Sorumlu Bir şekilde Geliştirilmesi
 
İçin Montreal Bildirgesi (2018) 
 
175
3.3.2.1. Hazırlık Süreci 
 
175
3.3.2.4. İlkelerin Yorumlanması 
 
177
3.3.2.5. Bildirgenin Muhatapları 
 
178
3.3.3. Makine Öğrenimi Sistemlerinde Eşitlik ve
 
Ayrımcılık Yapmama Hakkının Korunması Toronto
 
3.3.3.1. Hazırlık Süreci 
 
179
3.3.3.3. Bildirgenin Konu Başlıkları 
 
181
3.4. ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE YAPAY ZEKÂ ETİĞİ 
 
181
3.4.1. CEPEJ: Yargı Sistemleri ve Çevrelerinde Yapay
 
Zekânın Kullanımı İçin Bir Avrupa Etik Şartı (2018) 
 
182
3.4.2. AB Komisyonu: Güvenilir Bir Yapay Zekâ İçin Etik
 
İlkeler Rehberi (2019) 
 
187
3.4.4. OECD: Yapay Zekâ Etiği İlkeleri 
 
189
3.4.4. UNESCO: Yapay Zekâ Etiği Hakkında Tavsiye Kararı
 
3.5. MEVLANA’NIN YEDİ ÖĞÜDÜ VE YAPAY ZEKÂ ETİĞİNE
 
HUKUK VE YAPAY ZEKÂ ETKİLEŞİMİ: KADİM ADALETİN HİZMETİNDE BİR ALGORİTMİK ADALET
 
4.2. YAPAY ZEKÂNIN HUKUK TARAFINDAN DÜZENLENMESİ 
 
211
4.2.1. Mevcut Hukuk Kurallarının YZ’ya Uygulanabilirliği 
 
211
4.2.2. Yeni Hukuki Düzenleme İhtiyacı 
 
219
4.3. YAPAY ZEKÂNIN HUKUK DALLARIYLA ETKİLEŞİMİ 
 
222
4.3.2. Hukuki ve Yasal Uyum Gerektiren Öncelikli Alanlar 
 
224
4.3.2.1. Sorumluluk ve Yapay Zekâya E–Kişilik
 
4.3.2.2. İnovasyon ve Fikri Mülkiyet 
 
239
4.3.2.2.1. Genel Olarak 
 
239
4.3.2.2.2. Yapay Zekâ Yazılımlarının Fikri
 
4.3.2.2.3. Yapay Zêka Tarafından
 
4.3.2.2.4. Yapay Zekâ Modellerinin
 
Eserlerin Telif Hakkı 
 
251
4.3.2.4. Rekabet Hukuku 
 
260
4.3.2.5. Tüketici Hukuku 
 
268
4.3.5.7. Milletlerarası Özel Hukuk 
 
275
4.3.5.8. Finansal Suçlar 
 
279
4.4. MEVZUAT HAZIRLIK SÜRECİNDE DİKKAT EDİLECEK
 
4.5. YARGI SİSTEMİNDE YAPAY ZEKÂ KULLANIMI 
 
287
4.6. HUKUK MESLEKLERİNDE YAPAY ZEKÂ KULLANIMI 
 
303
4.6.2. Hukukta Yapay Zekâ Araçları ve Kullanım Alanları 
 
306
4.6.3. Yapay Zekâ Araçları ve Avukatlık Mesleği 
 
309
4.6.4. Yapay Zekâ Çağının Hukukçusu: Artırılmış
 
4.6.5. Yapay Zekâ Araçları Hukukçuların Yerini Alabilir mi? 
 
321
4.6.6. Adaletle İlgili Diğer Alanlarda Yapay Zekâ
 
4.6.6.2. Bilirkişilik 
 
324
4.6.6.3. Mevzuat Hazırlama 
 
324
4.6.6.4. Kolluk Faaliyetleri 
 
326
4.6.6.5. Ülkemizde: Yapay Zekâ ve UYAP 
 
330
4.6.7. Teorik Sorunlar 
 
331
4.6.7.1. Demokratik Meşruiyet, Etik ve Hukuki
 
4.6.7.2. Yapay Zekânın İfade Özgürlüğü Hakkı 
 
334
4.7. HUKUK EĞİTİMİNDE YAPAY ZEK 
 
335
4.8. HUKUKTA YAPAY ZEKÂ ETKİSİNE NASIL HAZIRLANMALI? 
 
