Sigorta Ettirenin Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İhlali ve İhlal Halinde Sigortacının Hakları –Özellikle Oranlama Sistemine Göre Tazminattan İndirim Hakkı– Dr. Sevgican Aydın - Kitap

Sigorta Ettirenin Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İhlali ve İhlal Halinde Sigortacının Hakları

–Özellikle Oranlama Sistemine Göre Tazminattan İndirim Hakkı–

1. Baskı, 
Ocak 2018
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
529
Barkod:
9789750246166
Kapak Türü:
Ciltli
Yayınevi:
Seçkin Yayıncılık
Kitabın Fiyatı:
800,00₺
İndirimli (%82):
141,00₺
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Sigorta hukukunda önemli bir yere sahip olan sözleşme öncesi beyan yükümlülüğünün ihlali ve ihlal halinde uygulanacak yaptırımlar çalışmamızda kapsamlı olarak incelenmiş olup; özellikle hangi hallerin ihtilafa sebep olduğu ve ihlalin hangi durumlarda gerçekleştiği, dolayısıyla hangi hallerde sigortacının ihlalden kaynaklanan haklarını kullanabileceği hususları ayrı ayrı ve kapsamlı olarak ele alınmıştır. Şimdiye kadar konu ile ilgili yazılan hiçbir eserde yer almayan ve uygulamadaki ihtilaflara konu olan, ihlal halinde sigortacının sahip olduğu haklardan kusura göre indirim oranının belirlenmesi hususu detaylı olarak incelenmiştir. Bu kapsamda kusur parametreleri belirlenmiş, kusurun derecelendirmeleri yapılmış ve kusur oranlarına göre belirli indirim oranları tespit edilerek aslında yıllardır Türk Ticaret Kanunu'n da yer alan ancak uygulanacak bir sistem ileri sürülememiş olması nedeni ile uygulamaya aktarılamayan Oranlama Sistemi Türk Sigorta Hukuku teorisine ve uygulamasına sunulmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Teorik Açıdan Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü
.
Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilmesi ve İhlali
.
Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İhlalinin Sonuçları
.
Sigorta Tazminatının Bedelinin Sigorta Ettirenin İhmalinin Derecesine Göre İndirilmesi – Oranlama Sistemi
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
VII
VORWORT 
XI
INHALTSVERZEICHNIS 
XXIX
KISALTMALAR 
XLIII
ÜBERSICHT 
1
GİRİŞ 
5
I. GENEL BAKIŞ 
5
II. İNCELEME ŞEKLİ 
8
III. TERMİNOLOJİ 
11
A. Yükümlülük ve Külfet Kavramları 
11
B. Müstakbel Sigorta Ettiren 
14
BİRİNCİ BÖLÜM
TEORİK AÇIDAN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ
§ 1. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN ETKİSİ,
AMACI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
I. GENEL BAKIŞ 
19
II. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN ETKİSİ 
21
A. Sözleşme Öncesi Dönemde Etkisi 
21
B. Sözleşme Sürecinde Etkisi 
22
C. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonraki Etkisi 
22
III. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN AMACI 
23
A. Genel Bakış 
23
B. Sigorta Tekniği Açısından 
24
1. Rizikonun Belirlenmesi 
24
2. Rizikonun Sınırlandırılması 
