AVRUPA KITASINDA AVRUPA BİRLİĞİ DIŞINDAKİ
I. GÜVENLİK VE SAVUNMA AMAÇLI ÖRGÜTLER
27
A. Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (North Atlantic Treaty Organization–NATO)
27
B. Batı Avrupa Birliği – BAB (Western European Union– WEU)
28
C. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı –AGIT (Organization for Security and Co–Operation in Europe– OSCE)
29
II. İNSAN HAKLARINI KORUMA AMAÇLI ÖRGÜT: AVRUPA KONSEYİ (COUNCIL OF EUROPE/CONSEIL DE L’EUROPE)
31
III. EKONOMİK AMAÇLI ÖRGÜTLER
34
A. Avrupa Serbest Ticaret Birliği (European Free Trade Association–EFTA)
34
B. Avrupa Ekonomik Alanı–AEA (European Economic Area–EEA)
34
C. Ekonomik Kalkınma ve İş birliği Örgütü (Organisation for Economic Co–Operation and Development–OECD)
37
AVRUPA BİRLİĞİ VASITASIYLA BÜTÜNLEŞME
I. AVRUPA TOPLULUKLARINDAN AVRUPA BİRLİĞİ’NE GEÇİŞ
39
A. Avrupa Toplulukların Ortaya Çıkması
39
1. Paris Antlaşması: Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun (AKÇT)Kurulması
40
2. Avrupa Savunma Topluluğu (AST) ve Avrupa Siyasi Topluluğu Kurma Yolundaki Başarısız Girişimler
41
3. Roma Antlaşması: Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu’nun (AAET/EURATOM)
41
B. Avrupa Birliği’nin Kurulması
43
1. Birlik Yönünde Arayışlar
43
2. Avrupa Tek Senedi: Avrupa Birliği’ne Doğru İlk Adım
45
3. Maastricht Antlaşması: Avrupa Birliği’nin Kurulması
48
C. Yeni Genişleme Sürecine Hazırlık: Amsterdam ve Nice Antlaşmaları
50
1. Amsterdam Antlaşması
51
D. Avrupa Birliği’nin Reformu: Lizbon Antlaşması
57
II. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN GENİŞLEMESİ
61
A. Avrupa Birliği’ne Üyelik Koşuları
61
B. 6 Üyeli Topluluklardan 28 üyeli Birliğe Geçiş
62
1. İlk Genişleme: 6 Üyeden 9’a Yükselme
63
2. İkinci Genişleme: 9 Üyeden 10’a Yükselme
64
3. Üçüncü Genişleme: 10 Üyeden 12’ye Yükselme
64
4. Dördüncü Genişleme: 12 Üyeden 15’e Yükselme
64
5. Beşinci Genişleme: 15 Üyeden 27’ye Yükselme
65
6. Altıncı Genişleme: 27 Üyeden 28’e Yükselme
66
III. AVRUPA BİRLİĞİ’DEN ÇEKİLME (AYRILMA)
68
A. Avrupa Birliği Hukukunda Üyelikten Çekilme (Ayrılma) Hakkı
68
B. Avrupa Birliği Hukukunda Çekilme Hakkının İşletilmesi: Brexit
71
IV. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN DAYANDIĞI DEĞERLERİN KORUNMASI
77
A. Değerlerin Ciddi ve Sürekli Biçimde İhlal Edilmesi Durumunda
77
B. Değerlerin Ciddi Biçimde İhlaline Yönelik Açık Bir Risk Bulunduğunda
78
C. Hukuk Devleti İlkesinin Korunmasına Yönelik Yeni Bir Mekanizma
79
V. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN ÖZGÜLLÜĞÜ
80
A. Avrupa Birliği’ni Meydana Getiren Unsurlar
80
1. Avrupa Birliği’nin Temel Bileşeni (Unsuru): Devlet
80
2. Avrupa Birliği’nin İkinci Önemli Bileşeni (Unsuru): İnsan
81
B. Avrupa Birliği’nin Hukuki Niteliği
84
