Önleme Araması

Ceza muhakemesi neticesinde failin cezalandırılması söz konusu olsa da ihlal edilen hukuki değerin aynen yerine koyulması her durumda mümkün değildir. Bu nedenle henüz ihlal gerçekleşmeden hukuki değerlerin muhafazası gerçekleşmelidir. Korunan hukuki değerlerin bir bütün halinde görünümü olan kamu düzeni ve güvenliği ile toplumsal barış gibi soyut kavramlar tehlikenin doğması ve suç işlenmesi riskinin ortaya çıkmasıyla somut hale gelmektedir. Bu bağlamda telafisi mümkün olmayan hak kayıpları ve mağduriyetlerin yaşanmaması için kamu düzeninin korunması ve güvenliğin sağlanması lazımdır. Kamu düzeninin korunması ve güvenliğin sağlanması, suç işlenmesinin ve tehlikelerin önlenmesi kolluğun görevleri arasında sayılmıştır. Bu kapsamda kolluk tarafından önleme tedbirlerine başvurulmaktadır. Önleme araması da bir önleme tedbiri olarak 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nun 9. maddesinde düzenlenmiştir. Önleme aramasıyla suç işlenmeden önce yakın tehlikenin bertaraf edilmesi, tehlikeli durumun kamu düzeni ve güvenliği açısından tehdit oluşturmadan kontrol altına alınması mümkün olmaktadır. Uygulamada önleme amacıyla başlayan aramanın, arama sırasında suç şüphesinin doğmasıyla şüpheli veya sanıkların yakalanması ve suç delillerinin ele geçirilmesi şeklinde adli mahiyet kazandığı da görülmektedir.

Kitapta; önleme araması ile adli arama arasındaki farklar, önleme aramasının şartları, önleme aramasından adli aramaya geçiş doktrindeki görüşler ve Yargıtay içtihatlarından istifade edilerek açıklanmaya çalışılmıştır. 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nun 9. maddesi odak noktası yapılarak çalışma gerçekleştirilmiş, arama sayılmayan haller ve önleme aramasına ilişkin sair ilgili mevzuatta yer alan düzenlemelere yer verilerek konu derinlemesine incelenmeye çalışılmıştır. Önleme aramasının kanuni şartları, uygulanması ve hukuka uygunluğuna ilişkin doktrinde yer alan görüşlere ve bu bağlamda Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi içtihatlarına yer verilmiş, konunun gerek uygulayıcılar gerekse de araştırmacılar için faydalı olması amaçlanmıştır.