25
3. Primin Belirlenmesi 
26
C. Hukuki Açıdan 
28
1. Sözleşme Özgürlüğünün Sağlanması 
28
2. Tarafların Sağlıklı Karar Alabilmelerinin Sağlanması 
29
IV. BEYANIN VE SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN HUKUKİ NİTELİĞİ 
30
A. Beyanın Hukuki Niteliği 
30
1. Bilgi Açıklaması 
31
2. Diğer Görüşler 
32
B. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün Hukuki Niteliği 
33
1. Borç Teorisi 
34
2. Şart Teorisi 
35
3. Görüşümüz 
36
§ 2. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
TÜRK HUKUKU’NDA DÜZENLENİŞİNE GENEL BAKIŞ
I. 6762 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU’NDA SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE GENEL BAKIŞ 
38
A. Mal Sigortasında Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü 
38
B. Can Sigortalarında Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü 
41
C. Denizcilik Rizikolarına İlişkin Sigortalarda Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü 
43
II. 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU’NDA SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE GENEL BAKIŞ 
44
§ 3. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ İLE SÖZLEŞME ÖNCESİ
AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ
I. GENEL OLARAK SİGORTACININ SÖZLEŞME ÖNCESİ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 
47
A. Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlüğünün Amacı 
47
B. Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı ve İfası 
48
C. Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlali ve İhlal Halinde Uygulanacak Yaptırımlar 
52
II. SİGORTACININ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SİGORTA ETTİRENİN BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE ETKİSİ 
55
A. Genel Bakış 
55
B. Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamının Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Bakan Yönü İle Değerlendirilmesi 
56
III. DEĞERLENDİRME 
63
İKİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
YERİNE GETİRİLMESİ VE İHLALİ
§ 4. BEYAN YÜKÜMLÜSÜ VE MUHATABI
I. GENEL BAKIŞ 
69
II. BEYAN YÜKÜMLÜSÜ 
69
A. Sigorta Ettiren 
69
1. Kavram 
69
2. Sigorta Ettirenin Tüzel Kişi Olması Halinde Beyan Yükümlüsü 
70
3. Grup Sigortası Yapılması Halinde Beyan Yükümlüsü 
71
4. Birden Fazla Sigorta Ettirenin Bulunması Halinde Beyan Yükümlüsü 
72
B. Sigorta Ettirenin Temsilcisi 
73
1. Genel Bakış 
73
2. Yetkili Temsilci 
75
3. Yetkisiz Temsilci 
77
C. Başkası Lehine Sigorta Sözleşmesinde Beyan Yükümlüsü 
83
1. Zarar Sigortalarında Beyan Yükümlüsü – Sigortalı 
83
2. Hayat Sigortalarında Beyan Yükümlüsü 
85
a. Genel Bakış 
85
b. Lehtar 
86
i) Sözleşmenin Akdinden Önce Tayin Edilen Lehtar 
86
ii) Sözleşmenin Akdinden Sonra Tayin Edilen Lehtar 
88
D. Broker 
88
III. BEYANIN MUHATABI 
92
A. Genel Bakış 
92
B. Sigortacı 
92
C. Sigorta Acentesi 
93
D. Birden Çok Sigortacının Bulunması Halinde Beyanın Muhatabı 
100
