1. AVRUPA KÖMÜR VE ÇELİK TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM
36
1.1. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması’na Giden Yol (…1940’lar–1951)
36
1.2. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması (1951/1952–2002)
42
2. AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE AVRUPA ATOM ENERJİSİ TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM
43
2.1. Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1952–1957)
43
2.2. Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması (1957/1958)
45
3. AVRUPA TEK SENEDİ VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM
48
3.1. Avrupa Tek Senedi’nin Arka Planındaki Gelişmeler (1958–1986)
48
3.2. Avrupa Tek Senedi (1986–1987)
54
4. MAASTRİCHT ANTLAŞMASI (AVRUPA BİRLİĞİ ANTLAŞMASI) VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM
57
4.1. Maastricht Antlaşması’nın (Avrupa Birliği Antlaşması’nın) Arka Planındaki Gelişmeler (1987–1992)
57
4.2. Maastricht Antlaşması (Avrupa Birliği Antlaşması) (1992–1993)
59
5. AMSTERDAM ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM
65
5.1. Amsterdam Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1993–1997)
66
5.2. Amsterdam Antlaşması (1997–1999)
68
6. NİCE ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM
72
6.1. Nice Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1999–2001)
72
6.2. Nice Antlaşması (2001–2003)
73
7. LİZBON ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM
75
7.1. Lizbon Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (2003–2007)
75
7.2. Lizbon Antlaşması (2007–2009)
78
8. LİZBON ANTLAŞMASI SONRASINDAKİ DÖNEM (2009–…)
87
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN AKTÖRLERİ
1.1.2. Üye Olmanın Kriterleri ve Usulü
99
1.1.2.1. Üyelik Kriterleri
99
1.1.2.2. Üyelik Usulü
102
1.2. Üyelikten Ayrılma / Avrupa Birliği’nden Çekilme
105
1.2.1. Çekilme Kararı
106
1.2.2. Çekilme Anlaşması
109
1.2.3. Çekilmenin Tamamlanması
114
1.2.4. Çekilmenin Tamamlayıcıları
115
1.3. Üyelik ve Avrupa Birliği’nin Değerleri
118
1.3.1. Madde 7 Prosedürü
119
1.3.2. Madde 7 Prosedürünün Tamamlayıcıları
121
1.3.2.1. Hukukun Üstünlüğü Çerçevesi
121
1.3.2.2. Avrupa Hukukun Üstünlüğü Mekanizması
123
1.3.2.3. Birlik Bütçesinin Korunması İçin Koşululluk Genel Rejimi
123
1.3.2.4. İhlal Davası
124
2. KURUMLAR (BAŞLICALARI)
126
2.1. Avrupa Birliği’nin Kurumsal Yapısının Temel Özellikleri
128
2.2. Avrupa Parlamentosu
135
2.2.2. İç Örgütlenişi
139
2.3.2. İç Örgütlenişi
150
2.4.2. İç Örgütlenişi
158
2.5. Avrupa Birliği Zirvesi
164
2.5.2. İç Örgütlenişi
164
2.6. Avrupa Birliği Adalet Divanı
168
2.6.1.1. Adalet Divanı
169
2.6.1.2. Genel Mahkeme
170
2.6.2. İç Örgütlenişi
170
2.6.2.1. Adalet Divanı
170
2.6.2.2. Genel Mahkeme
171
2.6.3.1. Adalet Divanı
171
2.6.3.2. Genel Mahkeme
172
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN ANAYASAL İLKELERİ
1. YETKİ İLE İLGİLİ İLKELER
181
1.1. Yetkinin Varlığı: Yetkilendirilme İlkesi
181
1.1.1. Yetkilendirilme İlkesi
181
1.1.2. Yetkinin Varlığının Görünümleri
184
1.1.2.1. Açık Yetki veya Zımni Yetki
184
1.1.2.2. Geniş Kapsamlı Madde Örneği: ABİHA md. 352
187
1.2. Yetkinin Niteliği: Yetki Kataloğu
190
1.2.1. Münhasır Yetki (Avrupa Birliği)
