Avrupa Birliği Hukukunun Temelleri
 Prof. Dr. İlke Göçmen  - Kitap

Avrupa Birliği Hukukunun Temelleri

3. Baskı, 
Eylül 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
510
Barkod:
9786253813550
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
650,00
İndirimli (%10):
585,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
2. baskı
Eylül 2023
645,00
325,00 (%50)
1. baskı
Kasım 2021
640,00
145,00 (%77)
Kitabın Açıklaması
"Avrupa Birliği Hukukunun Temelleri" kitabının ana amacı, bir yandan lisans öğrencileri için bir ders kitabı ortaya koymak, diğer yandan AB hukuku alanıyla ilgilenen diğer kişiler için bir başlangıç noktası oluşturmaktır. Bu nedenle kitap mümkün olduğunca öz bilgileri, çoğu kez tarihsel gelişim sürecinin detaylarını bir kenara bırakarak ve AB hukukunun bugün ulaştığı seviyeyi esas alarak, sistematik bir biçimde ve kolay anlaşılabilir bir dille aktarmaya çaba göstermektedir.
Kitapta ayrıca; "kutular" kullanılarak kitap içinde geçmekte olan konulardan bazılarıyla ilgili bilgi derinleştirilmiş, "şekiller" ve "tablolar" kullanılarak bazı anlatımlar görsel biçimde de aktarılmaya çalışılmış, "örnek metinler" ve "örnek olaylar" kullanılarak işlenen konulardan bazıları uygulamadan (örneğin mevzuattan veya mahkeme kararlarından) örneklerle detaylandırılmış, "QR Kodu" kullanılarak işlenen konularla ilgili öne çıkan websitelerine göndermeler yapılmıştır. Bundan başka kitap, yürürlükte olan mevzuat ve mevcut kaynaklar (özellikle Avrupa Birliği Adalet Divanı kararları) çerçevesinde hazırlanmış olup, yeni baskıda, son baskıdan bu yana özellikle Avrupa Birliği Adalet Divanı içtihat hukukundaki ve doktrindeki gelişmeler kitaba işlenerek kitap gözden geçirilmiş ve güncellenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Avrupa Bütünleşmesinin Tarihsel Gelişimi
.
Avrupa Birliği'nin Aktörleri
.
Avrupa Birliği'nin Anayasal İlkeleri
.
Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları
.
Avrupa Birliği Hukukunda Davalar
.
Avrupa Birliği Hukukunun Temel Özellikleri
Kitabın İçindekileri
Üçüncü Baskı İçin Önsöz 
7
İkinci Baskı İçin Önsöz 
9
Birinci Baskı İçin Önsöz 
11
Okura Notlar 
13
Kutu Listesi 
25
Şekil Listesi 
27
Tablo Listesi 
28
Örnek Metin Listesi 
29
Örnek Olay Listesi 
30
QR Kodu Listesi 
31
Kısaltmalar 
33
BİRİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BÜTÜNLEŞMESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
GİRİŞ 
37
1. AVRUPA KÖMÜR VE ÇELİK TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 
40
1.1. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması’na Giden Yol (…1940’lar–1951) 
40
1.2. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması (1951/1952–2002) 
46
2. AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE AVRUPA ATOM ENERJİSİ TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 
48
2.1. Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1952–1957) 
48
2.2. Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması (1957/1958) 
50
3. AVRUPA TEK SENEDİ VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 
53
3.1. Avrupa Tek Senedi’nin Arka Planındaki Gelişmeler (1958–1986) 
53
3.2. Avrupa Tek Senedi (1986–1987) 
59
4. MAASTRİCHT ANTLAŞMASI (AVRUPA BİRLİĞİ ANTLAŞMASI) VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 
63
4.1. Maastricht Antlaşması’nın (Avrupa Birliği Antlaşması’nın) Arka Planındaki Gelişmeler (1987–1992) 
63
4.2. Maastricht Antlaşması (Avrupa Birliği Antlaşması) (1992–1993) 
64
