1.1. YABANCILAR HUKUKU
19
1.1.1. Yabancı Kavramı
19
1.1.2. Yabancılar Hukukunun Diğer Hukuk Dallarıyla İlişkisi
20
1.1.2.1. Uluslararası Hukuk
20
1.1.2.2. Vatandaşlık Hukuku
20
1.1.2.3. Kanunlar İhtilafı Hukuku
22
1.1.2.4. Milletlerarası Usul Hukuku
22
1.1.3. Yabancılar Hukukunun Kaynakları
23
1.1.3.1. İç Hukuk Kaynakları
23
1.1.3.2. Uluslararası Hukuk Kaynakları
26
1.2. SEYAHAT ÖZGÜRLÜĞÜ
28
1.2.1. Uluslararası Belgelerde Seyahat Özgürlüğü
28
1.2.2. Seyahat Özgürlüğünün Mutlak Bir İnsan Hakkına Dönüşmesi
29
1.2.3. Seyahat Özgürlüğünün Kısıtlanması/Engellenmesi ve Egemenlik Gücü Dengesi
31
1.3. GENEL OLARAK GÖÇ KAVRAMI
33
1.4. GÖÇÜN BAŞLICA NEDENLERİ
36
YABANCILARIN SINIR KAPILARINDA KONTROLÜ
2.1. SINIR KONTROLÜNÜN AMACI
41
2.2. KAPSAMLI VE EN ALT (MİNİMAL) KONTROLLER
42
2.2.1. En Alt (Minimal) Kontrol
43
2.2.2. Kapsamlı Kontrol
44
2.3. BİRİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLÜ
44
2.4. İKİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLÜ
46
2.4.1.2. Havalimanı Transit Vizesi
51
2.4.1.3. Diğer Vize Türleri
52
2.4.1.4. İkamet veya Çalışma İzinlerinin Vize Yerine Kabulü ile Zorunlu Pasaport Süresi
52
2.4.2. Vize Verilmeyecek Yabancılar ve Vize Muafiyeti
54
2.4.2.1. Talep Edilen Vize Süresinden Daha Uzun Pasaport Süresi Olmayanlar
59
2.4.2.2. Türkiye’ye Girişleri Yasaklılar
59
2.4.2.2.1. Kamu Düzeni veya Kamu Güvenliği Açısından Sakıncalı Görülenler
63
2.4.2.2.2. Kamu Sağlığına Tehdit Olarak Nitelendirilen Hastalıklardan Birini Taşıyanlar
65
2.4.2.2.3. Suçluların Geri Verilmesine Esas Olan Suç veya Suçlardan Sanık Olanlar ya da Hükümlü Bulunanlar
66
2.4.2.2.4. Kalacağı Süreyi Kapsayan Geçerli Sağlık Sigortası Bulunmayanlar
68
2.4.2.2.5. Türkiye’ye Giriş, Türkiye’den Geçiş veya Türkiye’de Kalış Amacını Haklı Nedenlere Dayandıramayanlar
69
2.4.2.2.6. Kalacağı Sürede, Yeterli ve Düzenli Maddi İmkâna Sahip Olmayanlar
69
2.4.2.2.7. Borç ve Cezalarını Ödemeyi Kabul Etmeyenler
70
2.5. BİRİNCİ VE İKİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLLERİNDE ULUSLARARASI KORUMA TALEBİNDE BULUNANLARA SAĞLANAN GÜVENCE
71
2.6. BİRİNCİ VE İKİNCİ BASAMAK KONTROLLERİNİN SONUÇLARI
72
2.6.1. Taşıyıcıların Yükümlülükleri
73
2.6.1.1. İdari Para Cezası Uygulaması
74
2.6.2. Kabul Edilemeyen Yolcularla İlgili Diğer Hususlar
75
3.1. İKAMET, İKAMETGÂH VE İKAMET İZNİ KAVRAMLARI
77
3.2. İKAMET İZNİNİN GÖÇ HAREKETLERİ ÜZERİNDEKİ OLASI ETKİLERİ
77
3.3. İKAMET İZNİNDEN MUAF OLMA
78
3.4. İKAMET İZNİNDE VİZE MODELİ: YURT DIŞINDAN İKAMET İZNİ BAŞVURUSU
83
3.5. İSTİSNA KAPSAMINDA YURT İÇİNDEN İKAMET İZNİ BAŞVURUSU
83
3.6. İKAMET İZNİ BAŞVURULARINA İLİŞKİN TEMEL HUSUSLAR
84
3.6.1. İkamet İzni Başvurularının Değerlendirmesi
93
3.6.2. İkamet İzinlerine İlişkin Diğer Hususlar ve İkamet İzni Belgesi
94
3.7. AMACA UYGUN İKAMET İZNİ DÖNEMİNE GEÇİŞ: İKAMET İZNİ ÇEŞİTLERİ