1. Genel Bakış 
100
2. Müşterek Sigorta 
100
3. Çifte Sigorta 
103
4. Kısmi Sigorta 
103
§ 5. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNDE
BEYAN USULLERİ VE ŞEKİL
I. İSVİÇRE, ALMAN VE TÜRK SİGORTA HUKUKU’NDA BEYAN USULLERİ 
105
A. Genel Olarak Beyan Usulleri 
105
1. Kendiliğinden Beyan Usulü 
105
2. Liste Usulü 
106
3. Karma Usul 
107
B. İsviçre Hukuku’nda Beyan Usulü 
108
C. Alman Hukuku’nda Beyan Usulü 
109
1. Reform Öncesi Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 
109
2. Reform Sonrası Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 
110
D. Türk Hukuku’nda Beyan Usulü 
112
1. 6762 sayılı Ticaret Kanunu’nda Beyan Usulü 
112
a. Kara Sigortaları 
112
b. Deniz Sigortaları 
114
2. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Beyan Usulü 
114
3. Görüşümüz 
117
II. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLME ŞEKLİ 
118
A. İsviçre ve Alman Sigorta Hukuku’nda Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilme Şekline Genel Bakış 
118
1. İsviçre Hukuku 
118
2. Alman Hukuku 
120
B. Türk Hukuku’nda Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilme Şekli 
121
1. Şekil Serbestisi 
121
2. Yazılı Şeklin Kararlaştırılması 
122
3. Sigorta Genel Şartlarında Sigorta Ettirenin Beyanlarının Şekle Bağlanması Sorunu 
124
4. İspat Sorunu 
126
§ 6. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
YERİNE GETİRİLME ZAMANI
I. GENEL BAKIŞ 
129
II. İSVİÇRE VE ALMAN HUKUKU’NDA BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLME ZAMANINA GENEL BAKIŞ 
129
A. İsviçre Hukuku 
129
B. Alman Hukuku 
130
1. Reform Öncesi Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 
130
2. Reform Sonrası Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 
132
III. TÜRK HUKUKU’NDA SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLME ZAMANI 
135
A. Sözleşmenin Yapılması Esnasında Yükümlülüğün Yerine Getirilmesi 
135
1. Yasal Çerçeve 
135
2. Beyan Yükümlülüğünün Doğduğu An 
136
3. Beyan Yükümlülüğünün Sona Erdiği An 
137
a. Hazırlar Arasında Kurulan Sözleşmelerde 
139
b. Hazır Olmayanlar Arasında Kurulan Sözleşmelerde 
140
c. Sözleşmenin Susma Yolu ile Kurulması Halinde 
141
B. Teklifin Yapılması ile Kabulü Arasında Değişikliklerin Olması Halinde Yükümlülüğün Yerine Getirilme Zamanı 
144
1. Yasal Çerçeve 
144
2. Beyanların Sigortacıya Geç Ulaşması Sorunu 
147
C. Sözleşme Değişiklikleri ve Sözleşme Süresinin Uzatılması Halinde Yükümlülüğün Yerine Getirilme Zamanı 
149
1. Sözleşme Değişiklikleri Halinde 
149
2. Sözleşme Süresinin Uzatılması Halinde 
150
D. İspat Sorunu 
151
E. Görüşümüz 
151
§ 7. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMI
I. GENEL BAKIŞ 
154
II. İSVİÇRE VE ALMAN HUKUKUNDA SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMININ DÜZENLENİŞİNE GENEL BAKIŞ 
155
A. İsviçre Hukuku 
155
B. Alman Hukuku 
156
1. Reform Öncesi Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 
156
