Tutuklu Bir Sanığın Kaleminden… 
 
7
KORUMA TEDBİRİ OLARAK TUTUKLAMA
 
A. Koruma Tedbiri Kavramı 
 
21
IV. TUTUKLAMANIN ÖZELLİKLERİ VE ÖN ŞARTLARI 
 
27
V. TUTUKLAMAYA HÂKİM OLAN CEZA MUHAKEMESİ İLKELERİ 
 
36
A. Hukuk Devleti İlkesi 
 
36
B. Adil Yargılanma (Dürüst işlem) İlkesi 
 
38
C. Suçsuzluk (Masumluk) Karinesi 
 
39
VI. TUTUKLAMANIN KİŞİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 
 
43
B. Eski Yunan Hukukunda 
 
45
D. Eski Alman Hukukunda 
 
46
1. Cumhuriyet Öncesi Dönem 
 
48
a. İslam Hukukunda (Tanzimat Öncesi Dönem) 
 
48
b. Tanzimat Dönemi ve Sonrası 
 
49
a. 1924 Anayasası Dönemi 
 
50
b. 1961 Anayasası Dönemi 
 
51
c. 1982 Anayasası Dönemi 
 
53
VIII. ULUSLARARASI BELGELERDE TUTUKLAMA 
 
55
B. Uluslararası Kaynaklar 
 
55
1. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirisi 
 
55
2. Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi 
 
56
3. Amerikan İnsan Hakları ve Ödevleri Bildirisi 
 
57
4. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi 
 
57
5. Afrikalı İnsan ve Halkların Şartı 
 
57
1. Yeni Bir Avrupa İçin Paris Şartı 
 
58
2. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) İnsan Boyut Konferansı Moskova Toplantısı Belgesi 
 
58
3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 
 
59
4. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı 
 
61
5. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Üye Devletlere Tutukluluk Hakkındaki R (80) 11 sayılı Tavsiyesi 
 
61
IX. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK 
 
62
A. Kıta Avrupası Hukuku 
 
62
B. Anglo–Sakson Hukuku 
 
68
2. Amerika Birleşik Devletleri 
 
69
TUTUKLAMA ŞARTLARI – TUTUKLULUK SÜRELERİ – TUTUKLAMAYA BENZER HALLER VE
 
B. Tutuklamanın Maddi Şartları 
 
72
1. Şüpheli/Sanığın Huzurda Bulunması 
 
72
2. Somut Delillere Dayalı Kuvvetli Suç Şüphesi 
 
78
b. Adli Kontrol: Tutuklamaya Nazaran Öncelikli Olarak Uygulanması Gereken Tedbirler 
 
83
(2) Adli Kontrolün Uygulama Şartları 
 
85
(3) Adli Kontrol Olarak Karar Verilebilecek Yükümlülükler 
 
88
(4) Adli Kontrol Kararı Vermeye Yetkili Merciler 
 
90
(5) Adli Kontrol Süreleri 
 
91
(6) Adli Kontrol Kararının Kendiliğinden Denetimi 
 
93
(7) Adli Kontrol Kararının Kaldırılması 
 
93
(8) Adli Kontrol Tedbirlerine Uymamanın Sonuçları 
 
94
(9) Adli Kontrolde Geçen Sürenin Cezadan İndirilmesi 
 
96
(1) Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Tutuklama Yasağı 
 
97
(2) Çocuk Koruma Kanunu’nda Tutuklama Yasağı 
 
99
4. Tutuklama Nedeninin Varlığı 
 
102
b. Kaçma, Saklanma Şüphesi ve Değerlendirilmesi 
 
104
(1) Kaçma ve Saklanma Kavramı 
 
104
(2) Kaçma ve Saklanma Şüphesinin Değerlendirilmesi 
 
107
(i) Şüpheli/Sanığın Sabit İkametgâh Sahibi Olma(ma)sı 
 
108
(ii) Şüpheli/Sanığın Kaçma Hazırlığı İçinde Olması 
 
109
(iii) Şüpheli/Sanığın Karakteri ve Kişisel Özellikleri 
 
110
(iv) Şüpheli/Sanığın Sosyal, Mesleki, Ailevi Yaşamı ve İlişkileri 
 
111
(3) Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nda (CMUK) Yer Alan Yasal Kaçma Karineleri ve Değerlendirmesi 
 