95
3.7.1. Kısa Dönem İkamet İzni
96
3.7.1.1. Kısa Dönem İkamet İzni Verilmesine Esas Olan Gerekçeler
96
3.7.1.2. Kısa Dönem İkamet İzninde Aranan Şartlar
101
3.7.1.3. Kısa Dönem İkamet İzninin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
102
3.7.2. Aile İkamet İzni
103
3.7.2.1. Aile İkamet İzninin Verilmesi ve Süresi
103
3.7.2.2. Birden Fazla Eşle Evliliklerde Aile İkamet İzni
104
3.7.2.3. Boşanma ve Ölüm Hallerinde Aile İkamet İzni
105
3.7.2.4. Aile İkamet İzni ve Destekleyici
105
3.7.2.5. Aile İkamet İzninin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
107
3.7.2.6. Aile İkamet İzninde Anlaşmalı Evlilik Önlemi
108
3.7.3. Öğrenci İkamet İzni
109
3.7.3.1. Öğrenci İkamet İzni İçin Aranan Şartlar
110
3.7.3.2. Öğrenci İkamet İzninde Süre
111
3.7.3.3. Öğrenci Yakınlarının İkamet İzni Talepleri
112
3.7.3.4. Öğrenci İkamet İzni Talebinin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
112
3.7.4. Yerleşik Yabancılığa Geçiş: Uzun Dönem İkamet İzni
112
3.7.4.1. Uzun Dönem İkamet İzninin Kapsamı ve Aranan Şartlar
113
3.7.4.2. Uzun Dönem İkamet İzninin Sağladığı Haklar
115
3.7.4.3. Uzun Dönem İkamet İzninin İptali
117
3.7.4.4. İptal Edilen Uzun Dönem İkamet İzninin Tekrar Verilmesi
117
3.7.5. İnsani İkamet İzni
118
3.7.5.1. İnsani İkamet İzni Kapsamında Olan Yabancılar
118
3.7.5.2. İnsani İkamet İzninin Özellikleri ve İznin İptali
120
3.7.6. Mağdura Koşulsuz Destek: İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni
121
3.7.6.1. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninin Süresi ve Uzatılması
123
3.7.6.2. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninin İptali
123
3.7.6.3. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninde Öne Çıkan Hususlar
124
4.1. VATANSIZLIK VE VATANSIZ KİŞİ
125
4.2. VATANSIZLIĞIN TESPİTİ
126
4.3. VATANSIZ KİŞİ KİMLİK BELGESİ
127
4.4. VATANSIZ KİŞİLERİN HAKLARI
128
ÜLKEDE İSTENİLMEME: SINIR DIŞI ETME KARARI
5.1. GENEL OLARAK SINIR DIŞI KAVRAMI
131
5.2. SINIR DIŞI ETME KARARI
132
5.2.1. Sınır Dışı Etme Kararı İçin Değerlendirme ve Yetkili Makam
135
5.2.2. Sınır Dışı Etme Kararının Tebliği
136
5.2.3. Sınır Dışı Etme Kararına Karşı İtiraz Hakkı ve Sonuçları
137
5.2.4. Sınır Dışı Etme Kararına Konu Olacak Yabancılar
140
5.2.5. Sınır Dışı Etme Kararına Karşı Yüksek Güvence
150
5.2.6. Sınır Dışı Etme İşleminde Kolaylaştırılmış Usul: Türkiye’yi Terke Davet
152
5.2.6.1. Terke Davet Edilmeyecek Yabancılar
153
5.2.6.2. Terke Davet Yönteminin Uygulanmasında Temel İlkeler
154
5.2.6.3. Sınır Dışı Etme İşleminde Gönüllü Dönüş
155
5.2.7. Sınır Dışı İşleminde İdari Gözetim
158
5.2.7.1. İdari Gözetim Kararının Unsurları
161
a) İdari gözetim sürecinde bütünlük
161
b) Sınır dışı edilmesine karar verilen bazı yabancılar için idari gözetim
161