2. Ulus–Üstü Örgüt Niteliği
86
VI. AVRUPA BİRLİĞİNİN YETKİLERİ
87
A. Yetkilerin Avrupa Birliği’ne Devrinde İzlenen İlkeler
87
1. Sınırlı Yetki İlkesi
87
3. Tamamlayıcı (İkincil) Yetkiler
88
4. Birlik Yetkilerinin Sınıflandırılması
89
b. Paylaşılan Yetkiler
90
c. Üye Devletlerin Eylemlerini Desteklemek, Koordine Etmek veya Tamamlamak Üzere Kullanılan Yetkiler
91
B. Yetkilerin Uygulanmasında İzlenen İlker
91
1. Katmanlı Yetki İlkesi
92
a. Katmanlı Yetki İlkesinin Kapsamı ve İşlevi
92
b. Katmanlı Yetki İlkesinin Denetimi
93
aa. A Priori Denetim (Önceden Yapılan Önleyici Denetim)
93
bb. A Posteriori Denetim (Sonradan Yapılan Düzeltici Denetim)
95
3. Birlik Yetkilerin Uygulanmasında Esneklik İlkesi: Yakın İşbirliği
97
a. Yakın İşbirliğinin Koşulları
97
b. Yakın İşbirliği Prosedürü ve İşleyişi
98
I. AVRUPA KONSEYİ (THE EUROPEAN COUNCIL/LE CONSEIL EUROPÉEN)
105
II. AB KONSEYİ / KONSEY (THE COUNCIL/ LE CONSEIL)
109
3. Nitelikli Çoğunluk
115
III. AVRUPA PARLAMENTOSU
117
1. Bütçe Alanındaki Yetkileri
123
a. Özel Yasama Prosedürü
128
bb. Muvafakat/Onay (Uygun Görüş Belirtme)
129
b. Olağan Yasama Prosedürü
129
aa. Birinci Görüşme (okuma)
130
bb. İkinci Görüşme (okuma)
130
cc. Üçüncü Görüşme (okuma)
131
1. Yasama Alanındaki Yetkileri
140
b. Yasama İşlemi Tesis Etme
140
2. Yürütme ve Yönetim Alanındaki Yetkileri
141
a. Antlaşmaların Bekçisi
141
B. Yargılama Prosedürü
145
VI. SAYIŞTAY (DENETİM KURUMU)
147
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUK DÜZENİ
I. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI
153
B. Hukukun Genel İlkeleri
157
C. Uluslararası Antlaşmalar
160
1. İkincil Hukuk Tasarrufları
164
b. Yönerge (Direktif)
165
e. Sınıflandırılamayan Hukuki Tasarruflar
167
2. İkincil Hukuk Tasarrufları Arasındaki Hiyerarşi
168
a. Yasama Tasarrufları
168
b. Delege Edilmiş Tasarruflar (Yetkilendirme Sonucu Kabul Edilen Önlemler– actes délégués)
169
c. Uygulama Tasarrufları (Yürütme Önlemleri– actes d’exécution)
170
3. İkincil Hukuk Tasarruflarının Hukuki Rejimi
171
a. Hukuki Tasarrufların Seçimi
171
b. Hukuki Tasarrufların Gerekçesi
172
c. Hukuki Tasarrufun Yayınlanması ve Yürürlüğe Girmesi
172
d. Hukuki Tasarrufların Zaman Bakımından Kapsamı (Uygulanması)
173
II. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ
173
A. Avrupa Birliği Hukukunun Uygulanabilirliği
174
1. Doğrudan Uygulanabilirlik
174
a. Doğrudan Etki İlkesinin Temeli
177
b. Doğrudan Etki Özelliğine Sahip Değişik AB Hukuku Kaynakları
180
aa. Kurucu Antlaşmalar
180
cc. Uluslararası Antlaşmalar
186
B. Avrupa Birliği Hukukunun Üstünlüğü (Önceliği)
189
1. Üstünlük Prensibi ve Temeli
189
2. Üstünlük Prensibinin Uygulama Alanı
191
3. İç Hukuk Açısından Sonuçları
192
III. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDAN DOĞAN HAKLARIN İÇ HUKUKTA KORUNMASI
194
A. Ulusal Hukukun Özerkliği (Kurumsal ve Usul Açısından)
195
B. Ulusal Hukuk Özerkliğinin Çerçevesi
196
C. Üye Devletlerin Tazminat Sorumluluğu
197
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA YARGISAL DENETİM
I. AVRUPA BİRLİĞİ KURUMLARININ YARGISAL DENETİMİ
202
A. Hukuki Denetim Davaları
202
a. İptal Davasına Konu Edilebilen İşlemler
203
aa. Birlik Tasarrufları
203
bb. Bağlayıcı Tasarruflar
204
b. Davacılar (Dava Ehliyeti Olan Kişiler)
204
aa. Üye Devletler ve Birlik Kurumları
204
bb. Gerçek ve Tüzel Kişiler
204
c. Davanın Açılma Süresi
207
bb. Esaslı Şekil Kurallarının İhlali
209
cc. Antlaşmaların İhlali veya Antlaşmaların Uygulanmasına İlişkin Bir Hukuk Kuralının İhlali
209
dd. Yetkinin Kötüye Kullanılması (Yetki Saptırması)
210
e. İptal Kararının Etkileri
210
2. Hareketsizlik (İhmal) Davası
211
a. Hareketsizliğin (İhmalin) Tanımı
211
b. Davacılar (Dava Ehliyeti Olan Kişiler)
212
aa. Üye Devletler ve Birlik Kurumları
212
bb. Gerçek ve Tüzel Kişiler
212
c. Hareketsizlik Davası Prosedürü
213
bb. Uyuşmazlık Aşaması
213
d. Hareketsizlik Davasının Etkileri
214
B. Tam Yargı Davaları
214
1. Birlik Müeyyidelerine Karşı Davalar
215
2. Zararın Tazmini Davası
215
a. Sözleşme (Akit) Dışı Sorumluluğa Dayalı Tazminat Davaları
215
aa. Sözleşme Dışı Sorumluluğa Dayalı Davaların Kabul Edilme Koşulları
216
bb. Sözleşme Dışı Sorumluluk Rejimi
216
b. Sözleşmeye (Akit) Dayanan Sorumluluktan Doğan Tazminat Davası
221
II. ÜYE DEVLETLERİN YARGISAL DENETİMİ: İHLAL DAVASI
222
2. İhlal Edilen Yükümlüklerin Niteliği
223
3. İhlali Gerçekleştirenlerin Niteliği
224
4. İhlal Konusunda Gerekçeler
224
B. İhlalin Tespiti Prosedürü
225
1. Prosedürün Başlatılması
225
2. Komisyon Tarafından Yürütülen İdari Aşama
226
3. Divan Önünde Yargısal Aşama
227
1. Kararın Uygulanması
228
2. Kararın Uygulanmamasının Yaptırımları
229
III. ULUSAL YARGI KARARLARININ AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU AÇISINDAN DENETİMİ: ÖNKARAR PROSEDÜRÜ
231
A. Önkarar Başvurusunun Konusu
233
2. İkincil Hukuk Tasarrufları
234
3. Birliğin Taraf Olduğu Uluslararası Antlaşmalar
234
4. Üye Devletler Arasında Yapılan Sözleşmeler (Convention)
235
B. Önkarar Başvurusunu Yapabilecek Mahkeme (Yargı Yeri) Kavramı
235
C. Önkarar Başvurusunu Yapma Konusunda Ulusal Mahkemelerin Durumu
236
1. Başvuruyu Yapma Özgürlüğü ve Zorunluluğu
236
a. Başvuruyu Yapmada Ulusal Yargıcın Takdir Yetkisi
237
b. Başvuruyu Yapmaya Zorunlu Ulusal Yargı Yerleri
237
2. Başvurunun Yerindeliği
239
4. Başvurunun İçeriği
240
E. Önkarar’ın Hukuki Sonuçları
241
1. Bağlayıcılık Açısından Etkisi
241
a. Yoruma İlişkin Verilen Önkararın Etkisi
242
b. Geçerliliğe İlişkin Verilen Önkararın Etkisi
242