Sigorta Sözleşmelerinde Rizikonun Ağırlaşması Merve İrem Yener - Kitap

Sigorta Sözleşmelerinde Rizikonun Ağırlaşması

1. Baskı, 
Şubat 2020
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
592
Barkod:
9789750259494
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Yayınevi:
Seçkin Yayıncılık
Kitabın Fiyatı:
700,00₺
İndirimli (%64):
253,00₺
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
TTK m. 1444 ile sigorta ettirenin sigorta sözleşmesi kurulduktan sonra rizikoyu ağırlaştırması yasaklanmıştır. Yasağın kapsamına rizikonun sigorta ettiren tarafından bizzat ağırlaştırılması ve sigorta ettirenin üçüncü kişinin rizikoyu ağırlaştırmasına izin vermesi girmektedir. Rizikonun ağırlaşması bir hukukî olay niteliğinde olup, prim ile riziko arasındaki dengenin sigortacı aleyhine bozulmasını ifade etmektedir. Ağırlaşma, bir kişinin maddî fiili sonucunda ortaya çıkabileceği gibi; herhangi bir kişinin davranışı olmaksızın da ortaya çıkabilmektedir.
Hukuk düzeninin hüküm ve sonuç bağladığı ağırlaşmalar, TTK anlamında riziko ağırlaşmalarıdır. Bir ağırlaşmanın TTK anlamında riziko ağırlaşması sayılması için çeşitli koşulların sağlanması gerekmektedir. Bunlar; "kural olarak sözleşme kurulduğu esnada göz önünde bulundurulmuş önemli riziko faktörlerinde fiilî bir değişikliğin meydana gelmesi", "değişikliğin sözleşme kurulduktan sonra ve kurtarma tedbirleri alınmadığı takdirde rizikonun gerçekleşmesine kesin gözü ile bakılabildiği andan önce gerçekleşmiş olması", "değişiklik sonucunda rizikonun gerçekleşme ihtimalinin veya muhtemel zararın artmış olması", "değişikliğin öngörülerek primde arttırıma gidilmesine neden olmamış olması", "değişikliğin belirli süre devam etmek sureti ile yeni bir riziko durumu yaratmış olması", "değişikliğin esaslı olması" ve " sigortacının ilgili riziko değişikliğinin gerçekleştirilmesine önceden izin vermemiş olması"dır. Kitapta hukuk düzeninin hüküm ve sonuç bağladığı TTK anlamında rizikonun ağırlaşması kavramı, koşulları, ortaya çıkış şekilleri, sigorta ettirene yüklenen külfetler ve riziko ağırlaştığı takdirde sigortacının TTK uyarınca başvurabileceği imkânlar incelenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Rizikonun Ağırlaşması Kavramı
.
Ağırlaşmanın Ortaya Çıkma Şekilleri ve Sigorta Ettirene Yüklenen Külfetler
.
Ağırlaşmanın Hüküm ve Sonuçları
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Kısaltmalar 
29
GİRİŞ 
31
§ 1. KONUNUN SUNULMASI 
31
§ 2. İNCELEME YÖNTEMİ 
35
BİRİNCİ BÖLÜM
RİZİKONUN AĞIRLAŞMASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER
§ 1. RİZİKO KAVRAMI 
39
I. Sigorta Hukukundaki Yeri 
39
II. Terminoloji Sorunu 
39
A. Genel Olarak 
39
B. Tehlike ve Riziko Terimlerinin Aynı Kavramı Karşıladığı Görüşü 
42
C. Tehlike ve Riziko Terimlerinin Aynı Kavramı Karşılamadığı Görüşü 
43
D. Öğretideki Görüşlere İlişkin Değerlendirmeler 
43
III. Kavramın Karşıladığı Anlamlar 
46
A. Genel Olarak 
46
B. Sigortalanan Olay Olma Yönü 
47
C. Sigortalanan Olayın Gerçekleşme İhtimali Olma Yönü 
48
D. Sigortalanan Olay Nedeni ile Meydana Gelen Zarar Olma Yönü 
49
E. Rizikoyu Değerlendirmeye Yarayan Faktörler Olma Yönü 
50
F. Sigorta Sözleşmesine Konu Edilen Menfaat veya Kişi Olma Yönü 
52
G. Sözleşme ile Sağlanan Himayenin Türü Olma Yönü 
52
H. Rizikonun Kıymeti (Ağırlığı) Olma Yönü 
52
IV. Riziko Teriminin Anlamlarının Rizikonun Ağırlaşması Bağlamında Değerlendirilmesi 
52
A. Ağırlaşmaya Elverişli Olmayan Anlamları 
53
B. Ağırlaşmaya Elverişli Olan Anlamları 
54
§ 2. RİZİKONUN DEĞİŞMESİ KAVRAMI 
55
I. Genel Olarak 
55
A. Geniş Anlamda Rizikonun Değişmesi 
55
B. Dar Anlamda Rizikonun Değişmesi 
55
II. Rizikonun Değişmesi Kavramının Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi 
57
A. Genel Olarak 
57
B. Rizikonun Tamamen Değişmesi Kavramından Ayırt Edilmesi 
58
1. Genel Olarak 
58
2. Rizikonun Tamamen Değişmesi Kavramı 
58
3. İki Kavramın Birbirinden Ayırt Edilmesi 
59
4. Rizikonun Tamamen Değişmesine İlişkin Örnekler 
60
C. Rizikonun Teminat Dışı Bırakılması Kavramından Ayırt Edilmesi 
61
§ 3. RİZİKONUN AĞIRLAŞMASINA DAİR HUKUKÎ DÜZENLEMELER 
63
I. Hukukî Niteliği 
63
A. Genel Olarak Sözleşmelerin Uyarlanması 
64
B. Sigorta Hukukuna Özgü Sözleşmenin Uyarlanmasına Dair Düzenlemeler Olması Niteliği 
65
C. Özel Hüküm Olma Niteliği 
66
D. Sözleşmenin Uyarlanmasından Farklılık Arz Eden Yönleri 
67
E. Nispî Emredici Olma Niteliği 
70
II. İşlevleri 
71
A. Primin Rizikoya Uygunluğunun Sözleşme Süresince Korunmasının Sağlanması 
71
B. Primin Optimize Edilmesinin Sağlanması 
74
C. Riziko Topluluğunu Oluşturan Sigorta Ettirenler Arasında Eşitliğin Sağlanması 
76
D. Sigorta Ettirenlerin Özenli Davranmaya Yönlendirilmesi 
77
III. Türk Sigorta Hukukunda Rizikonun Ağırlaşmasına İlişkin Düzenlemeler 
79
A. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Öncesi Dönem 
80
1. 865 Sayılı Mülga Türk Ticaret Kanunu’nda Rizikonun Ağırlaşması 