341
Yapay Zekâ Hukukun Uygulanmasında Nasıl Devrim Yaratabilir? 
 
343
ULUSLARARASI ÖRGÜTLER VE YAPAY ZEKÂ: ULUSÜSTÜ ETKİLİ BİR YAPAY ZEKÂ MİMARİSİ İHTİYACI
 
5.2. ULUSLARARASI AKTÖRLER VE YAPAY ZEK 
 
351
5.2.1. Birleşmiş Milletler (BM) 
 
351
5.2.2. Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) 
 
354
5.2.2.1. Yapay Zekâ Politika Gözlemevi 
 
355
5.2.2.2. OECD Yapay Zekâ İlkeleri 
 
356
5.2.2.3. Yapay Zekâ Hakkında Konsey Tavsiyesi 
 
356
5.2.2.4. Yapay Zekâ, Veri ve Gizlilik Uzman
 
5.2.3. Avrupa Birliği (AB) 
 
358
5.2.3.1. Genel Olarak 
 
358
5.2.3.2. Yapay Zekâ Yasası (the Artificial
 
Intelligence Act (AI Act) 
 
359
5.2.3.2.1. Genel Olarak 
 
359
5.2.3.2.2. Yasanın İçeriği 
 
363
5.2.3.3. AB Yapay Zekâ Sorumluluk Direktifi 
 
365
5.2.4. Avrupa Konseyi (AK) 
 
370
5.2.4.1. Genel Olarak 
 
370
5.2.4.2. Bakanlar Komitesi 
 
370
5.2.4.3. Parlamenterler Meclisi 
 
371
5.2.4.4. İnsan Hakları Komiseri 
 
371
5.2.4.5. Avrupa Konseyi Yapay Zekâ ve İnsan
 
Hakları, Demokrasi ve Hukukun
 
Üstünlüğü Çerçeve Sözleşmesi 
 
372
5.2.4.6. Avrupa Yargının Etkinliği Komisyonu
 
5.2.5. Küresel Yapay Zekâ Ortaklığı 
 
377
AK Parlamenterler Meclisi’nin 2102 (2017) Tavsiye Kararı: Teknolojik
 
Yakınsama, Yapay Zekâ ve İnsan Hakları 
 
378
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA YAPAY ZEKÂ: İNOVASYON VE KAPSAMLI DÜZENLEME İKİLEMİ
 
6.2.1. Federal Düzeyde Düzenlemeler 
 
387
6.2.1.1. Yapay Zekâ Hakları Bildirgesi (The
 
Blueprint for an AI Bill of Rights) 
 
389
6.2.1.2. Yapay Zekânın Güvenli, Güvenilir ve İyi
 
Niyetli Geliştirilmesi ve Kullanımı
 
Üzerine Başkanlık Kararnamesi (30 Ekim
 
6.2.2. Eyaletler Düzeyinde Düzenlemeler 
 
394
6.3. BİRLEŞİK KRALLIK 
 
394
6.8.1.1. Yapay Zekâ Stratejisi Yönlendirme
 
6.8.1.2. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi
 
6.8.1.3. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma
 
6.8.1.4. Sivil Toplum ve Şirketler 
 
420
6.8.2. Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi (UYZS) 
 
421
6.8.3. Mevzuat Altyapısı 
 
424
6.8.4. Kamu Sektöründe Atılması Gereken Adımlar 
 
426
YAPAY ZEKÂ VE İNSAN HAKLARI: DİJİTAL LEVİATHANI EHLİLEŞTİRMEK!
 
7.2. MEVCUT İNSAN HAKLARI HUKUKU ÇERÇEVESİNİ
 
7.2.1. Hak Eksenli Yaklaşım 
 
441
7.2.2. İnsan Hakları Etki Analizi (Human rights impact
 
7.3. YAPAY ZEKÂ KAYNAKLI İNSAN HAKLARI İHLALLERİ 
 
448
7.3.4. Adil Yargılanma Hakkı 
 
460
7.4. YAPAY ZEKÂ KARRALARINA KARŞI İNSAN KARARI
 
EK: İngilizce–Türkçe Yapay Zekâ ve Hukuk Terimleri 
 
475
YAZARIN YAYINLANMIŞ KİTAPLARI 
 
497
1. Asilomar YZ İlkelerinin İngilizcesi için karekodu okutunuz! 
 