190
1.2.2. Paylaşılan Yetki
192
1.2.3. Destekleyici, Koordine Edici ve Tamamlayıcı Yetki
193
1.2.4. Ekonomi ve İstihdam Politikalarının Koordinasyonu
194
1.2.5. Ortak Dış ve Güvenlik Politikası
195
1.3. Yetkinin Kullanımı: Katmanlı Yetki İlkesi ve Orantılılık İlkesi
196
1.3.1. Katmanlı Yetki İlkesi
196
1.3.1.1. Katmanlı Yetki İlkesinin Temelleri
196
1.3.1.2. Katmanlı Yetki İlkesinin Siyasi Denetimi
198
1.3.1.3. Katmanlı Yetki İlkesinin Hukuki Denetimi
201
1.3.2. Orantılılık İlkesi
204
1.3.2.1. Orantılılık İlkesinin Temelleri
204
1.3.2.2. Orantılılık İlkesinin Siyasi Denetimi
205
1.3.2.3. Orantılılık İlkesinin Hukuki Denetimi
206
2.2.1. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkesi Olarak Temel Haklar
211
2.2.2. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı
217
2.2.3. Avrupa İnsan Haklar Sözleşmesi
225
2.2.1. Avrupa Birliği’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Katılımı Öncesi Durum
230
2.2.2. Avrupa Birliği’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Katılımı Sonrası Durum
232
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI
1. NE KAYNAK OLUŞTURUR?
238
1.1. Yazılı Kaynaklar
239
1.1.1.1. Üye Devlet Tasarrufları
239
1.1.1.2. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları
244
1.2. Yazılı Olmayan Kaynaklar
253
1.2.1. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkeleri
254
1.2.2. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri ve Uluslararası Teamül Hukuku
256
2. KAYNAKLAR NASIL OLUŞTURULUR?
260
2.1. Yazılı Kaynaklar
260
2.1.1.1. Üye Devlet Tasarrufları
260
2.1.1.2. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları
264
2.1.1.2.1. Yasama Tasarrufları
264
2.1.1.2.1.1. Olağan Yasama Usulü
265
2.1.1.2.1.2. Özel Yasama Usulleri
272
2.1.1.2.2. Yasama Dışı Tasarruflar
276
2.1.1.2.2.1. Yetki Devrine Dayanan Tasarruflar
276
2.1.1.2.2.2. Uygulama Tasarrufları
282
2.2. Yazılı Olmayan Kaynaklar
292
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA DAVALAR
1.1. Kabul Edilebilirlik
300
1.1.1. Konu Bakımından Yetki
300
1.1.2. Kişi Bakımından Yetki
302
1.1.3. Zaman Bakımından Yetki
312
1.2.1. Esastan Denetim Gerekçeleri
313
1.2.2. Esastan Denetimin Yoğunluğu
317
1.3. Karar ve Sonuçları
319
2.1. Kabul Edilebilirlik
323
2.1.1. Konu Bakımından Yetki
323
2.1.2. Kişi Bakımından Yetki
326
2.1.3. Zaman Bakımından Yetki
326
2.3. Karar ve Sonuçları
327
3.1. Kabul Edilebilirlik
330
3.1.1. Konu Bakımından Yetki
330
3.1.2. Kişi Bakımından Yetki
332
3.1.3. Zaman Bakımından Yetki
332
3.3. Karar ve Sonuçları
336
4.1. İhlal Davası ve/veya Prosedürü Yönünden Ön Tespit: “İhlal”in Anlamı
340
4.2. İhlal Davası Prosedürü
342
4.2.1. Komisyonun İhlal Davası Prosedürünü Başlatması: “İdari Aşama”
342
4.2.2. Üye Devletin İhlal Davası Prosedürünü Başlatması
346
4.3.1. Kabul Edilebilirlik
347
4.3.2. Esastan Denetim
349
4.3.3. Karar ve Sonuçları
351
5. ÖN KARAR PROSEDÜRÜ
356
5.1. Başvuruya Konu Olabilecekler
356
5.1.1. Yorum Yönünden
356
5.1.2. Geçerlilik Yönünden
357
5.2. Başvuru Yapabilecekler
358
5.3. Başvuru Hakkı ve/veya Yükümlülüğü
360
5.3.1. Birlik Hukukuna İlişkin Soru
361
5.3.2. Başvuru Hakkı ve/veya Yükümlülüğü
361
5.3.2.1. Yorum Yönünden
361
5.3.2.2. Geçerlilik Yönünden