80
2. 6762 Sayılı Mülga Türk Ticaret Kanunu’nda Rizikonun Ağırlaşması 
80
B. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Rizikonun Ağırlaşması 
87
C. Sigorta Poliçesi Genel Şartlarında Rizikonun Ağırlaşması 
90
IV. Çeşitli Hukuk Sistemlerinde Rizikonun Ağırlaşması 
92
A. Alman Hukukunda 
92
1. Genel Hükümlerde 
93
2. Özel Hükümlerde 
95
B. İsviçre Hukukunda 
95
C. Avusturya Hukukunda 
96
İKİNCİ BÖLÜM
RİZİKONUN AĞIRLAŞMASI KAVRAMI
§ 1. TANIMI 
99
I. Genel Olarak 
99
II. Üst Kavram Olarak Rizikonun Ağırlaşması 
101
III. TTK Anlamında Rizikonun Ağırlaşması 
101
§ 2. HUKUKÎ NİTELİĞİ 
102
§ 3. TTK ANLAMINDA BİR RİZİKO AĞIRLAŞMASININ KOŞULLARI 
103
I. Genel Olarak 
103
II. Rizikonun Değerlendirilmesinde Göz Önünde Bulundurulmuş Olan Önemli Riziko Faktörlerinde Değişiklik Meydana Gelmesi 
105
A. Genel Olarak 
105
B. Önemli Riziko Faktörleri Kavramı 
106
C. Sigortacının Önemli Riziko Faktörleri Hakkında Bilgilendirilmesi 
106
D. Önemli Riziko Faktörlerinde Değişikliğin Ortaya Çıkış Şekilleri 
107
E. Değişikliğe İlişkin Çeşitli Hususlar 
108
F. Objektif Riziko Faktörlerinde Değişiklik Meydana Gelmesi 
109
1. Objektif Riziko Faktörleri Kavramı 
109
2. Objektif Riziko Kavramı 
110
4. Münferit Objektif Riziko Faktörlerine Göre Değerlendirmeler 
110
a. Sigortalı Malın Özelliklerine İlişkin Değişiklikler 
111
b. Sigortalı Malın Kullanım Şekline İlişkin Değişiklikler 
113
c. Sigortalı Malın Bulunduğu Yere İlişkin Değişiklikler 
116
ca. Malın Bulunduğu Yerin Coğrafî Değişikliği 
116
cb. Malın Bulunduğu Coğrafî Yerin Çevresinde Meydana Gelen Değişiklikler 
117
d. Sigorta Ettirene, Riziko Şahsına veya Sigortalıya İlişkin Değişiklikler 
118
da. İlgili Kavramlar 
118
daa. Sigorta Ettiren 
118
dab. Riziko Şahsı 
118
dac. Sigortalı 
119
db. İlgili Kavramlara İlişkin Değişiklikler 
119
dba. Zarar Sigortalarında 
119
dbb. Can Sigortalarında 
121
dbba. Genel Olarak 
121
dbbb. Hayat Sigortasında 
122
dbbc. Ferdî Kaza Sigortasında 
124
dbbd. Sağlık Sigortasında 
125
dbbe. Alman Hukuku Işığında Türk Hukukundaki Durum 
125
dbbf. Meslek Değişikliği 
128
e. Sigorta Değerine İlişkin Değişiklikler 
129
ea. Genel Olarak 
129
eb. Sigorta Değeri Kavramı 
130
ec. Sigorta Değerinin Artması ile Rizikonun Ağırlaşmasında Muhtemel Zararın Artması Kavramlarının Karıştırılma Nedeni 
130
ed. Sigorta Değerinin Artması ile Rizikonun Ağırlaşmasında Muhtemel Zararın Artması Kavramlarının Birbirinden Ayırt Edilmesi 
131
eda. Sigorta Değerinin Artması ile Muhtemel Zararın Artmasının Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Etmeyeceği Görüşü 
131
edb. Sigorta Değerinin Artması ile Muhtemel Zararın Artmasının Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Edeceği Görüşü 
133
ee. Sigorta Değerinin Artması Sonucu Rizikonun Gerçekleşme İhtimalinin Artması 
134
f. Sigortacının Kanunî Halefiyet Hakkına İlişkin Değişiklikler 
136
fa. Sigortacının Kanunî Halefiyet Hakkı Kavramı 
136
fb. Sigortacının Kanuni Halefiyet Hakkının İhlâl Edilmesi 
136
fba. Sigorta Sözleşmesi Kurulmadan Önce 
136
fbb. Sigorta Sözleşmesi Kurulduktan Sonra 
137
g. Rizikoyu Hafifleten Faktörlere İlişkin Değişiklikler 
140
h. Rizikoyu Ağırlaştıran Etki Doğurmaya Elverişli Çeşitli Diğer Faktörler 
141
ha. Ruhsatın Araçta Bırakılması 
141
hb. Aracın Azamî Haddinden Fazla Yüklenmesi 
143
hc. Sigortalı Hayvanın Rizikonun Gerçekleştirilmesi İhtimalini Arttıracak Çeşitli Faaliyetlerde Bulunmasının Sağlanması 
143
hd. Geminin Tehlikeli Sularda Sefer Yapması veya Mürettebatın Bulaşıcı Hastalığa Yakalanması 
144
G. Subjektif Riziko Faktörlerinde Değişiklik Meydana Gelmesi 
144
1. Subjektif Riziko Faktörleri Kavramı 
144
2. Subjektif Riziko Kavramı 
145
4. Münferit Subjektif Riziko Faktörlerine Göre Değerlendirilmeler 
150
a. Sigorta Ettirenin Adlî Sicil Durumuna İlişkin Değişiklikler 
151
b. Sigorta Ettirenin Malî Durumuna İlişkin Değişiklikler 
154
c. Sigorta Ettirenin Alışkanlıklarına İlişkin Değişiklikler 
155
d. Çifte Sigorta Akdedilmesi 
156
da. Zarar Sigortalarında 
156
db. Meblağ Sigortalarında 
158
e. Sigorta Ettirenin Saiklerine İlişkin Değişiklikler 
159
ea. Genel Olarak 
159
eb. Saiklerdeki Değişikliğin Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Edeceği Görüşü 
160
ec. Saiklerdeki Değişikliğin Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Etmeyeceği Görüşü 
161
ed. Saiklerdeki Değişikliğin İstisnaen Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Edebileceği Hâller 
164
ee. Rizikonun Ağırlaştığı Anın Tespitinde Karşılaşılabilecek Güçlükler 
166
f. Sigortalı Malın Sahibinin Değişmesi 
168
III. Değişikliğin Sigorta Sözleşmesi Kurulduktan Sonra ve Rizikonun Gerçekleşmesine Kesin Gözü ile Bakılamadan Önce Gerçekleşmiş Olması 
170
A. Genel Olarak 
170
B. Değişikliğin Sözleşme Kurulduktan Sonra Gerçekleşmiş Olması Koşulu 
170
1. Koşulun Dayanağı ve İncelenmesi 
170
2. Sigorta Sözleşmesinin Kurulma Anı 