5. AMSTERDAM ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 
71
5.1. Amsterdam Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1993–1997) 
71
5.2. Amsterdam Antlaşması (1997–1999) 
73
6. NİCE ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 
78
6.1. Nice Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1999–2001) 
78
6.2. Nice Antlaşması (2001–2003) 
79
7. LİZBON ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 
81
7.1. Lizbon Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (2003–2007) 
81
7.2. Lizbon Antlaşması (2007–2009) 
86
8. LİZBON ANTLAŞMASI SONRASINDAKİ DÖNEM (2009–…) 
92
Okuma Listesi 
98
İKİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN AKTÖRLERİ
GİRİŞ 
105
1. ÜYE DEVLETLER 
107
1.1. Üye Olma 
107
1.1.1. Üye Devletler 
107
1.1.2. Üye Olmanın Kriterleri ve Usulü 
109
1.1.2.1. Üyelik Kriterleri 
109
1.1.2.2. Üyelik Usulü 
112
1.2. Üyelikten Ayrılma / Avrupa Birliği’nden Çekilme 
115
1.2.1. Çekilme Kararı 
116
1.2.2. Çekilme Anlaşması 
119
1.2.3. Çekilmenin Tamamlanması 
124
1.2.4. Çekilmenin Tamamlayıcıları 
125
1.3. Üyelik ve Avrupa Birliği’nin Değerleri 
128
1.3.1. Madde 7 Prosedürü 
129
1.3.2. Madde 7 Prosedürünün Tamamlayıcıları 
131
1.3.2.1. Hukukun Üstünlüğü Çerçevesi 
132
1.3.2.2. Avrupa Hukukun Üstünlüğü Mekanizması 
133
1.3.2.3. Birlik Bütçesinin Korunması İçin Koşululluk Genel Rejimi 
134
1.3.2.4. İhlal Davası 
135
2. KURUMLAR (BAŞLICALARI) 
140
2.1. Avrupa Birliği’nin Kurumsal Yapısının Temel Özellikleri 
141
2.2. Avrupa Parlamentosu 
150
2.2.1. Oluşumu 
151
2.2.2. İç Örgütlenişi 
154
2.2.3. İşleyişi 
156
2.2.4. Yetkileri 
158
2.3. Komisyon 
160
2.3.1. Oluşumu 
160
2.3.2. İç Örgütlenişi 
165
2.3.3. İşleyişi 
167
2.3.4. Yetkileri 
169
2.4. Konsey 
171
2.4.1. Oluşumu 
172
2.4.2. İç Örgütlenişi 
173
2.4.3. İşleyişi 
175
2.4.4. Yetkileri 
178
2.5. Avrupa Birliği Zirvesi 
179
2.5.1. Oluşumu 
179
2.5.2. İç Örgütlenişi 
180
2.5.3. İşleyişi 
181
2.5.4. Yetkileri 
182
2.6. Avrupa Birliği Adalet Divanı 
183
2.6.1. Oluşumu 
184
2.6.1.1. Adalet Divanı 
184
2.6.1.2. Genel Mahkeme 
185
2.6.2. İç Örgütlenişi 
186
2.6.2.1. Adalet Divanı 
186
2.6.2.2. Genel Mahkeme 
186
2.6.3. İşleyişi 
187
2.6.3.1. Adalet Divanı 
187
2.6.3.2. Genel Mahkeme 
188
2.6.4. Yetkileri 
189
Okuma Listesi 
194
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN ANAYASAL İLKELERİ
GİRİŞ 
201
1. YETKİ İLE İLGİLİ İLKELER 
203
1.1. Yetkinin Varlığı: Yetkilendirilme İlkesi 
203
1.1.1. Yetkilendirilme İlkesi 
203
1.1.2. Yetkinin Varlığının Görünümleri 
206
1.1.2.1. Açık Yetki veya Zımni Yetki 
206
1.1.2.2. Geniş Kapsamlı Madde Örneği: ABİHA md. 352 
209
1.2. Yetkinin Niteliği: Yetki Kataloğu 
212
1.2.1. Münhasır Yetki (Avrupa Birliği) 
212
1.2.2. Paylaşılan Yetki 
214
1.2.3. Destekleyici, Koordine Edici ve Tamamlayıcı Yetki 
215
1.2.4. Ekonomi ve İstihdam Politikalarının Koordinasyonu 
216
1.2.5. Ortak Dış ve Güvenlik Politikası 
217
1.3. Yetkinin Kullanımı: Katmanlı Yetki İlkesi ve Orantılılık İlkesi 
219
1.3.1. Katmanlı Yetki İlkesi 
219
1.3.1.1. Katmanlı Yetki İlkesinin Temelleri 
219
1.3.1.2. Katmanlı Yetki İlkesinin Siyasi Denetimi 
221
1.3.1.3. Katmanlı Yetki İlkesinin Hukuki Denetimi 
225
1.3.2. Orantılılık İlkesi 
228
1.3.2.1. Orantılılık İlkesinin Temelleri 
228
1.3.2.2. Orantılılık İlkesinin Siyasi Denetimi 
230
1.3.2.3. Orantılılık İlkesinin Hukuki Denetimi 
230
2. TEMEL HAKLAR 
233
2.1. İç Denetim 
236
2.2.1. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkesi Olarak Temel Haklar 
