>
Hukuk Kitapları>
Anayasa Hukuku>
Devlet ve Hükümet Sistemleri>
Başkanlık Sistemlerinde ve Türk Hukukunda Meclis Soruşturması
Başkanlık Sistemlerinde ve Türk Hukukunda Meclis Soruşturması
1. Baskı,
Ekim 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa Sayısı:
327
Kitabın Fiyatı:
880,00₺
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Çalışmamızda, cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde "cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu" konusunda Türk hukukunda tartışılan belli başlı sorulara, başta ABD olmak üzere başkanlık sistemiyle yönetilen seçtiğimiz diğer ülkelerin meclis soruşturması (impeachment) ile ilgili düzenlemeleri incelenerek mukayeseli bir inceleme ile cevaplar bulunmaya çalışılacaktır. Bu doğrultuda özellikle "Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğunun içeriğinin sınırları ne olmalıdır? Cumhurbaşkanının kişisel suçlarıyla ilgili sorumluluğunda kim yetkili olmalıdır ve nasıl bir usul izlenmelidir? Cumhurbaşkanının bağışıklığı olmalı mıdır, olmalıysa sınırları ve şartları nasıl olmalıdır? Cumhurbaşkanının göreve başlamadan önceki fiillerinden sorumluluğu var mıdır? Cumhurbaşkanının görev süresi bittikten sonra yargılanmasında hangi usul uygulanmalıdır? Başkanlık sistemlerinde başkanın görevden alma soruşturması ve yargılaması ile başkan hakkında ceza yargılamasının birbirinden farklılıkları nelerdir?" sorularına mukayeseli hukuk incelemeleri ışığında cevap bulunmaya çalışılacaktır.
Çalışmamız, başkanlık sisteminde başkanın cezai sorumluluğu mekanizması olan "impeachment" kurumu üzerine kurgulanmıştır. Impeachment kurumu aslında bizim literatürümüzdeki "meclis soruşturması" kurumunun karşılığıdır. Bu sebeple çalışmamızda literatürde karışıklığa sebebiyet vermemek, kavram kargaşası yaşatmamak ve kurumun daha başlangıçta yabancı bir terminolojiyle anılıp yerleşmesinin önüne geçmek için Türkçe "meclis soruşturması" teriminin kullanılması tercih edilecektir. Dolayısıyla çalışmamızda Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğunu düzenleyen mukayeseli hukuktaki "impeachment" kurumu ve usulünün yerine terminolojik olarak "meclis soruşturması" kavramının, impeachment usulüne başvurulabilecek suçları anlatmak için kullanılan "impeachable offences" kavramı yerine de "soruşturulabilir suçlar" teriminin kullanılması tercih edilecektir.
Kitabın Konu Başlıkları
Hükümet Sistemlerinde Devlet Başkanının Konumu ve Sorumluluğu
Başkanlık Sistemlerinde Başkanın Konumu ve Cezai Sorumluluğu
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
7
İÇİNDEKİLER
9
KISALTMALAR CETVELİ
17
GİRİŞ
19
BİRİNCİ BÖLÜM
HÜKÜMET SİSTEMLERİNDE DEVLET BAŞKANININ KONUMU VE SORUMLULUĞU
I. DEVLET BAŞKANI VE KONUMU
23
A. Devlet Sistemlerinde Devlet Başkanı Kavramı ve Tanımı
23
1. Monarşilerde
25
2. Cumhuriyetlerde
27
B. Hükümet Sistemlerinde Devlet Başkanının Konumu
29
1. Parlamenter Sistemde
29
2. Yarı Başkanlık Sisteminde
32
3. Başkanlık Sisteminde
35
II. GENEL OLARAK SORUMLULUK
38
A. Kavram ve Tanım
38
B. Sorumluluk Türleri
39
1. Siyasi Sorumluluk