173
3. Kurulma Anının Tespiti ve Bu Anın Tespitinde Karşılaşılabilecek Güçlükler 
173
a. TTK m. 1405/1 Uyarınca Sözleşmenin Kurulmuş Sayıldığı Hâller 
174
b. Diğer Hâller 
175
4. Geçmişe Etkili Sigortadaki Durum 
177
C. Değişikliğin Rizikonun Gerçekleşmesine Kesin Gözü ile Bakılamadan Önce Gerçekleşmiş Olması Koşulu 
177
1. Koşulun Dayanağı 
177
2. Rizikonun Gerçekleşme İhtimalinin Artışı Bakımından 
178
3. Muhtemel Zararın Artışı Bakımından 
179
IV. Değişiklik Sonucunda Rizikonun Gerçekleşme İhtimalinin veya Muhtemel Zararın Artmış Olması 
180
A. Genel Olarak 
180
B. TTK m. 1444 Hükmü Işığında İlgili Koşul 
181
1. Rizikonun Gerçekleşme İhtimalinin Artışı Bakımından 
181
2. Muhtemel Zararın Artışı Bakımından 
182
3. Değerlendirme 
183
C. Değişiklik Sonucunda Rizikonun Gerçekleşme İhtimalinin Artmış Olması 
184
D. Değişiklik Sonucunda Muhtemel Zararın Artmış Olması 
185
1. Genel Olarak 
185
2. Muhtemel Zararın Artmasına İlişkin Örnekler 
186
4. TTK m. 1448’de Öngörülen Külfetlerin İhlâlinin Rizikonun Ağırlaşması Bağlamında Muhtemel Zarar Artışı Olarak Nitelenemeyeceği Hususu 
189
E. Rizikonun Gerçekleşme İhtimalinin ve Muhtemel Zararın Birlikte Artması 
190
V. Değişikliğin Öngörülerek Primde Arttırıma Gidilmesine Neden Olmamış Olması 
190
A. Genel Olarak 
190
B. Değişikliklerin Öngörülemezliği Hususu 
191
1. Genel Olarak 
191
2. Sözleşmenin Uyarlanması Bağlamında Öngörülemezlik Koşulu 
192
3. Değişikliğin Öngörülemezliği Koşulunun Aranmasının Doğurabileceği Sorunlar 
192
C. Değişikliğin Öngörülerek Primde Arttırıma Gidilmesine Neden Olmamış Olması Koşulu 
195
2. Primde Arttırıma Gidilmemiş Olması Hâlinde 
195
VI. Değişikliğin Belirli Bir Süre Devam Etmek Sureti ile Yeni Bir Riziko Durumu Yaratmış Olması 
197
A. Genel Olarak 
197
B. Koşulun Dayanağı 
198
C. Devamlılığı Reddeden Görüşler 
199
D. Değişikliğin Belirli Bir Süre Devam Etmek Sureti ile Yeni Bir Riziko Durumu Yaratması Gerektiği Görüşü 
200
1. Genel Olarak 
200
2. Kısa Süreli Riziko Ağırlaşmaları 
202
a. Genel Olarak 
202
b. Kural Olarak TTK Anlamında Bir Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebilecek Nitelikte Olmadıkları Hususu 
204
ba. Genel Olarak 
204
bb. Nedenleri 
204
c. TTK Anlamında Bir Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebilecekleri İstisnaî Hâller 
206
d. Kısa Süreli Riziko Ağırlaşmalarının Örnekler Aracılığı ile Açıklanması 
208
3. Belirli Süre Devam Eden Riziko Ağırlaşmaları 
211
a. Genel Olarak 
211
b. Belirli Süre Devam Etme Kavramı 
212
ba. Genel Olarak 
212
bb. En Az İhbar Süresi Kadar veya Sigortacıdan İzin Alınma İmkânı Verecek Süre Kadar Devam Etmesi Gerektiği Görüşü 
212
bc. Yeni Bir Riziko Durumu Ortaya Çıkacak Kadar Bir Süre Devam Etmesi Gerektiği Görüşü 
213
E. Değişikliğin Devamlı Etki Yaratmaya Elverişli Olması Gerektiği Görüşü 
215
F. Rizikonun Gerçekleştirilmesinin Rizikonun Ağırlaşması ve Rizikonun Ağırlaştıktan Sonra Ağırlaşma Nedeni ile Gerçekleşmesi Kavramlarından Ayırt Edilmesi 
216
1. Genel Olarak 
216
2. Her Rizikonun Gerçekleştirilmesi Sürecinin Aslında Rizikonun Ağırlaşması Aşamasından Geçtiği Hususu 
216
3. Rizikonun Gerçekleştirilmesinin Rizikonun Ağırlaşması Kavramından Ayırt Edilmesi 
217
4. Rizikonun Gerçekleştirilmesinin Rizikonun Ağırlaştıktan Sonra Ağırlaşma Nedeni ile Gerçekleşmesi Kavramından Ayırt Edilmesi 
219
VII. Değişikliğin Esaslı Olması 
220
A. Genel Olarak 
220
B. Koşulun Dayanağı 
221
C. Esaslılık Kavramı 
223
D. Esaslılığın Değerlendirilmesinde Kullanılabilecek Ölçütler 
224
1. Subjektif Ölçütlerin Kullanılması Gerektiği Görüşü 
224
2. Objektif Ölçütlerin Kullanılması Gerektiği Görüşü 
225
E. Esaslı Olmayan Riziko Ağırlaşmaları 
226
1. Genel Olarak 
226
2. İnceleme Yöntemi 
227
3. Sözleşmenin Hiç Yapılmamasını veya Ağır Şartlarla Yapılmasını Gerektirecek Nitelikte Olmayan Riziko Ağırlaşmaları 
228
4. Sigorta Himayesi Kapsamında Olduğu Anlaşılabilen Riziko Ağırlaşmaları 
230
a. Genel Olarak 
230
b. İlgili Ağırlaşmalara Dair TTK’da Bir Düzenleme Öngörülmemiş Olmasının Hukuk Boşluğu Olarak Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği Hususu 
231
c. İlgili Riziko Ağırlaşmalarının Örnekler Aracılığı ile Değerlendirilmesi 
232
d. Gerçekleşmesi Kaçınılmaz Olan Riziko Ağırlaşmaları 
233
e. Ortalama Riziko Değişikliği Niteliği Taşıyan Riziko Ağırlaşmaları 
236
f. Gerçekleşeceği Herkesçe Bilinen Alışılagelmiş Riziko Ağırlaşmaları 
236
g. Sigorta Teminatı Kapsamında Olduğu Kabul Edilmediği Takdirde Sigorta Himayesinin Kıymetsizleşmesine Neden Olacak Riziko Ağırlaşmaları 
237
h. Rizikonun Değerlendirilmesinde Göz Önünde Bulundurulmamış Riziko Faktörlerinde Değişiklik Meydana Gelmesi 
241
ha. Genel Olarak 
241
hb. Göz Önünde Bulundurulan Faktörlerin Belirlenmesinin Yaratabileceği Güçlükler 
242
hc. Koşulun Katı Uygulanmasının Yaratabileceği Sorunlar 
246