236
2.2.2. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı 
242
2.2.3. Avrupa İnsan Haklar Sözleşmesi 
250
2.2. Dış Denetim 
254
2.2.1. Avrupa Birliği’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Katılımı Öncesi Durum 
254
2.2.2. Avrupa Birliği’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Katılımı Sonrası Durum 
256
Okuma Listesi 
259
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI
GİRİŞ 
265
1. NE KAYNAK OLUŞTURUR? 
266
1.1. Yazılı Kaynaklar 
267
1.1.1. İç Kaynaklar 
267
1.1.1.1. Üye Devlet Tasarrufları 
267
1.1.1.2. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları 
272
1.1.2. Dış Kaynaklar 
278
1.2. Yazılı Olmayan Kaynaklar 
282
1.2.1. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkeleri 
282
1.2.2. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri ve Uluslararası Teamül Hukuku 
284
2. KAYNAKLAR NASIL OLUŞTURULUR? 
288
2.1. Yazılı Kaynaklar 
288
2.1.1. İç Kaynaklar 
288
2.1.1.1. Üye Devlet Tasarrufları 
288
2.1.1.2. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları 
292
2.1.1.2.1. Yasama Tasarrufları 
293
2.1.1.2.1.1. Olağan Yasama Usulü 
293
2.1.1.2.1.2. Özel Yasama Usulleri 
300
2.1.1.2.2. Yasama Dışı Tasarruflar 
306
2.1.1.2.2.1. Yetki Devrine Dayanan Tasarruflar 
306
2.1.1.2.2.2. Uygulama Tasarrufları 
312
2.1.2. Dış Kaynaklar 
315
2.2. Yazılı Olmayan Kaynaklar 
322
Okuma Listesi 
324
BEŞİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA DAVALAR
GİRİŞ 
329
1. İPTAL DAVASI 
332
1.1. Kabul Edilebilirlik 
332
1.1.1. Konu Bakımından Yetki 
332
1.1.2. Kişi Bakımından Yetki 
334
1.1.3. Zaman Bakımından Yetki 
344
1.2. Esastan Denetim 
345
1.2.1. Esastan Denetim Gerekçeleri 
345
1.2.2. Esastan Denetimin Yoğunluğu 
348
1.3. Karar ve Sonuçları 
351
2. İHMAL DAVASI 
356
2.1. Kabul Edilebilirlik 
356
2.1.1. Konu Bakımından Yetki 
356
2.1.2. Kişi Bakımından Yetki 
358
2.1.3. Zaman Bakımından Yetki 
359
2.2. Esastan Denetim 
359
2.3. Karar ve Sonuçları 
359
3. TAZMİNAT DAVASI 
363
3.1. Kabul Edilebilirlik 
363
3.1.1. Konu Bakımından Yetki 
363
3.1.2. Kişi Bakımından Yetki 
365
3.1.3. Zaman Bakımından Yetki 
365
3.2. Esastan Denetim 
366
3.3. Karar ve Sonuçları 
369
4. İHLAL DAVASI 
373
4.1. İhlal Davası ve/veya Prosedürü Yönünden Ön Tespit: “İhlal”in Anlamı 
373
4.2. İhlal Davası Prosedürü 
375
4.2.1. Komisyonun İhlal Davası Prosedürünü Başlatması: “İdari Aşama” 
375
4.2.2. Üye Devletin İhlal Davası Prosedürünü Başlatması 
380
4.3. İhlal Davası 
381
4.3.1. Kabul Edilebilirlik 
382
4.3.2. Esastan Denetim 
382
4.3.3. Karar ve Sonuçları 
385
5. ÖN KARAR PROSEDÜRÜ 
390
5.1. Başvuruya Konu Olabilecekler 
390
5.1.1. Yorum Yönünden 
390
5.1.2. Geçerlilik Yönünden 
391
5.2. Başvuru Yapabilecekler 
392
5.3. Başvuru Hakkı ve/veya Yükümlülüğü 
394
5.3.1. Birlik Hukukuna İlişkin Soru 
395
5.3.2. Başvuru Hakkı ve/veya Yükümlülüğü 
396
5.3.2.1. Yorum Yönünden 
396
5.3.2.2. Geçerlilik Yönünden 
399
5.4. Uygun Bulunmayan Başvurular 
399
5.5. Karar ve Sonuçları 
402
5.5.1. Yorum Yönünden 
402
5.5.2. Geçerlilik Yönünden 
404
Okuma Listesi 
408
ALTINCI BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ
GİRİŞ 