112
(i) 3842 sayılı Kanun Öncesi Dönem 
 
112
(ii) 3842 sayılı Kanun Sonrası Dönem 
 
114
c. Şüpheli/Sanığın Davranışları 
 
116
(2) Delilleri Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme 
 
117
(3) Tanık, Mağdur veya Başkaları Üzerinde Baskı Yapılması Girişiminde Bulunma 
 
121
d. Tutuklama Sebeplerinin Varsayılabileceği Haller: Katalog Suçlar (CMK m. 100/3) 
 
125
(2) Katalog Suçlardan Bazıları Hakkında Eleştiri 
 
131
(i) Silahla Kasten Yaralama Suçu (TCK m. 86/3–e) 
 
131
(ii) Hırsızlık Suçu (TCK m. 141, 142) 
 
132
(iii) 4389 sayılı Bankalar Kanunu m. 22/ f. 3 ve f. 4’te Tanımlanan Zimmet Suçu 
 
132
(iv) 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda Düzenlenen ve Hapis Cezasını Gerektiren Suçlar 
 
133
(v) 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun 33’üncü Maddesinde Sayılan Suçlar 
 
133
(vi) 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nda Tanımlanan Terör Örgütünün Propagandasına Dönüştürülen Toplantı ve Gösteri Yürüyüşlerinde Kimliğin Gizlenmesi Amacıyla Yüzün Tamamen veya Kısmen Kapatılması Suçu 
 