hd. Değerlendirmede Göz Önünde Bulundurulmamalarına Rağmen Sonradan Ortaya Çıkmaları Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Edebilecek Riziko Faktörleri 
247
hda. Genel Olarak 
247
hdb. Sigortacıların Var Olmadığına Güven Duyabilecekleri Faktörler 
248
hdc. Riziko Faktörünün Niteliği Gereği Ancak Gelecekte Ortaya Çıkabilecek Olduğu Hâller 
249
hdd. Kısa Süreli Riziko Ağırlaşmaları 
249
5. TTK m. 1445/4’te Düzenlenen Riziko Ağırlaşmaları 
250
a. Genel Olarak 
250
b. Sigortacının Menfaati ile İlişkili Bir Husus Nedeni ile Rizikonun Ağırlaşması 
253
c. Sigortacının Sorumlu Olduğu Bir Olay Nedeni ile Rizikonun Ağırlaşması 
256
d. İnsanî Bir Görevin Yerine Getirilmesi Nedeni ile Rizikonun Ağırlaşması 
258
e. Hayat Sigortalarında Sigorta Ettirenin veya Riziko Şahsının Sağlık Durumunda Meydana Gelen Değişiklikler Nedeni ile Rizikonun Ağırlaşması 
260
VIII. Değişikliğe Sigortacı Tarafından İzin Verilmemiş Olması 
262
A. Genel Olarak 
262
B. Koşulun Dayanağı 
262
C. Sigortacının İznine İlişkin Çeşitli Hususlar 
263
1. Sigortacının İzninin Hukukî Niteliği 
263
2. Sigortacının İzninde Şekil 
264
3. İznin Verilebileceği Süre 
265
4. Sigortacının İzninin İçeriği 
267
5. Sigortacının Davranışın Rizikoyu Ağırlaştıran Niteliği Haiz Olduğu Hakkında Bilgi Sahibi Olmasının İznin Geçerliliğine Etki Edip Etmeyeceği Hususu 
267
6. Objektif Riziko Ağırlaşmasına İzin 
269
§ 4. RİZİKO DEĞİŞİKLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 
270
I. Değerlendirmenin Özellikleri 
270
A. Karşılaştırma Faaliyeti Olması 
270
B. Takdire Bağlı Olması 
271
II. Değerlendirmede Kusurun Yeri 
272
III. Değerlendirme Esnasında Rizikonun Ağırlaştığını İspat Yükü 
274
IV. Değerlendirmenin Bütün Faktörler Dikkate Alınarak Gerçekleştirilmesi 
276
V. Değerlendirme Yapılırken Ağırlaşmanın Dengelenebileceğinin Göz Önünde Bulundurulması 
277
A. Genel Olarak 
277
B. Rizikonun Ağırlaşmasının Dengelenmesi Kavramı 
279
C. Gerçekleşmesine İlişkin Çeşitli Hususlar 
280
D. Terminoloji Sorunu 
281
E. Hukukî Düzenlemelerde Rizikonun Ağırlaşmasının Dengelenmesi 
282
F. Dengeleme Masraflarının Sigortacıdan Talep Edilip Edilemeyeceği Hususu 
285
G. Rizikonun Ağırlaşması ve Rizikonun Hafiflemesi Arasındaki Zamansal İlişki 
286
H. Rizikoyu Hafifleten Faktörlerin Somut Olayda Doğrudan Gerçekleşme İhtimali Artmış Bulunan Zarar Nedenine Yönelmesinin Gerekli Olup Olmadığı Hususu 
288
İ. Birden Fazla Rizikonun Temin Edildiği Sözleşmelerde Dengelenmenin Değerlendirilmesi 
291
J. Dengelenmenin Sigorta Ettiren Tarafından Gerçekleştirilmesinin Zorunlu Olup Olmadığı Hususu 
294
K. İspat Yükü 
295
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:
AĞIRLAŞMANIN ORTAYA ÇIKMA ŞEKİLLERİ VE
RİZİKONUN AĞIRLAŞMASI BAĞLAMINDA
SİGORTA ETTİRENE YÜKLENEN KÜLFETLER
§ 1. AĞIRLAŞMANIN ORTAYA ÇIKMA ŞEKİLLERİ 
297
I. Genel Olarak 
297
II. Terminoloji 
298
III. Subjektif Riziko Ağırlaşmaları 
299
A. Genel Olarak 
299
B. Davranışa Sigortacı Tarafından İzin Verilmemiş Olması 
299
C. Rizikoyu Ağırlaştıran Davranışta Bulunulması 
299
1. Terminoloji Sorunu 
299
2. Yapma Yolu ile Gerçekleştirilmesi 
300
a. Genel Olarak 
300
b. Davranışın Hukukî Niteliği 
301
c. Davranışın Rizikonun Ağırlaşmasının Tek Nedeni Olmasının Gerekli Olup Olmadığı Hususu 
302
d. Davranışın İradî Olarak Gerçekleştirilmesi 
303
e. Davranışın İradî Olarak Gerçekleştirilmesinde Rizikoyu Ağırlaştıran Faktörlerin Var Olduğunun Bilgisine Sahip Olmanın Gerekliliği 
303
f. Sigorta Ettirenin Rizikoyu Ağırlaştıran Faktörleri Kötü Niyetli Olarak Bilmezden Gelmesi Hâli 
306
g. Rizikoyu Ağırlaştıran Davranışın Rizikoyu Ağırlaştıran Niteliğe Sahip Olduğunun Bilinmesinin Gerekli Olup Olmadığı Hususu 
307
h. Yapma Yolu ile Rizikonun Ağırlaştırılmasına İlişkin Örnekler 
309
3. Yapmama Yolu ile Gerçekleştirilip Gerçekleştirilemeyeceği Hususu 
310
a. Genel Olarak 
310
b. Yapmamanın Rizikonun Ağırlaşmasına Etki Etmesi Hâli 
311
c. Sigorta Ettirenin Riziko Ağırlaşmasını Dengelememesi Hâli 
313
ca. Genel Olarak 
313
cb. Dengelememenin Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Edeceği Görüşü 
313
cc. Dengelememenin Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Etmeyeceği Görüşü 
314
d. Sigortacıya Rizikonun Gerçekleştirilmesi Düzenlemeleri ile Gerekli Hukukî Korumanın Sağlanması 
316
e. Sigortacıya Sigorta Sözleşmesinde Sigorta Ettirene Rizikoyu Hafifletmeye İlişkin Çeşitli Külfetler Öngörülmesi Sureti ile Gerekli Hukukî Korumanın Sağlanması 
317
f. Öğretideki Görüşlere İlişkin Değerlendirme 
318
D. Davranışın Sigorta Ettiren veya Davranışından Sigorta Ettireninin Sorumlu Olduğu Kişiler Tarafından Gerçekleştirilmesi 
318
1. Sigorta Ettiren Tarafından Gerçekleştirilmesi 
318
a. Gerçek Kişi Olması Hâlinde 
318
b. Tüzel Kişi Olması Hâlinde 
318
2. Davranışından Sigorta Ettirenin Sorumlu Olduğu Kişiler Tarafından Gerçekleştirilmesi 
319
a. Genel Olarak 
319
b. Temsilci Tarafından Ağırlaştırılması 
320
ba. TTK m. 1412 Anlamında “Temsilci” Teriminin Anlamı 