175
2. Montreal Bildirgesinin İngilizcesi için karekodu okutunuz 
 
179
3. AB Güvenilir Yapay Zekâ İçin Etik İlkeleri İçin Karekodu
 
4. OECD Yapay Zekâ İçin Etik İlkeleri İçin Karekodu Okutunuz! 
 
191
5. UNESCO Yapay Zêka Etiği İlkelerinin İngilizcesi için
 
6. UNESCO’nun YZ alanındaki çalışmalarını içeren İngilizce
 
sitesini incelemek için karekodu okutunuz! 
 
352
7. OECD’nin YZ alanındaki faaliyet ve belgelerini içeren
 
İngilizce sitesi için karekodu okutunuz! 
 
355
8. AB Yapay Zekâ Yasası'na ilişkin İngilizce’de güncel
 
gelişmeler ve analizler için karekodu okutunuz. 
 
360
9. Avrupa Konseyinin YZ alanındaki çalışmalarına ilişkin
 
İngilizce internet sayfası için karekodu okutunuz! 
 
371
10. AK Çerçeve Sözleşmesinin Türkçesi için Karekodu
 
11. CEPEJ’in Yargı Sistemleri ve Çevrelerinde Yapay Zekânın
 
Kullanımına İlişkin İnternet Sitesi İçin Karekodu okutunuz 
 
376
12. AK Parlamenterler Meclisi’nin Teknolojik Yakınsama,
 
Yapay Zekâ ve İnsan Hakları Tavsiye Kararının İngilizcesi için
 
13. ABD Ulusal Yapay Zekâ Girişimi Yasasının orijinal metni için
 
14. ABD Yapay Zekâ Hakları Bildirgesi hakkında ayrıntılı bilgi ve
 
bildirge metni için karekodu okutunuz! 
 
389
15. ABD Yapay Zekânın Güvenli, Güvenilir ve İyi Niyetli
 
Geliştirilmesi ve Kullanımı Üzerine Başkanlık
 
Kararnamesine ilişkin İngilizce internet sayfası için
 
16. Birleşik Krallık’ın Beyaz Kitabı (A pro–innovation approach
 
to AI regulation) için karekodu okutunuz! 
 
400
17. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi İnternet sayfası
 
için karekodu okutunuz! 
 
419
18. Enstitü sayfası için karekodu okutunuz! 
 
419
19. Türkiye’nin Ulusal Yapay Zeka Stratejisi için karekodu
 
20. Türkiye’nin Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024–2025 Eylem
 
Planı İçin Karekodu Okutunuz! 
 
424
21. Yapay Zekâ Çağında Hukuk Raporu için karekodu
 
Kavramsal Raporu Rapor için karekodu okutunuz! 
 
425
23. KVKK’nın YZ Alanında Kisisel Verilerin Korunmasına Dair
 
Tavsiyeleri İçin Karekodu Okutunuz! 
 
455
DİJİTAL OKUMA ÖNERİLERİ DİZİNİ
 
1. MAKALE: Yapay Zekanın İşe Alım Süreçlerinde Kullanımı ve
 
2. Mevlana Bilgeliği (2017) Kitabını İndirmek İçin Karekodu
 
3. Makale: Yapay Zeka ve Felsefe Soruşturması (2023) 
 
206
4. Makale: Yapay Zekâ ve İdare Hukuku (Bugünden Geleceğe
 
Yönelik Bir Değerlendirme) 
 
218
5. Makale: Yapay Zekâ Varlıklarının Hukuki Statüsü Üzerine
 
Disiplinler Arası Bir Muhakeme 
 
234
6. Makale: Yapay Zekâ ve Ceza Hukuku Sorumluluğu (2023) 
 
239
7. Makale: Yapay Zekânın İşe Alım Süreçlerinde Kullanımı ve
 
Algoritmik Ayrımcılık 
 
274
8. Makale: Yapay Zekânın Hukuk Sisteminde Kullanılması
 
9. Makale: İnsan Haklarının Korunması Bağlamında Yapay
 
Zekâ Uygulamaları (2022) 
 
464
10. Makale: Yapay Zeka, İnsan Hakları ve İnsan Haklarının
 
Korunması Açısından Yapay Zekanın Denetimi (2024) 
 
464