134
C. Tutuklamanın Şekli Şartları 
 
135
2. Sanığa Güvence Belgesi Verilmemiş Olması 
 
137
b. Tutuklama Kararı Vermeye Yetkili Merci 
 
140
(1) Soruşturma Evresinde 
 
140
(2) Kovuşturma Evresinde 
 
144
(3) Kanun Yolları Evresinde 
 
146
(i) İtiraz İncelemesinde 
 
146
(ii) İstinaf İncelemesinde 
 
149
(iii) Temyiz İncelemesinde 
 
151
c. Tutuklama Kararının İçeriği 
 
153
d. Tutuklama Kararının Gerekçeli Oluşu 
 
155
e. Tutuklama Kararı Sırasında Müdafi Zorunluluğu 
 
159
f. Tutuklama Kararının Şekle Uygun Olmamasının Sonuçları 
 
163
II. TUTUKLULUK SÜRELERİ 
 
164
B. Ağır Ceza Mahkemesinin Görevine Girmeyen İşlerde 
 
165
C. Ağır Ceza Mahkemesinin Görevine Giren İşlerde 
 
167
D. Suça Sürüklenen Çocuklar Bakımından Tutukluluk Süreleri 
 
172
F. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Göre Tutukluluk Süresi 
 
179
G. Anayasa Mahkemesine Göre Tutukluluk Süreleri 
 
181
III. TUTUKLAMAYA BENZER HALLER VE ÖZEL TUTUKLAMA HALLERİ 
 
183
A. Tanığın, Bilirkişinin ve Zilyedin Disiplin Hapsi 
 
183
B. Duruşma Düzenini Bozanın Disiplin Hapsi 
 
184
C. Geçici Tutuklama ve İade Tutuklaması 
 
184
D. Kaçakların Tutuklanması 
 
187
E. Kabahatler Kanunu Bakımından Tutuklama 
 
188
F. Konutunu Terk Etmeme 
 
190
TUTUKLAMANIN HUKUKİ SONUÇLARI
 
I. TUTUKLAMA KARARIYLA YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER 
 
195
A. Şüpheli/Sanığın Tutuklanmak Üzere Hâkim Önüne Çıkarılması 
 
195
B. Tutuklama Kararının Yerine Getirilmesi 
 
196
C. Şüpheli/Sanık Hakkında Birden Çok Tutuklama veya Mahkûmiyet Kararı Bulunması Halinde Bunların Yerine Getirilmesi 
 
199
D. Tutuklama Kararının Bildirilmesi 
 
199
2. Tutuklanan Kişiye Bildirme 
 
200
3. Yakınlarına Bildirme 
 
202
4. Konsolosluğa Bildirme 
 
206
II. TUTUKLU HAKKINDA YAPILACAK İŞLEMLER – TUTUKLUNUN TABİ OLDUĞU REJİM 
 
207
B. Tutuklunun Tutukevine Kabulü ve Barındırılması 
 
208
2. Tutuklunun Çalışması 
 
211
3. Tutuklunun Beslenmesi 
 
212
4. Tutuklunun Tedavisi 
 
215
D. Tutuklunun Dış Dünya ile İlişkisi 
 
217
1. Tutuklunun Yazılı İletişimi 
 
217
2. Tutuklunun Gazete, Dergi, Kitap Edinmesi ve Kütüphaneden Yararlanması 
 
222
3. Tutuklunun Radyo, Televizyon, Teyp Edinmesi ve İnternetten Yararlanması 
 
223
4. Tutuklunun Hediye Kabul Etmesi 
 
224
5. Tutuklunun Ziyaretçi Kabul Etmesi 
 
226
a. Yakınları ile Görüşme 
 
226
b. Müdafi ile Görüşme 
 
229
E. Tutuklu Hakkında Disiplin Tedbiri ve Kısıtlayıcı Önleme Başvurma 
 
230
III. TUTUKLAMA KARARLARININ DENETİMİ 
 
231
B. Tutukluluk Halinin Devamının Kendiliğinden Denetimi 
 
232
1. Soruşturma Evresinde 
 
232
2. Kovuşturma Evresinde 
 
235
3. Kanun Yolları Evresinde 
 
236
a. İstinaf İncelemesinde 
 
236
b. Temyiz İncelemesinde 
 
236
C. Tutukluluk Halinin Devamının İtiraz Yoluyla Denetimi 
 
237
1. İtiraz Edilebilecek Bir Tutuklama Kararı 
 
237
2. İtiraz Etme Yetkisi Olanlar 
 
239
3. İtiraz Edilecek Merci ve İtiraz İncelemesinde Usul 
 
240
a. Soruşturma Evresinde 
 
240
b. Kovuşturma Evresinde 
 
245
c. Kanun Yolları Evresinde 
 
247
4. İtiraz İncelemesinin Sonuçları 
 
248
a. İtiraz Başvurusunun Kararın İcrasına Etkisi 
 
248
b. İtiraz Üzerine Verilen Kararların Kesinliği 
 
248
c. İtiraz Üzerine Verilen Karara Karşı Olağanüstü Kanun Yoluna Başvuru 
 
250
IV. TUTUKLAMANIN SONA ERMESİ VE SONUÇLARI 
 
252
B. Tutuklamanın Sona Ermesi Halleri 
 
252
1. Tutuklamayı Gerektiren Nedenlerin Ortadan Kalkması 
 
252
a. Yetkili Hakim veya Mahkeme Tarafından Tutuklamanın Sona Erdirilmesi 
 
252
b. Cumhuriyet Savcısı Tarafından Tutuklamanın Sona Erdirilmesi 
 
253
2. Kamu Davasının Açılmaması, Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar Verilmesi, Sanığın Beraat Etmesi veya Davanın Düşmesi 
 
257
3. Tutukluluk Süresinin Dolması 
 
259
4. Anayasa Mahkemesinin İhlal Kararı ile Tutuklamanın Sona Erdirilmesi 
 
260
C. Tutuklama Kararının Kaldırılmasında Usul 
 
268
D. Salıverilenin Yükümlülükleri 
 
268
E. Tutuklulukta Geçen Sürenin Ceza Mahkûmiyetinden İndirilmesi 
 
269
F. Tahliye Edilen Şüpheli/Sanığın Tekrar Tutuklanması 
 
273