40
a) Siyasi Sorumluluğun Temeli
41
b) Tanımı ve Kapsamı
43
(1) Siyasi Hesap Verilebilirlik
44
(2) Siyasi Sorumluluğun Temeli
45
(3) Siyasi Sorumluluğun Tezahürü
46
(4) Siyasi Sorumluluğu Doğuran Sebepler
46
(5) Siyasi Sorumluluğun Yaptırımı
47
(6) Hukuki ve Cezai Sorumlulukların Yarışması Bakımından
47
2. Cezai Sorumluluk
48
a) Cezai Sorumluluğun Temeli: Kusursuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi
48
b) Tanımı ve Kapsamı
50
3. Hukuki Sorumluluk
51
C. Sorumluluk Türlerinin Karşılaştırılması
53
1. Sorumlulukların Yaptırımları Bakımından
54
2. Sorumlulukların Süjeleri Bakımından
54
3. Sorumlulukların Kaynağı Bakımından
55
4. Sorumlulukların Şahsiliği Bakımından
56
III. HÜKÜMET SİSTEMLERİNDE DEVLET BAŞKANININ SORUMLULUĞU
57
A. Parlamenter Sistemde Devlet Başkanının Sorumluluğu
57
1. Devlet Başkanının Sorumsuzluğu ve Fonksiyonu
58
2. Siyasi Sorumluluk
61
3. Cezai Sorumluluk
64
a) Monarşilerde
64
b) Cumhuriyetlerde
65
(1) Göreviyle İlgili Suçlardan Dolayı Cezai Sorumluluğu
65
(2) Kişisel Eylem ve İşlemleriyle İlgili Cezai Sorumluluğu
66
4. Hukuki Sorumluluk
67
a) Monarşilerde
67
b) Cumhuriyetlerde
68
(1) Göreviyle İlgili Hukuki Sorumluluğu
68
(2) Kişisel Eylem ve İşlemleriyle İlgili Hukuki Sorumluluğu
69
B. Yarı Başkanlık Sisteminde Devlet Başkanının Sorumluluğu
69
C. Başkanlık Sisteminde Devlet Başkanının Sorumluluğu
73
1. Siyasi Sorumluluğu
73
2. Cezai Sorumluluk
75
a) Göreviyle İlgili Suçlardan Dolayı Cezai Sorumluluğu
76
b) Kişisel Eylem ve İşlemleriyle İlgili Cezai Sorumluluğu
78
3. Hukuki Sorumluluk
80
a) Göreviyle İlgili Eylemlerden ve İşlemlerden Dolayı Hukuki
Sorumluluk
80
b) Kişisel Eylem ve İşlemlerden Dolayı Hukuki Sorumluluk
83
İKİNCİ BÖLÜM
BAŞKANLIK SİSTEMLERİNDE BAŞKANIN KONUMU VE CEZAİ SORUMLULUĞU
I. MECLİS SORUŞTURMASI (IMPEACHMENT) USULÜ
A. Meclis Soruşturması (Impeachment) Usulünün Doğuşu
86
B. Meclis Soruşturması (Impeachment) Modelleri
89
1. Yasama Modeli
901
2. Yargısal Model
90
3. Karma Model
92
C. Meclis Soruşturması (Impeachment) Usulünden Bir Kaçış: İstifa
93
II. YASAMA MODELİ
94
A. Amerika Birleşik Devletleri
94
1. Yürütmenin Yapısı ve İşleyişi
94
2. Başkanın Konumu ve Yetkileri
96
3. Meclis Soruşturması (Impeachment) Usulü
98
a) Anayasal Hükümler
99
b) Meclis Soruşturmasının (Impeachment) Kapsamı
101
(1) Meclis Soruşturması (Impeachment) Yalnızca Cezai
Eylemlerle Mi Sınırlı?
101
(2) Meclis Soruşturması (Impeachment) Nedenlerinin
Sınıflandırılması
106
(a) Görevin İçerdiği Yetkileri Aşmak veya Kötüye
Kullanmak
106
(b) Görevin İşlevi ve Amacıyla Uyumsuz Davranış
108
(c) Uygunsuz Amaç veya Kişisel Kazanç İçin Görevin
Kötüye Kullanımı
109
(3) Göreve Başlamadan Önceki Davranıştan Meclis
Soruşturması Usulü (Impeachment)
110
(4) Görevden Ayrıldıktan Sonra Meclis Soruşturması
(Impeachment) Usulü
112
c) Meclis Soruşturması (Impeachment) Usulü
115
(1) Temsilciler Meclisi: Meclis Soruşturma Önergesi Hazırlama
ve Kabul Etme
116
(a) Meclis Soruşturması Talebi
116
(b) Komisyon ve Komisyon Raporu
117
(c) Meclis Soruşturma Önergesinin Kabulü