2. Reform Sonrası Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 
159
III. TÜRK HUKUKU’NDA SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMI 
161
A. Yasal Çerçeve 
161
B. Beyan Yükümlülüğünün Kapsamının Belirlenmesi 
163
1. Sigorta Ettirenin Bildiği Hususlar 
163
a. Sigorta Ettirenin Vakıf Olduğu Kesin Bilgiler 
164
b. Sigorta Ettirenin Üçüncü Kişilerden Duyduğu Şüpheli Bilgiler 
164
c. Sigorta Ettirenin Unuttuğu Hususlar 
165
2. Sigorta Ettirenin Bilmesi Gereken Hususlar 
166
3. Önemli Hususlar 
169
a. Kavram 
169
b. Önemli Hususun Belirlenmesinde Sigorta Sözleşmesine İlişkin Unsurlar 
170
i) Sözleşmenin Yapılmamasını Gerektirecek Hususlar 
170
ii) Sözleşmenin Değişik Şartlarda Yapılmasını Gerektirecek Hususlar 
171
c. Önemli Hususun Belirlenmesinde Sigortacıya İlişkin Unsur 
173
i) Subjektif Kıstas 
174
ii) Objektif Kıstas 
174
iii) Görüşümüz 
175
4. Önemli Kabul Edilen Hususlar 
176
a. Kavram 
176
b. Kendiliğinden Beyanın Esas Alındığı Karma Usulde 
177
c. Liste Usulünün Esas Alındığı Karma Usulde 
178
5. Önemli Hususlara İlişkin Yargı Kararlarından Örnekler 
179
a. Hayat Sigortası Sözleşmelerinde Önemli ve Önemsiz Hususlar 
179
b. Hastalık Sigortası Sözleşmelerinde Önemli ve Önemsiz Hususlar 
180
c. Kaza Sigortası Sözleşmelerinde Önemli ve Önemsiz Hususlar 
181
d. Diğer Sigorta Sözleşmelerinde Önemli ve Önemsiz Hususlar 
182
C. Beyan Yükümlülüğünün Sınırlarının Belirlenmesi 
183
1. Genel Bakış 
183
2. Maruf Bilgiler 
184
3. Sigorta Konusuna İlişkin Olmayan Bilgiler 
185
4. Özel Hayata İlişkin Soruların Sorulması 
186
a. Sigortalının Ailesinin Hastalık Öyküsünün Sorulması 
187
b. Cinsel Kimliğe İlişkin Soruların Sorulması 
189
c. Cinsel Yönelime ve Cinsel Hayata İlişkin Soruların Sorulması 
190
d. HIV İnfeksiyonuna İlişkin Sorular Sorulması 
191
5. Doktor İncelemesinin Talep Edilmesi 
193
a. Sigorta Ettiren ve Riziko Şahsının Aynı Kişiler Olması 
195
b. Sigorta Ettiren ve Riziko Şahsının Farklı Kişiler Olması 
196
6. Genom Analizinin Talep Edilmesi 
196
a. Tanım 
196
b. Sorunun Belirlenmesi 
197
c. Alman Hukuku’nda Genom Analizlerine İlişkin Hukuki Durum ve Uygulama 
198
d. Türk Hukuku’nda Genom Analizlerine İlişkin Hukuki Durum ve Uygulama 
200
e. Görüşümüz 
201
i) Kişinin Vücudu ile İlgili Bilgiye Ulaşmasına Şahsen Karar Verme Hakkının İhlali 
202
ii) Bilmeme Hakkının İhlali 
202
iii) Bilgilerin Paylaşılması Tehlikesi 
203
iv) Genetik Ayrımcılık Tehlikesi 
204
v) Sonuç 
206
D. İspat Sorunu 
209
§ 8. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE
AYKIRILIK HALLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
I. GENEL BAKIŞ 
214
II. KENDİLİĞİNDEN BEYAN USULÜNÜN ESAS ALINDIĞI KARMA USULDE İHLALİN DEĞERLENDİRİLMESİ 
216
A. Genel Bakış 
216
B. Kendiliğinden Beyan Usulünün Esas Olduğu Hallerde İhlalin Değerlendirilmesi 
217
1. Sigorta Ettirenin Beyanda Bulunmaması 
217
a. Önemli Hususun Bilinmesine Rağmen Beyanda Bulunulmaması 
217