413
1. ÖNCELİK İLKESİ 
415
1.1. Öncelik İlkesinin Temelleri 
415
1.2. Öncelik İlkesinin Kapsamı 
417
1.2.1. Öncelik İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 
417
1.2.2. Öncelik İlkesi / Ulusal Hukukun Kaynakları 
418
1.2.3. Öncelik İlkesine Etki Verecek Organlar 
420
1.2.4. Öncelik İlkesinin Etkisi 
421
2. DOĞRUDAN ETKİ İLKESİ 
427
2.1. Doğrudan Etki İlkesinin Temelleri 
427
2.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Doğrudan Etki İlkesi 
427
2.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Doğrudan Etki İlkesi 
430
2.2. Doğrudan Etki İlkesinin Kapsamı 
432
2.2.1. Doğrudan Etki İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 
432
2.2.1.1. Genel Olarak 
433
2.2.1.2. Üye Devletlerin Kurucu Nitelikli Tasarrufları (ve Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı) Yönünden 
434
2.2.1.3. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkeleri Yönünden 
435
2.2.1.4. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları Yönünden 
437
2.2.1.4.1. Tüzük Yönünden 
437
2.2.1.4.2. Direktif Yönünden 
439
2.2.1.4.3. Karar Yönünden 
444
2.2.1.5. Avrupa Birliği’nin Uluslararası Anlaşmaları Yönünden 
446
2.2.1.6. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri ve Uluslararası Teamül Hukuku Yönünden 
448
2.2.2. Doğrudan Etki İlkesine Etki Verecek Organlar 
449
2.2.3. Doğrudan Etki İlkesinin Etkisi 
449
2.2.4. Doğrudan Etki İlkesinin Koşulları 
449
3. UYGUN YORUM İLKESİ 
452
3.1. Uygun Yorum İlkesinin Temelleri 
452
3.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Uygun Yorum İlkesi 
452
3.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Uygun Yorum İlkesi 
454
3.2. Uygun Yorum İlkesinin Kapsamı 
457
3.2.1. Uygun Yorum İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 
457
3.2.2. Uygun Yorum İlkesi / Ulusal Hukukun Kaynakları 
458
3.2.3. Uygun Yorum İlkesine Etki Verecek Organlar 
458
3.2.4. Uygun Yorum İlkesinin Etkisi 
459
4. DEVLET SORUMLULUĞU İLKESİ 
463
4.1. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Temelleri 
463
4.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Devlet Sorumluluğu İlkesi 
463
4.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Devlet Sorumluluğu İlkesi 
467
4.2. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Kapsamı 
469
4.2.1. Devlet Sorumluluğu İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 
469
4.2.2. Devlet Sorumluluğu İlkesine Etki Verecek Organlar 
470
4.2.3. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Etkisi 
471
4.2.4. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Koşulları 
471
4.2.4.1. İhlal Koşulu 
471
4.2.4.2. Zarar Koşulu 
477
4.2.4.3. İlliyet Bağı Koşulu 
477
5. ULUSAL HUKUKİ ÇARELER VE PROSEDÜRLER 
479
5.1. Avrupa Birliği Hukuku Bir Konu ile ilgili Hukuki Çareler ve/veya Prosedürler Öngörüyorsa 
479
5.2. Avrupa Birliği Hukuku Bir Konu ile ilgili Hukuki Çareler ve/veya Prosedürler Öngörmüyorsa 
480
5.2.1. Ulusal Prosedürel Özerklik 
480
5.2.2. Denklik Gerekliliği 
481
5.2.3. Etkililik Gerekliliği 
484
5.3. Etkili Başvuru Hakkı ve Adil Yargılanma Hakkı 
487
Okuma Listesi 
489
Kaynakça 
491
Kavram Dizini 
501