119
(d) Meclis Yöneticilerinin Atanması
120
(2) Senato: Meclis Yargılamasında Tek Yetkili
120
(a) Senatoda Yargılama Hazırlığı
121
(b) Senatodaki Yargılama
121
(c) Senato Kararı
123
d) Yürütme Bağışıklığı
125
(1) ABD’de Genel Olarak Yasama Bağışıklığı Kavramı
125
(2) ABD Başkanlık Sisteminde Başkanın Bağışıklığı Olup
Olmadığı Meselesi
127
(a) ABD Yüksek Mahkemesi’nin Nixon v. Fitzgerald, 457
U.S. 731, 1982 Kararı
127
(i) Başkanın Bağışıklığı Olduğunu İleri Süren Görüş
128
(ii) Başkanın Bağışıklığı Olmadığını İleri Süren Görüş
130
(b) ABD Yüksek Mahkemesi’nin Trump v. United States,
603 U.S. 593, 2024 Kararı
133
4. Meclis Soruşturması (Impeachment) Örnekleri
135
a) Andrew Johnson
135
b) Richard Nixon
138
c) Bill Clinton
140
d) Donald Trump
144
(1) Birinci Meclis Soruşturması (Impeachment)
145
(2) İkinci Meclis Soruşturması (Impeachment)
146
5. Ceza Yargılaması (Genel Ceza Mahkemelerinde Yargılama)
149
a) Sus Payı Davası (New York Eyalet Mahkemesi)
150
b) Gizli Belgeleri Saklama ve Adaleti Engelleme Davası (ABD
Florida Güney Bölgesi Bölge Mahkemesi)
151
c) Federal Seçime Müdahale Davası (ABD Columbia Bölgesi Bölge
Mahkemesi)
153
d) Georgia Seçim Müdahale Davası (Georgia Eyalet Mahkemesi)
154
B. Arjantin
155
1. Yürütmenin Yapısı ve İşleyişi
155
2. Devlet Başkanının Yetkileri ve Konumu
158
3. Meclis Soruşturması (Impeachment) Usulü
160
4. Meclis Soruşturmasından (Impeachment) Kaçış: Fernando de la
Rua’nın İstifası
162
C. Meksika
163
1. Yürütmenin Yapısı ve İşleyişi
163
2. Devlet Başkanının Yetkileri ve Konumu
165
3. Meclis Soruşturması (Impeachment) Usulü
167
D. Şili
168
1. Yürütmenin Yapısı ve İşleyişi
169
2. Devlet Başkanının Yetkileri ve Konumu
170
3. Meclis Soruşturması (Impeachment) Usulü
171
4. Meclis Soruşturması (Impeachment) Örneği: Sebastian Pinera
172
III. YARGISAL MODEL
173
A. Güney Kore
173
1. Yürütmenin Yapısı ve İşleyişi
173
2. Devlet Başkanının Yetkileri ve Konumu
175
3. Meclis Soruşturması (Impeachment) Usulü
176
4. Meclis Soruşturması (Impeachment) Örnekleri
179
a) Roh Moo–hyun
180
b) Park Geun–hye
181
c) Yoon Suk Yeol
183
5. Ceza Yargılaması (Genel Ceza Mahkemelerinde Yargılama)
184
B. Venezuela
187
1. Yürütmenin Yapısı ve İşleyişi
187
2. Devlet Başkanının Yetkileri ve Konumu
188
3. Meclis Soruşturması (Impeachment) Usulü
189
4. Meclis Soruşturması (Impeachment) Örneği: Carlos Andrees Perez
192
IV. KARMA MODEL: BREZİLYA
193
A. Yürütmenin Yapısı ve İşleyişi
194
B. Devlet Başkanının Yetkileri ve Konumu
195
C. Meclis Soruşturması (Impeachment) Usulü
197
1. Meclis Soruşturması (Impeachment) Süreci
197
2. Soruşturma Komisyonları (CPI) ve Önemi
200
D. Meclis Soruşturması (Impeachment) Örnekleri
202
1. Fernando Collor de Mello
203
2. Dilma Rousseff
204
a) Meclis Soruşturması (impeachment) Süreci
204
b) Değerlendirme
206
V. MECLİS SORUŞTURMASININ (IMPEACHMENT) DEĞERLENDİRMESİ
207
A. Kapsam Bakımından
208
B. Önerge Verme Yetkisi ve Kabulü Bakımından
209
C. Karar Verme Yetkisi Bakımından
209
D. Anayasal Yaptırım Bakımından
211
E. Cezai Yargılama Yetkisi Bakımından
211