b. Önemli Hususun Bilinmemesi Nedeni ile Beyanda Bulunulmaması 
219
c. Önemli Hususun Önemsiz Addedilerek Beyanda Bulunulmaması 
220
d. Önemli Hususun Unutulması Nedeni ile Beyan Edilmemesi 
221
e. Önemsiz Olan Çok Sayıda Hususun Beyan Edilmemesi 
222
2. Sigorta Ettirenin Yanlış Beyanda Bulunması 
222
C. Sigorta Ettirene Ayrıca Soru Yöneltildiği Durumlarda İhlalin Değerlendirilmesi 
223
III. LİSTE USULÜNÜN ESAS ALINDIĞI KARMA USULDE İHLALİN DEĞERLENDİRİLMESİ 
225
A. Genel Bakış 
225
B. Listede Yer Alan Sorular Bakımından İhlalin Değerlendirilmesi 
226
1. Beyanda Bulunmama 
226
a. Soruların Cevapsız Bırakılması 
226
b. Sorular Karşısında Hareketsiz Kalınması 
230
c. Cevabın Başka Sorunun Cevabından Anlaşılması 
231
2. Yanlış Beyanda Bulunma 
232
a. Yanlış Beyan 
232
b. Sorulan soruların önemsiz olduğu düşünülerek yanlış beyanda bulunulması 
234
c. Açığa İmza Atılması 
235
d. Usulüne Göre Sorulmamış Soruların Yanlış Cevaplandırılması 
236
e. Net ve Anlaşılır Olmayan Soruların Yanlış Cevaplandırılması 
238
f. Beyan Yükümlülüğünün Kapsamı Dışında Kalan Soruların Yanlış Cevaplandırılması 
240
3. Sorunun Üzerinin veya Cevap Alanının Çizilmesi 
241
C. Listede Yer Almayan Sorular Bakımından İhlalin Değerlendirilmesi 
241
1. Genel Bakış 
241
2. Sigorta Ettirenin Kötüniyeti Kavramı 
242
3. Sigorta Ettirenin Kötüniyetinin Şartları 
246
a. Sorulmayan Hususun Beyan Yükümlülüğünün Sınırları İçerisinde Yer Alması 
246
b. Sorulmayan Hususun Sigorta Ettirenin Bilgisi Dâhilinde Olması 
247
c. Önemli Husus Olması 
247
d. Kasten Beyanda Bulunmama 
247
e. Önemli Husus Olduğunun Sigorta Ettirence Bilinmesi 
248
f. Sigortacının Söz Konusu Hususu Sormamasının Kabul Edilebilir Olması 
249
4. Sigorta Ettirenin Kötüniyetine Uygulamadan Örnekler 
251
IV. İSPAT SORUNU 
252
A. İhlalin Gerçekleştiğinin İspatı 
252
B. Sigorta Ettirenin Kötüniyetinin İspatı 
253
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
İHLALİNİN SONUÇLARI
§ 9. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE
SİGORTA ETTİRENE UYGULANACAK YAPTIRIMLARIN HUKUKİ TEMELİ
I. GENEL BAKIŞ 
257
II. CULPA IN CONTRAHENDO SORUMLULUĞU 
260
A. Genel Olarak 
260
B. Culpa in Contrahendo Sorumluluğunun Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Uygulanabilirliği 
262
III. YANILMA 
264
A. Genel Olarak 
264
B. Yanılma Hükümlerinin Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Uygulanabilirliği Sorunu 
267
IV. ALDATMA 
269
A. Genel Olarak 
269
B. Aldatma Hükümlerinin Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Uygulanması Gerekliliği 
271
§ 10. ALMAN VE İSVİÇRE SİGORTA HUKUKU’NDA
BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİNİN SONUÇLARINA GENEL BAKIŞ
I. İSVİÇRE SİGORTA SÖZLEŞMESİ KANUNU’NDA İHLALİN SONUÇLARI 
275
II. ALMAN SİGORTA HUKUKU’NDA İHLALİN SONUÇLARI 
278
A. Reform Öncesi Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu’ndaki Düzenleme 
278