320
bb. Sigorta Hukuku Anlamında Temsilci Kavramına İhtiyaç Duyulma Nedeni 
321
bc. TTK m. 1412 Anlamında Temsilci ve Temsilcinin Davranışından Sorumluluk 
323
bd. TTK m. 1412 Anlamında Temsilci Kavramının Kapsamının Genişletilmesine Dair Sözleşme Hükümlerinin Geçerliliği 
325
be. TTK m. 1412 Anlamında Temsilci Kavramına İlişkin Örnekler 
325
c. Sigortalı Tarafından Ağırlaştırılması 
326
d. Lehtar Tarafından Ağırlaştırılması 
327
E. Davranışın Sigorta Ettirenin İznine Bağlı Olarak Üçüncü Kişiler Tarafından Gerçekleştirilmesi 
328
1. Genel Olarak 
328
2. Üçüncü Kişi Kavramı 
329
3. Sigorta Ettirenin İzin Vermesi 
330
a. Genel Olarak 
330
b. Sigorta Ettirenin İzni ile İlgili Çeşitli Hususlar 
331
ba. İznin Hukukî Niteliği 
331
bb. Ağırlaşmanın Sigorta Ettirenin İradesine Bağlanmasında Rizikoyu Ağırlaştıran Faktörlerin Varlığının Bilgisine Sahip Olmanın Gerekliliği 
331
bc. Rizikoyu Ağırlaştıran Davranışa İzin Verilmesi Kavramı 
331
bd. İznin Zımnen Verilmesinin Mümkün Olup Olmadığı Hususu 
331
be. Ağırlaşmanın İzin Aracılığı ile Sigorta Ettirenin İradesine Bağlanması 
332
bf. Ağırlaşmaya Göz Yumulmasının İzin Verme Olarak Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği Hususu 
332
bfa. Ağırlaşmaya Göz Yumulmasının İzin Verme Olarak Değerlendirilebileceği Görüşü 
332
bfb. Ağırlaşmaya Göz Yumulmasının İzin Verme Olarak Değerlendirilemeyeceği Görüşü 
333
bg. Sigorta Ettirenin Ağırlaşmaya Onay Vermesi Hâlinde Ağırlaşmanın İradesine Bağlanıp Bağlanamayacağı Hususu 
334
bh. İznin Verilebileceği Süre 
335
4. Rizikonun Sigorta Ettirenin İzni ile Üçüncü Kişi Tarafından Ağırlaştırılmasına İlişkin Değerlendirmeler 
336
F. Kusursuz Subjektif Riziko Ağırlaşmaları 
338
1. Genel Olarak 
338
2. Kusurlu Subjektif Riziko Ağırlaşmalarından Ayırt Edilmesi 
338
3. Kusursuz Subjektif Riziko Ağırlaşmalarının Örnekler Aracılığı ile Değerlendirilmesi 
340
IV. Objektif Riziko Ağırlaşmaları 
342
A. Genel Olarak 
342
B. Gerçekleşme Şekilleri 
343
1. Genel Objektif Riziko Ağırlaşmaları 
343
a. Tanımı 
343
b. Genel Objektif Riziko Ağırlaşmalarına İlişkin Örnekler 
344
c. Rizikonun Ağırlaşmasına İlişkin Düzenlemelerin Genel Objektif Riziko Ağırlaşmalarına Uygulanmaya Elverişli Olup Olmadığı Hususu 
345
d. Rizikonun Ağırlaşması Düzenlemelerine Başvurulamayacağı Kabulünün Sigorta Tekniği Açısından Doğurabileceği Sorunlar 
346
e. SGŞ’de Genel Objektif Riziko Ağırlaşmalarına İlişkin Düzenlemeler 
346
2. Özel Objektif Riziko Ağırlaşmaları 
348
a. Tanımı 
348
b. Özel Objektif Riziko Ağırlaşmalarına İlişkin Örnekler 
348
ba. Ağırlaşmanın Sigorta Ettirenin İzni Olmaksızın Üçüncü Kişiler Tarafından Gerçekleştirilmesi 
348
baa. Genel Olarak 
348
bab. Üçüncü Kişilerin Saiklerinin Rizikoyu Gerçekleştirmeye Yönelmesinin TTK Anlamında Bir Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Etmeye Elverişli Olup Olmadığı Hususu 
348
bb. Sigorta Ettirenin Davranışı ile Gerçekleştirilmesi 
350
bc. Özel Objektif Riziko Ağırlaşması Teşkil Eden Diğer Bazı Hâller 
351
V. Sigorta Sözleşmesinde Açıkça Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebileceği Kabul Edilen Riziko Değişikliklerinin Gerçekleşmesi 
352
A. Genel Olarak 
352
B. TTK’nın Lafzının Değerlendirilmesi 
353
1. “Husus” ve “Olay” İfadelerinin Anlamı 
353
2. Lafzın Yaratabileceği Bir Riziko Değişikliğinin Yalnızca Sözleşmede Ağırlaşma Olarak Belirlenmesi Hâlinde Değişikliğin Gerçekleşmesinin Doğrudan TTK Anlamında Riziko Ağırlaşması Yaratacağı Yanılgısı 
353
3. Değerlendirmeler Işığında Tercih Edilen Terminoloji 
355
C. Sigorta Sözleşmesinde Açıkça Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebileceği Kabul Edilen Riziko Değişikliklerinin Belirlenmesi 
355
D. TTK Düzenlemeleri ile Yeni Bir Riziko Ağırlaşması Türünün Yaratılmış Olup Olmadığı Hususu 
356
E. Sigorta Sözleşmesinde Açıkça Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebileceği Kabul Edilen Riziko Değişikliklerinin Belirlenmesinin Hükmü 
357
1. Genel Olarak 
357
2. Sigorta Sözleşmelerinde Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Edebilecek Riziko Değişikliklerinin Sınırlı Sayıda Öngörülmemesi 
357
3. Sigorta Sözleşmelerinde Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Edebilecek Riziko Değişikliklerinin Sınırlı Sayıda Öngörülmesi 
357
a. Subjektif Riziko Ağırlaşmaları Açısından 
357
b. Objektif Riziko Ağırlaşmaları Açısından 
358
c. İlgili Yönteme İlişkin Değerlendirmeler 
359
F. Sözleşmede TTK Anlamında Bir Rizikonun Ağırlaşması Teşkil Etmeye Elverişli Olmayan Riziko Değişikliklerinin Ağırlaşma Teşkil Edebileceğinin Öngörülmesi 
360
1. Hükmü 
360
2. Neden Olabileceği Sorun 
361
G. Sigorta Sözleşmelerinde Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebilecek Riziko Değişikliklerinin Öngörülmesinin İşlevleri 
362
1. Hukukî Öngörülebilirliğin Artmasına Katkı Sağlanması 
362
a. Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebilecek Riziko Değişiklikleri Sınırlı Sayıda Öngörülmediğinde 
363
b. Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebilecek Riziko Değişiklikleri Sınırlı Sayıda Öngörüldüğünde 
363
2. Sigorta Himayesi Kapsamında Kalan Ağırlaşmaların Belirlenmesine Katkı Sağlanması 
364
§ 2. RİZİKONUN AĞIRLAŞMASI BAĞLAMINDA SİGORTA ETTİRENE YÜKLENEN KÜLFETLER 
364
I. Külfet Kavramı 
364
A. Genel Olarak 
364
B. Terminoloji Sorunu 
365
C. Hukukî Nitelikleri Hakkındaki Görüşler 
367
1. Şart Teorisi 
367
2. Gerçek Borç Teorisi 
369
3. Karma Teoriler 
371
4. Hukukî Cebir Teorisi 
371
5. Rizikonun Ağırlaşması Bağlamında Öngörülen Külfetlerin Teoriler Işığında Değerlendirilmesi 
372
II. Rizikoyu Ağırlaştırmama Külfeti 
373
A. Hukukî Niteliği 
373
B. Öngörülme Amacı 
374
C. Külfetin Aleyhine Dile Getirilen Görüşler 
376
D. Külfetin Doğduğu An 
377
E. Kapsamı 
377
1. Genel Olarak 
377
2. Rizikonun Sigorta Ettiren Tarafından Ağırlaştırılması 
378
3. Sigorta Ettirenin Üçüncü Kişilerin Rizikoyu Ağırlaştırmasına İzin Vermesi 
378
F. Külfetin Kapsamı Dışında Kalan Çeşitli Davranışlar 
380
1. Objektif Riziko Ağırlaşmalarının Gerçekleşmesini Engelleme 
380
2. Riziko Ağırlaşmasını Dengeleme 
380
3. Sözleşmede Açıkça Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebileceği Kabul Edilen Riziko Değişikliklerini Gerçekleştirme 
381
G. Rizikoyu Ağırlaştırmamak ile Yükümlü Olanlar 
381
H. İhlâli ve İhlâlinde Kusur 
382
1. İhlâli 
382
2. İhlâlinde Kusur 
382
III. Rizikonun Ağırlaştığını İhbar Külfeti 
388
A. Hukukî Niteliği 
388
B. Öngörülme Amacı 
389
C. Külfetin Doğduğu An 
390
1. Genel Olarak 
390
2. Rizikonun Kasten Ağırlaştırıldığı Hâllerde 
392
3. Rizikonun İhmalen Ağırlaştırıldığı Hâllerde 
393
4. Objektif Riziko Ağırlaşmaları ve Rizikonun Kusursuz Olarak Ağırlaştırıldığı Hâllerde 
393
5. Sözleşmede Açıkça Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebileceği Öngörülen Riziko Değişikliklerinin Gerçekleştiği Hâllerde 
394
6. Ağırlaşmadan Haberdar Olması ile Külfetin Doğacağı Kişiler 
394
D. İhbarı Gerekmeyen Riziko Değişiklikleri 
395
1. TTK Anlamında Riziko Ağırlaşması Teşkil Etmeyen Riziko Ağırlaşmaları 
395
2. Sigortacının Haberdar Olduğu, İzin Verdiği veya Onayladığı Riziko Değişiklikleri 
396
3. Sözleşmede Açıkça Riziko Ağırlaşması Teşkil Edebileceği Kabul Edilen Riziko Değişikliklerinin Gerçekleştiği Ancak TTK Anlamında Bir Riziko Ağırlaşmasının Ortaya Çıkmadığı Hâller 
396
E. İhbarı Gereken Riziko Ağırlaşmaları 
398
1. Subjektif Riziko Ağırlaşmaları 
398
a. Alman Hukukundaki Durum 
399
b. TTK’daki Durum 
400
ba. Genel Olarak 
400
bb. Kusurlu Subjektif Riziko Ağırlaşmaları 
400
bc. Kusursuz Subjektif Riziko Ağırlaşmaları 
401
2. Objektif Riziko Ağırlaşmaları 
403
a. Alman Hukukundaki Durum 
403
b. TTK’daki Durum 
404
ba. Objektif Riziko Ağırlaşmalarını İhbarın Öngörüldüğü Görüşü 
404
baa. Genel Olarak 
404
bab. TTK’nın Lafzının Değerlendirilmesi 
404
bb. Objektif Riziko Ağırlaşmalarının Ancak Sözleşmede Açıkça Ağırlaşma Teşkil Edebilecekleri Kararlaştırıldığı Takdirde İhbarının Öngörüldüğü Görüşü 
408
c. TTK ile Uyumlu Hâle Getirilmemiş SGŞ’deki Durum 
409
F. İhbarın Gerçekleştirilmesi Gereken Süre 
410
1. İhbarın Süresinde Gerçekleştirilmesinin Önemi 
410
2. İhbarın Süresinde Sigortacıya Varması Gerektiği Hususu 
410
3. Sürenin İhbar Külfetinin Doğması ile Başlayacağı Hususu 
410
4. Sürenin Belirlenmesi Bağlamında TTK’nın Lafzının Değerlendirilmesi 
411
5. İhbarın Derhâl Gerçekleştirilmesi Kavramı 
411
6. TTK’da Öngörülen On Günlük Sürenin Niteliği 
412
7. Değiştirilmesine Dair Hükümlerin Geçerliliği 
414
G. İhbarın İçeriği 
415
H. İhbarın Şekli 
416
İ. İhbarı Yerine Getirmek ile Yükümlü Olanlar 
417
J. İhbarın Muhatabı 
419
1. Sigorta Şirketi 
419
2. Sigorta Aracıları 
419
a. Sigorta Acentesi 
420
b. Sigorta Brokerı 
421
K. İhlâli ve İhlâlinde Kusur 
421
1. İhlâli 
421
2. İhlâlinde Kusur 
422
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
RİZİKONUN AĞIRLAŞMASININ HÜKÜM VE SONUÇLARI
§ 1. GENEL OLARAK 
425
I. TTK m. 1445’in Sistematiği Hakkında 
425
II. Hüküm ve Sonuçların İncelenme Yöntemi 
427
§ 2. SÖZLEŞMEYİ FESHETME HAKKI veya PRİM FARKI TALEP ETME İMKÂNI 
428
I. İmkânlara İlişkin Çeşitli Hususlar 
428
A. İmkânların Kullanılabileceği Hâllerin Belirlenmesi 
428
1. TTK’nın Lafzının Değerlendirilmesi 
428
2. Alman Hukukundaki Durum 
430
3. TTK’daki Durum 
432
B. İmkânların Kullanılabileceği Süre 
434
1. Sigorta Sözleşmelerinde Süre 
434
a. Şeklî Süre 
435
b. Maddî Süre 
435
c. Teknik Süre 
436
2. TTK m. 1445/1 Bağlamında Sözleşmenin Süresi 
436
a. Şeklî Süreyi Karşıladığının Belirlenmesi 
436
b. Dar Anlamda Şeklî Süreyi Karşıladığının Belirlenmesi 
437
c. Dar Anlamda Şeklî Sürenin Rizikonun Gerçekleştiği Her Hâlde Sona Ermediği Hususu 
438
d. Değerlendirme 
441
3. İmkânların Kullanılabileceği Sürenin Üst Sınırı Olarak Hak Düşürücü Süre 
441
a. Genel Olarak 
441