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE CUMHURBAŞKANININ CEZAİ SORUMLULUĞU
I. YÜRÜTMENİN YAPISI VE İŞLEYİŞİ
215
II. CUMHURBAŞKANININ YETKİLERİ VE KONUMU
216
III. CUMHURBAŞKANININ CEZAİ SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE
HUKUKİ DAYANAĞI
218
A. Hukuki Dayanağı
218
1. Anayasa, Kanun, İçtüzük ve Diğer Uygulanabilir Mevzuat
218
2. Boşluk Bırakılan Hükümlerin Durumu
222
B. Anayasanın 105. Maddesindeki Soruşturma Usulünün Hukuki Niteliği
224
IV. YARGISAL MODEL: CUMHURBAŞKANI MECLİS SORUŞTURMASI
229
A. Kapsam: Bir Suç İşlediği İddiası
230
1. Göreviyle İlgili Suçlardan Sorumluluk
234
a) 2017 Anayasa Değişikliği Öncesinde Cumhurbaşkanının
Sorumsuzluğu: İstisnası: Vatana İhanet
234
b) 2017 Anayasa Değişikliği Sonrasında Cumhurbaşkanının
Mutlak Sorumluluğu
235
2. Kişisel Suçlardan Sorumluluk
236
a) 2017 Anayasa Değişikliği Öncesi Durum
236
b) 2017 Anayasa Değişikliği Sonrası Durum
237
3. Göreve Başlamadan Önceki Davranıştan Soruşturma
239
4. Görevden Ayrıldıktan Sonra Soruşturma
241
a) Genel Olarak
241
b) Görev Suçu–Kişisel Suç Ayrımı ile Değerlendirme
243
B. Usul: TBMM İzni ve Yüce Divan Yargılaması
244
1. Soruşturma Aşaması: TBMM İzni
246
a) Önerge Aşaması
246
(1) Cumhurbaşkanı Meclis Soruşturması Açılma Talebi
246
(2) Cumhurbaşkanı Meclis Soruşturma Önergesinin
Görüşülmesi
248
(a) Süre
249
(b) TBMM’de Görüşme
249
(c) Oylama ve Oylamanın Hukuki Niteliği
250
(d) Önergenin Kabulü (Soruşturması Açılması) Kararının
Sonuçları
252
(i) Geçici Uzaklaştırma Usulü
252
(ii) Cumhurbaşkanının Seçim Kararı Alamaması
253
(e) Resmi Gazete’de Yayım Meselesi
255
(f) Yargısal Denetim
255
b) Komisyon Aşaması
256
(1) Cumhurbaşkanı Meclis Soruşturması Komisyonunun
Kuruluşu
256
(a) Grubu Bulunmayan Siyasi Partilerin Komisyonda
Temsili
258
(b) Bağımsız Adayların Komisyonda Temsili
259
(c) İçtüzük 109. Maddesinin 3. Fıkrasının Uygulanabilirliği
259
(2) Cumhurbaşkanı Meclis Soruşturması Komisyonunun
Çalışma Usulü
261
(3) Cumhurbaşkanı Meclis Soruşturması Komisyonunun Görev
Süresi
262
(4) Cumhurbaşkanı Meclis Soruşturması Komisyonunun Görev
ve Yetkileri
265
(5) Komisyon Raporu
268
c) Genel Kurul Aşaması
269
(1) Raporun Görüşülmesi
270
(2) Karar Aşaması
270
2. Yargılama Aşaması: Yüce Divan
274
a) Yetki
274
b) Yargılama
276
c) Karar
280
(1) Beraat Kararı
280
(2) Mahkumiyet Kararı
281
(a) Seçilmeye Engel Olmayan Bir Suçtan Mahkumiyet
282
(b) Seçilmeye Engel Bir Suçtan Mahkumiyet: Görevin
Sona Ermesi
282
(c) Yeniden İnceleme: Kararın Kesinleşmesi
284
(i) Yeniden İnceleme Usulü
285
(ii) Cumhurbaşkanının Görevinin Sona Ermesi
286
d) Yargılamanın Yenilenmesi
288
SONUÇ
291
KAYNAKÇA
307
Kitabın Fiyatı:
880,00₺
Temin süresi 2-3 gündür.
Bu kitaplar da ilginizi çekebilir
Modern Bürokrasinin Doğuşu
Aydın Furkan Kaynak
Kamu Hukuku Seti (Eylül 2025)
Kemal Gözler, Muhammet Koçakgöl
Parlamento Hukuku
Şeref İba
Devlet ve Hükümet Sistemleri
Hamide Bağçeci
Hakkımızda
|
Uluslararası Yayınevi Belgesi|
Kaynakça Dosyası|
Kişisel Verilerin Korunması |
Üyelik|
Siparişlerim|
İade Politikası|
İletişim