B. Reform Sonrası Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu’ndaki Düzenleme 
280
§ 11. TÜRK SİGORTA HUKUKU’NDA BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
İHLALİNDE SİGORTACININ HAKLARI
I. GENEL BAKIŞ 
283
A. 6762 Sayılı Ticaret Kanunu 
283
1. Kara Sigortaları 
283
2. Deniz Sigortaları 
284
B. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 
285
II. RİZİKONUN GERÇEKLEŞMESİNDEN ÖNCE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLAR 
288
A. Kusurun Sigortacının Haklarına Etkisi 
288
B. Cayma 
289
1. Caymanın Hukuki Niteliği 
289
a. Sorunun Ortaya Konulması 
289
b. Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 
290
c. Cayma Kavramı Yerine Kullanılan Kavramlara Genel Bakış 
293
i) Dönme 
293
ii) Fesih 
294
iii) İptal 
295
d. Görüşümüz 
296
2. Cayma Hakkının Kullanılması 
300
a. Caymanın Yöneltileceği Kişi 
300
b. Cayma Hakkının Kullanılacağı Süre 
301
c. Caymanın Şekli 
304
d. Caymanın İçeriği 
306
3. Cayma Hakkının Kullanılmasının Sonuçları 
310
4. Beyan Yükümlülüğünün İhlaline Rağmen Cayma Hakkının Düşmesi 
311
a. Vazgeçme 
312
b. Cayma Süresinin Kaçırılması 
315
c. İhlale Sigortacının Sebebiyet Vermesi 
315
i) Acentenin İhlale Sebebiyet Vermesi 
318
ii) Sigorta Doktorunun İhlale Sebebiyet Vermesi 
321
d. Cevapsız Sorulara Rağmen Sözleşmenin Yapılması 
322
e. Sigorta Ettirenin Belirsiz Beyanlarına Rağmen Sözleşmenin Yapılması 
325
i) Alman Hukuku’nda Konunun Uygulaması 
326
ii) Türk Hukuku Açısından Görüşümüz 
328
f. Sigortacının Bilgisi 
330
i) Cayma Hakkının Kullanılamaması 
332
ii) Bilme Kavramı 
336
iii) Bilme Anı 
337
iv) Acentenin Bilgisi 
338
v) Sigorta Doktorunun Bilgisi 
341
vi) Sigorta Eksperlerinin Bilgisi 
343
vii) Sigortacının Çalışanlarının Bilgisi 
344
g. Eksik veya Yanlış Beyan Edilen Hususların Ortadan Kalkması 
345
h. Özel Hükümler 
349
i) Yanlış Yaş Beyanı 
349
ii) Sözleşmenin Yapılmasından İtibaren Beş Yıl Geçmiş Olması (TTK m. 1498) 
353
C. Prim Farkı Talebi 
355
1. Genel Bakış 
355
2. Prim Farkının Talep Edilebileceği Süre 
356
3. Prim Farkı Talebinin Şekli 
357
4. Prim Farkı Talebinin İçeriği 
357
5. Sigorta Ettirenin Muvafakati 
358
D. İhlal Halinde Öngörülen Yaptırımların Değerlendirilmesi 
359
III. RİZİKONUN GERÇEKLEŞMESİNDEN SONRA SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLAR 
363
A. Genel Bakış 
363
B. İlliyet Bağının ve Kusurun Sigortacının Haklarına Etkisi 
363
1. İlliyet Bağının Etkisi 
363
a. İlliyet Bağı Kavramı 
363
b. İlliyet Bağının Tespiti 
365
i) İhlalin Rizikonun Gerçekleşmesinde Etkili Olması 
366
ii) İhlalin Tazminatın Kapsamında Etkili Olması 
367
c. Uygulanacak Yaptırıma Etkisi 
368
d. İspat Yükü 
369
2. Kusurun Etkisi 
369
a. Kusur Kavramı 
369
b. Sigorta Ettirenin Kusuru 
371
i) Sigorta Ettirenin Kastı 
371
ii) Sigorta Ettirenin İhmali 
373
c. Kusurun Tespitinde Dikkat Edilmesi Gerekli Hususlar 
374
d. Kusurun Uygulanacak Yaptırıma Etkisi 
376
e. İspat Yükü 
377