c) İdari gözetim kararıyla geri gönderme merkezlerinde özgürlük kısıtlaması
163
ç) İdari gözetimin süresi ve gözden geçirilmesi
163
5.2.8. Sınır Dışı Etme Kararının Yerine Getirilmesi
166
5.2.8.1. Sınır Dışı Giderleri Bütçesi
167
SINIR DIŞI ETME SÜRECİNDE ZORUNLU İKAMET TEDBİRİ:
GERİ GÖNDERME MERKEZLERİNDE BARINDIRMA
6.1. GENEL OLARAK GERİ GÖNDERME MERKEZLERİ
169
6.1.1. Merkezlerin Kuruluşu
170
6.1.2. Merkezlerin İşleyişinde Yönetsel İlkeler
170
6.1.3. Merkezlerin İşletilmesi
175
6.1.4. Merkezlerin Yönetimi ve Merkez Müdürünün Görevleri
176
6.1.5. Merkezlerin Güvenliği
178
6.1.6. Merkezlerde Verilecek Hizmetler ve Merkez Giderleri
178
6.1.7. Merkezlerin Denetimi
179
6.1.8. Merkezlerin Yönetilmesinde İşbirliği
179
EVRENSEL DEĞER: ULUSLARARASI KORUMA
7.1. ULUSLARARASI KORUMA KAVRAMI
181
7.2. ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURUSU
182
7.2.1. Başvurunun Temel Esasları ve Zorunlu Adımlar
182
7.2.1.1. Bizzat Başvuru
184
7.2.1.2. Başvuruda Özel İhtiyaç Sahiplerinin Gözetilmesi
184
7.2.1.3. Başvuruda İdari Gözetimin Gerekliliğini Belirleme
185
7.2.1.4. Ayrıntılı Beyan İsteme
188
7.2.1.5. Mülakat Tarihi Belirleme
189
7.2.1.6. Sağlık Kontrolü
189
7.2.1.7. Bilgilendirme ve Tercümanlık
189
7.2.1.8. Başvurunun Kabul Edilemezliğinin Kesinleştirilmesi
189
7.2.1.9. Uluslararası Korumanın Dışında Tutulma
193
7.2.1.10. Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Kimlik Belgesi
195
7.3. BAŞVURU SAHİBİNİN KENDİNİ İFADE ETME, İDARENİN GERÇEĞİ BULMA FAALİYETİ: MÜLAKAT
196
7.3.1. Genel Olarak Mülakat Kavramı
196
7.3.2. YUKK’da Mülakat
197
7.3.2.1. Mülakat İşlemine İlişkin Teknik Bilgiler
198
7.3.2.2. Mülakatın Tamamlanması ve Karar
199
7.3.3. Uluslararası Koruma Talebinin Karara Bağlanması
199
7.3.3.1. Uluslararası Koruma Talebiyle İlgili Süreçte Alınan Kararlara İtiraz ve Yargı Yolu
200
7.3.4. Başvuru Sahiplerine Tanınan Haklar Kataloğu
201
7.3.4.1. Yoksulluk ve İhtiyaç Saptaması
205
7.3.5. Başvuru Sahiplerinin Yükümlülükleri
205
7.4. ULUSLARARASI KORUMAYA GEÇİŞ: MÜLTECİ, ŞARTLI MÜLTECİ, İKİNCİL KORUMA STATÜLERİ
207
7.4.1. Mülteci Statüsü
207
7.4.2. Şartlı Mülteci
208
7.4.3. Mülteci ve Şartlı Mülteci Tanımlarının Çözümlemesi
209
7.4.4. 1951 Sözleşmesinin Omurgası: Beş Temel Gerekçe ve Cevabı Aranan Sorular
210
7.4.5. İkincil Koruma
212
7.4.6. Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kimlik Belgesi
213
7.4.7. Mülteci, Şartlı Mülteci ve İkincil Koruma Statüsü Sahiplerinin Hakları
213
7.4.8. Statü Sahiplerinin Yükümlülükleri
214
7.4.9. Yitirilen Hakların Tekrar Elde Edilmesi ve Uluslararası Koruma Statüsünün Sona Ermesi ve İptali
215
KİTLESEL GÖÇÜN KORUMA ŞEMSİYESİ GEÇİCİ KORUMA
8.1. GENEL OLARAK GEÇİCİ KORUMA
217
8.2. GEÇİCİ KORUMA SAĞLANACAK YABANCILAR
219
8.2.1 Geçici Koruma Kapsamı Dışında Tutulacaklar
219
8.3. GEÇİCİ KORUMANIN İÇERİĞİ
221