364
5.4. Uygun Bulunmayan Başvurular
365
5.5. Karar ve Sonuçları
367
5.5.1. Yorum Yönünden
367
5.5.2. Geçerlilik Yönünden
369
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ
1.1. Öncelik İlkesinin Temelleri
379
1.2. Öncelik İlkesinin Kapsamı
381
1.2.1. Öncelik İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları
381
1.2.2. Öncelik İlkesi / Ulusal Hukukun Kaynakları
382
1.2.3. Öncelik İlkesine Etki Verecek Organlar
384
1.2.4. Öncelik İlkesinin Etkisi
385
2. DOĞRUDAN ETKİ İLKESİ
390
2.1. Doğrudan Etki İlkesinin Temelleri
390
2.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Doğrudan Etki İlkesi
390
2.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Doğrudan Etki İlkesi
394
2.2. Doğrudan Etki İlkesinin Kapsamı
396
2.2.1. Doğrudan Etki İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları
396
2.2.1.1. Genel Olarak
396
2.2.1.2. Üye Devletlerin Kurucu Nitelikli Tasarrufları (ve Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı) Yönünden
398
2.2.1.3. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkeleri Yönünden
399
2.2.1.4. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları Yönünden
401
2.2.1.4.1. Tüzük Yönünden
401
2.2.1.4.2. Direktif Yönünden
402
2.2.1.4.3. Karar Yönünden
407
2.2.1.5. Avrupa Birliği’nin Uluslararası Anlaşmaları Yönünden
409
2.2.1.6. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri ve Uluslararası Teamül Hukuku Yönünden
411
2.2.2. Doğrudan Etki İlkesine Etki Verecek Organlar
412
2.2.3. Doğrudan Etki İlkesinin Etkisi
412
2.2.4. Doğrudan Etki İlkesinin Koşulları
412
3. UYGUN YORUM İLKESİ
414
3.1. Uygun Yorum İlkesinin Temelleri
414
3.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Uygun Yorum İlkesi
414
3.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Uygun Yorum İlkesi
416
3.2. Uygun Yorum İlkesinin Kapsamı
419
3.2.1. Uygun Yorum İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları
419
3.2.2. Uygun Yorum İlkesi / Ulusal Hukukun Kaynakları
420
3.2.3. Uygun Yorum İlkesine Etki Verecek Organlar
421
3.2.4. Uygun Yorum İlkesinin Etkisi
421
4. DEVLET SORUMLULUĞU İLKESİ
424
4.1. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Temelleri
425
4.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Devlet Sorumluluğu İlkesi
425
4.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Devlet Sorumluluğu İlkesi
429
4.2. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Kapsamı
431
4.2.1. Devlet Sorumluluğu İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları
431
4.2.2. Devlet Sorumluluğu İlkesine Etki Verecek Organlar
432
4.2.3. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Etkisi
432
4.2.4. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Koşulları
433
4.2.4.1. İhlal Koşulu
433
4.2.4.2. Zarar Koşulu
438
4.2.4.3. İlliyet Bağı Koşulu
439
5. ULUSAL HUKUKİ ÇARELER VE PROSEDÜRLER
440
5.1. Avrupa Birliği Hukuku Bir Konu ile ilgili Hukuki Çareler ve/veya Prosedürler Öngörüyorsa
440
5.2. Avrupa Birliği Hukuku Bir Konu ile ilgili Hukuki Çareler ve/veya Prosedürler Öngörmüyorsa
442
5.2.1. Ulusal Prosedürel Özerklik
442
5.2.2. Denklik Gerekliliği
443
5.2.3. Etkililik Gerekliliği
445
5.3. Etkili Başvuru Hakkı ve Adil Yargılanma Hakkı
448