C. Sigortacının Sigorta Tazminatı Ödemekten Kurtulması 
377
D. Sigorta Tazminatının Proporsiyon Olarak Ödenmesi 
379
E. Sigorta Tazminatında İndirim Yapılması 
381
F. Birden Fazla Rizikonun Himaye Altına Alındığı Sigortalarda Sigortacının Hakları 
381
G. Kısmi Zararlarda Sigortacının Hakları 
383
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SİGORTA TAZMİNATININ/BEDELİNİN
SİGORTA ETTİRENİN İHMALİNİN DERECESİNE
GÖRE İNDİRİLMESİ – ORANLAMA SİSTEMİ
§ 12. YA HEP YA HİÇ İLKESİNDEN ORANLAMA İLKESİNE GEÇİŞ
I. YA HEP YA HİÇ İLKESİ 
387
A. Tanım 
387
B. Ya Hep Ya Hiç İlkesi Üzerine Görüşler 
388
1. Ya Hep Ya Hiç İlkesini Destekleyen Görüşler 
388
a. Sigortacının Haklı Menfaati 
388
b. Riziko Birliğinin Haklı Menfaati 
389
c. Uygulanabilirlik ve Hukuki Güvenlik 
389
2. Ya Hep Ya Hiç İlkesine Karşı Olan Görüşler 
390
a. Uygun Olmayan Derecede Ağır Sonuçlarının Olması 
390
b. Sigorta Ettirenler Arasında Eşitsizliğe Sebep Olması 
391
c. Cezai Nitelikte Olması 
391
d. Daha Esnek Çözüm Yollarına Duyulan Gereklilik 
391
C. Ya Hep Ya Hiç İlkesinin Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu’ndaki Etkisi 
392
a. Genel Bakış 
392
a. Genel Bakış 
394
D. Ya Hep Ya Hiç İlkesinin Türk Ticaret Kanunu’ndaki Etkisi 
395
a. Genel Bakış 
395
a. Genel Bakış 
397
II. YA HEP YA HİÇ İLKESİNDEN VAZGEÇİLMESİNİN SEBEPLERİ 
399
A. Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu’nda Ya Hep Ya Hiç İlkesinden Vazgeçilmesinin Sebepleri 
399
B. Türk Sigorta Hukuku’nda Ya Hep Ya Hiç İlkesinden Vazgeçilmesinin Sebepleri 
400
III. ORANLAMA İLKESİNE GENEL BAKIŞ 
401
A. Oranlama İlkesinin Tanımı ve Amacı 
402
1. Oranlama İlkesinin Kabul Edilmesi 
404
2. Oranlama İlkesinin Özellikleri 
405
3. Oranlama İlkesinin Etkili Olduğu Hükümler 
407
1. Oranlama İlkesinin Etkili Olduğu Hükümler 
407
a. 6762 sayılı Ticaret Kanunu’nda 
407
b. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda 
410
2. Türk Sigorta Hukuku’ndaki Oranlama İlkesinin Alman ve İsviçre Sigorta Hukuku’na Kıyasen Farklılık Arz Eden Hususları 
411
§ 13. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
İHLALİNDE ORANLAMA İLKESİNİN UYGULANIŞI
I. GENEL BAKIŞ 
413
II. ORANLAMA İLKESİNİN UYGULANMA ŞARTLARI 
414
A. Rizikonun Gerçekleşmiş Olması 
414
B. Sigorta Ettirenin İhmalinin Bulunması 
415
C. İlliyet Bağının Bulunması 
416
III. ORANLAMA İLKESİNİN UYGULANMASINDA İSPAT SORUNU 
417
A. İlliyet Bağının Varlığının İspatı 
417
B. İhmalin Varlığının İspatı 
418
IV. İNDİRİM ORANININ HESAPLANMASINDAKİ TEMEL SORUNLAR 
419
A. Genel Bakış 
419
B. Oran Hesabında İzlenecek Metod 
420
1. İsviçre Sigorta Hukuku’nda Oran Hesaplaması 
420
2. Alman Sigorta Hukuku’nda Oran Hesaplaması 
423
a. Ağır İhmalin Alt Kategorilere Ayrılması 
423
i) Üç Basamak Modeli (Drei–Stufen–Modell) 
424
ii) Beş Basamak Modeli (Fünf–Stufen–Modell) 
424
b. Ortalama Değer Modeli (Mittelwertmodell) 
425
c. Olay Gruplandırma Modeli (Fallgruppenmodell) 
427