8.4. GEÇİCİ KORUMA KARARIYLA ÜLKEYE KABUL
222
8.4.1. Sınır Kapısı ve Sınır Geçiş Yeri Uygulaması
222
8.4.2. Sınır Geçişlerinde Belge İbrazı
222
8.4.3. Güvenlik Riski Taşıyanlar
222
8.4.4. Kişilerin Üzerlerinde ve Eşyalarında Arama
223
8.4.5. Silahtan Arındırma ve Sivillerden Ayrı Tutma
224
8.5. SEVK MERKEZİ İŞLEMLERİ
224
8.6. GEÇİCİ KORUNANLARA SAĞLANAN HİZMETLER
225
8.6.1. Geçici Koruma Kimlik Belgesi
225
8.6.2. Geçici Barınma Merkezlerine Sevk
225
8.6.3. Sağlık Hizmeti
226
8.6.4. Eğitim Hizmeti
227
8.6.6. Sosyal Hizmetler ve Yardımlar
228
8.7. GEÇİCİ KORUMA ALTINDA OLAN YABANCILARIN SORUMLULUKLARI
229
8.8. GEÇİCİ BARINMA MERKEZLERİ
229
8.9. GEÇİCİ KORUNANLARIN GÖNÜLLÜ OLARAK TÜRKİYE’DEN AYRILMALARI
230
8.10. GEÇİCİ KORUMANIN SONA ERMESİ
231
8.10.1. Geçici Koruma Kararının Kaldırılması
231
8.10.2. Geçici Korumanın Bireysel Olarak Sona Ermesi veya İptali
231
8.10.3. Geçici Korumanın Sona Ermesinin Sonuçları
231
8.11. İLAN EDİLEN GEÇİCİ KORUMA TEDBİRLERİNİN SINIRLANDIRILMASI VEYA DURDURULMASI
232
8.12. DIŞİŞLERİ BAKANLIĞININ DESTEK VE SORUMLULUK PAYLAŞIM ÇAĞRISI
232
8.13. SURİYE’DEN GELENLERE ÖZGÜ GEÇİŞ HÜKÜMLERİ
233
İŞ GÜCÜNE KATILIM: ÇALIŞMA İZNİ
9.1. MEVZUAT ALTYAPISI
235
9.1.1. Çalışma Alanındaki Sınırlamalar
236
9.2. ÇALIŞMA İZNİNE İLİŞKİN İLKELER
237
9.2.1. Çalışma İzninde Yetki ve Yükümlülük
237
9.2.2. Çalışma İzni Türleri
237
9.2.2.1. Süreli Çalışma İzni
237
9.2.2.2. Süresiz Çalışma İzni
238
9.2.2.3. Bağımsız Çalışma İzni
238
9.2.2.4. Turkuaz Kart
238
9.2.3. Çalışma İzni Muafiyeti
239
9.2.4. Çalışma İzni Başvurusu ve Değerlendirilmesi
240
9.2.4.1. Çalışma İzni Başvurusunun Yapılması
240
9.2.4.3. Çalışma İzni Başvurusunun Reddi
242
9.2.5. Çalışma İzni ve Çalışma İzni Muafiyetinin İptali
244
9.2.6. Uluslararası Koruma Kapsamında Olanlar
245
9.2.6.1. Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Olanlar ile Şartlı Mülteciler
245
9.2.6.2. Mülteci ve İkincil Koruma Statüsü Sahipleri
247
9.2.6.3. Geçici Koruma Kapsamında Olanlar
247
9.2.7. İstisna Kapsamında Çalışma İzni Verilebilecek Yabancılar
249
9.2.8. Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı
250
9.2.9. Yabancı Öğrenciler
251
9.2.10. Mavi Kart Sahipleri
252
9.3. ÇALIŞMA İZNİ ALMADAN ÇALIŞMA VE ÇALIŞTIRMA
252
GÖÇMEN–TOPLUM KAYNAŞMASI: UYUM
10.1. TEMEL KAVRAMLAR
253
10.1.3. Çok kültürlülük
255
10.2. UYUM FAALİYETLERİNDE HEDEF KİTLE
255
10.3. TÜRK GÖÇ HUKUKUNDA UYUM
257
10.3.1. Tarihsel Arka Plan
257
10.3.2. YUKK Sonrası Dönem
259
10.2.1. Uyum Faaliyetlerinde Ortak Akıl
260
10.2.2. Uyum Faaliyetlerinde Temel Konular
261
10.2.3. BM Küresel Göç Mutabakatında Uyum
261
YABANCILARIN TAŞINMAZ EDİNİMİ
11.1. GENEL OLARAK TAŞINMAZ EDİNME HAKKI
263
11.2. MÜLKİYET HAKKINA İLİŞKİN ULUSLARARASI DAYANAKLAR VE ÜLKE ÖRNEKLERİ
263