b. İşlemeye Başladığı An 
442
c. Uzunluğunun Değerlendirilmesi 
442
d. Süresi İçinde Kullanılmaması 
443
e. Değiştirilmesine Dair Hükümlerin Geçerliliği 
443
f. SGŞ’de Süreye Dair Düzenlemeler 
444
C. İmkânlar Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi 
445
II. Sözleşmenin Feshedilmesi 
447
A. Sigortacının Sözleşmeyi Feshetme Hakkına İlişkin Çeşitli Hususlar 
447
1. Hukukî Niteliği 
447
2. Öngörülme Amacı 
448
3. Fesih Beyanının Şekli 
448
4. Fesih Beyanının İçeriği 
450
a. Genel Olarak 
450
b. Hukukî Nedenin veya Maddî Vakıanın Bildirilmesinin Gerekli Olup Olmadığı Hususu 
450
B. Feshin Hüküm ve Sonuçları 
451
1. Feshi İhbar Süresi Kararlaştırılmadığı Takdirde Sözleşmenin Derhâl Sona Ermesi 
451
2. Ödenmiş Primin İade Edilmesi 
453
3. İhbar Külfetinin Kasten İhlâli Hâlinde Sigortacının Prim Hakkı 
454
4. Sözleşmenin Kural Olarak Geri Dönülemeyecek Şekilde Sona Ermesi 
456
5. Geçersiz Fesih Hâlinde 
457
III. Sözleşmenin Prim Farkı ile Ayakta Tutulması 
457
A. Sigortacının Sözleşmeyi Prim Farkı Talep Ederek Ayakta Tutmasına İlişkin Çeşitli Hususlar 
457
1. Talebin Hukukî Niteliği 
457
a. Yenilik Doğuran Hak Niteliğinde Olmadığı Hususu 
458
b. Değiştirme İhbarı İçeren Fesih Hakkı Niteliğinde Olmadığı Hususu 
458
c. Kabul Edilmemesine TTK m. 1445/1 Uyarınca Sözleşmenin Sona Ermesi Sonucu Bağlanmış Bir Talep Niteliğinde Olduğu Hususu 
460
2. Öngörülme Amacı 
462
a. eTTK Döneminde Prim Farkı Talebi 
462
b. Alman Hukukundaki Durum 
464
c. TTK ile Kabul Edilen Prim Farkı Talebinin Öngörülme Amacı 
465
d. Değerlendirme 
465
da. Genel Olarak 
465
db. SGŞ’de İmkâna Dair Düzenlemeler 
467
3. TTK m. 1445/1’de Primin Arttırılmasına Dair Öngörülen Usûl Karşısında Primi Uyarlama Hükümlerinin Geçerli Olup Olmadığı Hususu 
468
4. Prim Farkı ve Prim Farkının Sınırlandırılması 
471
5. Sigorta Ettirenlerin Prim Farkı Talebini Reddetme Hakkını Açıkça Kötüye Kullanmaları 
473
6. Talebin Şekli 
473
7. Sigortacının Talebi ile Bağlı Olacağı Süre 
473
a. Genel Olarak 
473
b. İşlemeye Başlayacağı An 
474
c. Kısaltılmasına Dair Hükümlerin Geçerliliği 
474
d. Uzatılmasına Dair Hükümlerin Geçerliliği 
475
8. Prim Farkının Hangi Andan İtibaren Talep Edilebileceğinin Tespiti 
475
B. Prim Farkı Talebinin Hüküm ve Sonuçları 
477
1. Prim Farkının Kabul Edilmesi Hâlinde 
477
2. Prim Farkının Kabul Edilmemesi Hâlinde 
477
3. Hayat Sigortalarında Prim Farkı Talebinin TTK m. 1499’a Göre Hüküm ve Sonuçları 
478
IV. İmkânların Kullanılamayacağı Hâller 
479
A. Sözleşmenin Başka Bir Nedenle Sona Ermiş Olması 
479
1. Tarafların Sözleşmenin Sona Ermesi Üzerinde Anlaşmaları 
479
2. Belirli Süreli Sözleşmelerde Sürenin Dolması 
480
3. Kanun Hükmü Gereği Sona Ermesi 
480
4. TTK’da Tanınan Hakların Kullanılması Sureti ile Taraflarca Sona Erdirilmesi 
480
5. Haklı Nedenle Feshi 
481
B. Sigortacının İmkânları Kullanmaktan Feragat Etmesi 
481
C. Ağırlaşmanın Dengelenmesi 
482
D. İmkânın Kullanımının Hakkın Açıkça Kötüye Kullanılması Teşkil Etmesi 
483
§ 3. EDİM YÜKÜMLÜLÜĞÜNDEN TAMAMEN veya KISMEN KURTULMA İMKÂNI 
484
I. Genel Olarak 
484
A. Fıkraların ve İncelenmelerinin Sistematiği Hakkında 
484
B. Fıkraların Lafzına Getirilen Çeşitli Eleştiriler 
486
C. Alman Hukukuna Göre Farklılık Arz Eden Çeşitli Hususlar 
486
1. Rizikonun Gerçekleşmesi veya Muhtemel Zararın Artması ile Riziko Değişikliği Arasında İlliyet Bağı Kurulmamış Olsa da Kusurlu Subjektif Riziko Ağırlaşmalarında Rizikoyu Ağırlaştırmama Külfetinin Kasten İhlâlinde ve Kusursuz Subjektif Riziko Ağırlaşmaları ile Objektif Riziko Ağırlaşmalarında İhbar Külfetinin Kasten İhlâlinde Sigortacıya Edim Yükümlülüğünden Kısmen Kurtulma İmkânı Tanınmış Olması 
486
2. İspat Yüküne Dair Özel Düzenlemeler Öngörülmemiş Olması 
488
3. Külfet İhlâlinde İhmalin Derecelerine Göre Ayrıma Gidilmemiş Olması 
488
II. İmkânlara İlişkin Çeşitli Hususlar 
489
A. Hukukî Nitelikleri 
489
B. İmkânların Kullanılabileceği Süre 
489
C. İmkânlar ile TTK m. 1445/1’de Öngörülen İmkânlar Arasındaki İlişki 
491
D. SGŞ’de İmkânlara Dair Düzenlemeler 
492
III. Edim Yükümlülüğünden Tamamen Kurtulma İmkânı 
492
A. TTK’nın Lafzının Değerlendirilmesi 
493
1. İhlâlinde Sigorta Ettirenin Kastının Aranacağı Külfetin Belirlenmesi 
493
a. Genel Olarak 
493
b. Belirlemenin Alman Hukukundaki Düzenlemelere Göre Yapılmasının Mümkün Olup Olmadığı Hususu 
493
c. TTK’nın Sistematiğine Göre Belirlenmesi 
495
ca. Kusurlu Subjektif Riziko Ağırlaşmalarında Yalnızca Rizikoyu Ağırlaştırmama Külfetinin İhlâlinde Aranması Gerektiği Hususu 
495
cb. Kusursuz Subjektif Riziko Ağırlaşmaları ve Objektif Riziko Ağırlaşmalarında İhbar Külfetinin İhlâlinde Aranması Gerektiği Hususu 
496
2. Edim Yükümlülüğünden Tamamen Kurtulmanın Fesih Hakkının Kullanılmasına Bağlı Kılınmış Olup Olmadığı Hususu 
497
3. Bağlantı Teriminin Anlamı 
500
B. Koşulları 
500
1. Kasıtlı Külfet İhlâli 
500