d. Somut Olay Modeli (Einzelfallmodell) 
427
e. Uygulamada Benimsenen Oran Hesaplaması Metodu ve Uygulamadan Örnekler 
428
3. İleri Sürülen Yöntemlerin Türk Sigorta Hukuku’na Uygulanabilirliği Açısından Değerlendirilmesi 
431
a. Ağır İhmalin Alt Kategorilerine Ayrılması 
431
b. Ortalama Değer Modeli 
431
c. Olay Gruplandırma Modeli 
433
d. Somut Olay Modeli 
434
4. Değerlendirme ve Önerimiz 
435
a. Oran Hesaplamasında Bir Metod Belirlemenin Gerekliliği 
435
b. İhmalin Derecelerine Göre Yüzdelik Dilim Aralığının Belirlemesi 
436
c. İhmalin Derecesinin Belirlenmesinde Tereddütte Kalınması Halinde Uygulanması Gereken İndirim Oranı 
439
C. İndirim Adımlarının Belirlenmesi 
441
1. Ağır İndirim Adımları 
441
2. İnce İndirim Adımları 
442
3. Alman Yargı Kararlarında Uygulanan İndirim Adımları 
443
4. Değerlendirme ve Önerimiz 
444
D. Oranlamanın Sınırlandırılması 
445
1. Kanuni Düzenleme 
445
2. Alman Sigorta Hukuku’nda İleri Sürülen Görüşler 
445
a. Oranlamanın Sınırlandırılmasına Karşı Olan Görüşler 
446
b. Oranlamanın Sınırlandırılmasını Destekleyen Görüşler 
447
i) %1 ≤ İndirim Oranı ≤ %99 
448
ii) %10 ≤ İndirim Oranı ≤ %80 
448
iii) %20 ≤ İndirim Oranı ≤ %80 
449
iv) %10 ≤ İndirim Oranı ≤ %90 
449
v) %50 ≤ İndirim Oranı 
449
3. Değerlendirme ve Görüşümüz 
450
a. İndirim Oranı %0 ya da %100 olarak belirlenebilir mi? 
450
b. İndirim Oranında Alt Sınır ve Üst Sınır Ne Olmalıdır? 
453
V. İHMALİN AĞIRLIĞININ BELİRLENMESİ 
454
A. Genel Bakış 
454
B. İhmalin Dereceleri 
455
1. Hafif İhmal 
456
2. Orta İhmal 
456
3. Ağır İhmal 
457
C. İhmalin Derecesinin ve İndirim Oranının Belirlenmesinde Etkili Olan ve Olmayan Kriterler 
461
1. Genel Bakış 
461
2. Objektif Kriterler 
461
a. İhlal Edilen Hususun Karakteristik Özelliği 
461
b. İlliyet Bağının Derecesi 
462
c. Sigorta Ettirenin Şahsındaki Somutlaştırılabilir Hususlar 
463
d. Sigortacının Birlikte Kusuru 
464
3. Subjektif Kriterler 
464
a. Sigorta Ettirenin Kasta Yakın İhmali 
464
b. Sigorta Ettirenin Subjektif İfa Yetersizliği 
465
c. Sigorta Ettirenin Gerekçeleri 
466
d. Sigorta Ettirenin Kişisel Psikolojik Durumu 
467
4. Değerlendirmeye Alınmayacak Olan Kriterler 
468
a. Zararın Yüksekliği 
468
b. Sigorta Ettirenin Ekonomik Sıkıntıları 
469
c. Prim Farkı 
470
VI. BİRDEN FAZLA İHMALİN MEVCUT OLMASI HALİNDE ORAN HESAPLAMASI 
470
A. Sorunun Ortaya Konulması 
470
B. Sorunun Çözümüne İlişkin Alman Hukuku’nda İleri Sürülen Görüşler 
471
1. Toplama Modeli 
471
2. Eritme Modeli 
472
3. Basamak Modeli 
473
4. Genel Değerlendirme Modeli 
475
C. Görüşümüz 
478
1. Toplama Modeli’nin Değerlendirilmesi 
478
2. Eritme Modeli’nin Değerlendirilmesi 
479
3. Basamak Modeli’nin Değerlendirilmesi 
480
4. Genel Değerlendirme Modeli’nin Değerlendirilmesi 
481
SONUÇ 
485
KAYNAKÇA 
501
HakkımızdaUluslararası Yayınevi Belgesi2023 Kaynakça Dokümanı Kişisel Verilerin Korunması ÜyelikSiparişlerimİletişim
 
Ana Sayfa
Kategori
Sipariş
Sepetim
Profil