11.2.1. Ülke Örnekleri (ABD, Arnavutluk, Azerbaycan, Beyaz Rusya, Bolivya, Brezilya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, Galler, İrlanda, İran, İspanya, İsrail, İsviçre, İtalya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Meksika, Slovakya, Polonya, Romanya, Rusya Federasyonu, Slovenya, Ukrayna, Yunanistan)
265
11.4. YABANCILARIN TÜRKİYE’DE TAŞINMAZ EDİNİMİ
275
11.4.2. Miras Yoluyla Taşınmaz Edinme
279
11.4.3. Mülk Edinmede Değerleme Raporu
281
11.4.4. Yabancı Gerçek Kişilerin Tarım Arazisi edinmesi
281
11.4.5. Yabancıların Özel Güvenlik Bölgelerinde Taşınmaz Edinimi
282
11.4.6. Taşınmaz Edinmede Taşınmazın Niteliği
282
11.4.7. Uluslararası Koruma Başvurusunda Bulunanlar (başvuru sahibi) ile Uluslararası Koruma Statüsü Alan Yabancıların Durumu
282
11.5. TÜRKİYE’DE YABANCILARIN TAŞINMAZ EDİNİMİNE İLİŞKİN OLASI SORULARA YANITLAR
283
DİPLOMATİK VE KONSOLOSLUK HUKUKUNA TABİ YABANCILAR
12.1. DİPLOMATİK TEMSİLCİLER
289
12.1.1. Sürekli Diplomatik Temsilcilerinin Görevleri
292
12.1.4. İkamet İzninden Muafiyet
294
12.1.5. Kimlik Kartı ve İlk Başvuru
295
12.1.5.1. Kimlik Kartlarının İşlevi
295
12.1.5.2. Kimlik Kartlarında Ayırıcı Özellikler
296
12.1.5.3. Kimlik Kartından İkamet İznine Geçiş
297
12.1.5.4. Kimlik Kartı Süresinin İkamet İzni Süresi Yönünden Karşılığı
298
12.1.6. Dokunulmazlık ve Ayrıcalıklar
298
12.2. KONSOLOSLUK İLİŞKİSİ
300
12.2.1. Konsolosluk Personelinin Göreve Başlaması
300
12.2.2. Konsolosluk Görevleri
301
12.2.4. İkamet İzninden Muafiyet
302
12.2.5. Dokunulmazlık ve Bağışıklık
302
12.3. GÖREVİN SONA ERMESİ
303
12.3.1. İstenmeyen Kişi (Persona Non Grata) İlanının Sınır Dışı Etme Kararı ve İşlemleri Yönünden Değerlendirilmesi
303
DİĞER BİREYSEL İDARİ YAPTIRIMLAR
13.1. İDARİ PARA CEZASI ÖNGÖRMEYEN BİREYSEL YAPTIRIMLAR
305
13.2. İDARİ PARA CEZALARI
311
13.2.1. İdari Para Cezalarının Uygulanmasındaki Usuller
313
13.3. İDARİ YAPTIRIMLARIN DÜZENSİZ GÖÇLE MÜCADELEDEKİ İŞLEVİ
313
GÖÇ YÖNETİMİNDE KURUMSALLAŞMA:
GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
14.1. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN KURULUŞ, GÖREV VE YETKİLERİ
315
14.1.1. Görev, Yetki ve Personel
317
14.2. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRA TEŞKİLATI (GENEL MÜDÜRLÜK DIŞINDAKİ İL VE İLÇE YAPILANMASI)
319
14.2.1. İl Göç İdaresi Müdürlüklerinin Görevleri
320
14.2.1.1. İl Göç İdaresi Müdürlerinin Görevleri
323
14.2.2. İlçe Göç İdaresi Müdürlüklerinin Görevleri
323
14.2.2.1. İlçe Göç İdaresi Müdürlerinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları
324
14.2.3. İl ve İlçe Göç İdaresi Müdürlüğü Personeli
325
14.2.3.1. İl Göç Uzmanı ve Uzman Yardımcıları ile Diğer Personelin Görev ve Sorumlulukları
325
14.2.4. İl ve İlçe Müdürlükleriyle İlgili Diğer Hususlar
325
14.3. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YURT DIŞI TEŞKİLÂTI
326