a. Kusurlu Subjektif Riziko Ağırlaşmalarında Rizikoyu Ağırlaştırmama Külfetinin Kasten İhlâli 
500
b. Kusursuz Subjektif Riziko Ağırlaşmaları ile Objektif Riziko Ağırlaşmalarında İhbar Külfetinin Kasten İhlâli 
501
2. Riziko Değişikliği ile Rizikonun Gerçekleşmesi veya Muhtemel Zararın Artışı Arasında İlliyet Bağı Olması 
501
a. TTK’nın Lafzının Değerlendirilmesi 
501
aa. Lafızda Muhtemel Zarar Artışına Yer Verilmemiş Olması Hususu 
501
ab. İlliyete İlişkin Çeşitli Hususlar 
501
aba. Riziko Değişikliğinin Sigorta Bedeline Etki Edemeyeceği Hususu 
502
abb. İlliyeti Karşılamak Üzere Kullanılan “Etki Edebilecek” Nitelikte Olma Teriminin Anlamı 
502
b. Rizikonun Ağırlaşması Bağlamında İlliyet Bağı 
503
c. İlliyet Bağının Kurulmadığının İspatı 
506
IV. Edim Yükümlülüğünden Kısmen Kurtulma İmkânı 
508
A. İncelemenin Sistematiği Hakkında 
508
B. Terminoloji Sorunu 
509
C. Ödenen Primle Ödenmesi Gereken Prim Oranına Göre Edim Yükümlülüğünden Kurtulma İmkânı 
510
1. Genel Olarak 
510
2. Riziko Kasten Ağırlaştırıldığı veya Kusursuz Subjektif Riziko Ağırlaşmaları ile Objektif Riziko Ağırlaşmalarında İhbar Külfetinin Kasten İhlâl Edildiği Ancak Riziko Değişikliği ile Rizikonun Gerçekleşmesi veya Muhtemel Zararın Artışı Arasında İlliyet Bağının Bulunmadığı Hâllerde 
511
a. TTK’nın Lafzının Değerlendirilmesi 
511
b. Koşulları 
511
c. İmkânın Değerlendirilmesi 
512
3. Rizikonun Feshin Bildirim Süresi veya Feshin Hüküm İfade Etmesi İçin Verilen Süre İçinde Gerçekleşmesi Hâllerinde 
515
a. TTK’nın Lafzının Değerlendirilmesi 
515
aa. İlliyet Bağı Açısından 
515
ab. Uygulama Alanı Bulacağı Ağırlaşmalar Açısından 
515
aba. Yalnızca Subjektif Riziko Ağırlaşmalarında Uygulanacağı Görüşü 
515
abb. TTK m. 1445/5’in Uygulama Alanı ile Sınırlanarak Uygulanacağı Subjektif Riziko Ağırlaşmalarının Belirlenmesi 
517
ac. Uygulama Alanı Bulacağı Süre Açısından 
522
aca. Feshin Bildirim Süresi Teriminin Anlamı 
522
acb. Feshin Hüküm İfade Etmesi İçin Verilen Süre Teriminin Anlamı 
522
b. Koşulları ve Koşullar Işığında İmkânın Değerlendirilmesi 
525
4. TTK m. 1499’a Göre Sigortacının Prim Farkı Talebinin Kabul Edilmediği Hâllerde Hayat Sigortalarında Rizikonun Gerçekleştiği Hâllerde 
526
5. Edim Yükümlülüğünden Kısmen Kurtulmanın Gerçekleştirilmesine İlişkin Çeşitli Hususlar 
527
a. Ödenen Primle Ödenmesi Gereken Prim Arasındaki Oranın Belirlenmesi 
527
b. Ağırlaşan Rizikonun Sigorta Edilmeyeceğinin İleri Sürülmesi Hâlinde 
528
D. Oranlama Sistemine Göre Edim Yükümlülüğünden Kurtulma İmkânı 
528
1. Genel Olarak 
528
2. Kusurlu Subjektif Riziko Ağırlaşmalarında 
530
a. TTK’nın Lafzının Değerlendirilmesi 
530
aa. İhlâlinde Sigorta Ettirenin İhmalinin Aranacağı Külfetin Belirlenmesi 
530
ab. Etki Edebilecek Nitelikte Olma Teriminin Anlamı 
531
b. Koşulları 
532
ba. Rizikoyu Ağırlaştırmama Külfetinin İhmalen İhlâlinin Aranması Gerektiği Görüşü 
532
bb. Rizikoyu Ağırlaştırmama Külfetinin İhmalen İhlâli ve İhbar Külfetinin İhlâlinin Birlikte Aranması Gerektiği Görüşü 
532
bba. Rizikoyu Ağırlaştırmama Külfetinin İhmalen İhlâli 
534
bbb. İhbar Külfetinin İhlâli Koşulu 
534
bbc. Riziko Değişikliği ile Rizikonun Gerçekleşmesi veya Muhtemel Zararın Artışı Arasında İlliyet Bağı Olması 
535
3. Kusursuz Subjektif Riziko Ağırlaşmaları ve Objektif Riziko Ağırlaşmalarında 
535
a. TTK’nın Lafzının Değerlendirilmesi 
536
b. Koşulları 
538
ba. İhbar Külfetinin İhmalen İhlâli 
538
bb. Riziko Değişikliği ile Rizikonun Gerçekleşmesi veya Muhtemel Zararın Artışı Arasında İlliyet Bağı Olması 
539
4. Oranlamanın Gerçekleştirilmesine İlişkin Çeşitli Hususlar 
540
a. Başlangıç Oranının Belirlenmesi 
540
b. Sigortacının Edim Yükümlülüğünden Tamamen Kurtarılmasının Mümkün Olup Olmadığı Hususu 
542
ba. Mümkün Olmadığı Görüşü 
543
bb. Mümkün Olduğu Görüşü 
543
c. Edim Yükümlülüğünden Kurtulma Oranı Belirlenirken Göz Önünde Bulundurulabileceği İleri Sürülen Çeşitli Ölçütler 
544
ca. Ağırlaşma Türlerine Göre Genel Değerlendirme 
544
caa. Kusurlu Subjektif Riziko Ağırlaşmaları 
544
cab. Kusursuz Subjektif Riziko Ağırlaşmaları ve Objektif Riziko Ağırlaşmaları 
545
cb. İlliyet Bağının Derecesi 
546
cc. Rizikoyu Ağırlaştırmama Külfetinin İhlâlinin Hafif İhmale Dayanması 
548
cd. Rizikoyu Ağırlaştırmama Külfetinin İhlâlinin Olası Kasta Yaklaşan Ağır İhmale Dayanması 
549
ce. Rizikoyu Ağırlaştırmama Külfetinin İhlâl Edildiği Süre 
549
cf. Riziko Değişikliğinin Ağırlaşmaya Neden Olacağının Öngörülebilirliği 
550
cg. Sigorta Ettirene Subjektif Kusur Atfedilebilmesinde Göz Önünde Bulundurulan Ölçütler 
551
ch. Sigorta Ettirenin Ağırlaşmadan Önceki Davranışları 
552
ci. Sigorta Ettirenin Malî Durumu 
552
cj. Zararın Miktarının Yüksekliği 
553
ck. Sigortacının Kusuru 
554
SONUÇ 
555
Kaynakça 
581
Kavram Dizini 
591
HakkımızdaUluslararası Yayınevi Belgesi2023 Kaynakça Dokümanı Kişisel Verilerin Korunması ÜyelikSiparişlerimİletişim
 
Ana Sayfa
Kategori
Sipariş
Sepetim
Profil